Waarom reageert een EM4 of EM34 slechts op één segment (Algemeen)

door Jan Bus , Amersfoort, 17.08.2008, 17:07 (5943 dagen geleden) @ Paul Brouwer

Hallo Paul,

De EM34 is bedoeld als hulpmiddel bij het afstemmen, niet als veldsterkte-meter.
Ik zal enkele argumenten geven, waarom ik denk dat er in de praktijk bijna nooit -16 volt op het stuurrooster van de EM34 zal staan. Pak de schema's van de BX560/660/760 er maar eens bij (handig die site van de NVHR). Daar zul je zien dat de negatieve spanning van de detector aan het rooster van EM34 wordt toegevoerd vanaf de hete kant van de volume-regelaar. De secondaire kring van de laatste MF-trafo valt al buiten de AVR-lus; deze wordt van de primaire afgenomen. Dus de AVR-spanning heeft niets te makken met de spanning op het stuurrooster van de EM34. Bij de BX660/760 is zelfs nog een spanningsdeler ingebouwd!!!! In relatie tot de modulatie is een dergelijk hoge uitgangsspanning van de detector niet nodig cq. ongewenst om de LF-versterker voluit te sturen. (dit doet men alleen bij radio's waarbij de eindbuis direct door de detector wordt aangestuurd; maar die hebben vanwege de eenvoud nooit een afstem-indicator). De AVR is indertijd ontwikkeld om een zo gelijkmatig mogelijke uitgangsspanning aan de detector te krijgen van zowel zwakke als sterke zenders; men was ahw. het draaien aan de volume-knop tijdens het afstemmen zat. Dat er toch nog spanningsverschillen tussen sterke en zwakke stations te constateren zijn, komt doordat in de meeste radio's de regeling wordt uitgevoerd op 2 buizen (mengbuis + MF)en dat is te weinig. Anders wordt het wanneer de regeling toegepast wordt op 3 buizen (extra HF-buis), zoals in genoemde toestellen. Dan wordt het ideaal al aardig benaderd. Door de 3 geregelde buizen zal de AVR-spanning vaak ook lager uitvallen. Nu zul je zeggen dat er ook veel meer versterking binnen de AVR-lus is, maar dat valt in de praktijk mee. De HF-versterker EF22 zal in de praktijk hooguit 5 tot 10 keer versterken; zeker niet meer. Deze versterking is voornamelijk bedoeld om de verliezen van de extra HF-kring te compenseren en de slechte ruis-eigenschappen van de ECH21 (duidelijk merkbaar op de KG-banden; minder op MG en LG) te verbeteren en vooruit dan maar: een beetje extra versterking. Wel worden de eigenschappen van de AVR enorm verbeterd. Dus met 3 geregelde buizen zul je weinig verschil in uitslag zien tussen sterke en zwakke zenders; ook niet wanneer je de ontvanger dichtmokert met het signaal van een meetzender. Wel is het te horen: een zwakke zender zal mogelijk meer ruisen, ondanks de EF22. De EM34 is bedoeld om juist af te stemmen. Of dat helemaal lukt in een ontvanger met variabele bandbreedte is een andere zaak.
Ter illustratie wil ik nog noemen dat ik indertijd eens een BX680A onder handen heb gehad. Deze heeft 2 geregelde buizen en in Amerfoort zat bij de ontvangst van de Flevo-zenders de EM4 bijna helemaal dicht. Echter bij mijn A5X83A tuner (3 geregelde buizen) reageerde de EM84 gematigd.
De veldsterkte van de Flevo-zenders zal in Haarlem tegenvallen vanwege de ligging van Amsterdam.

Groet, Jan