U73 balanstrafo (Techniek Radio/TV)

door John Hupse † , Schoonhoven, 12.09.2016, 08:30 (2998 dagen geleden) @ Piet van der Pol

vermogen raakt in letterlijke zin nooit zoek, dat was dus een wat onvoorzichtige uitspraak. Wanneer je het afgegeven vermogen (in de vorm van warmte, licht etc. plus afgegeven elektrisch vermogen) vergelijkt met het toegevoerde vermogen zal blijken dat beide vermogens gelijk zijn (vermogensbalans).

Wel is het zo dat het maximale uitgangsvermogen van een versterker na het toepassen van de "ultralineaire schakeling" meestal is afgenomen, Piet gaf al aan hoe dit komt.

Bij een aftakking op 50% van de primaire wikkeling zal dit effect uiteraard groter zijn dan wanneer je b.v. op 20% van de wikkeling aftakt. Eindtrappen met beam tetrodes hebben hier minder last van dan eindtrappen met pentodes.

Amroh heeft bij mijn weten zelf nooit tegenkoppeling in deze vorm toegepast in de door haar ontwikkelde huiskamerversterkers. Dat is op zich ook wel begrijpelijk, ik gaf al eerder aan dat deze vorm van tegenkoppeling eigenlijk geen voordelen biedt boven de meer gebruikelijke vormen van tegenkoppeling. De in 1951 gekozen naam voor deze schakeling (Ultra Lineaire Schakeling) is natuurlijk wel ijzersterk. Het suggereert immers een versterker met een extreme lineariteit.

De Britse firma Leak maakte kwalitatief zeer goede versterkers en gebruikte deze schakeling in haar 20 en 50 Watt huiskamerversterkers uit 1958. Deze stereoversterkers zijn uitgerust met 4x EL84, resp. 4x EL34, terwijl de transformatortaps op 50% liggen.

De diverse spreidingszelfinducties die aanwezig zijn bij alle uitgangstrafo's zijn inderdaad de oorzaak van allerlei complicaties bij het ontwerpen van versterkers. Dit geldt dus niet alleen voor de ultralineaire variant, maar ook voor alle andere versterkerschakelingen. Hoe minder spreidingszelfinducties (en parasitaire capaciteiten) hoe beter, maar bij vrijwel elk versterkerontwerp met een uitgangstrafo zal je hier rekening mee moeten houden en zal je dus de fasemarge moeten controleren en zonodig corrigeren. Anders kom je inderdaad voor ongewenste verrassingen te staan.

Lokale tegenkoppeling binnen een eindtrap bestaat overigens in allerlei soorten en maten. Hier zie je een afbeelding met 20 verschillende configuraties (bron Menno van Veen). Er zijn er overigens nog veel meer, deze afbeelding geeft immers alleen de mogelijkheden weer van de MvV trafo.

Voor de ware experimentator dus een onuitputtelijke bron van genoegen.

--
http://www.hupse.eu/radio