Waarde condensator (Techniek Radio/TV)

door Maarten Bakker , Haarlem / Delft, 07.12.2015, 01:36 (3278 dagen geleden) @ A. Ouwehand
Bewerkt door Maarten Bakker, 07.12.2015, 01:53

1: Hoe weet men hoeveel volt deze c moet zijn.

Beste methode is om in de servicemanual of op de oorspronkelijke condensator te kijken. Schatten of berekenen is ook mogelijk.

2: Hoe weet men of het een DC of AC c moet zijn.

Alle condensatoren zijn (per definitie) zowel geschikt voor DC als voor AC (hoewel bij elco's wel altijd een DC-polarisatie aanwezig moet zijn).

Soms wordt op de condensator een vermelding in zowel DC als AC gegeven. Gangbaar is alleen een vermelding in DC voor normale condensatoren en alleen een vermelding in AC voor X en Y condensatoren. De vuistregel-omrekenfactor als er geen dubbele opdruk is en het een gegeven is terwijl je het ander wilt weten is: DC = AC * 2,8.

3: Hoe weet men of het een X of Y type moet zijn.

Als de condensator tussen netverbonden en netgescheiden zit moet er een Y-type in (net naar chassis in een toestel met trafo, pickup- of antenneingang bij een trafoloos toestel). Als de condensator direct over het net zit moet er een X type in.

4: Wat houdt het X of Y type nou eigenlijk in.

Beide types moeten zelfherstellend en zelfdovend zijn. Een Y-condensator mag bovendien geen kortsluiting geven bij defect.

Condensatoren met nominale spanningen tussen 220VAC en 315VAC heten X2 en Y2. Condensatoren met nominale spanningen van 380VAC tot 450VAC heten X1 en Y1. Sommige Y2 condensatoren voldoen aan de eisen voor X1 en zijn dan dubbel gemarkeerd.

X2 condensatoren moeten spanningspieken tot 2kV overleven, Y2 condensatoren tot 4kV (komt overeen met de netscheidingseis voor dubbelgeïsoleerde apparatuur).

5. Hoe weet men of het een c met een plus/min aansluiting is en wanneer niet.

Als het een foliecondensator (papier of kunststoffolie) of ceramische condensator is, is er geen plus of min. Hooguit een streep voor de buitenste folie (afschermende werking). Elco's hebben altijd een polariteit, behalve bipolaire. Tot een waarde van 1 uF vind je meestal foliecondensatoren. Tot een waarde van 10 uF zijn foliecondensatoren ook nog wel practisch, maar vind je al wat vaker elco's.

Elco's plaats je zodanig in de schakeling dat de gemiddelde spanning zodanig gepolariseerd is dat deze aan de + hoger is dan aan de -. Bij twijfel schema raadplegen.

6. Wat voor condensator te gebruiken op een plaats waar eerst een teerknol zat.

Voor de meeste toepassingen is een polyestercondensator (MKT, mosterd-C) prima geschikt, maar op plaatsen waar piekspanningen en snel stijgende spanningen (pulsen) te verwachten zijn (condensatoren over transformatoren, boostercondensatoren, ratelcondensatoren) is polypropyleen (MKP, KP) beter. Gloednieuwe, niet lekke, papiercondensatoren zijn namelijk beter bestand tegen piekspanningen dan polyestercondensatoren. Vandaar dat je ze tot in de jaren '70 nog wel tegenkwam terwijl Philips al eind jaren '50 grotendeels op polyester was overgestapt.

Fabrikanten als WIMA en vooral RIFA doen overigens nog steeds wel een klein beetje hun best om de mythe in stand te houden dat geïmpregneerde ingegoten papiercondensatoren als snubbers en in netfilters nog steeds superieur zouden zijn. Toch gaan er veel van in rook op bij leeftijden tussen 5 en 30 jaar, en zitten ze qua eigenschappen nog steeds tussen polyester en polypropyleen in.