Een dure les... (Techniek Radio/TV)

door Patrick2 @, Antwerpen, 04.01.2015, 11:58 (3614 dagen geleden)

Dag forummers,

Tot op heden ben ik aan de slag geweest met, jawel, die Pioneer ER-420. Het was me al weken geleden opgevallen dat ik af en toe wel eens een flinke tik kreeg als ik de kast van de receiver aanraakte . Dat had ie trouwens al vanaf het begin dat ik 'm in huis haalde . Het is me nog steeds een raadsel waarom ik daar nier verder op in heb gekeken. Hoe dan ook, verleden week sluit ik een dj- installatie aan op zo'n usb mengpaneel. De Pioneer is dan nog steeds op de geluidskaart van de pc aangesloten. Als laatste verbind ik het usb snoer en met een flinke knal gaat de aardlek er uit .
Gevolg : usb mengpaneel kapot, alle usb poorten in de computer kapot samen met het on-board geluid . Het was me al vlug duidelijk dat ik een aardlus heb gemaakt met alle gevolgen van dien . Het kon niet anders of de Pioneer heeft netspanning op z'n chassis staan . Volgens het schema kan dat alleen als C84 of C95 in de primaire kring defect zijn, maar die had ik nagekeken.

[image]

Ik heb het toestel open gemaakt en ik mat inderdaad 230V op het chassis ten opzichte van de draad die naar S10 loopt . Ik heb R118, C84 en C95 losgemaakt, maar het probleem bleef . C96, die over de aan/uit schakelaar staat leek niet ter zake doende maar ik besloot om het ding toch maar te zoeken, want het was nergens te vinden . Het front en de afscherming van de bedieningsorganen verwijderen is een hele klus en tot overmaat van ramp zit de aan/uit nog eens in een apart metalen doosje .
Ik doe het doosje open en daar is C96...

[image]

Dit hoeft verder geen uitleg, denk ik .
Ik heb de condensator verwijderd en alles terug in de originele staat gebracht maar wat blijkt ? Er staat nog steeds zo'n 130V op het chassis . Pas als ik C84, C95 en R118, die nochtans nog oké zijn, verwijder is de spanning weg. Ik heb ze dan ook niet meer terug gesoldeerd .
Dat dure apparatuur naar de knoppen is gegaan is mijn eigen stomme fout, maar ik heb er wel uit geleerd dat ik zo'n dingen eerst nakijk vooraleer een toestel in gebruik te nemen.

Oh ja, één positief puntje: het gerommel op de achtergrond is weg...

Groeten,
Patrick

Een dure les...

door kris @, Gent België, 04.01.2015, 12:35 (3614 dagen geleden) @ Patrick2
Bewerkt door kris, 04.01.2015, 12:43

dag Patrick,

was géén aardlus :-)

Hoe meet je de spanning tussen de kast en de aarde? met een hoogohmige voltmeter ga je altijd wat meten, maar die spanning verdwijnt eens er wat stroom loopt.
C84, C95 en R118 zijn er verantwoordelijk voor, samen met de trafo.
(C84, C95 vormen een stoorfilter)

Het lijkt me beter een stroommeting te doen: kast in serie met A-meter (in gevoelige AC stand) en serielamp (als veiligheid bij lekprobleem) naar de aarde.

Dan stroom aflezen . deze moet zeer klein zijn. (kleiner dan 1mA)

stekker omdraaien en dan nog eens meten.

Ovrigens, ik begrijp dat je versterker niet geaard was? (anders was het probleem al vroeger opgedoken..)

en als laatste, zelfs al was de versterker ok, dan nog kan hij eenUSB aansluiting defekt maken als je alles verbind terwijl het aanstaat.

groeten

Kris

Een dure les...

door Patrick2 @, Antwerpen, 04.01.2015, 13:12 (3614 dagen geleden) @ kris

Hoi Kris,

Ik heb niet gemeten tussen kast en aarde maar tussen stroomtoevoer en chassis . De receiver is inderdaad niet geaard, maar de kast is volledig metaal .
Inderdaad heb ik eerst gemeten met een digitale meter, maar toen ik die "restspanning" nog zag heb ik m'n ouwe trouwe KEW nog eens uit de kast gehaald en die gaf dezelfde waarden aan .
Via, via is het chassis van de Pioneer toch met de aarde verbonden langs het omhulsel van de usb stekker . Er heeft dan kort een stroom langs alle apparaten gelopen die nefast was . Trouwens, een usb aansluiting is "hot swap", die mag je aan- en afkoppelen terwijl de toestellen in bedrijf zijn . En eens je dat gewend bent...

Grtz,
Patrick

Een dure les...

door gert.van.wee @, Achterveld, 04.01.2015, 13:27 (3614 dagen geleden) @ Patrick2

Dag Patrik en Kris,

soortgelijke schade ontstaat ook als je een desktop pc niet op een randaarde wandcontactdoos aansluit. Tgv netfiler staat dan het chassis op de halve netspanning.

Menige printer of andere randapparatuur is daarmee kapot gegaan.. :-(

Ik heb een marantz versterker staan die heeft hetzelfde met een condensator over de netschakelaar.

als het apparaat uit staat gaat hij op een gegeven moment zeer luid rommelen en kraken. De condensator is dus gaar.

Met vriendelijke groet,

gert

Een dure les...

door kris @, Gent België, 04.01.2015, 13:50 (3614 dagen geleden) @ Patrick2

Hoi Kris,

Ik heb niet gemeten tussen kast en aarde maar tussen stroomtoevoer en chassis . De receiver is inderdaad niet geaard, maar de kast is volledig metaal .

Grtz,
Patrick

Meten tussen de stroomtoevoer en het chassis (= kast) lijkt me niet zo nuttig?

Het is chassis naar aarde dat belangrijk is. door het netfilter zal er steeds spanning te meten vallen over de kast. Voor USB en andere digitale aansluitingen kan dit nefast zijn, zelfs al zijn ze "hot-swap".
Hot -swap betekend in deze dat je de digitale verbinding tot stand mag brengen en onderbreken terwijl de poort aktief is, de interfacechip is hiervoor gemaakt en start bij het inpluggen een nieuwe onderhandeling met het apparaat.
Hot-swap houdt niet in dat je via het onstoorfilter van een niet geaard toestel 150V in de USB-bus zomaar ongestraft "schiet". er is steeds een kans dat de interface dit niet overleeft. Je receiver op dezelfde aarde aansluiten als de PC vorkomt dit probleem. Misschien had je receiver origineel geen aarde, maar toen was er ook nog geen USB :-)


groeten

Kris

Een dure les...

door Ouwe Schipper @, Sassenheim, 04.01.2015, 13:36 (3614 dagen geleden) @ Patrick2

In veel toestellen met een drie- aderig netsnoer zit een of ander filter met twee of drie condensatoren. Dan krijg je een spanningsdeler die het gestel op 115 volt zet; dat voel je flink tintelen maar zodra het gevaarlijk zou worden komt de aardlek eruit.
Die had er óók uit kunnen komen als die 230 volt tussen je ene hand -met het USB stekkertje- naar je andere hand -kast van je PC- zou hebben gestaan. De aardlek zorgt er dan voor dat je dat overleeft; tel je zegeningen
Gezondheid en gelukkig Nieuwjaar
Nico

--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg

Een dure les...

door Peter1952 @, 04.01.2015, 14:58 (3614 dagen geleden) @ Ouwe Schipper

In de manuals van PC's en randapparatuur is vaak te lezen dat de netspanning er pas op mag als alles aan elkaar is aangesloten zodat alles op dezelfde potentiaal staat. Ook bij geluidsapparatuur is het vaak oppassen geblazen.

Ik zie op de foto's wel meer componenten die aandacht verdienen. Die grijze condensators en elco's blijken vaak lek te zijn.

Groeten,
Peter

Een dure les...

door Patrick2 @, Antwerpen, 04.01.2015, 15:42 (3614 dagen geleden) @ Peter1952

Dag Peter,

Alle componenten hebben ondertussen de nodige aandacht gekregen en er zijn tientallen condensatoren (minstens twintig) vervangen . De Elna's die er nu nog inzitten zijn gecheckt en nog prima in orde . Toegegeven, het zijn uitzonderingen, maar ik laat ze wel (voorlopig) zitten .
Ik heb minstens een tiental weerstanden nagekeken in verschillende secties van de receiver bij wijze van steekproef, geen enkele week meer dan 10% af . Die blijven ook allemaal zitten.
Toch bedankt voor je oplettendheid .

Groeten,
Patrick

Een dure les...

door soundman2 @, Wouw, 04.01.2015, 15:08 (3614 dagen geleden) @ Ouwe Schipper

In veel toestellen met een drie- aderig netsnoer zit een of ander filter met twee of drie condensatoren. Dan krijg je een spanningsdeler die het gestel op 115 volt zet; dat voel je flink tintelen maar zodra het gevaarlijk zou worden komt de aardlek eruit.
Die had er óók uit kunnen komen als die 230 volt tussen je ene hand -met het USB stekkertje- naar je andere hand -kast van je PC- zou hebben gestaan. De aardlek zorgt er dan voor dat je dat overleeft; tel je zegeningen
Gezondheid en gelukkig Nieuwjaar
Nico

Ik denk dat de normen in de loop der tijden ook flink zijn aangepast.
Volgens het schema heeft het toestel geen snoer met randaarde. Dan zou het dus dubbel geïsoleerd moeten zijn. Waren daar destijds al normen voor?
Deze condensator kon bij een defect zomaar aanraakbare metalen delen raken, ook daar moeten tegenwoordig maatregelen voor worden genomen. Ook is er een norm voor de bevestiging van netbedrading in een toestel. Die moet dan weer zo bevestigd zijn, door inhaken bijv, of anderszins geborgd zijn, zodat bij overhitting van een soldeerlas, een netdraad niet kan losschieten en daarna eventueel iets kan raken.
De twee condensatoren over de lichtnetaders naar het chassis de zgn Y-condensatoren, moeten zulke eigenschappen hebben, dat ze bij een defect, in geen geval een verbinding kunnen vormen, waardoor het chassis onder spanning staat In dit geval gaat het trouwens over een X-condensator die over het lichtnet staat. daar gelden weer andere minder strenge eisen voor.
Volgens mij moet apparatuur met Y-condensatoren altijd klasse I zijn, dus met een geaard snoer.

Inderdaad een dure les, als je verzuimt om onmiddelijk uit te zoeken, waarom een apparaat onder netspanning staat. Ook het "stroef" aanvoelen van een metalen kast, moet al de nodige vraagtekens oproepen.

Dan nog wat over audio uit PC's. Heel vaak treedt er een echte aardlus op als een geaarde versterker wordt verbonden met de audiouitgang van een PC. Allerlei bijgeluiden, zoals ratel, brom etc. kunnen dan optreden. Ik los dat op met een zgn ground separator. Een klein doosje met twee audio trafootjes erin. Er is dan geen directe aardverbinding meer en dat lost de problemen vaak op. De trafootjes zijn zeker niet geschikt om 220 volt te isoleren. Het is derhalve niet verstandig om ze te gebruiken als netscheiding bij een U-toestel. Het werkt waarschijnlijk wel, maar de veiligheid is niet gegarandeerd.

Soundman2

Een dure les...

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem / Delft, 04.01.2015, 21:15 (3614 dagen geleden) @ soundman2

Apparatuur met Y condensatoren kan wel degelijk dubbelgeïsoleerd zijn, zolang de Y condensatoren zodanig laag van capaciteit zijn dat er niet meer dan toegelaten aan lekstroom kan lopen door het equivalent van een menselijk lichaam (RC-netwerkje) tussen metalen delen en aarde. Dit is een test die je in veel servicemanuals ook tegenkomt. Ook moet een Y condensator (altijd, maar specifiek in zo'n geval) tegen pieken van 4kV bestand zijn inplaats van 2kV, wat overeenkomt met een dubbele isolatie.

Een dure les...

door MarcelvdG @, 04.01.2015, 16:40 (3614 dagen geleden) @ Patrick2

In principe loop je altijd het risico dat bij een tweedehands radio het chassis aan het lichtnet hangt. Er kunnen onderdelen stuk zijn, maar er kan ook onoordeelkundig aan geprutst zijn door een vorige eigenaar. Zo heb ik een Frans radiootje met E-buizen waarvan het chassis onder spanning stond omdat iemand de voedingstrafo vervangen had door een als autotrafo geschakelde gloeistroomtrafo.

Een dure les...

door Dominic @, 04.01.2015, 16:48 (3614 dagen geleden) @ Patrick2

Als ik jou was zou ik de condensatoren en weerstand maar gewoon vervangen door goede X2 condensatoren en een fatsoenlijke weerstand want die vormen samen je netfilter om ongewenste rommel vanuit het net buiten te houden. Zeker in deze tijden met SMPS voedingen in elk Chinees apparaat zou ik er niet buiten gaan.

Een dure les...

door kris @, Gent België, 04.01.2015, 19:46 (3614 dagen geleden) @ Dominic

R118 maakt geen aktief deel uit van het netfilter, dit filter werkt even goed zonder en de receiver ook.

Reden voor de aanwezigheid van R118 is enkel je "comfort" as je de stekker uit het stopcontact trekt. :-)

groeten

Kris

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum