|
Nederlands Forum over Oude Radio's |
Re: Buizen portable
Geschreven door Gerard op 06. Feb 2007 13:52:56:
In reactie op: Buizen portable geschreven door Eric Span'berg op 04. Feb 2007 02:09:02:
> Wat is nu precies de rol geweest van de buizenportable?
Je zult wel begrijpen dat dit apparaat een belangrijke rol speelde in het
verlevendigen van de buitenrecreatie: denk daarbij aan kamperen, picknick
of een bezoekje aan het strand. Maar in de periode van zeg 1948 tot 1958,
wat een beetje als de bloeitijd van de buizenportable wordt beschouwd, was
het niveau van welvaart VEEL lager dan nu, en het bezit en gebruik van een
extra radiotoestel voor de buitenrecreatie was voor weinigen weggelegd.Dat wist Philips ook heel goed, en daarom werden de meeste portables ook
van netvoeding voorzien, zoals het toestel van Eds oom: je had dan een
gecombineerd toestel voor incidenteel op de boot, wat je ook thuis met
lage bedrijfskosten kon gebruiken, voor sommigen als tweede toestel, voor
sommigen als enige toestel. Qua prijs was zo'n apparaat vergelijkbaar met
een gewoon toestel, de prestaties (qua geluidskwaliteit) waren iets geringer
maar daar stond dan het mobiele gebruik weer als voordeel tegenover.Je kent misschien de kinderboeken van De Vijf over vier kinderen en een
hond die steeds op ueberbrave fiets- en kampeervakanties gaan. Die kwamen
uit een gegoede familie, wat natuurlijk als eerste blijkt uit het bezit van
een prive-eiland voor de Engelse kust, maar ook uit dat er een batterij-
radio meeging bij het kamperen.Op mijn site staat een stukje over de Bob Evers serie (zie onder). Ook daar
kom je draagbare radios in alle situaties tegen, bijvoorbeeld bij het zeilen
op de Kaag. Je weet misschien dat Arie's vader een rederij had, Jan kwam uit
een kolonelsgezin en Bob kwam helemaal uit een bovenmodale familie. Ook hun
familieleden steken in materiele zin boven het gemiddelde van die tijd uit,
want er is sprake van vrijstaande huizen in de Bilt, zeilboten etc. Toch
wel dingen waarvoor je in de jaren vijftig tot de betere standen moest horen.
Maar bij dat zeilen op de Kaag werd de rust ook door draagbare radios verstoord,
misschien dat Eds oom daar wel eens zeilde?Ik denk dat het meenemen van radios naar buiten een vrij marginaal verschijnsel
was, en dat het vaak ging om toestellen die dan op andere momenten op het
lichtnet konden worden gebruikt. Philips noemde dat aspect ook in zijn
advertenties voor bv de LX444 en zo. De verschillende voedingsmogelijkheden
komen terug in de typeletters aan het eind: UB is dan Universeel/Batterij, en
de latere FM portables waren AB: wisselstroom/batterij. De toestellen met alleen
een B hadden geen netvoeding.Samenvattend: de rol van buizenportables was gering.
Uit mijn eigen jeugd herinner ik me alleen dat we thuis beschikten over
transistor-portables. Daarmee werd op de camping naar het nieuws geluisterd of
door de adolescenten naar Hilverdrie. Erg handig dat je ze door hun batterijvoeding
gemakkelijk mee kan nemen naar een andere kamer, en ook naar de camping, maar
meestal werden ze binnenshuis gebruikt. Uiteindelijk ben je dus ook goedkoper
uit met een netvoeding (mits die uitgeschakeld wordt!).
Je vraag ging over portables, wat niet helemaal hetzelfde is als batterijradio.
Voor gebruik in boerderijen en woonschepen, waar geen elektra was aangelegd,
waren er namelijk ook huiskamerradios die op batterijen werkten (en dan ook van
D-buisjes waren voorzien). Die had je trouwens in de jaren dertig ook al veel.
Typisch voorbeeld van een portable en vergelijkbare huiskamerradio zijn de Philips
LX381B en BX484B. Die stationnaire toestellen hadden natuurlijk geen netvoeding,
dat was totaal overbodig. Wat hun rol is, is ook wel duidelijk: gewoon huiskamer-
genot op afgelegen plaatsen. Zie bv uit 1947:
http://www.cs.uu.nl/~gerard/RadioCorner/Sets/DeccaBat.htm
Deze is nog van de laatste generatie met 2V-gloeidraden, voor natte accu's.Voor lichtnetloze plaatsen had je trouwens ook nog weer radios met gewone E-
buizen en een trilleromvormer voor een accu, bv de Philips BX505AV (AV is:
wisselstroom/accu):
http://www.cs.uu.nl/~gerard/RadioCorner/Sets/Phil505.htm
Maar ook dit is natuurlijk geen portable!Misschien vind je het leuk om nog even op Radio Corner te kijken onder
Battery sets: http://www.cs.uu.nl/~gerard/RadioCorner/