Vragen over meten aan radio (Techniek Radio/TV)

door Piet Kralt , Rotterdam, 05.11.2011, 18:56 (4768 dagen geleden) @ Remko Brugman

Het schema van deze radio kan ik zo snel niet vinden, maar de configuratie met deze buizen is tamelijk gebruikelijk.

Het is ook gebruikelijk dat de schermroosterspanning wat lager is dan de anodespanning. Maar als de documentatie anders vermeldt, is het op zijn minst verdacht.

Op het stuurrooster verwacht je ongeveer 0V. Hoger duidt meestal op een lekke koppelcondensator. Hoger betekent ook een grotere stroom door de buis wat de te hoge kathodespanning verklaart.

Het snel zakken van de spanning duidt op een veel te hoge of onderbroken roosterlekweerstand.

De anode zit voor gelijkstroom direct aan de voeding. Zolang die voeding de gevraagde stroom kan leveren, zal de anodespanning niet zakken.

Het schermrooster zit via een weerstand aan de voeding. Als de stroom toeneemt, zal de spanning over die weerstand groter worden en dus de roosterspanning dalen.

De instelling van de buis hangt af van de spanning tussen stuurrooster en kathode, de negatieve roosterspanning. In dit geval wordt er een kathodeweerstand toegepast waardoor de kathodespanning ten opzichte van de massa (0V) hoger wordt, terwijl het stuurrooster via de roosterlekweerstand op 0V gehouden wordt. In dit geval geven meting van de rooster- en van de kathodespanning voldoende informatie. Soms is het niet direct duidelijk hoe de negatieve roosterspanning tot stand komt en dan geeft meten tussen rooster en kathode de nodige (extra) informatie.

De te hoge kathodespanning van de E(AB)C80 kan ik zo snel niet verklaren. Hier hangt de hele volume- en toonregelfabriek aan en de invloed van (kapotte) onderdelen is niet zo snel in te schatten. Een mogelijke verklaring is veroudering. Een verouderde buis kan niet meer zo veel stroom leveren en lagere stroom geeft minder spanningsverlies over de anodeweerstanden waardoor de anodespanning hoger wordt.

Dat de spanning van een voeding die (te) veel stroom moet leveren zakt, is normaal. Maar dat de anodespanning van de eindbuis onder normale omstandigheden 30V lager is dan de voedingsspanning is abnormaal. Het lijkt me heel wat waarschijnlijker dat die anodespanning 270V moet zijn en de schermroosterspanning 240V.

Meten in de hoog- en middenfrequente delen van een radio is niet moeilijk, het juist interpreteren van de meetresultaten is niet gemakkelijk. Daarbij komt onder andere dat juist een hoogohmige (digitale) meter door hoogfrequente signalen wel eens in war gebracht wil worden. Soms is dit op te lossen door een weerstandje in de meetpen op te nemen zoals Kris al voorstelde.

Pieter Kralt