vervorming bij maximale afstemming FM (Techniek Radio/TV)

door kris , Gent België, 23.08.2016, 18:46 (3018 dagen geleden) @ John Hupse †

Dag John en TS,

Het eigenlijke doel van het afstemoog is om zuiver af te kunnen stemmen, je zal dat toch met me eens zijn. Wanneer het werkelijk zo eenvoudig zou zijn om op het gehoor een minimum aan vervorming te vinden dan heb je helemaal geen afstemoog nodig en kan je het oog dus weglaten. Probleem opgelost. Met andere woorden, ook de gebruiker van dit radiotoestel gaat er in dit geval van uit dat het eenvoudiger is om correct af te stemmen met een meetinstrument (het afstemoog) dan op het gehoor.

bij dit soort radio's takt het afstemoog af van de ratiodetectorelco, en daar heb je in feite niet zoveel aan:
het oog duid gewoon een "maximum" aan en dat maximum is vanwege de begrenzing dan nog niet duidelijk uitgesproken( veel minder duidelijk dan bij AM). Tevens hoeft dit maximum niet samen te vallen met de juiste nulpositie van de detector. Bij latere en duurdere radio's /tuners takt de maximumdetector dan ook af van de laatste MF trap en zit er eventueel een nulindicator in.

Sterke vervorming (meer dan 10%) is inderdaad eenvoudig te horen, maar het bepalen van een minimum (minder dan 1% vervorming) is op het gehoor vrijwel onmogelijk. Sommigen vinden een lichte vervorming bovendien prettiger "klinken", wat op het gehoor correct afstemmen nog verder bemoeilijkt.

FM bestaat uit een zwaai + een hoop zijbanden die tot 150kHz gaan . Als de secundaire wat van de centrale frekwentie afgestemd is mis je snel een stuk van de zijbanden en gaat de vervorming heel snel omhoog. Dus beetje naar links draaien :vervorming komt, beetje naar rechts draaien: vervorming komt. kern in het midden tussen die twee punten en je bent er ongeveer. Het valt echt duidelijk te horen.

Het klopt dat het punt van de minste vervorming niet per se moet samenvallen met het nulpunt van de detector. komt omdat de ratiodetector niet 100% symmetrisch is vanwege fysieke afwijkingen boventak en ondertak. (en zeker bij Philips is dit niet hun sterkste punt)

Ik heb me in het bijzonder met de ratiodetector en zijn vervorming bezig gehouden omdat dit belangrijk is voor hetgeen er achter kan volgen (niet in deze radio, uiteraard) : een stereodecoder. Voor deze laatste is het belangrijk dat de detector zo weinig mogelijk vervormd, want het wordt alleen maar erger in de decoder.

Dat heeft geleid tot een grote reeks experimenten van wobbelen, nulpuntsafstelling etc. en metingen met de spectrumanalyser en vervormingsmeter, vooral omdat de voorgeschreven afregelmethode van de fabrikant niet altijd tot de beste prestatie leidde.

de conclusie was : afregelen van de detector met woobulator en of voltmeter leidt tot een technisch juiste afregeling, maar niet altijd tot de beste prestatie kwa vervorming, omdat de ratiodetecor niet 100% lineair reageert. Uiteraard is wobbelen nodig om gans het MF en de detector symmetrisch te krijgen, maar de secundaire van de ratiodetector kan best nog eens naar zijn optimum geregeld worden dmv een vervormingsmeter of op het gehoor. Overigens, dat kleine verschil in afstelling valt niet op voor een signaalsterktemeter als die van de ratiodetectorelco aftakt en al zeker niet als de signaalmeter aftakt van de laatste MF trap (wat nog beter is)

Ik heb dit niet een keer maar tientallen keren gedaan op radio's van alle fabrikanten die ik in huis heb.
Er is ook geen enkel merk die je er in de afregelprocedure op wijst van ook eens de vervorming na te gaan (behalve telefunken bij een welbepaalde transistortuner).

bij het gebruik van een scoop (in dit geval voor het wobbelen) wordt maar al te vaak vergeten dat vervorming van een golfvorm niet gauw zichtbaar is op een scoopbeeld (en zeker niet op een S-curve) maar intussen al goed hoorbaar is.

sommige vervormingen vinden we aangenaam,prettig, bvb de oneven harmonischen veroorzaakt door een eindbuis in klasse A, maar vervorming van een ratiodetector vind niemand prettig...

enfin, we zitten ver van de TS zijn vraag, vrees ik, maar in deze antwoorden ga ik niet over één nacht ijs. (in andere gevallen ook niet)

groeten

Kris