Transformatoren (Techniek Radio/TV)

door John Hupse † , Schoonhoven, 25.11.2011, 21:03 (4748 dagen geleden) @ John de Haas

Mijn vraag is, hoe kan ik het beste bepalen wat de primaire wikkeling is

een transformator werkt in twee richtingen, je kan dus niet meten wat primair en wat secondair is. Een voorbeeld, stel dat je een transformator hebt met twee wikkelingen, en een wikkelverhouding van 1 : 2. Zo'n trafo kan b.v van 110 volt naar 220 volt transformeren, maar ook van 220 volt naar 110 volt. In het eerste geval is de 110 volt wikkeling de primaire, in het tweede geval is de 220 volt wikkeling de primaire.

De eerste meting die je moet doen is het bepalen waar de aansluitpunten van de verschillende wikkelingen zitten. Je maakt dus een tekening van de aansluitpunten (of van de draadeinden) en meet met een ohmmeter de weerstand tussen aansluitpunt 1 en 2, 1 en 3 enz. Dan tussen 2 en 3, 2 en 4 enz. Dan tussen 3 en 4 enz. totdat alle mogelijke verbindingen in kaart zijn gebracht. Overal waar je een weerstand meet zit een wikkeling (of zitten wikkelingen). Je tekent nu alle wikkelingen tussen de aansluitpunten van de trafo, en zet de gemeten weerstand er bij. Je hebt nu een schema van de wikkelingen en aansluitpunten van je transformator. Let op wikkelingen met een (midden)aftakking, je meet dan 3 weerstanden waarvan de hoogste weerstand de som is van de twee andere weerstanden.

Vervolgens zet je een lage wisselspanning (b.v. 1 volt) op de wikkeling met de laagste weerstand. Je kan nu de spanningen meten op alle andere wikkelingen. Stel dat je op een wikkeling 40 volt meet dan is de wikkelverhouding ten opzichte van de wikkeling waar 1 volt op staat 40 : 1. Noteer nu de wikkelverhouding van alle wikkelingen op je schema.

Wanneer er een luchtspleet aanwezig is gaat het vaak om een aanpassingstrafo voor een luidspreker. De luidspreker wordt dan meestal aangesloten op de wikkeling met de laagste weerstand. De impedantie aan de hoogohmige kant is dan gelijk aan het kwadraat van de wikkelverhouding maal de luidsprekerimpedantie. Voorbeeld: stel dat je een wikkelverhouding meet van 30 : 1, en dat de luidspreker een impedantie heeft van 5 ohm, dan is de belasting voor de eindbuis gelijk aan 30 x 30 x 5 = 4500 ohm.

Wanneer er geen luchtspleet aanwezig is dan kan het gaan om een nettrafo, of om een uitgangstrafo voor een balanseindtrap. Een Europese nettrafo heeft vaak een netspanningswikkeling met meerdere aftakkingen (b.v. 110, 125, 140, 220 en 245 volt), zoiets herken je wel op je schema.

Een nettrafo voor 110 en 220 volt heeft meestal twee identieke gescheiden wikkelingen die in serie of parallel kunnen worden gezet, ook dat herken je op je schema.

Een Amerikaanse of Japanse nettrafo heeft meestal alleen 110 volt, ook die herken je wel.

De spanningen die een nettrafo levert kan je rechtstreeks afleiden uit de wikkelverhouding van de desbetreffende wikkeling. Alle spanningen zijn evenredig met de wikkelverhouding.

Een balanstrafo heeft een hoogohmige wikkeling met middentap, ook dat herken je in het algemeen wel.

Een microfoontrafo is meestal klein en afgeschermd met mu-metaal, dit geld ook voor aanpassingstrafo's voor pickupelementen etc.

--
http://www.hupse.eu/radio