Nederlands Forum over Oude Radio's

Onafhankelijk medium voor liefhebbers en verzamelaars van buizenradio's en gerelateerde zaken

Terug naar hoofdpagina

Lineair

Beste hobbyisten,

Na wat geplan en gedenk is eruit gekomen dat ik voor mijn komende grote project een 5.1 versterker ga maken. Dit project gaat waarschijnlijk een hybride project worden, omdat er hier en daar wat extra functies in gaan komen die niet met buizen zijn te maken. Maar de hoofdzaak is natuurlijk nog steeds het gebruik van buizen.

De setup is 5 keer (voor de center en 4 hoekspeakers) een SE versterker met een EL84. Hier komt een watt of 5 uit, maar als je er 5 hebt zit je ook alweer aan de 25 a 30 watt. Dus dat is wel voldoende voor een huiskamer. Het basskanaal moet nog uitgevogeld worden, maar wordt waarschijnlijk iets met een balansversterker.

Dit hele verhaal wordt aangedreven met twee voedingstrafo's en twee keer een AX50.
Verder komen er nog wat toeters en bellen op, maar die houd ik nog even voor mijzelf ;-)

Om maar eens te beginnen....aan de eerste van de 6 versterkers....heb ik het boekje Jongens Radio van 1964 opengeslagen met daarin het schema van een vlot muziekversterkertje:

[image]

Het ding is opgebouwd op een broodplankje:

[image]

[image]

De voedingsspanning is 250 volt en die dikke trafo om het plankje is een smoorspoel van 6 H.

Maar helaas heeft het ding een probleem. Ik weet niet of het aan de broodplank manier van bouwen ligt, maar het ding gaat oscilleren als ik de bass op zijn maximale zet.
Dus potmeter R6 met de loper richting de weerstand R5 draai. Met een frequentie van ongeveer 2 a 4 Hz. Het klinkt dan een beetje alsof de reverb helemaal open staat. Heeft iemand hier misschien een verklaring voor?

Verder is het geluid erg bagger met de terugkoppeling erop. Veel vervorming. Ik heb al liggen te schuiven met de terugkoppeling over de trafo en de weerstanden wat aangepast om de terugkoppeling sterker of zwakker te maken, maar het wordt niet beter. Alleen als ik hem helemaal van de trafo haal. Dan is het geluid relatief goed. Maar misschien ligt dit wel in verband met het oscilleren probleem. Dus dat moet ik eerst maar eens oplossen. Morgen maar eens de scoop eraan knopen. Dan kan k zien wat er gebeurt.

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

202 keer gelezen

Hoi Andy, je kunt de utg primair eens omdraaien. Soms helpt dat wel eens.

grtz,
Peter

Reageer op dit bericht

202 keer gelezen

Nope, heeft geen effect. Heb het meteen even getest.

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

202 keer gelezen

Ik heb dit ding ook eens gebouwd en had hetzelfde probleem. Dit is op te lossen door alle bedrading van en naar de potmeters met afgeschermde draad uit te voeren.
Zo staat het ook in het schema of de beschrijving ervan.

Groeten,
Paul

--
[image]

Reageer op dit bericht

202 keer gelezen

Hallo Paul,

Ook die van de toonregeling, of alleen die van het volume?

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

200 keer gelezen

Ook die van de toonregeling. Vervolgens de afscherming aan massa leggen.

Groeten,
Paul

--
[image]

Reageer op dit bericht

216 keer gelezen

Hallo,

Ik heb dit vlot muziekversterkertje ruim 36 jaar geleden mono gebouwd op een klein stalen chassis uit een zwart/wit TV. Daar paste het perfect op met wat vijlen en boren.
Als Ugt had ik een A99918/04, zo'n universeel ding.
Deze was wel wat groter dan de Ugt van andy.
Het versterkertje speelde probleemloos en ging nog vrij hard ook.
Van oscilleren was geen sprake, maar van een 5.1 setup ook niet, ha ha!

Helpt het ontkoppelen van de voeding door een kleine condensator eroverheen ook niet?
Probeer anders een ander exemplaar van je Ugt waarvan je meerdere hebt.

groet Frank

Reageer op dit bericht

210 keer gelezen

Beste Andy,

Ik bewonder jouw geestdrift voor dit project, maar een versterker bouwen, hoe simpel ook, is wat anders dan een aantal weerstanden, condensatoren, buizen en trafo's aan elkaar knopen.
Een paar tips: ingangs- en uitgangssignalen zo veel mogelijk uit elkaars buurt houden. en ingangssignaalvoerende bedrading afschermen, liefst ook de toonregeling.
Dat osciileren komt waarschijnlijk omdat de tegenkoppellus aan de foutieve zijde van de uitgangstrafo zit: oplossing: UTG-aansluitingen secundair of primair omdraaien. Trouwens, deze tegenkoppelingsweerstand is in eerste instantie bedoeld voor de U-72 in dit schema, een perfecte trafo voor de EL84.

Er zijn nog wel meer tips, maar probeer deze eerst uit, veel succes! :OK:

Bert

Reageer op dit bericht

211 keer gelezen

Omdraaien? Dat gaat niet. Dan hangt de EL84 niet aan de goeie kant van de trafo.
En het oscilleren is er ook zonder tegenkoppeling.

Deze hele opzet is ook alleen maar voor de test. Om te kijken of het uberhaupt iets is. De latere kleine tweakjes komen wel als alles in is gebouwd.

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

209 keer gelezen

Ik schreef: secundair of primair omdraaien !
;-)
Bert

Reageer op dit bericht

200 keer gelezen

Het zelfde dus als Peter voorstelde. Maar dat had geen effect helaas.....

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

210 keer gelezen

Ook dit staat in de beschrijving. Je zou kunnen proberen de aansluitingen van de secundaire zijde van de UGT om te draaien.

Groeten,
Paul

--
[image]

Reageer op dit bericht

208 keer gelezen

Hi Andy,
Heb lang geleden deze versterker ook gebouwd, en hij deed het goed.
Als een versterker niet goed werkt met terugkoppeling is meestal de UGT verkeerdom aangesloten zodat je meekoppeling krijgt en extra vervorming. Maar dat heb je al uitgesloten, zodat het ongewenste meekoppeling moet zijn door de aanleg en bedrading. Het is door anderen al aangegeven: je moet signaalvoerende leidingen goed plannen, de inputs zijn hoogohmig en pakken makkelijk signaal op van met name de uitgangstrafo.
Ik had de schakeling opgebouwd op een metalen chassis volgens ontwerp, dat helpt ook om dingen af te schermen en brom buiten te houden.

Daarnaast zijn je breadboards niet ideaal voor buizenschakelingen.
Alle ongebruikte strips hebben onderling capaciteit en kunnen extra meekoppeling veroorzaken. Aarden van ongebruikte strips, zeker tussen signaalvoerende leidingen, kan enorm helpen . Maar pas op: dit spul is niet gemaakt voor 250V, misschien kan het misschien niet.

Tot slot een laatste tip: de voeding van het schema heeft enkelzijdige gelijkrichting. Dat was (iets) goedkoper maar is vandaag de dag ( een 1N4007 kost 5 cent) niet nuttig meer. Schakel 4 diodes in brug, dan heb je minder brom en meer rendement uit je voedinngstrafo.

--
Vriendelijke groeten,
Onno

Reageer op dit bericht

203 keer gelezen

De UGT kan toch maar op één manier erop en dat is met de kant van 7K aan de EL84 kant. Als ik hem omdraai gaat het er niet beter op worden lijkt me zo

Ik zal eens kijken of ik mijn ijzeren testchassis nog vind. Dan bouw ik hem daar wel opnieuw in.

Die voeding komt al van een AZ1 af. Die choke zit er eigenlijk omdat ik hem had. Dus kon ik hem er zo tussen duwen. Straks verzin ik er wel wat anders op.

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

203 keer gelezen

Men heeft hier wel een punt hoor Andy, al deze schakelingen zijn door en door getest maar ze vereisen wel een iets andere benadering dan een solid state werkje.

Je kunt er vanuit gaan dat je gewoon een goed geluid krijgt dus de echte noodzaak tot proef opstellingen is er niet.

Neem dus gewoon een goed metalen chassis, desnoods een oud radio chassis en bouw alles netjes op met inderdaad afgeschermd snoer voor de signaal leidingen.

Denk dat je dan- ook met een brugcel- en gebruik van 2 x 100u afvlak elko's een prima ampje hebt.

grtz,
Peter

Reageer op dit bericht

200 keer gelezen

I'm on it..... Zal de meuk eens in een chassis bouwen morgen.

Alleen dat gebruik van die brug krijgen jullie niet in me geschoven, want hoe dan ook wordt er gebruik gemaakt van gelijkrichtbuizen. ;-) Ik ben nu eenmaal eigenwijs, dus....

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

207 keer gelezen

nou Andy, niets aan de hand, een AZ1 is een heel mooi buisje en als je de 1e elko rond de 33u neemt, dan kun je de 2e nog steeds 50 u maken.
Er is geen enkele reden waarom je niet met een buis zou kunnen gelijkrichten natuurlijk!

groet,
Peter

Reageer op dit bericht

206 keer gelezen

Precies, daar had ik ook geen moment aan getwijfeld...
Maar bij nader inzien zijn die draden toch te lang ja. Als ik er aan rammel veranderd het geluid ook al. Dus ik weet wat me te doen staat ;-)

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

202 keer gelezen

Het rendement is van een gelijkrichtcel alleen veel hoger dan van een gelijkrichtbuis.

Met een standaard Philips voedingstrafo is met een gelijkrichtcel al gauw 390V= te behalen. Met een AZ1 of AZ41 mag je met zie zelfde trafo blij zijn met 290V=.

Groeten,
Paul

--
[image]

Reageer op dit bericht

200 keer gelezen

Ook met een AZ.. en twee dioden kun een brug schakeling maken zonder dat dit opvalt!
Henk

--
HJD

Reageer op dit bericht

210 keer gelezen

Zo heb ik hem een jaar of twee geleden ook gebouwd. Precies zoals jij aangeeft. Doch bij mij begon hij ook te oscilleren bij bassen en hoge tonen op maximum.
De toepassing van afgeschermde bedrading van en naar alle potmeters loste het probleem op.

Groeten,
Paul

--
[image]

Reageer op dit bericht

201 keer gelezen

Ja sorry hoor met zo,n bouwsel
Kan je ook allen tegenslag verwachten
Kerts boom versterker.
eerst alles maar gerangschikt in een metalen
kast met vront voor de potmeters
Dan zal het wel wat beteren
Maar vergeet ook niet jij gebruikt 7.K op de buis
De U72 heeft 52.K en 7.k. maar 52.word gebruikt .
de tegenkoppeling is voor sec 5 ohm
Susses verder
Bij mij speelt hij perfekt dat versterkertje
Huub

Reageer op dit bericht

202 keer gelezen

Ik heb vandaag alles van het plankje omgebouwd naar een chassis.
Er zit nu iets minder ruis op de achtergrond, maar het oscilleren is er nog steeds. Ondanks dat alles afgeschermd is. Het probleem doet zich alleen voor als de bass bijna op max staat. Maar dan komen juist wel de mooiste bassen door, dus zou ik dit punt graag willen behouden. Heeft iemand misschien nog meer suggesties voor het oscilleren?
Alle waarden van de componenten zijn exact wat ze moeten zijn.

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

202 keer gelezen

Domme vraag heb je de gloeidraden wel getwist

--
groeten peter veldman

Reageer op dit bericht

197 keer gelezen

Dat laatste heeft er niets mee te maken. Het is terugkoppeling via de voeding. Doordat er meer dan twee trappen voorversterking zijn gebruikt, treedt meekoppeling via de voeding op. Deze neiging is het sterkst bij de lage frequenties. Als je de bassen opdraait worden de lage tonen meer versterkt en treedt het effect eerder op.

De voeding van de eerste trap moet goed ontkoppeld zijn. Vandaar in het originele schema de weerstand van 22 kOhm en de elco van 16 uF.
Deze componenten zijn heel belangrijk en mogen zeker niet weggelaten worden.

Het effect treedt altijd op als er totaal drie trappen versterking worden toegepast. Bij een tweetraps versterker treedt het effect niet op.

Ik heb dit versterkertje in het verleden ook gebouwd en het is een prima versterkertje. Ik heb er jaren plezier van gehad.

Groeten,
Peter

Naschrift:

Ik kan me herinneren dat ik dat probleem ook had. Het schema is afgeleid van de Deuteron, met weglating van de microfoontrap. De Deuteron heeft een extra ontkoppeling van de eerste trap in plaats van de eerste twee trappen uit hetzelfde punt te voeden. De ontkoppeling bestaat uit een weerstand van 22 kOhm en een elco van 22 uF. Dus in serie met de anodeweerstand van de eerste trap nog een weerstand van 22 kOhm opnemen en het knooppunt via 16 uF elco aan massa leggen. Zorg er ook voor dat de massa van deze elco aan hetzelfde aardpunt komt als dat van de eerste trap. In het algemeen de aardpunten van dezelfde trap bij elkaar houden.
Toen ik deze extra ontkoppeling had aangebracht was de zaak volkomen stabiel.

Over de manier van voeding ben ik ook niet zo te spreken. Alles uit één punt voeden is vragen om problemen. Je kunt beter elke versterker van 5 W. apart op een gelijkrichterbuis zetten. Of wel een zware buis nemen en dan de versterkers onderling ontkoppelen met een diode en elke versterker dan na de diode een aparte voedingselco geven.
Zie bijvoorbeeld het schema van de Philips AG9014.

Natuurlijk moeten de gloeidraadleidingen getwist worden. Maar dat helpt niet tegen motorboten. En dan het liefst een gloeidraadwikkeling met middenaftakking en die aan massa leggen.

Groeten,
Peter

Reageer op dit bericht

205 keer gelezen

Die zitten er hier ook in. Alleen bij de rest van de voedingselco's. Misschien kan ik die wat dichter naar de ECC83 schuiven.

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

198 keer gelezen

Hoppa, recht in de roos. :OK: :OK: :OK:
Extra weerstandje en elco voor de eerste trap en het ding speelt de sterren van de hemel. Ook bij volle bass. NU nog 5 keer dat kreng bouwen en dan kan ik door naar het volgende ;-)

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

205 keer gelezen

Jup, is altijd het eerste wat ik doe...

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

205 keer gelezen

legt de uitgang aan wel aan een kant aan massa ?

Huub

Reageer op dit bericht

198 keer gelezen

Ja, anders kon ik de terugkoppeling niet gebruiken ;-)

Groetjes Andy

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

203 keer gelezen

Hallo Andy,

Als je luistert naar een losse luidspreker zonder klankbord, dan kun je geen bassen verwachten.

Overigens zou ik C6, nu 0,02 uF, wat groter nemen b.v. 47 of 100 nF.
20 of 22 nF als koppel-c. naar de eindbuis zijn waardes die je in een gitaarversterker tegenkomt. Die hoeven niet beneden 70 Hz weer te geven.

Ook C1 zou ik persoonlijk 100 nF (0,1 uF) nemen.
Als je dan een goede luidsprekerbox gebruikt hoef je het laag niet zover op te draaien.

Ger

--
"Tubes are for Music, transistors are for TV and electronics in general"

Reageer op dit bericht

205 keer gelezen

Heeft er misschien iemand suggesties voor het basskanaal van de 5.1 versterker?
Ik dacht er zelf aan om een balansversterker te bouwen met EL84 of iets sterkers?? en dan dat maar te tunen zodat er alleen lage tonen doorkomen. Of weet iemand iets beters?

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

198 keer gelezen

Heeft er misschien iemand suggesties voor het basskanaal van de 5.1 versterker?
Ik dacht er zelf aan om een balansversterker te bouwen met EL84 of iets sterkers?? en dan dat maar te tunen zodat er alleen lage tonen doorkomen. Of weet iemand iets beters?

Groetjes Andy

Tunen van een versterker? Het is geen auto hoor.
Het is voldoende om voor de versterker een laagdoorlaat filter te zetten. Het filter kun je berekenen en wel zodanig dat bekend is waar de hoge frequenties afvallen en ook met welke helling dat gebeurt. Kwestie van berekening, meer niet.
Het is zinvol om voor een specifieke lage tonen versterker een ruim bemeten uitgangstrafo toe te passen.
Ook de elco's in bijv de voeding moeten niet te klein zijn, omdat dat anders de laagweergave aan de onderkant weer beperkt.

Soundman2

Reageer op dit bericht

200 keer gelezen

Zou 15 watt met twee keer EL84 voldoende zijn of zal ik liever kiezen voor wat meer power? Het is immers toch het basskanaal. Dan zoek ik hierop wel de trafo en de buizen.

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

199 keer gelezen

Het hangt ervan af of in jouw setup straks het baskanaal ook de bas van de andere 5 kanalen moet weergeven of niet. Zo ja, dan zou ik de eindtrap op 5 keer het vermogen van de satellieten bouwen. En in het andere geval zou ik uitgaan van het feit dat in bioscoopsituaties het LFE gebouwd moet zijn om 10 dB meer te kunnen weergeven dan de overige speakers. Zie ook http://www.dolby.com/uploadedFiles/Assets/US/Doc/Professional/38_LFE.pdf

Reageer op dit bericht

198 keer gelezen

Nee, het basskannaal hoeft niet de bass 100% over te nemen van de rest van de speakers, maar moet wel een duidelijke rol spelen in de bass presentatie. Ik denk dat daarom een versterker van een watt of 20 wel voldoende is. Anders moet ik ook weer dikkere voedingstrafo's gaan zoeken :-D Zal ik dat in SE of in balans oplossen?
Ik heb nog wel wat balans trafo's liggen. Zal eens kijken wat er allemaal tussen zit. Helaas/gelukkig zit er geen setje bij, dus de keus is royaal.

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

197 keer gelezen

Het hangt ervan af of in jouw setup straks het baskanaal ook de bas van de andere 5 kanalen moet weergeven of niet. Zo ja, dan zou ik de eindtrap op 5 keer het vermogen van de satellieten bouwen. En in het andere geval zou ik uitgaan van het feit dat in bioscoopsituaties het LFE gebouwd moet zijn om 10 dB meer te kunnen weergeven dan de overige speakers. Zie ook http://www.dolby.com/uploadedFiles/Assets/US/Doc/Professional/38_LFE.pdf

Om 3dB meer geluidsdruk te krijgen, moet je het vermogen verdubbelen.
Om ca 10dB meer te krijgen, zit je derhalve dan ca 50 watt als je andere kanalen 6 watt zijn.

Soundman2

Reageer op dit bericht

198 keer gelezen

Wordt dus een balansje met 2 x EL34. Ik zal er binnenkort eens wat mee gaan experimenteren.
Eerst maar eens wat trafo's en buizen bij elkaar vissen.

Groetjes Andy :-D

--
Een slecht werkman geeft zijn gereedschap de schuld...

Reageer op dit bericht

201 keer gelezen

Wordt dus een balansje met 2 x EL34. Ik zal er binnenkort eens wat mee gaan experimenteren.
Eerst maar eens wat trafo's en buizen bij elkaar vissen.

Indien je geïnteresseerd bent: Ik heb een voedingstrafo en bijpassende uitgangstrafo voor 2xEL34. Deze zijn destijds van een gitaarversterker geweest en lijken me uitstekend voor je bassmodule.

Bij interesse mail je me maar.
m vr gr

Peter de Koning

Reageer op dit bericht

199 keer gelezen

Hallo P.de Koning.
Een uitgangtrafo voor gitaar lijkt mij niet geschikt
om een subwoofer aan te sturen in verband met
het frequentie bereik van een gitaar.
Sub begint bij 30 Hz. en dat zit niet in een gitaar
en ook niet in zijn versterker enz.

Reageer op dit bericht

205 keer gelezen

RSS Feed van deze thread

Terug naar hoofdpagina

powered by my little forum