Nederlands Forum over Oude Radio´s
Onafhankelijk medium voor liefhebbers en verzamelaars van oude radio´s en gerelateerde zaken


Re: Historisch: Waarom serieweerstanden?

Geschreven door Henk van den Broek om 04. Nov 2002 17:49:26:

In reactie op: Historisch: Waarom serieweerstanden? geschreven door Gerard Tel om 04. Nov 2002 14:41:01:

>
>De meesten van ons kennen de kleine universeeltoestelletjes met de
>gloeidraden van de buizen in serie. De spanning over de totale
>keten bedraagt ongeveer 110V, en voor bedrijf op 220V is daarom een
>vette (meestal groene) vermogensweerstand in serie geschakeld. Dit
>brengt een vermogensverlies van 11W en een nare warmteontwikkeling
>met zich mee.
>Er zijn diverse mogelijkheden om deze twee nadelen geheel te
>voorkomen:
> 1. Ontwerp de buizen anders, met een kleinere stroom en een
> hogere spanning, zodat de spanning over de gloeidraden samen
> 220V wordt.

Dit zou betekenen dat de radio niet omschakelbaar is naar 220V. De meeste kleine radio's zijn omschakelbaar tussen 110 en 220V. Bij televisies werd dit principe wél toegepast, omdat er veel meer buizen inzaten was het mogelijk gloeidraden toe te passen voor een grotere stroom, zodat de spanning per buis lager kon zijn. Men maakte dan twee gloeidraadcircuits, die voor 220V in serie gezet werden, en voor 110V parallel.

> 2. Schakel een diode in de gloeiketen om een fase van het net
> volledig tegen te houden; met een veel kleinere weerstand
> breng je de gloeiketen op de juiste spanning, dissipatie
> hierin is ongeveer 4 W.

Een siliciumdiode is heden ten dage goedkoop en goed verkrijgbaar. In de tijd van de buizenradio's waren diodes die de benodigde stroom konden verwerken nog niet zo gangbaar. Anders zou er ipv de gelijkrichtbuis ook al veel eerder overgestapt zijn naar een solid state diode.

> 3. Gebruik een seriecondensator in plaats van een weerstand.
>Oplossing 2 en 3 werken natuurlijk alleen bij wisselspanning!
>Je zou dus voor bedrijf op 220V gelijkspanning een andere voorziening
>moeten aanbrengen dan voor 220V wisselspanning. Maar oplossing 1
>werkt voor wissel- en gelijkspanning.
>Waarom werd hier niet voor gekozen?

Ik heb het even nagerekend: om 110 volt weg te werken bij een stroom van 100 mA, heb je een condensator nodig van 2,89 microfarad, zeg maar 3 microfarad. Dit moet een voor wisselspanning geschikte condensator zijn, eventueel een bipolaire condensator. Deze moet meer dan de toptop spanning van 220 volt kunnen verwerken, dus meer dan 311 volt. Om ook nog piekn op te kunnen vangen zou deze condensator een werkspanning van toch wel 600 volt moeten hebben. Kortom, een fikse condensator, die in die tijd waarschijnlijk net zo duur was als een autotrafo, om nog maar niet te spreken van de afmetingen. In latere TV-toestellen gebruikte men (toen het aantal buizen af ging nemen door het gebruik van transistoren) wel een dergelijke condensator, maar in TV's is veel meer ruimte, en er is meer speling in de kostenmarge, aangezien een TV per definitie veel duurder was dan een radio.

Dus moet de conclusie zijn dat een weerstand de goedkoopste oplossing was. En... in de tijd van de buizentoestellen keek men niet op een paar wattjes verlies, dat in tegenstelling tot de huidige tijd. Misschien is het interessant om eens te berekenen hoeveel procent energie er aan warmte verloren gaat bij een buizenradio??

Hopelijk brengt dit verhaal wat licht in de duisternis knipoogsmile

Groet,

Henk




Reacties / Answers:


Terug naar Nederlands Forum over Oude Radio´s