Nederlands Forum over Oude Radio's
Onafhankelijk medium voor liefhebbers en verzamelaars van oude radio's en gerelateerde zaken


Re: uitleg over de "Telex" gevraagd..(beetje off)

Geschreven door Gaston op 23. Sep 2007 21:55:51:

In reactie op: Re: uitleg over de "Telex" gevraagd..(beetje off) geschreven door Matthias Meijer op 21. Sep 2007 23:06:59:

Voor wie het interesseert...
Blijkbaar zijn de heren mede-forummers immers niet zo goed op de hoogte van de eigen Nederlandse-Netwerken-technologie-geschiedenis ...!
Daarom hierbij een stukje telecommunicatie-historie van zo'n 30 jaar geleden :
Tot een goed eind in de '80-er jaren kende Nederland namelijk een uitgebreid telexnetwerk, beheerd door de toenmalige NPTT.
Het ganse systeem was gebazeerd op de Metaconta (10C) centrales, ontwikkeld en geleverd door het Antwerpse Bell Telephone Mfg Co., thans Alcatel-België. Deze centrales werden gestuurd door een ontdubbelde (om de betrouwbaarheid !) "kast" van een computer... De ITT1600 (een 16-bitter) met als maximale RAM-capaciteit : 2 banken van 4x8K... d.i. amper 64K... core memory (de beruchte ringkerntapijtjes)en een loodzware GI-harddisk van 500 Mb waarvoor je met twee man moest zijn om hem te verhandelen... . Ook in Belgie en in Noorwegen stonden dergelijke centrales. In Noorwegen had de NTA later in eigen beheer de nodige wijzigingen nog aangebracht om deze centrales te kunnen "sturen" via een XT-PC.
In Nederland stond in Bussum oa de "Transit-exchange" die het internationale inkomende en uitgaande telexverkeer afwerkte (op dit type centrale waren geen abonneelijnen aangesloten, enkel trunklijnen voor de internationale transit verbindingen en voor het in en uitgaande internationale verkeer naar/van de "combined exchanges". Deze "combined exchanges" stonden in Bussum (2stuks), Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Breda. Deze centrales handelden het zuiver lokale verkeer af via hun abonneelijnen en sluisden het internationale en interlokale telexverkeer via hun trunkverbindingen door naar Bussum Transit of naar een der andere combined's. Later werden er nog "remote concentrators" ontwikkeld die aangesloten werden op vrije trunks van de "combined's". Concentratoren "verzamelden" slechts het telexverkeer in een bepaalde omgeving en sluisden dit dan door naar de combined waarop ze aangesloten waren. Deze concentratoren hadden geen eigen "intelligentie" en moesten dus wel hun verkeer doorsturen naar een combined, die over een processor beschikte met een database van de abonneekarakteristieken en die de 'oproep' dus kon behandelen en routeren (sturen naar een bepaalde bestemming). Concentratoren stonden in Zaandam, Amersfoort, Leiden, Dordrecht, Alphen...
Enkele cijfers...?
Een combined exchange kon zo'n 10.000 telex-abonnee-aansluitingen verwerken met een verkeersdichtheid van 0.15 Erlang, een concentrator kon 500 telex-abonnee-aansluitingen behandelen. De transit kon 512 inkomende en 512 uitgaande trunklijnen behandelen met een verkeersdichtheid van 0.21 Erlang.
De NPTT had in die jaren een 5 jarenplan opgesteld waarbij de aangroei van het telexverkeer voorspeld werd. Omdat de centrales nooit met de maximale capaciteit opgeleverd werden maar onderuitgerust, was dit 5 jarenplan heel belangrijk omdat dit de leidraad was voor de verdere uitbreidingen van de verschillende centrales.
Dit "uitgebreide en performante netwerk" kende een nogal abrupt einde door de plotse opkomst van goedkope faxtoestelen, die via het telefonienetwerk konden werken. De quasi simultane opkomst van het packet-switching-netwerk, dat toeliet om PC's met elkaar te laten communiceren (via de zgn X.25 en X.28 protocollen) betekende het verderstagneren en teloorgaan van het telexgebeuren.
Uiteindelijk is uit de kruisbestuiving van deze technologieën met "dedicated networks : telefonie, telex, data..." het internet van vandaag ontstaan.
In bijlage een foto van het zenuwcentrum (de centrale computer) van de combined centrale van Amsterdam.
De invoer-uitvoerapparatuur is zichtbaar op de kast uiterst rechts : Magtape (voor het bijhouden van de taxatiegegevens, papertapereader, papertapepunch en uiteraard een tweetal teletypemachines. De kasten van links naar rechts bevatten resp. in kasten 1 en 2 : de Real Time Clock en de interfaces tussen computer en schakelnetwerk. Kasten 3 en 6 : bibliotheek met service manuals. Kasten 4 en 5 bevatten de 16-bits processoren. Achter de voorpanelen van deze beide kasten bevindt zich nog een Magtape met de reload data. Als een processor vastliep kon deze ge-reset worden waarop dmv deze magtapereader een automatische reload van de bewuste processor volgde. (eea zo'n beetje zoals de spectrum-computertjes van Sinclair uit de 80-er jaren !)
Let vooral op het Bell-ITT logo bovenaan de kasten.
Let ook op de kraaknette vloer ! In de Metaconta centrales van toen kon je bij wijze van spreken "van de vloer eten !" ... Toen oogde technologie ook mooi !
Helemaal achteraan, midden links van de foto is achter het raam nog een deel van de schakelnetwerk-kasten zichtbaar. Deze schakelaars (relais) bestonden in hoofdzaak uit "reed-switches" : de beroemde stalen veertjes in een glazen buisje omwikkeld met een spoel. Een stroom door de spoel laat de stalen veertjes in het buisje door het opgewekte magnetisme tegen elkaar klappen en zodoende een contact sluiten...
Al bij al vonden door die evolutie de telexmachines ook in Nederland uiteindelijk hun weg naar liefhebbers die via een eenvoudige RTTY-decoder (het schema stond ooit in Elektuur !) ze inzetten om op een betaalbare manier de diverse kortegolf utility-stations (persagentschappen, meteo-stations edm ) te "beluisteren".
De groetjes
Gaston - on4gco






Reacties / Answers:


Terug naar Nederlands Forum over Oude Radio's