Waarde/capaciteit ratelcondensators (Techniek Radio/TV)

door Armand @, 26.12.2012, 19:52 (4352 dagen geleden)

Hallo,

Aan de primaire kant van de trafo kom ik bv. waarden tegen van 1 of 2 maal 5nF,10nF,15nF,50nF,100nF enz.
Waarvan zijn deze waarden feitelijk afhankelijk?

Alvast bedankt en vriendelijke groeten, Armand

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Ouwe Schipper @, Sassenheim, 26.12.2012, 20:45 (4352 dagen geleden) @ Armand

Tja dat heeft niemand mij ooit duidelijk weten te maken
Zijn al verscheidene (soms hoog oplopende) discussies over geweest :-(
Persoonlijk heb ik er nooit het nut van ingezien. In eigen bouw altijd weggelaten en in revisies altijd zonder meer eruit geknipt. Maakte onder geen enkele omstandigheid enig verschil
Nico

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door MarcelvdG @, 26.12.2012, 20:56 (4352 dagen geleden) @ Armand

Hallo,

Aan de primaire kant van de trafo kom ik bv. waarden tegen van 1 of 2 maal 5nF,10nF,15nF,50nF,100nF enz.
Waarvan zijn deze waarden feitelijk afhankelijk?

Alvast bedankt en vriendelijke groeten, Armand

Goeie vraag...

De differentiaalweerstand van de gelijkrichtdiode of -dioden varieert over een periode van de netspanning, op de momenten waarop de diode in voorwaarts staat is de differentiaalweerstand laag, als hij in sper staat hoog. Een ratelcondensator moet voorkomen dat deze variaties een hoogfrequent signaal onbedoeld in amplitude moduleren, wanneer het netsnoer als parasitaire antenne of aardleiding werkt. Om dat voor elkaar te krijgen moet de reactantie van de condensator bij de te ontvangen frequenties voldoende laag zijn. Wat voldoende laag precies betekent kan ik je helaas niet vertellen. Ik denk een reactantie veel kleiner dan die van de antenne, maar misschien heeft iemand een preciezer/beter doordacht antwoord.

Aan de andere kant wil je ook weer niet dat er bij 50 Hz belachelijk veel stroom door gaat lopen. Dat wil je zeker niet als er op een of andere manier een risico bestaat dat die stroom ook door de gebruiker gaat lopen (bijvoorbeeld bij condensatoren van fase naar randaarde in een geaard apparaat waarvan de aarde misschien niet is aangesloten, of van de fase van de netspanning naar het chassis bij een ongeaard apparaat).

De grap is nu dat alle waarden die je genoemd hebt aan deze criteria voldoen, behalve dan het criterium van stroom door de gebruiker. Als er een kans bestaat dat de stroom door de gebruiker loopt, kun je niet meer dan een paar nanofarad toelaten en moet de condensator heel erg goed geïsoleerd zijn (daar heb je tegenwoordig speciale isolatieklassen voor). Als die kans niet bestaat, is alles van 5 nF tot en met 100 nF bruikbaar.

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem / Delft, 26.12.2012, 23:33 (4351 dagen geleden) @ Armand

Waar ze vroeger van afhankelijk waren, weet ik niet. Sinds de term Y-condensator bekend is en er corresponderende UL en IEC-normen voor bestaan, wordt eigenlijk altijd een waarde gekozen die ervoor zorgt dat de lekstroom naar aarde onder de norm blijft, of ruim eronder als er voorzien is in aansluiting van veel randapparatuur die zelf ook naar aarde lekt.

Het antwoord van MarcelVdG komt daar ook al op neer, maar hij formuleert het net weer even anders.

Voor een geaard apparaat mag die stroom groter zijn dan voor een dubbelgeïsoleerd apparaat (*). De conformteitstest vindt plaats met een spanningsmeter over een RC parallellschakeling tussen de aarde van het toestel en de echte aarde. De exacte voorgeschreven waardes ken ik niet, omdat de normbladen om een of andere duistere reden altijd betaalplichtig zijn.


(*) Ja, echt, een dubbelgeïsoleerd apparaat mag aanraakbare metalen delen hebben die met condensatoren aan het net hangen. De doorslagvastheid (4kV) van die condensatoren is 2 keer zo hoog als bij een geaard apparaat (2kV) - ziedaar de betekenis van dubbelgeïsoleerd - en de norm voor de stroom die er mag lopen is ook een stuk krapper.

P.S. De bijbehorende condensatorklasse is Y2 voor 230V nettoepassingen. Helaas nog steeds sporadisch in papieruitvoeringen te krijgen, gebruik bij voorkeur ceramische of MKT/MKP hoewel die laatste meer voor klasse X2 zijn (tussen nul en phase inplaats van naar aarde).

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Armand @, 27.12.2012, 07:10 (4351 dagen geleden) @ Armand

Iedereen bedankt voor de antwoorden.

Het gaat vooral om vooroorlogse radio's.Ik merk wel veel verschillen zoals bv. bij Ondia 2x10nF,Técalémit 2x5nF,Philco 2x15nF en Marconi 2x100nF.
Dat deze waarden lukraak gekozen werden of toevallig voorhanden waren,lijkt me toch heel onwaarschijnlijk.

Vriendelijke groeten, Armand

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Ouwe Schipper @, Sassenheim, 27.12.2012, 08:43 (4351 dagen geleden) @ Armand

Zoals ik al adviseerde:
Probeer het eerst maar 'ns zònder
Als zo'n ding doorslaat ben je de ***
Nico

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door huub.jak @, 27.12.2012, 09:32 (4351 dagen geleden) @ Ouwe Schipper

Dat is allemaal waar schipper
Maaaar ik heb ook gemerkt dat de ontvangst
Beter is .dat er wat aflek stroom op het
Schassis komt naar de spoelen ?? Huub

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem / Delft, 27.12.2012, 10:52 (4351 dagen geleden) @ Ouwe Schipper

Wat dat laatste betreft heb je absoluut gelijk, Nico. Daarom adviseer ik ook om daar nóóit papiercondensatoren terug te plaatsen (worden in witgoed nog steeds wel gebruikt op die plek, van die rotjes met 5 draden eraan, of van die netfilters in een doosje) en principieel altijd klasse Y2 (of Y1, als je van overdimensioneren houdt) te gebruiken. Behalve de 4kV piekspanningsvastheid is in die klasse ook een eis dat ze niet kùnnen doorslaan.

Hoewel het bij een oude radio niet altijd verschil zal maken (maar minstens in theorie soms wèl, zie o.a. de zeer plausibele uitleg van John Hupse hieronder), zijn deze condensatoren in andere, modernere, apparaten zonder meer voorgeschreven om storingen niet alleen buiten, maar juist ook binnen te houden.

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door John Hupse † ⌂, Schoonhoven, 27.12.2012, 10:13 (4351 dagen geleden) @ Armand

Het gaat vooral om vooroorlogse radio's.Ik merk wel veel verschillen zoals bv. bij Ondia 2x10nF,Técalémit 2x5nF,Philco 2x15nF en Marconi 2x100nF.

Modelatiebrom kan zowel in radiotoestellen van voor de oorlog als van na de oorlog ontstaan. Modulatiebrom kan zelfs ontstaan in radiotoestellen van mensen die niet geloven in dit verschijsel. Hetzelfde geldt voor netstoringen. Modulatiebrom is sterk afhankelijk van de gebruikte antenne en van de aardaansluiting. Een lange antenne leidt eerder tot modulatiebrom. Een goede aarde vermindert modulatiebrom.

De verschillende capaciteitswaarden van ratelcondensatoren hebben vooral te maken met de impedantie van het antennecircuit. Bij toestellen met een hoogohmige antenne-ingang zijn kleinere waardes (5 nF) voldoende, voor toestellen met een laagohmige antenne-ingang zijn grotere waardes nodig, b.v. 100 nF.

De aanwezigheid van verschillende golfbereiken is ook van invloed op de waarde van de ratelcondensator. Bij een toestel met ontvangst op de KG mag de ratelcondensator natuurlijk niet te veel zelfinductie hebben, de werking van de ratelcondensator bij ontvangst op de KG laat dan te wensen over.

Bij de schakeling waarbij de koppeling tussen de antenne en de afstemkring zuiver inductief is, en de aardaansluiting van het toestel niet is verbonden met de rest van de schakeling, heb je geen ratelcondensator nodig. Een bekend voorbeeld hiervan is de Duitse DKE 38.

Toestellen met een ingebouwde raam- of ferrietantenne hebben ook geen ratelcondensator nodig. Deze is wel weer aanwezig wanneer een externe draadantenne kan worden aangesloten.

Wanneer de nettransformator inwendig is uitgerust met een goed werkend statisch scherm heb je geen ratelcondensator nodig.

--
http://www.hupse.eu/radio

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Armand @, 27.12.2012, 11:23 (4351 dagen geleden) @ John Hupse †

John,ook bedankt voor deze uitleg :OK:

""Toestellen met een ingebouwde raam- of ferrietantenne hebben ook geen ratelcondensator nodig. Deze is wel weer aanwezig wanneer een externe draadantenne kan worden aangesloten.""

of (denk ik) alleen met een aansluiting voor aarde ?
Zoals deze Marconi 636C die een ingebouwde,draaibare raamantenne heeft en enkel een aansluiting voor aarde.Aan de primaire kant zitten 2 ratelcondensators van 100nF.

Vriendelijke groeten, Armand

3 aansluitbussen / PU en aarde

[image]

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door John Hupse † ⌂, Schoonhoven, 27.12.2012, 14:05 (4351 dagen geleden) @ Armand

[image]

de twee condensatoren in de netleiding van dit Pathé chassis zijn voornamelijk bedoeld als ontstoorcondensator, niet als ratelcondensator.

Bij gebruik van een (afgeschermde) raamantenne is het niet mogelijk om de antennestroom te moduleren via de gelijkrichter, ook niet wanneer je het toestel aardt. Omdat in dit geval de raamantenne niet is afgeschermd kan er toch nog een lichte vorm van brommodulatie optreden, met name wanneer de raamantenne niet goed op de zender is gericht. Vandaar het woordje "voornamelijk" in de eerste zin.

--
http://www.hupse.eu/radio

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Armand @, 27.12.2012, 20:28 (4351 dagen geleden) @ John Hupse †

Heel erg bedankt voor de uitleg.:OK:
De "ratelkwestie" en de gebruikte waarden zijn me nu een heel stuk duidelijker geworden.

Vriendelijke groeten, Armand

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Cornelis B-B. @, Amsterdam, 27.12.2012, 23:16 (4350 dagen geleden) @ John Hupse †

Juhn H,
En dan zijn er nog die C'tjes die tussen de kathode en de anode zitten van de
gelijkrichter of de gelijkrichtbuis.
Die werden (worden) er ook wel eens uitgeknipt.
Zijn vaak stuk, vooral als het teerknollen zijn.
Er uit zal veiliger zijn als sluiting makende C's maar...
Die zitten daar toch ook niet voor niets.
Ik neem aan dat ze er in zitten om de spanning pieken op te vangen die over de
dioden kunnen ontstaan, door pulserende spanning die over de eerste elco staat.
Die spanning pieken zullen ook wel storingen kunnen maken in versterkers,radio's
TV's en andere apparatuur.
Vr gr Cees.

--
CornelisBB

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Ouwe Schipper @, Sassenheim, 28.12.2012, 06:01 (4350 dagen geleden) @ Cornelis B-B.

Ja Cees
In bestaande toestellen heb ik ze ook regelmatig weggeknipt als ik ze tegenkwam
In zelfbouw heb ik ze nooit toegepast, uitgezonderd bij seleencellen: een of twee RC- combinaties over de cellen om die tegen piekspanningen te beschermen.
Het ontbreken ervan heeft nooit enig merkbaar verschil gemaakt
Nico

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door MarcelvdG @, 28.12.2012, 07:16 (4350 dagen geleden) @ Cornelis B-B.

Juhn H,
En dan zijn er nog die C'tjes die tussen de kathode en de anode zitten van de
gelijkrichter of de gelijkrichtbuis.
Die werden (worden) er ook wel eens uitgeknipt.
Zijn vaak stuk, vooral als het teerknollen zijn.
Er uit zal veiliger zijn als sluiting makende C's maar...
Die zitten daar toch ook niet voor niets.
Ik neem aan dat ze er in zitten om de spanning pieken op te vangen die over de
dioden kunnen ontstaan, door pulserende spanning die over de eerste elco staat.
Die spanning pieken zullen ook wel storingen kunnen maken in versterkers,radio's
TV's en andere apparatuur.
Vr gr Cees.

Dat zijn eigenlijk de ratelcondensatoren zoals ik ze ken en vaak toepas in zelfbouwsels. De condensator zorgt ervoor dat je voor hoge frequenties altijd een kortsluiting hebt, of de diode nu in voorwaarts of in sper staat. Daarmee voorkom je dus ook ongewenste modulatieëffecten.

In de jaren negentig heb ik eens, toen nog niets wetende van ratelcondensatoren, een netvoedinkje gebouwd voor een transistor-FM-radiootje. Netadapter waar wisselspanning uit kwam, lange draad, printje met vier dioden in brugschakeling, afvlakelco en spanningsregelaar, weer een lange draad, radiootje. Het bromde/ratelde als een gek, vooral als een draad in de buurt van de antenne kwam, maar ook nog duidelijk hoorbaar als de draden zo ver mogelijk bij de antenne vandaan gehouden werden. Eén condensator tussen de secundaire van de trafo en de massa van de radio (dus parallel aan een diode) en het probleem was weg.

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Peter1952 @, 28.12.2012, 08:50 (4350 dagen geleden) @ MarcelvdG

Ik vind een waarde van 0,1 uF tussen het net en de massa wel erg gevaarlijk. Reken de impedantie van de condensator maar eens uit bij 50 Hz. Er staat dan gewoon 110 V. op het chassis. Je kunt m.i. de boel dan alleen maar veilig houden door het toestel te aarden.
Er staat me iets bij dat bij een ongeaard apparaat 4700 pF de maximale, veilige waarde is van een condensator tussen het net en aanraakbare delen. Het is ook de waarde die bij U-toestellen gebruikt wordt om de PU en luidspreker aansluitingen "aanraakveilig" te maken.

Ik moet nog ergens een zeer oud artikel hebben in Radio Bulletin over gebruik van netfilters.
Misschien is het gebruik van een extern netfilter een stuk beter, meestal heb je dan wel een aarde nodig.

Groeten,
Peter

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door huub.jak @, 28.12.2012, 09:19 (4350 dagen geleden) @ Peter1952
Bewerkt door huub.jak, 28.12.2012, 09:30

Ja peter ik gebruik dat ook er staan een merk op
RETEX en er staat ook 100.VA op maar er moet ook
een aarde steker in met draad en die heb ik op de CV gedaan
en de radio is dan ook mooi stil wat in zit in dat filter
Twee condensators met een spoelje . en ik doe evengoed
De radio steker goed om in de plus kant in het Filter
Als je het er gewoon laat inzitten het Filter
Dan lijkt het wel alsof het gehelen 220 Ac net is afge Filtert is
ook de anderen radio,s zijn stil van netstoring
zoo een Filter is ook wel naa te maken as het niet meer te koop is
alleen het spoelte moet dan gewikkelt worden Wat de verhouding is
Dat zal wel ergens staan met de koppeling er van met de C.s en steker
Huub

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Peter1952 @, 28.12.2012, 13:39 (4350 dagen geleden) @ huub.jak

ik denk dat een modern, ingeblikt netfilter het ook wel doet, misschien zelfs beter dan dat RETEK filter. Inderdaad moet je het filter zelf wel aan aarde verbinden. Die ingeblikte filters zijn op beurzen e.d. nog zat te vinden.
Misschien eens het proberen waard. ik weet er ergens nog genoeg te liggen.
Je hebt dan die ratel condensatoren niet meer nodig en zo'n extern filter werkt bij elk toestel.

Groeten,
Peter

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Ouwe Schipper @, Sassenheim, 28.12.2012, 14:34 (4350 dagen geleden) @ Peter1952
Bewerkt door Ouwe Schipper, 28.12.2012, 14:42

Als je tussen net en massa een te grote condensator schakelt (0,5 uF is al genoeg) komt je aardlekschakelaar eruit. Ze zijn gespecificeerd op 30 mA maar de meeste spreken eerder aan
Nico

Waarde/capaciteit ratelcondensators

door Piet @, Hellendoorn, 29.12.2012, 10:45 (4349 dagen geleden) @ Ouwe Schipper

Veiligheid voor alles! Overigens in elke oude (niet zo oude) TV's en beeldschermen van computers zit meestal een perfect netfilter met spoelen en condensatoren in de netaansluiting. Die voldoen voor zover ik weet aan alle moderne eisen. En zijn meestal zo klein dat ze ergens kunnen worden weggemoffeld. Ook in oude radio's en TV's.

Overigens zit er enorm veel bruikbaar materiaal in de sloop beeldschermen. Ik hou altijd wel een paar sloop chassis in voorraad voor als je ineens wat nodig hebt. Of voor gewoon wat experimenten.

Succes!

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum