Bruikbaarheid van een oude (opnieuw geformeerde) Elco (Techniek Radio/TV)
door Leo Bolier , Goor, 20.05.2014, 06:48 (3843 dagen geleden)
Uit een sloop radio uit de jaren '50 heb ik een elco uit het voedingsdeel van 40 + 50 uF (385/350V). Het lijkt me een droog type; ik zie geen ventiel.
Ik heb beide secties elk afzonderlijk geprobeerd te formeren door er (toevallig voorhanden) 180V via een serieweerstand van 47K op te zetten en de spanningsval over de weerstand te meten.
Het 50uF deel had na circa 3 uur nog 15 V spanningsval (dus een lek van ongeveer 0,3mA). Volgende dag hetzelfde proces herhaald. Na enkele minuten was de spanningsval al terug op 15 V.
Het 40uF deel was na ruim 4 uur terug tot 27V, 0,5mA lek (wel een vreemd verschijnsel onderweg: na een kwartier al liep de spanning van 53V ineens op naar 60V, vervolgens wat springerig gedrag en daarna weer netjes omlaag). Een volgende dag soortgelijk gedrag, alleen ging het hele proces incl. het springerige gedrag in een veel kortere tijd. Circa een uur. Nu met een restspanning van 40V (0,85 mA lek).
Mijn vragen:
- Het lijkt me dat het 40uF deel niet meer bruikbaar is ?
- Is het 50uF deel nog wel bruikbaar ?
- Of doe ik er verstandiger aan om er 2 nieuwe C's in te zetten ?
- Wat is het idee achter een sectie van 40u+50u ?
De gelijkrichtbuis was een EZ80 en de trafo leek me ook wel redelijk zwaar. De 40u zat direct op de kathode van de EZ80; de 50u via een weerstand van 1k2.
Ik heb officiële (Philips) schema's gezien van een EZ80 met daarachter 2x50 met daartussen in een weerstand van 1 a 2K.
Bruikbaarheid van een oude (opnieuw geformeerde) Elco
door John Hupse † , Schoonhoven, 20.05.2014, 07:53 (3843 dagen geleden) @ Leo Bolier
Het lijkt me dat het 40uF deel niet meer bruikbaar is ?
of dat zo lijkt weet ik niet. Een van de belangrijkste eisen die je mag stellen aan een condensator is de capaciteit. Welke capaciteit meet je? Een waarde tussen de 32 en de 60 uF is correct voor zo'n elco. Een lek van enkele mA's is toelaatbaar.
De reden om een 40 uF condensator te gebruiken in plaats van de maximaal toelaatbare 50 uF is gelegen in de spreiding van de capaciteitswaarde. Bij electrolytische condensatoren zijn de toleranties meestal vrij ruim (vaak plus 50%), en het is altijd beter voor de gelijkrichtbuis om de maximaal toelaatbare capaciteit niet te veel te overschrijden.
Bruikbaarheid van een oude (opnieuw geformeerde) Elco
door Leo Bolier , Goor, 20.05.2014, 09:13 (3843 dagen geleden) @ John Hupse †
Ik heb een universeelmeter die tot 20uF kan meten maar dat doet met een meetspanning van 3 volt en ongepolariseerd. Er is geen + en - klem. De gebruiksaanwijzing rept niet over elco's dus ik neem aan dat je die niet kunt meten en mocht het toch kunnen dan mag je denk ik twijfelen aan de uitkomst.
Ik kan wel een ruwe meting doen op basis van de RC tijd.
Met een serieweerstand van 1M en verondersteld 50uF zou je dan na 50 seconden op 62% van de aangelegde spanning moeten zitten. Maar als de inwendige weerstand (zie reactie van Nico Oude Schipper) een belangrijke rol speelt meet ik ook niet goed.
Misschien gewoon maar proberen en kijken of ik onder belasting een nette afgevlakte gelijkspanning over houd. Hij moet weer gaan dienen als afvlak C voor een hoogspanningsvoeding.
Bruikbaarheid van een oude (opnieuw geformeerde) Elco
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 20.05.2014, 09:50 (3843 dagen geleden) @ Leo Bolier
Om gepolariseerd te meten kun je er een batterijtje bij in serie zetten; het meetinstrument moet daar wel geschikt voor zijn. Platte batterij van 4,5 volt heeft de laagste interne weerstand; moet wel gloednieuw zijn
Nico
Bruikbaarheid van een oude (opnieuw geformeerde) Elco
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 20.05.2014, 08:47 (3843 dagen geleden) @ Leo Bolier
De belangrijkste vraag bij het opnieuw formeren van een elco is: hoeveel water zit er nog in. Ook bij zg. droge elco's zit tussen de alu- folie van de platen filtreerpapier dat op z'n minst vochtig moet zijn, doordrenkt van een of ander zuur. Als dat te ver uitgedroogd is, lukt het her- formeren niet! Misschien neemt de lekstroom wel af tot aanvaardbare waarde, maar de interne serieweerstand blijft te hoog. Bij diverse elco's heb ik met een injectiespuitje met ùìterst dunne naald wat (2à 3 cc) aqua dest door het rubber heen gespoten. Dagje wachten tot dat water in het papier verspreid is en dan beginnen met her- formeren. Werkt niet altijd, maar als het werkt werkt het goed
Nico
Bruikbaarheid van een oude (opnieuw geformeerde) Elco
door Leo Bolier , Goor, 20.05.2014, 09:19 (3843 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
Een watershotje geven gaat me denk ik niet lukken. Afgezien van het feit dat ik geen injectiespuit met een dunne naald heb is de onderkant van de elco van een soort bakeliet. Ik zie geen rubber. Het is ook geen schroefelco maar eentje met een metalen klemring aan de onderzijde om het bakeliet heen die je door het bevestigingsgat moet persen en die daarna dan uitzetten.
Ik ga in ieder geval proberen om met een RC tijd meting de capaciteit te bepalen. Als dat ergens op lijkt de proef op de som nemen. Ik neem aan dat ik geen risico op een ontploffing loop met dit type elco.
Bruikbaarheid van een oude (opnieuw geformeerde) Elco
door kris , Gent België, 20.05.2014, 09:27 (3843 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
er zijn drie belangrijke meet- parameters voor een elctrolyt,
1) lekweerstand (die heb je al gemeten)
2) capaciteitswaarde (je meter kan niet zo hoog, maar het ziet er goed uit))
3)de verlieshoek. deze wordt slecht als er te weinig vloeistof overblijft of de aansluitcontacten of de folie binnenin ver doorgerot zitten. simpele C-meters kunnen dit niet meten.
Het kan dus zijn dat je een elco hebt die nog een goede waarde meet, weinig lek vertoont maar bij gebruik toch warm wordt en niet goed afvlakt en dit door een rampzalige verlieshoek.
De verlieshoek kan je meten met een meetbrug (bvb philiscoop) of via een onrechtstreekse methode, met name het meten van de "ESR" waarde ( electric serie resistance). Over de laatste methode valt héél veel te vinden.
groeten
Kris
Bruikbaarheid van een oude (opnieuw geformeerde) Elco
door fred101 , Waardenburg, 21.05.2014, 06:02 (3842 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
Ik dacht dat ik nu wel zo ongeveer alles van condensators restaureren en meten wist. (ik heb nog al een verzameling meetbruggen en andere condensator meet/restaureer spul)
Maar dat met die injectiespuit ben ik nog nooit tegen gekomen. Grappig, ga ik eens proberen. (als ik een naald kan vinden) Gebruik je gewoon water ?
Het electrolyte bevat idd water en als de elco te heet wordt verdampt dat water.(heet door externe oorzaak, of opwarming van de ESR, of te veel lekstroom)
Dus mogelijk help bijvullen. Probleem wat ik wel zie is dat het electrolyte er niet "vrij" inzit. Het is een beetje als bij een spons, er zit water in maar er valt zo weinig te mengen. Maar als ik jou reactie lees gaat dat dus wel, het is leuk om eens te proberen. Heeeeeeeel soms is een elco niet te vervangen (en ook niet van een nieuwe inhoud te voorzien, maar dat heb ik tot nu toe maar een keer meegemaakt en door heel voorzichtig dagen lang te formeren is het gelukkig toch weer goed gekomen) Dan is dit het proberen waard.
Ik heb redelijk wat rotte elco's open gesloopt voor onderzoek maar helemaal droog ben ik maar twee keer tegen gekomen. Dat waren low esr 105 graden 15 mF elco's die in een erg hete locatie waren gemonteerd. Die rammelde zelfs. Maar ik maak natuurlijk niet elke elco open. (ik bewaar aparte fail gevallen wel, soldeer die op pcb strips en documenteer ze. (je moet bij testen/restauratie/calibratie van LCR apparatuur natuurlijk ook wat rot testmateriaal hebben.
Capaciteit meten bij mogelijk slechte elco's: Een multimeter die DC gebruikt is alleen zinvol om nieuwe of gegarandeerd goede condensators te meten. Ze meten de tijd die het laden kost. Als de ESR hoog is dan wordt de RC tijd veel langer met het resultaat een schijnbaar erg goede capaciteit. Ik heb vorig jaar van een TV monteur een reeks rotte elco's gehad. Hij had de waarde gemeten met diverse apparaten waaronder een multimeter. De capaciteit waarden van de multimeter waren bij elco's met hoge ESR erg veel te hoog.
Lekstroom meet je al. Dat kan op diverse manieren zolang je er maar DC opzet en zorgt dat er niet te veel stroom kan lopen tijdens het formeren want dan gebeurd er weinig. Je kookt hem waarschijnlijk droog. Begrens het zo dat er maar een paar mA kan lopen.
Heel belangrijk, schroef de spanning langzaam op. In een keer op 200V en dan wachten is veel minder effectief. Ik draai de spanning omhoog waarbij ik zorg dat de lekstroom grofweg onder de 500 uA blijft.
De ESR. Ik meet bij voorkeur de Dissipatie factor D ( dat is een "omrekening" van de verlieshoek. Dit is een waarde die makkelijker laat zien of het foute boel is. ESR, en zeker op 100 kHz voor elco's in buizenspul, zegt vrij weinig, zelfs met datsheet. De fabrikant geeft ESR in de vorm van D bij 100 of 1000 Hz op. Voor 100 kHz geven ze meestal de impedantie. Nu is de reactantie laag op 100 kHz, tenminste, als de elco op die frequentie nog capaciteit heeft. Als het voorbij zijn zelfresonantie is dan neemt de reactantie toe. De ESR lijkt dan hoger dan hij is. Ook verhogen het skineffect en dielectrische verliezen de ESR bij die frequentie. En dat is voor elco's in switchers met hoge frequentie geen ramp, die hebben vaak ook een hogere SRF maar het is bij fysiek grote elco's in oude radios zinloos. Hetr vertekent eerder de meting. Goede elco's lijken dan slecht.
Formeren doe je natuurlijk niet met de condensator aangesloten in het apparaat (even voor de zekerheid, je weet maar nooit) Altijd minimaal aan een kant loshalen.
http://www.pa4tim.nl/?p=1385 voor meer info over formeren. (er staan ook diverse artikelen over ESR en vergelijkingen tussen meters op mijn site.
--
Fred\'s opvangtehuis voor verweesde buizenbakken
http://www.pa4tim.nl
Bruikbaarheid van een oude (opnieuw geformeerde) Elco
door Leo Bolier , Goor, 21.05.2014, 08:00 (3842 dagen geleden) @ fred101
Ik dacht een relatief eenvoudige vraag te stellen ..
De vraag was dat ook, maar de antwoorden veroorzaken hoofdpijn.
Voorlopig heb ik de elco apart gelegd om daar later eens in alle rust aan te gaan meten.
Ik had nog een 2 x 250u/50V print elco liggen die ik netjes open heb gemaakt en er 2 gloednieuwe kleine 47uF 400 Volts types in gezet heb. Print aansluitingen vervangen door draden en met een wartelmoer M15 er een schroefelco van gemaakt.
Maar wel iedereen bedankt voor de lessen formeren.
Bruikbaarheid van een oude (opnieuw geformeerde) Elco
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 21.05.2014, 11:25 (3842 dagen geleden) @ fred101
Nee geen kraanwater, altijd gedestilleerd! In gewoon water zitten allerlei zaken zoals kalk die het effect verpesten. Ik gebruik de spuitjes van de griepvaccinatie, de assistente van onze huisarts keek eerst een beetje wantrouwig maar nu niet meer
Het duurt enige tijd voordat het water zich verspreid heeft, grote elco's injecteer ik twee of drie maal met tussenpozen van een uur. Op z'n vroegst de volgende dag ga ik pas her- formeren
Nico
Bruikbaarheid van een oude (opnieuw geformeerde) Elco
door Fons Vendrik , Ter Aar, 21.05.2014, 06:52 (3842 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
Bij diverse elco's heb ik met een injectiespuitje met ùìterst dunne naald wat (2à 3 cc) aqua dest door het rubber heen gespoten. Dagje wachten tot dat water in het papier verspreid is en dan beginnen met her- formeren. Werkt niet altijd, maar als het werkt werkt het goed
Hallo Nico,
Ik heb dat geprobeerd, met een dun injectiespuitje en wat aquadest.
Maar ik kwam met het naaldje met geen mogelijkheid door het rubberen dopje.
Gewoon keihard geworden.
Zou een minuscuul gaatje boren in de bovenkant niet kunnen en daarna met iets afdichten?
(voorzichtig, dat je niet te diep boort)
Groeten, Fons
Bruikbaarheid van een oude (opnieuw geformeerde) Elco
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 21.05.2014, 11:19 (3842 dagen geleden) @ Fons Vendrik
Ja zo heb ik dat ook weleens gedaan, gaatje in 't aluminium, op een veilige plek. Na het injecteren eerst kijken of het werkt en vervolgens een kloddertje Bison kit erop (niet erìn)
Goed beschouwd, niets hàd je al dus als het slaagt is het meegenomen
Nico