Schema buizenradio, versterker, enz. samenstellen... (Techniek Radio/TV)

door soundman2 , Wouw, 25.10.2008, 14:13 (5674 dagen geleden) @ Kathodestraalbuisje

Hallo,

Na aanleiding van de topics die gaan over het bouwen van mijn radio ben ik me toch wel eens af gaan vragen hoe je nu precies hoe je een schema met buizen kan ontwerpen.

Wat ik weet aan theorie is dat aan iedere ingang van een buis een koppelcondensator hangt op frequenties te onderdrukken en dat tussen het rooster en de kathode een weerstand zit om de ingangssspanning t.o.v. de kathode negatief te maken, i.v.m. vervorming. Verder zit er nog een weerstand op de anode, voor de spanning kleiner te maken en vaak ook een op de kathode, aleen waarom weet ik niet. Dan zit er nog een elco of gewone c. aan de kathode en massa (ontkoppelcondensator) om te zorgen dat het voedingsgedeelte geen invloed heeft op het verstekte signaal.

(zorgen met weerstanden dat alle spanningen kloppen)

Natuurlijk weet ik ook deels hoe ik de voeding samen moet stellen.

Kortom, kleine basis dingen weet ik wel, maar ik zou wel eens zelf, met alleen specificaties van buizen een schema willen ontwerpen. Maar hoe gaat dat nu precies in zijn werk?

Da's niet helemaal goed, of moet ik zeggen dat is helemaal niet goed. Een koppelcondensator dient meestal niet om frequenties te onderdrukken, maar doorgaans om een gelijkstroomscheiding aan te brengen tussen twee versterkertrappen. Is de capaciteit erg klein, dan kan afhankelijk van de schakeling die er op volgt wel de doorgelaten frequentie beinvloed worden.
De roosterweerstand zit er vooral om spanningsopbouw tegen te gaan door een minuscule roosterstroom. De weerstand wordt dan ook vaak roosterlekweerstand genoemd. Lading die zich opbouwt, wordt op die manier afgevoerd.

Een condensator in de kathode dient uitsluitend om de kathodeweerstand kort te sluiten voor wisselspanning. Zou je dat niet doen, dan valt een deel van de versterket wisselstroom over de kathodeweerstand en daardoor wordt de versterking van een buis stukken minder. Binnen bepaalde grenzen heeft de voedingsspanning weinig invloed op de versterking van een buis.

De condensatoren (elco's ) in de voeding hebben een tweeledig doel. Eerst dienen ze voor afvlakking van de gelijkgerichte spanning, omdat wet uit de gelijkrichter kom, zomaar een hobbelig produkt is. Te teede dient de elco in de voeding voor het doorlaten van de wisselspanningen in de radio, zeg maar het audiosignaal. Uiteindelijk als je bijv een eindtrap bekijkt, staat de voeding met de eindbuis en de uitgangstransformator in serie. Als de voeding geen wisselstroom zou doorlaten, of daarvoor een hoge weerstand zou hebben, dat is er weinig versterking en weinig geluid.
Het beste kun je dat nog bemerken bij batterijgevoede toestellen. Zodar de batterij wat leeg raakt, neemt de inwendige weerstand toe. Schakelingen werken dan niet goed meer. Het overbruggen van de batterij met een elco, doet de inwendige weerstand drastisch afnemen en de schakelingen zullen wat langer goed werken.

Ja , hoe teken je nu een schema?
Ik kan alleen het advies geven om inderdaad het boek van Aisberg "Zo werkt de radio" te lezen. Er staan weinig formules in.
Overigens ontwerp je niet met specificaties van buizen, althans dat is niet het uitgangspunt.
Je ontwerpt een schakeling en daar heb je buizen voor nodig. Het hangt helemaal van de schakeling af, welke buis daar het beste voor geschikt is. Om dat tw eten te komen ga je dus de specs raadplegen.
Het is net als het ophangen van een schilderij. Je gaat niet uit van de grootte van een spijker om een schilderij op te hangen, maar je hebt een schilderij en zoekt daar een geschikte spijker bij.

Wil je bijvoorbeeld een ontvanger bouwen, dan zit daarin meestal een hoogfrequent deel. Als je weet wat je wil ontvangen, kun je de spoelen etc berekenen en ook de buizen uitzoeken die jouw hoogfrequentsignalen het beste kunnen versterken.
Verder is het goed om te weten dat een electronische schakeling altijd uit twee delen bestaat. Statisch, de spanningen en stromen die aanwezig moeten zijn om bijv. buizen te laten werken en dynamisch, dat is het signaal dat je wil bewerken.

Het kan dus heel goed zijn dat bij een gelijkspanningsmeting in een radiotoestel, alle spanningen precies kloppen en dat hij toch niet speelt. De fout zit dan wat ik het wisselstroomgedeelte noem, dus de signaalweg.

Henk Roovers