|
Nederlands Forum over Oude Radio“s |
Re: Buizen tester zelf bouwen?
Geschreven door h.tan op 27. Maa 2003 22:25:31:
In reactie op: Re: Buizen tester zelf bouwen? geschreven door Ron Kremer op 27. Maa 2003 21:03:05:
De door jouw genoemde fouten zijn allen te halen uit de dynamishe meting en de statische steilheid is NOOIT dezelfde als de dynamische. Hooguit is het verschil te verwaarlozen voor klein signaal.
>>>Een buis heeft een zekere steilheid die uitgedrukt is in mA/V. Deze curve kan je op een grafiek tekenen met op de horizontale as de spanning en op de verticale as de stroom. Als je deze lijn getekend hebt kan je in het zelfde grafiek de weerstands lijn tekenen van de gebruikte kathode weerstand. Dit is dus wel een rechte lijn. Door een weerstand van 1000 ohm loopt 1mA bij een spanning van 1 volt. Bij 2 volt loopt er 2 mA etc. Als het goed is kruisen deze twee spanningen op een punt. Dit punt geeft een bepaalde spanning en stroom. Wel dit is dus de kathode spanning. Dus de stuurrooster-kathode spanning is de spanning die over de kathode weerstand staat. Zoals je ziet verschuivd dit punt als de steilheid, de eerste lijn die je hebt getekend of als de weerstandslijn verandert maar deze verandert niet omdat je de kathode weerstand niet heb verandert. Dus is de kathode spanning een maat voor de steilheid.
>De manier van redeneren is mij duidelijk maar het verhaal gaat alleen op als de buis verder volledig goed is. Een voorbeeld: ingeval een buis qua emissie en steilheid aan het aftakelen is en tevens "gas" bevat door een minder goed vacuum dan zal daarin 'omgekeerde'(stuur-)roosterstroom gaan optreden door de geļoniseerde gasresten. Deze negatieve roosterstroom door de lekweerstand resulteert in een kleinere spanning tussen kathode en stuurrooster, de buis wordt dus wat 'positiever' ingesteld en daardoor loopt de stroom door de buis en dus de kathodeweestand op. Door alleen de spanning over de kathodeweerstand als maatstaf voor de steilheid te nemen kan dus een buis met "gas" en verder versleten toch als 'goed' uit de bus komen.
>Bovenstaand voorbeeld is gebaseerd op het normale slijtageproces bij een (versterker-)buis. Wat wellicht niet alledaags is en het daardoor wat theoretisch maakt is dat het vacuum meestal, maar beslist niet altijd, redelijk overeind blijft.
>>De meeste zo niet alle buizen testers werken op deze manier.
>Dat is niet juist, tenzij je onder het begrip buizentester alleen "emissietesters" verstaat, waar een stroom maatgevend is, en de rest als de door je genoemde "buizenanalyser" classificeert. Alle AVO's, zelfs de alleroudste, Hickok's en ook de US Army TV2, TV3, TV7 en TV10 zijn wel degelijk 'testers' die op steilheid meten. Zelf heb en ken ik een aantal van deze types; ze meten allen (kleine) anodestroomvariaties t.g.v. (kleine) stuurroosterspanning variaties. Dus meten ze de steilheid.
>>Wat je niet uithaalt is de dynamische steilheid omdat de steilheid afhankelijk is van de stuurspanning. Dit is echter alleen van belang wanneer je het grootsignaal gedrag van de buis nodig hebt. de meeste buizen in radios is dit niet van toepassing. Het signaal is vele malen kleiner vergeleken met de kathode spanning.
>Uitgaand van kleine roosterspanning/anodestroom variaties en voor zover het geen triode betreft is de statische steilheid gelijk aan de dynamische steilheid. Hoe kleiner de signaalspanning hoe juister deze bewering is, dat is ook de eerder door mij genoemde reden dat een goede 'steilheidstester' met een zo klein mogelijke signaalspanning op het stuurrooster werkt. Hij neigt dan naar een meting van de steilheid IN het instelpunt, dat is ook wat fabrikanten doorgaans opgeven in hun buisgegevens en daarop wil je toch (ook) testen ?
>Bij triodes heeft de anodeweerstand Ra enorme invloed op de dynamische steilheid Sd. Als Ra = Ri dan is de dynamische steilheid de halve waarde van de statische omdat Sd = S x Ri/(Ri + Ra). Hieruit volgt dat de op steilheidsmeting gebaseerde buizentester zelf een lage inwendige impedantie ( voeding, meetsysteem ) dient te hebben t.o.v. de Ri van de te meten triode. Bij eindtriodes gaan dergelijke testers meestal toch nog behoorlijk de fout in, althans als je absolute waarden voor de steilheid wilt achterhalen. De reden is dat de Ri van een eindtriode te veel de inwendige impedantie van voeding en meetsysteem in waarde benadert. De AVO VCM163 is ook hier echter tegenop gewassen maar dat is dan ook ongeveer het duurste wat er tweedehands aangeboden wordt.
>
>>Bij eindbuizen wordt het wel een betje kritisch maar nog steeds niet echt. Als je de dynamische steilheid wilt meten heb je een buizen dan een analyser nodig. Dit is wezenlijk anders dan een buizen tester. Dit is een ingewikkeld apparaat met een beeldbuis. De stuurrooster krijgt dan een grote wisselspamnning en wordt de anodestroom dynamisch bekeken.
>Het meten van de dynamische steilheid behorend bij een groot signaal met een "curve tracer" rijkt inderdaad verder dan de mogelijkheden met een op emissie- of steilheidsmeting gebaseerde 'buizentester'.
>Tot zover, vr. groet,
>Ron