Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren (Algemeen)
door Hans Op den Camp , Leusden, 10.08.2008, 11:23 (5950 dagen geleden)
Hallo Allemaal,
Eergisteren vroeg ik of er ook forumlezers zijn die ervaring hebben met een zelfgebouwd spoelen wikkeltoestel. Er volgden voldoende reacties om mee aan de slag te gaan.
Eerlijk gezegd sprak mij een handbediende wikkelmachine niet zo aan; het spoeltje uit een Philips schaalluidspreker heeft al gauw 2500 - 3000 windingen..........
Daarom heb ik een elektrisch aangedreven "wikkelmachine" gemaakt.
Maar hier aan voorafgaand moest eerst het bakelieten spoeltje gerepareerd worden. De eigenaar van de schaalluidspreker had de pech dat bij de demontage het broze ding aan diggelen ging.
De scherven konden niet meer gelijmd worden. Het materiaal is zo dun als een bankpasje en van een oud cd-doosje heb ik een nieuwe spoelhelft kunnen maken. Zie hier het resultaat van een uurtje knippen, boren, schuren en lijmen.
Maar nu eerst een uurtje wikkelen met mijn zelfgebouwde elektrisch aangedreven wikkelmachine, bestaande uit een B&D Workmate, een accuboormachine en bout waar de klos met draadvoorraad om kan draaien.
Op de plaatsen waar het flinterdunne (0,045 mm) koperdraad vastgesoldeerd zit aan de iets dikkere aansluitdraden moet eerst de emaillelaag worden verwijderd worden, want anders hecht de soldeerverbinding niet.
Hier zie je de eerste aanzet; het begin van het spoeltje. Na iets meer dan een kwartier wikkelen zit er al gauw een paar honderd meter draad op het spoellichaam en heeft de wikkeling een weerstand van 500 Ohm. Hoogste tijd om de middenaftakking aan te brengen!
Vervolgens in één laatste etappe het spoeltje volwikkelen. Bij een toerental van de aandrijfmotor van ongeveer 80 1/min. duurt dat bijna een half uur. Maar de moeite wordt beloond; De totale weerstand van de spoel bedraagt nu ca. 1900 Ohm
en dat komt aardig overeen met de fabrieksgegevens .
En zie hier het eindresultaat. Nu alleen nog de gekleurde aansluitdraden vast solderen en dan kan het spoeltje weer ingebouwd worden. Maar dat laatste ga ik niet doen. Ik vond het leuk om voor medeforummer Arjan het spoeltje te mogen herwikkelen . Groetjes, Hans
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door soundman2 , Wouw, 10.08.2008, 12:28 (5950 dagen geleden) @ Hans Op den Camp
Nog een tip voor het wikkelen
De opstelling van de voorraadklos is niet optimaal. Vaak loop je het risico dat de draad gebroken is, voordat de klos in beweging komt vanwege de traagheid. Bij wikkelmachines staan de klossen met dun draad dan ook vertikaal en wordt de draad er naar boven toe afgetrokken. Het vereist wel een vlakke flens en bij houten klossen moet je eventueel de flens braamvrij maken met een stukje schuurpapier.
Voor de uitlopers zou ik persoonlijk een soepele draad genomen hebben, of iets in een dikte van ca 0,3 mm. Het draad wat ik nu zie is vrij stug en zou bij bewerking het inwendige van de spoel kunnen beschadigen. De las wordt meestal ingebed in een stukje dubbelgevouwen wikkelpapier, om het wikkeldraad niet te beschadigen.
Henk Roovers
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Hans Op den Camp , Leusden, 10.08.2008, 13:19 (5950 dagen geleden) @ soundman2
Hallo Henk, ik ben altijd blij met positieve tips van medeforummers. Maar de foto´s van mijn probeersel om een oud spoeltje te herstellen zijn met de camera in de macro-stand opgenomen. Dat betekent dat miniscule draadjes plotseling een lustobject voor notoire koperdieven worden. In werkelijkheid komen de aanloopdraden ongeveer overeen met hetgeen Philips in 1928 ook maakte.
En wat betreft de massatraagheid van de voorraadspoel heb je helemaal gelijk. Alleen kan ik mijn Skil-boormachientje van 0 - 100 toeren traploos regelen. De draad is daarom gelukig ook heel gebleven
Henk, dat was dan één spoeltje. Maar ik kan me niet voorstellen dat Philips in 1928 per wikkeldame slechts twee of drie spoeltjes per dag maakte. Er moet een andere methode van spoelenproductie geweest zijn . Groetjes, Hans
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door soundman2 , Wouw, 10.08.2008, 15:15 (5950 dagen geleden) @ Hans Op den Camp
Hallo Henk, ik ben altijd blij met positieve tips van medeforummers. Maar de foto´s van mijn probeersel om een oud spoeltje te herstellen zijn met de camera in de macro-stand opgenomen. Dat betekent dat miniscule draadjes plotseling een lustobject voor notoire koperdieven worden. In werkelijkheid komen de aanloopdraden ongeveer overeen met hetgeen Philips in 1928 ook maakte.
En wat betreft de massatraagheid van de voorraadspoel heb je helemaal gelijk. Alleen kan ik mijn Skil-boormachientje van 0 - 100 toeren traploos regelen. De draad is daarom gelukig ook heel gebleven
Henk, dat was dan één spoeltje. Maar ik kan me niet voorstellen dat Philips in 1928 per wikkeldame slechts twee of drie spoeltjes per dag maakte. Er moet een andere methode van spoelenproductie geweest zijn . Groetjes, Hans
Dat ontwikkede zich van handwerk, tot volautomatische productie. Het laatste machientje wat ik bij onze Philipsplant heb gezien, was er een om spoeltjes te wikkelen voor oortelefoons. Dat ging helemaal automatisch en werd helemaal pneumatisch gestuurd. Dat ging over duizenden spoeltjes per dag
Henk Roovers
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Matthias Meijer , Dordrecht, 10.08.2008, 21:50 (5949 dagen geleden) @ Hans Op den Camp
Hallo Hans,
Ziet er uit als een zeer secuur en voorzichtig werkje zo met dat dunne draad. Gelukkig dat alles goed gegaan is tijdens het afwikkelen van de voorraadklos; ik vond het nogal griezelig op dat boutje in de workmate. Als de klos maar even een hapertje tegenkomt draait ie zichzelf vast en kan het dunne draadje breken.
Vroeger zullen ze ongetwijfeld mooie wikkelmachines gebruikt hebben bij het oprollen van het koperdraad. Was het origineel ook 'wild' gewikkeld?
Voor precisie spoelen (en voor gewoon net werk) met hoogste vulfactor van koperdraad per doorsnede wordt het zogenaamde 'orthocyclisch wikkelen' gebruikt. Alle draden worden dan netjes naast elkaar gelegd, en de volgende laat weer keurig in de voren van de laag daaronder, zodat je bij doorsnijden een honingraat structuur te zien krijgt.
Dat vereist wel een nauwkeurige machine, die instelbaar is voor alle dikten van draad om de langsvoeding op de juiste snelheid te laten lopen.
Met een draaibank is inderdaad een hoop te regelen op dat gebied. Ik heb voor de mijne ooit een excel sheet gemaakt waarin je alle combinaties van beschikbare tandwielen kunt invoeren om zo een bepaalde spoed van de langsvoeding te bepalen. Enige probleem is dan de teruggang: die kan ik bij mij enkel voor elkaar krijgen als de draaibank ook de andere kant op draait. Wikkelt dan de spoel weer af, en is dus niet bruikbaar.
Voor de handige klusser die regelmatig spoelen wikkelt is er echter vast wel iets te verzinnen/maken met een omkeer inrichting als je het echt zo netjes wilt doen
Ik had een tijdje terug een artikel uit het Philips Technisch tijdschrift over het orthocyclisch wikkelen gescand. Dit staat voorlopig weer op mijn website in de afdeling documentatie. Wellicht voor een ieder interessant om te lezen.
Groeten,
Matthias
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Hans Op den Camp , Leusden, 12.08.2008, 17:30 (5948 dagen geleden) @ Matthias Meijer
Hallo Matthias, een heel interessant artikel over Orthocyclisch Wikkelen van spoelen http://www.home.zonnet.nl/barend_servet/documentatie/orthocyclisch_wikkelen_van_spoelen...
Het verhaal is uit 1961 en vermeldt dat deze methode van wikkelen reeds een paar jaar door Philips wordt gebruikt in de productie.
Daarom vermoed ik dat het spoeltje dat in alle electromagnetische Philips luidsprekers rond 1930 werd toegepast, gewoon "wild" is gewikkeld.
Gelukkig maar, want anders was het niet te doen om het te opnieuw te wikkelen met eenvoudige hobby middelen. Groeten, Hans
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Arjan Boomars , Ouderkerk aan de Amstel, 10.08.2008, 12:35 (5950 dagen geleden) @ Hans Op den Camp
ik lig bij de brievenbus!
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Paul Brouwer , Haarlem, 10.08.2008, 13:32 (5950 dagen geleden) @ Hans Op den Camp
hallo Hans,
Zo zie je maar weer wat je met enig creativiteit kan bereiken.
Is het aantal wikkelingen hier niet van belang?
Groeten,
Paul
--
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Hans Op den Camp , Leusden, 10.08.2008, 14:04 (5950 dagen geleden) @ Paul Brouwer
Helemaal eens met je Paul, want het aantal windingen van een spoel bepaalt tenslotte in grote mate de electro magnetische comptabiliteit (EMC) van een spoel.
Alleen zijn er door Philips in 1928 nooit bekende gegevens over hun spoeltjes vrijgegeven, En dan blijft het 80 jaar later voor ons verzamelaars slechts gissen. Je kunt dan een onderbroken luidsprekerspoeltje opnieuw gaan wikkelen en als het nieuwgewikkelde spoeltje de Ohmse weerstand van een oud goed spoeltje benadert, dan zit je aardig in de goede richting.
Maar geloof mij, het geeft een voldaan gevoel om een verloren gewaande oude Philips luidspreker weer spelend te krijgen. :-P Groeten, Hans
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Ed van der Weele † , Zeist, 10.08.2008, 14:55 (5950 dagen geleden) @ Hans Op den Camp
Helemaal eens met je Paul, want het aantal windingen van een spoel bepaalt tenslotte in grote mate de electro magnetische comptabiliteit (EMC) van een spoel.
Met EMC heeft het spoeltje weinig te maken.
Definitie: Elektromagnetische Compatibiliteit: EMC is het vermogen van een onderdeel, apparaat of systeem om in zijn elektromagnetisch milieu bevredigend te kunnen functioneren, zonder zelf ontoelaatbare stoorsignalen voor iets in dat milieu toe te voegen.
Van belang is de elektromagnetische eigenschap van het spoeltje. Die wordt bepaald door het aantal windingen en de stroom die door het spoeltje loopt.
Hoe meer windingen (bij een gelijke stroom) des te groter is de uitslag van de spreekspoel.
Alleen zijn er door Philips in 1928 nooit bekende gegevens over hun spoeltjes vrijgegeven, En dan blijft het 80 jaar later voor ons verzamelaars slechts gissen.
Nee hoor. Gewoon het aantal windingen tellen, de diameter van de draad opmeten en de ohmse weerstand meten. Gissen is echt niet nodig.
Je kunt dan een onderbroken luidsprekerspoeltje opnieuw gaan wikkelen en als het nieuwgewikkelde spoeltje de Ohmse weerstand van een oud goed spoeltje benadert, dan zit je aardig in de goede richting.
Een beetje in de richting is een betere woordkeus. In een ander bericht in deze thread las ik dat je de weerstand van de spoel noemde. Bij luidsprekers wordt niet de ohmse weerstand, maar de impedantie opgegeven. Tenzij nadrukkelijk is vermeld dat het de OHMSE weerstand betreft.
De impedantie wordt meestal opgegeven bij 1000 Hertz. In Tips & Trucs wordt uitgelegd hoe je die impedantie kunt bepalen.
Maar geloof mij, het geeft een voldaan gevoel om een verloren gewaande oude Philips luidspreker weer spelend te krijgen. :-P
Die uitspraak zetten we op een Delftsblauw tegeltje
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Arjan Boomars , Ouderkerk aan de Amstel, 10.08.2008, 17:04 (5950 dagen geleden) @ Ed van der Weele †
gewoon het aantal windingen tellen ??
in de documentatie van de 2044 magneetsysteem, het hart van de luidspreker, wordt duidelijk over een "ohmsche weerstand van 1500 á 2000 Ohm" gesproken.
dit geeft de amateur wat speling.
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Ed van der Weele † , Zeist, 10.08.2008, 19:08 (5950 dagen geleden) @ Arjan Boomars
gewoon het aantal windingen tellen ??
Het aantal windingen bepaalt de kracht van de elektromagneet. Als je een spoel wilt herstellen, in dit geval vernieuwen, zal het aantal windingen, de dikte van de draad en de ohmse weerstand gelijk aan de oorspronkelijke spoel moeten zijn. Of deze in elk geval moeten benaderen.
Bij het opnieuw wikkelen van een spoel tel je het aantal windingen dat je erop wikkelt. Welk dat aantal is zal je eerst moeten tellen door de kapotte spoel af te wikkelen. In de thread over de wikkelmachine staan een paar suggesties hoe je een tellertje kunt maken.
in de documentatie van de 2044 magneetsysteem, het hart van de luidspreker, wordt duidelijk over een "ohmsche weerstand van 1500 á 2000 Ohm" gesproken.
dit geeft de amateur wat speling.
1500 à 2000 Ohm is inderdaad een flinke speling. Kennelijk was de kwaliteit van de koperdraad en/of het wikkelproces in die tijd niet zo heel erg nauwkeurig.
Dit neemt niet weg dat het aantal windingen bepalend is voor de kracht van de spoel en hiermee voor de geluidssterkte.
Door het aantal windingen van de oude spoel te tellen, de dikte van de draad en de weerstand per meter op te meten, kan je bepalen welke nieuwe draad gebruikt kan worden. De huidige wikkeldraad is over het algemeen van zuiver koper waardoor de ohmse weerstand per meter bekend is. In het verleden werd ook wel ander materiaal dan koper, of een legéring gebruikt waardoor de weerstand per meter hoger uitviel.
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door soundman2 , Wouw, 11.08.2008, 06:38 (5949 dagen geleden) @ Arjan Boomars
gewoon het aantal windingen tellen ??
in de documentatie van de 2044 magneetsysteem, het hart van de luidspreker, wordt duidelijk over een "ohmsche weerstand van 1500 á 2000 Ohm" gesproken.
dit geeft de amateur wat speling.
Die ohmse weerstand werd opgegeven voor de reparateur. Hij werd bijvoorbeeld ook opgegeven bij spoelen van afstemkringen etc. De reparateur kon dan vrij eenvoudig meten of een spoel niet verbrand was o.i.d.
Die gelijkstroomwaarde heeft weinig te maken met de wisselstroomweerstand en zou het liefst natuurlijk nul ohm zijn.
Hoewel het de originaliteit niet ten goede komt, zou je het spoeltje met veel dikker draad en minder windingen kunnen vervaardigen. De tussenschakeling van een aanpastransformator is dan noodzakelijk, beter bekend als uitgangstransformator.
Henk Roovers
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Paul Brouwer , Haarlem, 10.08.2008, 19:48 (5950 dagen geleden) @ Hans Op den Camp
Hallo Hans,
Aan die Ohmse waarde wil ik nog niet zo zwaar tillen.
Als ik het allemaal juist gevolgd heb, heb jij een iets dikkere draad (of zo jij het noemt "apenhaar" :-P) gebruikt dan er
vroeger gebruikt werd. Als dit zo is, dan zal het aantal wikkelingen op dat spoelhoudertje kleiner zijn dan dat origineel
het geval was en zal daardoor het electro-magnetisch veld geringer zijn dan van de originele spoel.
Neemt niet weg dat het een puike prestatie is en zal er geen mens moeilijk over doen als de luidspreker correct functioneert.
Nogmaals, petje af hoor!
Groet,
Paul
--
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Anton van den Oever , Hazerswoude-dorp, 10.08.2008, 13:54 (5950 dagen geleden) @ Hans Op den Camp
Hallo Hans, gefeliciteerd met het resultaat.
Heb je echt ouderwets emaille draad gebruikt? Dan moet dat al erg lang gelegen hebben want de industrie gebruikt dit al jaren niet meer.
Haal zelf nog wel eens wat wikkeldraad bij een motoren wikkelbedrijf en daar kun je gewoon doorheen solderen, ondanks dat het voor isolatie klasse F (max. 155 ºC) gebruikt kan worden. Hoef je niet meer te krabben.
Op de site van Jogis staat als (gouden) tip om het lager van een oude videokoppentrommel te gebruiken voor de voorraadspoel, werkt perfect vooral met dat “apenhaar"
m.vr.gr.
Anton van den Oever
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Hans Op den Camp , Leusden, 10.08.2008, 14:20 (5950 dagen geleden) @ Anton van den Oever
Hallo Anton, dit apenhaar is inderdaad al meer dan 45 jaar oud. Ouder dus dan menig forumlezer. Het wil meestal wel lukken om de emaillelaag er af te halen door het met een aansteker gloeiend heet te stoken en het vervolgens in spiritus af te koelen. Dan springt de glazen emaille laag er af en kun je het draadje solderen.
Spoeltje voor Philips schaalluidspreker reviseren
door Ben Dijkman , Hellendoorn, 10.08.2008, 15:45 (5950 dagen geleden) @ Hans Op den Camp
Helemaal TOP HANS!!
Prachtig dat mensen zoals jij nu ook , dit soort erg lastige klusjes met de meest simpele hulpstukjes toch weten te realiseren.