Stagger tuning (Techniek Radio/TV)
door Fons Vendrik 
, Ter Aar, 19.09.2013, 19:24 (4085 dagen geleden)
Beste radiovrienden,
Ik ben bezig een tweekringertje met 402-spoelen te bouwen. (Amroh Unico)
Bij het afregelen van de hoogfrequent versterker (EF42) word ik geconfronteerd met zgn. "Stagger Tuning" d.w.z. dat ik over de hele band eenzelfde zender 2 x vlak na elkaar kan afstemmen.
Stagger tuning wordt wel toegepast om een kring breder te krijgen, heb ik ooit eens vernomen, maar in mijn geval is het hoogst ongewenst.
Het lijkt wel, of ik de spoelen niet gelijk kan krijgen, ook met de trimmers op de afstemcondensator krijg ik het niet weg.
Dus dacht ik zo (na oeverloos geknutsel), ik ga het maar eens vragen...
Mijn vraag is dus: hoe ontstaat dit, maar liever nog hoe kan ik het wegkrijgen cq. onderdrukken?
Ik hoop dat iemand mij op weg kan helpen.
Groeten, Fons
Stagger tuning
door Piet Kralt , Rotterdam, 19.09.2013, 19:47 (4085 dagen geleden) @ Fons Vendrik
Wat voor een afstemcondensator heb je toegepast? Voor een tweekringer moeten beide secties gelijk zijn. Voor een super is dat niet het geval. Als je een condensator die bedoeld is voor een super in een tweekringer gebruikt, kan dat heel goed jouw afstemprobleem verklaren.
Pieter Kralt
Stagger tuning
door Jan van Liempdt , Maarssen, 19.09.2013, 19:55 (4085 dagen geleden) @ Piet Kralt
Beste Fons,
Waarom is " stagger tuning " niet gewenst?
Een tweekringer zal toch ook over een zeker frefuentie-bereik eenzelfde versterking wensen!
Groet van Jan.
Stagger tuning
door Fons Vendrik , Ter Aar, 19.09.2013, 20:21 (4085 dagen geleden) @ Jan van Liempdt
Waarom is " stagger tuning " niet gewenst?
Hallo Jan,
Bedankt voor je reactie.
Het is gewoon heel vervelend afstemmen en ik wil weten hoe het ontstaat.
Het gaat natuurlijk ook om het opdoen van enige radio technische kennis die ik hier duidelijk mis.
Groeten, Fons
Stagger tuning
door Fons Vendrik , Ter Aar, 19.09.2013, 20:15 (4085 dagen geleden) @ Piet Kralt
![[image]](images/uploaded/20130920000506523b7512c7986.jpg)
Hallo Piet,
Bedankt voor je reactie.
Ik heb de condensator nog eens goed bekeken en heb er maar een close up bijgedaan, maar ik kan geen verschillen zien tussen de beide secties.
Ik weet niet of door stof of roest er erg grote afwijkingen kunnen ontstaan, ik zelf denk het niet. Overigens heb ik hem schoongemaakt.
Wat ik mis is enige theoretische kennis hoe iets dergelijks kan ontstaan.
Uit jouw woorden mag ik opmaken dat het kan ontstaan door verschillen in de beide kringen. Aan de spoelen kan het volgens mij niet liggen, want ik heb eerder daarmee een tweekringer gehad, waarbij ik dat probleem niet had.
Maar misschien moet ik toch maar eens een ander exemplaar condensator proberen.
Hopelijk komen er nog suggesties.
Groeten, Fons
Stagger tuning
door Anton van den Oever , Hazerswoude-dorp, 19.09.2013, 20:06 (4085 dagen geleden) @ Fons Vendrik
Staggered tuning, oftewel “verscherfde” afstemming in het (goed?) Nederlands ken ik alleen van toepassing bij middenfrequent versterkers om de doorlaat iets te verbreden met behoud van de flanksteilheid, o.a. in Collins R390A waren sommige trappen MF’s staggered tuned.
Ik begrijp dat het hier een rechtuit ontvangertje betreft maar het verschijnsel wat je beschrijft lijkt wel een ongewenst mengproduct, staat er niet iets te oscilleren?
m.vr.gr.
Anton van den Oever
Stagger tuning
door Fons Vendrik , Ter Aar, 19.09.2013, 20:31 (4085 dagen geleden) @ Anton van den Oever
Ik begrijp dat het hier een rechtuit ontvangertje betreft maar het verschijnsel wat je beschrijft lijkt wel een ongewenst mengproduct, staat er niet iets te oscilleren?
Hallo Anton,
Dat zou heel goed kunnen, aan de hoge kant van de band treden wel oscilleerverschijnselen op en met de scoop kan ik dat ook zien.
Maar bij de zenders (aan de lage kant) die ik dubbel afstem, oscilleert de boel niet.
Ik heb overigens de detectorbuis nog niet aangebracht en daarmee ook nog niet een werkende terugkoppeling naar de hf-versterker.
Misschien dat daar de fout in zit.
Ik moet de detectorbuis nog aanschaffen (doe ik op de beurs)
Bedankt voor je suggestie, ik kom er nog wel op terug.
Groeten, Fons
Stagger tuning
door castafiore2010 , Winsum (Gn.), 20.09.2013, 04:26 (4085 dagen geleden) @ Fons Vendrik
Misschien is de oplossing van het probleem nog simpeler. Op de foto toont de variabele condensator, alsof hij 20 jaar in een vochtige kelder heeft gelegen, want alles is totaal geoxideerd en aangeroest. Heb je er wel voor gezorgd, dat de sleepcontacten oxidevrij zijn en goed contact maken en heb je wel gecontroleerd of alle geklonken (?) massaverbindingen nog goed geleidend zijn?
Succes, Jaap.
Stagger tuning
door henkk , Alkmaar, 20.09.2013, 04:47 (4085 dagen geleden) @ castafiore2010
Deze afstemcondensator zou ik toch onmiddelijk in de vuilnisbak smijten.
Op de beurs samen met buisje een betere meenemen .
Overigens is de gelijkloop aan de hoge kant vooral afhankelijk van de instelling van de trimmers,aan de lage kant moeten de zelfinducties gelijk zijn.
Als door de 2e kring de anodestroom van de hf buis loopt kan dit ook de
zelfinductie beinvloeden.
Afstemcondensators meet ik altijd los van het apparaat met een capaciteitsmeter
op gelijkloop,maar van het getoonde exemplaar kan je niets goeds verwachten.
Een tweekringer bouwen is ook niet zo gemakkelijk,bijvoorbeeld de antenne heeft
capaciteit en ontstemd de eerste kring,daar zijn allerlei oplossingen voor
bedacht,zie de zeer oude jaargangen RB maar eens.
Henk
Stagger tuning
door son111 , Lage Mierde, 20.09.2013, 05:23 (4085 dagen geleden) @ henkk
Niet zo lang geleden heb ik een afstemcondensator die er net zo smerig uitzag bij de vuile soepborden in de vaatwasser gezet, een extra zeeptablet en de heetste stand ingeschakeld. Er kwam een bijna blinkende en zeer schone afstemcondensator weer uit. Na droging met de fohn was de werking echt veel beter dan voorheen
groeten Rinus
Stagger tuning
door Anton van den Oever , Hazerswoude-dorp, 20.09.2013, 07:54 (4085 dagen geleden) @ son111
De meeste wasmiddelen voor een afwasmachine zijn op soda gebaseerd, daar wordt aluminium meestal niet beter van, het kleur zwart en dof.
Het blijft oppassen met vaatwassers en aluminium.
Welk merk wasmiddel heb je hiervoor gebruikt?
m.vr.gr.
Anton van den Oever
Stagger tuning
door son111 , Lage Mierde, 20.09.2013, 10:07 (4085 dagen geleden) @ Anton van den Oever
de varco kwam er glimmend en branschoon uit. het wasmiddel was een merkloos blokje uit een horeca-bulk verpakking. De varco gedroogd, minimaal gesmeerd en goed functioneren in mijn tweekringerprojectje.
gr rinus
Stagger tuning
door Fons Vendrik , Ter Aar, 20.09.2013, 08:19 (4085 dagen geleden) @ henkk
Bewerkt door Fons Vendrik, 20.09.2013, 08:42
Hallo Henk,
Deze afstemcondensator zou ik toch onmiddelijk in de vuilnisbak smijten.
Op de beurs samen met buisje een betere meenemen
De condensator zoals die op de foto staat, is van het toestel dat ik in de jaren '80 heb gebouwd.
Toen had ik het probleem ook al.
De condensator in nu min of meer schoongemaakt en de fout zit er nog steeds in.
Overigens zit de roest er nog steeds op en doe ik de varco maar richting wasmachine, volgens de methode "Son111".
De oud-ijzerbak kan altijd nog. (Ik zal hem niet te koop aanbieden.
)
Ik heb nog een andere liggen die er een stuk netter uitziet en hopelijk is het probleem daarmee verholpen. Ik laat het weten.
Overigens is de gelijkloop aan de hoge kant vooral afhankelijk van de instelling van de trimmers,aan de lage kant moeten de zelfinducties gelijk zijn.
Als door de 2e kring de anodestroom van de hf buis loopt, kan dit ook de
zelfinductie beïnvloeden.
Bedankt voor deze opmerkingen.
De anodestroom van de hf-buis loopt inderdaad door de tweede kring.
Dat van de capacitieve gelijkloopafregeling aan de hoge kant, wist ik niet zo goed meer.
Afstemcondensators meet ik altijd los van het apparaat met een capaciteitsmeter
op gelijkloop, maar van het getoonde exemplaar kan je niets goeds verwachten.
Misschien moet ik zo'n meter een keer aanschaffen.
Ik bezit niet een echt goede meetzender.
Een tweekringer bouwen is ook niet zo gemakkelijk, bijvoorbeeld de antenne heeft capaciteit en ontstemt de eerste kring,daar zijn allerlei oplossingen voor
bedacht, zie de zeer oude jaargangen RB maar eens.
Dat weet ik. De ingangscondensator aan de antenne speelt hierbij een belangrijke rol, ook i.v.m. de selectiviteit.
Groeten en dank
, Fons
Stagger tuning
door S.Leunissen , regio Zuid Limburg, 20.09.2013, 18:34 (4084 dagen geleden) @ Fons Vendrik
Roest zet uit. Heeft roest ook capaciteit of kan het zijn dat door roest de plaatoppervlakte verminderd/vermeerderd en hierdoor de capaciteit veranderd. Of kan het zijn dat de plaatafstand door uitzetting (roest ligt erop) gemiddeld veranderd ?
--
groet Sander
![[image]](images/uploaded/201803062127465a9f07d2ae96b.jpg)
Stagger tuning
door Maarten Bakker , Haarlem / Delft, 20.09.2013, 19:09 (4084 dagen geleden) @ S.Leunissen
Roest heeft op zeker een andere dielectrische constante dan lucht, dus dat zou ook zomaar invloed kunnen hebben.
Stagger tuning
door Fons Vendrik , Ter Aar, 22.09.2013, 07:20 (4083 dagen geleden) @ Maarten Bakker
Beste heren,
Er bevindt zich geen roest tussen de platen.
Het is alleen de ombouw die wat roestig is.
Groeten, Fons
Stagger tuning
door Bapaktua , Haarlem, 20.09.2013, 05:58 (4085 dagen geleden) @ Fons Vendrik
Hallo Fons,
Ik zou gaan voor een nieuwe Varco, 1'tje die roestvrij is en er ook nog mooi uitziet.
Volgens mij had Henk Kruis een poosje geleden een hele bak in de aanbieding van Varco's.
Anders zijn er op de beurs genoeg aanbiedingen.
Vwb de gelijkloop, ik regelde de gelijkloop (zonder trimmers etc) over het gehele bereik af dmv het een beetje verbuigen van de buitenste lamellen.
Daarna de gelijkloop met de trimmers aan de hoge kant en de spoelkernen aan de lage kant realiseren.
NB, desnoods kan ik ook nog wel in mijn verzamelbakken zoeken.
groet, ruud
Toevoeging, in de afwasmachine prima, maar daarna heel goed alle vocht verdrijven uit de Varco en op de juiste plekken de lagers weer van vet voorzien etc.
Stagger tuning
door John Hupse † , Schoonhoven, 20.09.2013, 08:12 (4085 dagen geleden) @ Fons Vendrik
Het lijkt wel, of ik de spoelen niet gelijk kan krijgen, ook met de trimmers op de afstemcondensator krijg ik het niet weg.
Gelijkloop van de twee afstemkringen betekent dat op elk punt van de afstemschaal beide kringen op dezelfde golflengte staan afgestemd. Wanneer er geen gelijkloop is is dit niet het geval, en krijg je dus een dubbele afstemming.
De spoelen van de Unico zijn twee Amroh 402N spoelen, deze moet je afregelen door op een zender aan de lange kant (circa 500 meter) van de schaal af te stemmen, en vervolgens de ijzerkernen in de spoelen zo te verdraaien dat het ontvangen signaal maximaal is.
De condensatoren (in dit geval twee toltrimmers) moet je afregelen door op een zender aan de korte kant (circa 200 meter) van de schaal af te stemmen, en vervolgens de trimmers zo te verdraaien dat het ontvangen signaal maximaal is.
Deze twee afregelingen beïnvloeden elkaar enigzins, je moet ze dus 1 of 2 keer herhalen.
Maar voordat je een en ander afregelt moet je eerst zorgen dat de h.f. versterkerbuis (een EAF42) niet staat te oscilleren. De EF42 die je noemt is een heel andere buis, bedoeld voor een breedbandversterker. Vervang deze buis dus eerst door een EAF42.
Wanneer dit niet helpt is het wellicht goed om te weten dat een onvoldoende afscherming meestal de oorzaak is van het oscilleren. Zorg er voor dat de primaire en de secondaire kring elkaar niet "zien". Een EAF42 heeft geen afscherming, het plaatsen van een afschermbus is dus geen overbodige luxe.
Stagger tuning
door Fons Vendrik , Ter Aar, 20.09.2013, 08:40 (4085 dagen geleden) @ John Hupse †
Hallo John,
Bedankt voor het afregelvoorschrift.
Maar voordat je een en ander afregelt moet je eerst zorgen dat de h.f. versterkerbuis (een EAF42) niet staat te oscilleren. De EF42 die je noemt is een heel andere buis, bedoeld voor een breedbandversterker. Vervang deze buis dus eerst door een EAF42.
Ik zal op de beurs twee EAF42'ers kopen. Ik dacht dat ik met een EF42 zolang ook wel even kon.
Overigens geloof ik niet dat dit de oorzaak van de 'stagger tuning' of de ongelijkloop is.
Wanneer dit niet helpt is het wellicht goed om te weten dat een onvoldoende afscherming meestal de oorzaak is van het oscilleren. Zorg er voor dat de primaire en de secondaire kring elkaar niet "zien". Een EAF42 heeft geen afscherming, het plaatsen van een afschermbus is dus geen overbodige luxe.
Ik zal de ontvanger eerst tot en met de detector afbouwen, dan is het terugkoppelcircuit ook aangelegd. Dat heb ik nu nog niet.
Nog even een vraagje.
In de EAF42 zit een diodeaansluiting punt 3.
Deze wordt in de Unico niet gebruikt. Waar wordt dit punt aangelegd?
Is dat op de kathode, de aarde of los laten hangen?
In mijn beschrijving wordt dat niet besproken.
Groeten, Fons
Stagger tuning
door Peter1952 , 20.09.2013, 09:39 (4085 dagen geleden) @ Fons Vendrik
Beste Fons,
Ik lees dat de anodestroom van de H.F. Buis door de afstemspoel loopt. Dat betekent dat de H.F. stroom door de voeding terug moet. De onderkant van de spoel moet je ontkoppelen door een condensator naar massa, bijv. 0,1 uF. Misschien komt daar het oscilleren ook wel vandaan.
Soms voedt men de anode met een H.F. smoorspoel en koppelt dan de kring met een condensator.
Een eventuele diode van de EAF42 kun je met de kathode doorverbinden.
Groeten,
Peter
Stagger tuning
door John Hupse † , Schoonhoven, 20.09.2013, 10:12 (4085 dagen geleden) @ Fons Vendrik
Overigens geloof ik niet dat dit de oorzaak van de 'stagger tuning' of de ongelijkloop is.
nee, dat denk ik ook niet. Maar de EF42 is een erg steile buis, dus het kan heel goed het oscilleren verklaren.
Het diodeplaatje van de EAF42 hoef je niet aan te sluiten, het wordt immers in de Unico niet gebruikt. Men legt zoiets soms aan de nul, maar nodig is het niet.
Stagger tuning
door MarcelvdG , 22.09.2013, 06:50 (4083 dagen geleden) @ Fons Vendrik
Hallo Fons,
Ik weet niet hoe jouw schakeling precies in elkaar steekt en daardoor weet ik ook niet of dit een relevant antwoord is, maar als je twee kringen te strak koppelt krijg je vanzelf een doorlaatkarakteristiek met twee bulten. Als je bijvoorbeeld twee LC-parallelkringen hebt die magnetisch met elkaar gekoppeld worden en de koppelfactor is groter dan 1/wortel(Q1*Q2), waarbij Q1 en Q2 de kwaliteitsfactoren van de kringen zijn, dan verschijnen er twee bulten, ook als de kringen op zich op dezelfde frequentie staan.
Groeten,
Marcel
Stagger tuning
door Fons Vendrik , Ter Aar, 22.09.2013, 14:36 (4082 dagen geleden) @ MarcelvdG
Ik weet niet hoe jouw schakeling precies in elkaar steekt en daardoor weet ik ook niet of dit een relevant antwoord is, maar als je twee kringen te strak koppelt krijg je vanzelf een doorlaatkarakteristiek met twee bulten. Als je bijvoorbeeld twee LC-parallelkringen hebt die magnetisch met elkaar gekoppeld worden en de koppelfactor is groter dan 1/wortel(Q1*Q2), waarbij Q1 en Q2 de kwaliteitsfactoren van de kringen zijn, dan verschijnen er twee bulten, ook als de kringen op zich op dezelfde frequentie staan.
![[image]](images/uploaded/20130922181632523f17e0f2295.jpg)
Hallo Marcel,
Ik heb het schema er maar even bijgedaan, is misschien handig.
Ik heb met Ed Plevier over het probleem gesproken en zijn conclusie komt wel aardig in de buurt van wat jij nu schrijft.
Aangezien ik alleen de hf-versterker heb gebouwd, is hij van menig dat de ontvanger t/m de detector moet worden afgebouwd om te zorgen dat de tweede kring door de detectorbuis voldoende wordt belast. Omdat daar nu niets aanhangt, is de opslingering dusdanig dat er van twee gelijke kringen nooit sprake kan zijn en je ook geen gelijkloop creëert.
Ik zal op de beurs 2 goede EAF42 buizen kopen en de ontvanger tot zover afbouwen.
Later zal ik op het vraagstuk dan terugkomen.
Ik wil iedereen die aan deze discussie heeft bijgedragen bedanken, omdat ik hierdoor wel een aardig inzicht in het probleem heb gekregen.
Groeten, Fons