Gloeilampen als FM stoorzender

Aan de hand van Nico's bijdrage in dit thread en zijn latere verwijzing over FM storingen veroorzaakt door dit type gloeilampen
[image]

ben ik eens gaan grasduinen naar een artikel dat ik ooit gelezen had...

[image]

verschenen in Radio Expres in April 1957 en het is geen aprilvis!

Mvg,
Eleen

Reageer op dit bericht

122 keer gelezen

Zeker op 1 april Eleen ?

--
Cees PA1DBA

Reageer op dit bericht

134 keer gelezen

Goed lezen Cees :CAP: . Eleen schrijft toch dat het geen aprilvis [=1 aprilgrap] is.

Hans

Reageer op dit bericht

131 keer gelezen

Grappig, en daar is onze vriend Barkhausen weer.

Nu ja, er zit genoeg draad in deze lamp om als kathode, anode, stuurrooster, dynode etc werkzaam te zijn. Tevens wordt er een magnetisch veld opgewekt, waardoor sommige electronen waarschijnlijk de kans zien een "klystrondansje" te beginnen tussen het dradenraster.. en dat alles swingt heen en weer met 50 (of 100) Hz.

Als ik dit alles vroeger geweten had, dan had ik stevig kunnen besparen op de wobbulator :-)

groeten

Kris

Reageer op dit bericht

128 keer gelezen

Het Barkhauseneffect is tijdens mijn studietijd aan de orde geweest.

Ik geloof niet dat dit de oorzaak van interferentie-storing is geweest.

Wel kan ik me het volgende voorstellen:

De gloeidraad in deze lamp is een zelfinductie (spoel) die ontstaat door zijn vorm waarvan de frequentie toevallig in de FM band valt (de lampvoet als condensator). In de voet van de lamp waar de gloeidraad aan de fitting is gesoldeerd of gelast zit een slecht kontakt en er is een overgangsweerstand. Er ontstaat een vonkbrugje en de gloeilamp is nu een ongedempt booglampzendertje door het onderbreken met een frequentie van de 50 Hz netfreqentie. De gloeidraad brandt onrustig en zorgt voor een kleine frequentie zwaai.

Dit lijkt me een logische verklaring. Wie Barkhausen erbij gehaald heeft is me niet duidelijk.

Reageer op dit bericht

120 keer gelezen

Wie Barkhausen erbij gehaald heeft is me niet duidelijk.

Dat is niemand duidelijk, om de eenvoudige reden dat dit niet in het artikel vermeld staat.

Hans [anonieme naam]

Reageer op dit bericht

126 keer gelezen

De storing viel niet in de FM band, de verwarring is met het feit dat het kennelijk een FM gemoduleerd signaal is.
De storing viel in band 1, en die werd gebruikt voor de Lopik TV zender op kanaal 4. Er wordt dan ook in het artikel gesproken over beeld en geluid storingen, dus gaat het over TV. FM radio bestond volgens mij in 1957 nog niet of nauwelijks en begon pas ca 1960. Radio was nog vrijwel 100% middengolf.
Het verhaal speelt dan ook in Den Haag, dus in Lopik bereik, hoewel daar toen al de ontvangst matig was, volgens mij was het zelfs nog de eerste oude TV mast in Lopik, die maar 250 meter hoog was, en later begin jaren 60 pas 350 meter werd (Gerbrandy toren)

Reageer op dit bericht

122 keer gelezen

Goed, dan was het VHF kanaal 4 waar de storing optradt.
Het principe van mijn verklaring van de lamp als (stoor)zender blijft hetzelfde. :-D

Reageer op dit bericht

125 keer gelezen

Ja ik geloof dat wel, Nico heeft op dit forum wel eens verteld dat dit soort lampen zelfs in het hoorbare gebied geluid kunnen maken.
Zo heb ik een buislamp (met lange gloeidraad) die zo af en toe gaat 'zingen', enige tijd na het afschakelen.
Het lampje even bewegen laat het geluid dan stoppen.
Onduidelijk en onbekend hoe dit mogelijk is, maar er is meer tussen hemel en aarde.
Groet, Ben

[image]

--
Onkruid is net als reclame, irritant en het blijft zich herhalen.

Reageer op dit bericht

120 keer gelezen

ja, dat klopt. Een fluitende lamp heb ik meerdere keren zelf waargenomen.
Daar werd ook de gloeidraad door een vonkje nog net aan het branden gehouden en kwam mechanisch in resonantie.
Na het uitschakelen en opnieuw inschakelen was de lamp dan definitief ter ziele.
Het vonkje dooft en de gloeidraad breekt.

Reageer op dit bericht

123 keer gelezen

Nee, ik schrijf ook 'enige tijd na het uitschakelen', de lamp blijft het gewoon doen na inschakelen. Het heeft iets te maken met het krimpen van de gloeidraad denk ik.
Een hoogfrequent storing van een brandende lamp kan inderdaad een vonkbrug zijn of een magnetron-achtig effect binnen de lamp. Groet, Ben

--
Onkruid is net als reclame, irritant en het blijft zich herhalen.

Reageer op dit bericht

117 keer gelezen

Ik ken het verhaal, op meerdere fora is dit al wel ter sprake geweest.
Deze meneer heeft het verschijnsel mooi uiteen gezet:

http://www.radiomuseum.org/forum/rustika_lightbulb_fm_measurements.html

Het grappige is dat je deze lampen tegenwoordig weer kunt kopen.
En zowaar met dezelfde verschijnselen...

Groeten, Roland

Reageer op dit bericht

126 keer gelezen

Ik ken het verhaal, op meerdere fora is dit al wel ter sprake geweest.
Deze meneer heeft het verschijnsel mooi uiteen gezet:

http://www.radiomuseum.org/forum/rustika_lightbulb_fm_measurements.html

Het grappige is dat je deze lampen tegenwoordig weer kunt kopen.
En zowaar met dezelfde verschijnselen...

Groeten, Roland

Bedankt voor de link, Roland!

Voor de twijfelaars onder ons: via deze link krijg je een mooi beeld van het uitgestraalde RF spectrum van deze gloeizendlampen * :-D

http://www.radiomuseum.org/forumdata/users/4942/file/Rustika_spectra.pdf

Mvg,
Eleen

*
In het franse tijdschrift Television editie no2 mars-avril 1950 wordt een 'traceur de courbes à large bande' beschreven. Voor de oscillatoren in het apparaat worden twee 'tubes a grille positive' type 3036 van LMT gebruikt. Deze buizen werken vrijwel volgens dezelfde princiepes als waarop het oscilatieverschijnsel in de gloeilamp is gebaseerd.

Ja... ik weet het al; weeral avril maar wees gerust. C est ne pas une poisson d'avril

Reageer op dit bericht

118 keer gelezen

Ik heb het artikel met veel interesse gelezen.
Dan kan ik mijn theorie van de booglampzender dus op de schop gooien... :-D :-D

Reageer op dit bericht

118 keer gelezen

Ik heb het artikel met veel interesse gelezen.
Dan kan ik mijn theorie van de booglampzender dus op de schop gooien...

Eigenlijk kon je dat al een beetje weten : een boog brandt weg, dus heeft maar een kort leven. er zou ook een geurtje aan zijn :-) (letterlijk) Het peertje zou het dus geen leven volhouden.

woon jij zover van huis? (Dubai) Ik kom er af en toe..

groeten

Kris

Reageer op dit bericht

116 keer gelezen

Ik werk in Dubai, woon in Ras al Khaimah. Dat is 100 km ten noorden van Dubai.

Reageer op dit bericht

115 keer gelezen

*
In het franse tijdschrift Television editie no2 mars-avril 1950 wordt een 'traceur de courbes à large bande' beschreven. Voor de oscillatoren in het apparaat worden twee 'tubes a grille positive' type 3036 van LMT gebruikt. Deze buizen werken vrijwel volgens dezelfde princiepes als waarop het oscilatieverschijnsel in de gloeilamp is gebaseerd.

Even het bewuste artikel ingescand

[image]
[image]
[image]
[image]

Het is een Frans tijdschrift, dus het is in het frans ... :-D
Veel leesplezier

Eleen

p.s. Ik ben nog op zoek naar informatie over de buis 3036 van LMT, zoals op pag 41 afgebeeld.

Reageer op dit bericht

117 keer gelezen

Telefunken maakte ze ook.....

[image]
Pagina's 136 en 137 uit het bewuste boek
Nico

--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg

Reageer op dit bericht

118 keer gelezen

Telefunken maakte ze ook.....

Bedankt Nico :OK:

Eleen

Reageer op dit bericht

123 keer gelezen

Hier op pagina's 70 & 71 begint het hoofdstuk met een uitleg over het basisprincipe.

[image]

Op verdere pagina's staat het verhaal vol met wiskundige formules
die laat ik weg omdat ze er in deze draad weinig toe doen

Zo'n gloeilamp met "vielfachwendel" is hoogvacuüm en de gloeidraad emitteert elektronen.
Zo ontstaat tussen de einden van de gloeidraad ook een "Elektronenpendelung"
De spanning varieert tussen + 325 en -325 volt zodat de "pendelfrequenz" ook enorm zal variëren
Nico

--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg

Reageer op dit bericht

124 keer gelezen

@ Nico,
mooi om deze info met ons te delen.

Hieronder nog een plaatje dat de veldverdeling in de gloeilamp weergeeft op het moment dat de netspannings-sinus bij beide alternantie's door de topwaarde gaat.

[image]

Voor de lezers die zich afvragen waar de anode zich dan wel bevind:
Die is er wel degelijk in de vorm van de glazen ballon. Deze wordt namelijk negatief opgeladen door de electronen die hier op terecht komen. Het met de hand aanraken en hierdoor weglekken, is voldoende om deze lading zodanig te verstoren, om de frequentie te beïnvloeden, dan wel te stoppen.

Al met al kunnen we concluderen dat de uitleg over het fenomeen in het artikel uit RadioElectronica, door de PTT toen verschaft, behoorlijk juist is!

Mvg,
Eleen

Reageer op dit bericht

124 keer gelezen

Fraaie beelden Eleen :OK:
Maar wat de anode betreft maak je 't net iets te ingewikkeld.
Elektronen "kleven" niet aan het glas, maar over de volle lengte van de hete gloeidraad zal emissie optreden
er is dus een negatieve ruimtelading in de lamp en elk positief object in de lamp zal die ruimtelading aantrekken!
In zo'n "vielfachwendel" is de gloeidraad 10 maal op-en-neer gespannen: bovenin tien haakjes, onderin 9 haakjes plus de aansluit draden
Omdat de gloeidraad bijzonder dun is zullen veel elektronen er dus langs heen "vliegen" en dan meteen weer terug willen
De "elektronenpendelung" waar Dr. Ir. Groos over schrijft gebeurt daar dus op ontzaglijk veel verschillende manieren tegelijk,
ònbeschrijfelijk complex en wordt ook nog eens beïnvloed door de wisselspanning
Nico

--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg

Reageer op dit bericht

120 keer gelezen

Ik ben noch fisicus, noch professor en heb niet de kennis om mijn stelling over de glasballon als anode te onderschrijven, dus laat ik het houden op een idee dat niet volledig uit te sluiten is. Bij het inschakelen van de lamp zullen allicht electronen op de glazen ballon terecht komen, waarschijnlijk tot een zeker evenwicht bereikt is.
Of electronen wel of niet aan het glas kunnen 'kleven' laat ik in het midden. feit is echter dat bijvoorbeeld bij eindbuizen zoals AL4 of EL3, beide uitgevoerd met een gaasanode, de glasballon inwendig van een geleidende (kool)laag werden voorzien, net om storende oplading van de glasballon te neutraliseren, of allesinds gelijkmatig te houden.

Mvg,
Eleen

Reageer op dit bericht

123 keer gelezen

Ik ben noch fisicus, noch professor en heb niet de kennis om mijn stelling over de glasballon als anode te onderschrijven, dus laat ik het houden op een idee dat niet volledig uit te sluiten is. Bij het inschakelen van de lamp zullen allicht electronen op de glazen ballon terecht komen, waarschijnlijk tot een zeker evenwicht bereikt is.
Of electronen wel of niet aan het glas kunnen 'kleven' laat ik in het midden. feit is echter dat bijvoorbeeld bij eindbuizen zoals AL4 of EL3, beide uitgevoerd met een gaasanode, de glasballon inwendig van een geleidende (kool)laag werden voorzien, net om storende oplading van de glasballon te neutraliseren, of allesinds gelijkmatig te houden.

Mvg,
Eleen

Nu een vraag; Bij de EBL21 zit er niet zo'n geleidende kool laag.
Maar er zit bij sommige radio's waar deze buis in zit wel een soort van grof gaas
over de buis heen.
Is dat om de zelfde reden om te voorkomen dat de EBL21 als een soort van stoor zender
gaat werken?
Of heeft deze afscherming een ander doel.
Cees.

--
CornelisBB

Reageer op dit bericht

123 keer gelezen

Nu een vraag; Bij de EBL21 zit er niet zo'n geleidende kool laag.
Maar er zit bij sommige radio's waar deze buis in zit wel een soort van grof gaas
over de buis heen.
Is dat om de zelfde reden om te voorkomen dat de EBL21 als een soort van stoor zender
gaat werken?
Of heeft deze afscherming een ander doel.
Cees.

In de EBL21 bevinden zich onder het eindpenthodesysteem ook de dioden voor detectie en AVR. Beide voeren RF signaal vanuit de mf versterker; dit kan enkele volts groot zijn. Via de parasitaire capaciteit tussen deze dioden en het stuurrooster wordt dit door de eindbuis versterkt en uitgestraald. Om deze uitstraling zo minimaal mogelijk te houden, wordt de buis als het ware in een kooi van Faraday gezet. Vanwege de grote warmte-afstraling van de eindbuis is de afscherming zodanig geconstrueerd dat de luchtstroom rond de buis niet gehinderd wordt.

Mvg,
Eleen

Reageer op dit bericht

123 keer gelezen

Nu een vraag; Bij de EBL21 zit er niet zo'n geleidende kool laag.
Maar er zit bij sommige radio's waar deze buis in zit wel een soort van grof gaas
over de buis heen.
Is dat om de zelfde reden om te voorkomen dat de EBL21 als een soort van stoor zender
gaat werken?
Of heeft deze afscherming een ander doel.
Cees.

In de EBL21 bevinden zich onder het eindpenthodesysteem ook de dioden voor detectie en AVR. Beide voeren RF signaal vanuit de mf versterker; dit kan enkele volts groot zijn. Via de parasitaire capaciteit tussen deze dioden en het stuurrooster wordt dit door de eindbuis versterkt en uitgestraald. Om deze uitstraling zo minimaal mogelijk te houden, wordt de buis als het ware in een kooi van Faraday gezet. Vanwege de grote warmte-afstraling van de eindbuis is de afscherming zodanig geconstrueerd dat de luchtstroom rond de buis niet gehinderd wordt.

Mvg,
Eleen

Eleen,
Vriendelijk bedankt voor je duidelijke uitleg hier over.
Mvg, Cees.

--
CornelisBB

Reageer op dit bericht

119 keer gelezen

Die kooldraadlampen zijn inderdaad al weer een tijd te koop.
Sterker nog, ik heb er hier een aantal in huis.
De merken Calex en Laes maken die lampen.
Ik heb nog geen last gehad van storing maar wel iets om in gedachten te houden dus.

Reageer op dit bericht

125 keer gelezen

Helaas berust dit op een misverstand.
Calex zegt het niet met zoveel woorden, maar kooldraadlampen maken ze echt niet.
Het zijn kooldraad lookalikes, maar echt 100% wolfram.
Je kunt het ook zelf simpel constateren d.m.v. een ohm meting koud en warm.
Kooldraad is ntc, wolfram is ptc.
Wel mooie lampen met gezellig licht en je ziet ze tegenwoordig in vele restaurants e.d.
branden, terwijl ze vanwege het dieprode energielabel eigenlijk niet verkocht mogen worden.

Reageer op dit bericht

116 keer gelezen

Bedoel je wellicht een ander blad Eleen? Het allerlaatste nummer van Radio Expres verscheen op 17 december 1948...

Reageer op dit bericht

124 keer gelezen

Bedoel je wellicht een ander blad Eleen? Het allerlaatste nummer van Radio Expres verscheen op 17 december 1948...

Oeps !!! :FIR:

Dat moet natuurlijk Radio Electronica zijn

DomDomDomDom van me

Eleen

Reageer op dit bericht

117 keer gelezen

Ach Eleen, de namen van die bladen lijken ook allemaal erg veel op elkaar, dan is een foutje wel heel gauw gemaakt Het viel mij op omdat ik onderzoek naar de geschiedenis van de Nederlandse radiotijdschriften doe.

Waar het echt om gaat is natuurlijk het merkwaardige verschijnsel dat hier beschreven wordt.
Complimenten dus, dat je dit even onder onze aandacht bracht!

Reageer op dit bericht

123 keer gelezen

Mijn kompliment, lieve Eleen, heel goed gezien
't Is nu een beetje laat om meteen alles uiteen te zetten waar ik op doelde.
Het principe van de "Barkhausen schwingungen" die ook "Bremsfeldschwingungen" worden genoemd
staat beschreven in het boek van de Duitse natuurkundige Dr. Otto Groos :
"EINFÜHRUNG IN THEORIE UND TECHNIK DER DEZIMETERWELLEN" anno 1937
Een triode, met het rooster positief en de anode lichtelijk negatief
kan tot oscilleren worden gebracht. Met de afgebeelde gloeilamp werkt het ook
door de ruimtelading die heen en weer slingert tussen beide einden van de gloeidraad
Ik trek nog wel wat kopieën uit dat boek om ze in deze draad te zetten
maar nu ga 'k maffen
Nico

--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg

Reageer op dit bericht

121 keer gelezen

Dit moest ik even uitproberen...

https://www.youtube.com/watch?v=J_mEThQZykQ

En inderdaad, dit type Retro-Lamp aangesloten op 220V gelijkspanning, geeft een dubbel signaal op de korte golf rond 18 MHz.

Mij valt op dat een klein magnetveld de frequentie sterk beinvloed. Ik beweeg zo'n magnetje heen en weer en men ziet de twee pieken verschuiven...

Ook heeft de gloeidraadspanning invloed erop. Gevoed met een wisselspanning verkrijg je een erg brede 50 Hz FM.

Mvg, Wolfgang

Reageer op dit bericht

120 keer gelezen

RSS Feed van deze thread

Nederlands Forum over Oude Radio's

Gloeilampen als FM stoorzender (Techniek Radio/TV)