Nederlands Forum over Oude Radio's

Onafhankelijk medium voor liefhebbers en verzamelaars van buizenradio's en gerelateerde zaken

Terug naar hoofdpagina

Lineair

Hi allemaal,

wellicht een iets ander soort bericht dan de meeste discussies hier, maar ik wilde iedereen even attent maken op de nieuwe web pages die ik gisteren heb ge-upload over de geschiedenis van de Philips televisie-ontwikkeling 1946-56.
http://www.maximus-randd.com/technology-history.html
Gezien meerdere discussies op deze board over deze roerige periode hoop ik dat het jullie belangstelling kan wekken. Ik denk dat ik verhaal over de 567-naar-625 lijnen overgang nu redelijk helder heb, en voor een groot deel ook de samenwerking research-buizenlab-apparatenlab. Ook is het me redelijk gelukt de vele televisie sets van Philips te clusteren in de logische platforms en families waar ze toe behoorden.

Zoals jullie kunnen lezen werd mijn onderzoek getriggered door de zelfbouw TV die mijn vader in 1948 heeft gemaakt toen hij bij Philips werkte en die ik nog steeds bezit. Daarover heb ik al eens bericht in de thread over door Karel nagebouwde TV uit die periode. Hier toch nog maar een keer twee fotos want hij blijft erg bijzonder. Ik denk trouwens dat hij kan meedingen naar de titel "oudste nog werkende televisie in Nederland" zoals bediscussieerd in deze thread :-) (moet ik wel nog een buis vervangen en hem weer voorzichtig opstarten).

[image]
[image]

Toen ik eenmaal begon uit te zoeken hoe het daar nu precies mee zat kwam van het een het ander en voor je het weet wordt het een heel verhaal, want er gebeurde wel erg veel in die eerste televisie-jaren. Enfin, de eerste versie is klaar, hoewel ongetwijfeld niet de laatste.

Voor alle duidelijkheid, dit forum is zeer nuttig geweest om een aantal heel nuttige links, discussies en contacten te vinden, zoals bijvoorbeeld de restauratie/nabouw van de TX594U, TX400U en de genoemde zelfbouw-TV. Dus dank aan het hele forum en ga zo door. Het blijft ongelooflijk hoeveel data er te vinden is en hoeveel mensen nog met dit soort prachtige techniek bezig zijn.

Ik pretendeer op geen enkele wijze dat mijn beschrijving van de gebeurtenissen 100% correct is. Uiteindelijk is de hoeveelheid informatie beperkt en is er flink wat interpretatie nodig geweest. Als er dus aanvullingen of correcties te melden zijn hoor ik dat heel graag! Hopelijk geeft het in deze vorm echter al voldoende leesplezier.

Ik ben benieuwd naar jullie reacties!

Groeten, Pieter Hooijmans

Reageer op dit bericht

364 keer gelezen

Een uniek apparaat als bewijs voor de ontwikkeling van de T.V. in Nederland.
Ik hoop dat het apparaat voor de toekomst bewaard mag worden.
Heel bijzonder en ik ga de website bekijken.
Dank en vriendelijke groet. Jan.

Reageer op dit bericht

361 keer gelezen

Prachtige website :OK: :OK: :OK: met duidelijk enoooooooooooooooooooooooooorm veel technische informatie maar ook achtergrondinfo. Goed onderbouwd!

Het toestel in je bezit is een uniek exemplaar, waarvan bij Philips niets bewaard is gebleven. Ik het weet van minstens nog 2 exemplaren in Nederland.

Is jouw exemplaar uitgevoerd met een EQ40 of een EQ80 voor het geluid?
Welke buistype's zitten er in als video eindbuis en sincscheiderbuis?
Er zijn verschillende uitvoeringen geweest met verschillen in buisbezetting.

Nu nog enkele pagina's over de ontwikkelingen op KTV gebied in de 50er en 60er jaren, van K1 tot en met K5.

Mvg, Eleen

--
Ik ben nog op zoek naar een PW4032 Philips Counter

Reageer op dit bericht

359 keer gelezen

Hi Eleen,
ironisch genoeg moet ik de TV van mijn vader nog in detail bestuderen, dat is gepland als de volgende stap. Echter, hij komt het dichtste bij het RBL2 schema: alleen Rimlock buizen, EL43 video eindbuis, EQ40 FM detector, EF40 syncscheider en EZ40 gelijkrichter. Maar de opmerkingen die al eerder gemaakt zijn zijn correct, ik denk dat iedere zelfbouw tv er uiteindelijk anders uitzag, afhankelijk van hoe lang de betrokkene er aan heeft gesleuteld. Ik heb sterk de indruk dat mijn vader nadat hij in 1949 Philips verliet niet meer aan zijn apparaat heeft gesleuteld, vandaar de vrij uniforme buizenbezetting. Meer details komen t.z.t.

Groeten, Pieter

Reageer op dit bericht

359 keer gelezen

Wat een indrukwekkend stuk werk en onderzoek hebt u hier verricht voor het tot stand komen van deze prachtige website!
Tegelijk hebt u een schitterend monument opgericht voor uw vader, Haantjes, Kerkhof en al die andere bevlogen televisiepioniers.
Kortom een geweldige aanwinst voor iedereen, die geïnteresseerd is in de geschiedenis en de ontwikkeling van de televisie bij Philips!

Reageer op dit bericht

360 keer gelezen

Kortom een geweldige aanwinst voor iedereen, die geïnteresseerd is in de geschiedenis en de ontwikkeling van de televisie bij Philips!

Inderdaad, een prachtig en uniek werkstuk.
Ofschoon ik wel denk dat het geheel toegankelijker wordt voor veel mensen op dit forum als er een Nederlandse vertaling bij kan worden geleverd.
Hopelijk komt dit nog.

--
Groeten van Fons

"Het leven van een elektronicus gaat niet over rozen."

Reageer op dit bericht

363 keer gelezen

Inderdaad, een prachtig en uniek werkstuk.
Ofschoon ik wel denk dat het geheel toegankelijker wordt voor veel mensen op dit forum als er een Nederlandse vertaling bij kan worden geleverd.
Hopelijk komt dit nog.

Er is in hoge nood nog de translate functie van Gorgle .... Alhoewel... Buizen worden dan ineens kleppen en nog meer van die kromme vertaalfratsen :-D

Ik heb vannacht tot een uurtje of vier aan het lezen geweest. In één woord: magniefiek!

Mvg, Eleen

--
Ik ben nog op zoek naar een PW4032 Philips Counter

Reageer op dit bericht

363 keer gelezen

Er is in hoge nood nog de translate functie van Gorgle .... Alhoewel... Buizen worden dan ineens kleppen en nog meer van die kromme vertaalfratsen

Waarschijnlijk off topic, maar wel met alle respect.
Ik denk niet dat de wat minder hoog opgeleiden op dit forum zitten te springen om de translatefunctie van "Gorgel" ! :-(

--
Groeten van Fons

"Het leven van een elektronicus gaat niet over rozen."

Reageer op dit bericht

358 keer gelezen

Prachtige site, dank.
Ga ik eens in alle rust bekijken en lezen.
:OK:

--
Vriendelijke groet, René
[image]

Reageer op dit bericht

360 keer gelezen

Een helder verhaal en heel goed verteld.
Het geeft een boeiend beeld van de ontwikkeling van de televisie en (helaas) ook weer de blijkbaar onvermijdelijke politieke bemoeienis.
Ook de site is prachtig (en lekker rustig om te lezen) vorm gegeven.
Een groot compliment :OK: :OK: :OK:

Reageer op dit bericht

358 keer gelezen

Dank je wel Pieter voor dit materiaal en al het werk dat je erin gestoken hebt!

Ik ben het op mijn gemak aan het doorlezen en kom veel dingen tegen die ik nog niet wist.
Vooral wat betreft de apparatenfabriek en radiobuizen laboratorium.
Van enkele van deze TV-apparaten heb ik documentatie (en ook de toestellen zelf).

[image]

Jac

Reageer op dit bericht

361 keer gelezen

Geweldige website.
Dat het in het Engels is vind ik helemaal niet erg. Het Engels is foutloos en goed leesbaar.
Ik zou ook trots op mijn vader zijn geweest met zo´n pioniersgeest.
Jammer dat mijn vader niet meer leeft. Hij had het ook heel interessant gevonden.
Wij hadden namelijk een radio & televisie winkel en zo ben ik er ook mee opgegroeid.

Reageer op dit bericht

357 keer gelezen

Hi Jac,

Kijk dat vind ik nu leuk. Jij hebt dus blijkbaar een SG860 of misschien zelfs een voorganger daarvan. Heel interessant, daar zou ik graag meer over horen. EEn van de zaken die ik bijvoorbeeld niet kon traceren is de buizenbezetting van dat toestel. Wel van het hoogspannings en deflectie deel, maar niet van de rest.
En hiermee versla je natuurlijk m'n pa in termen van oudste TV van Nederland! Compliementen, en hij werkt ook nog!

Hoor graag van je, Pieter

Reageer op dit bericht

363 keer gelezen

Hi Pieter,

Mijn toestel is een SX861A.

De SG860A was de eerste uitvoering, gemaakt voor het 405 lijnen systeem (vandaar ook de G in het typenummer).
De meeste (alle?) afbeeldingen die je in boeken en in het PTT (PTR) vindt, zijn van dit toestel.

Alle toestellen die hier in NL gebruikt zijn bij de proefuitzendingen zijn 567 lijnen toestellen = SX861A.
Alles ziet er vergelijkbaar uit, alleen het ontvangstdeel is compleet anders.
En de schermafmetingen natuurlijk. 32cm x40cm (4:5 volgens de engelse standaard op dat moment) voor de SG860A; 30cm x 40cm voor de SX861A (3:4).

De buizenbezetting van de SX861A:

TV-ontvangstdeel: 8x EF50 + 2x EB4 + ECH21 + EA50
tijdbasis: 2x ECH21 + EBL21 + EL38 + EA40 + EBC3 + EA50
voeding: AZ50 + EY1 + 150A1
hulpvoeding (voor lijndeflectie) : AZ41
25kV-voeding: EBC3 + EL38
radio: EM4 + 2x ECH21 + EF22 + EBL21 + AZ1
beeldbuis: MW6-2 (waarschijnlijk zeer korte tijd MW6-1 bij begin experimenten)

SG860A:

TV-ontvangstdeel: waarschijnlijk 6x EF50 + 2x EA50 in het TV-ontvangstdeel (nooit in werkelijkheid gezien door mij)
hulpvoeding niet aanwezig
tijdbasis: waarschijnlijk geen EA50

Ik hoop dat ik het zo ongeveer goed heb en niets vergeten ben...

Jac

Reageer op dit bericht

369 keer gelezen

Uitermate interessant! Een uitgebreide en diepgaande blik op een stukje belangrijke historie.

Leuk dat je een codenummer weet te melden waar je meteen ook een historische conclusie aan kunt verbinden, dat zijn dingen waar ik me ook enthousiast mee bezighoud. Tijdens het eerste diagonaal lezen kwam ik nog wel wat dingetjes tegen waar ik vragen over heb of aanvullingen. Ik zal daar hopelijk spoedig eens een mail over sturen, als ik er nog eens goed voor ben gaan zitten.

Mogelijk heb je ook interesse in details van een Nederlandse radio/TV combi van rond 1948, die staat nu op depot bij een bevriend museum in afwachting van aanvulling en restauratie maar mogelijk levert dat interessante informatie op zodra ik kans zie om hem nader te onderzoeken (zou best eens pas volgend jaar kunnen zijn helaas).

Een kleinigheidje wil ik nu alvast even melden omdat het vrij simpel te controleren zal zijn. Kun je eens kijken of de vermelding Dreux wel klopt voor de Franse beeldbuizen- en toestellenfabrieken? Ik heb even geen bron bij de hand maar ik dacht altijd dat Dreux iets uit de nadagen was en dat televisies gewoon uit Suresnes kwamen (achtereenvolgens radio- TV- en computerproductie).

Reageer op dit bericht

361 keer gelezen

Hi Maarten,

als je aanvullingen en correcties hebt hoor ik die heel graag. Zoals gezegd, ik weet zeker dat niet alles 100/% correct is, dus alle aanvullingen zijn welkom.

Als jij gegevens hebt over een radio-TV toestel uit 1948 is dat heel interessant en hou ik me natuurlijk aanbevolen. Moet dan of een upgrade van de SG860 zijn danwel een zeer vroege afgeleide van de TX380. Ben benieuwd.

Voor wat betreft Dreux, dat werd zoals ik schrijf begin vijftiger jaren geopend om aan de groeiende vraag te voldoen. Ik denk dat de eerste kleine series TF380-390-400 etc inderdaad in Suresnes zijn gebouwd, maar daarna ging het allemaal naar Dreux. Ik denk wel dat de beeldbuisfabriek er pas later kwam.

Groeten, Pieter

Reageer op dit bericht

362 keer gelezen

Kijk zo leer ik meteen alweer wat bij!

Opzich is het natuurlijk logistiek wel handig dat ze naast de beeldbuizenfabriek (die ik na even snel zoeken in m'n eigen bestanden met Philips-productielocaties inderdaad wel gedocumenteerd kende vanaf jaren '50, origin letters in latere jaren AY) direct een televisiefabriek bouwen... Alleen ik kan dat ding nog steeds nergens terugvinden (eerder dan ongeveer 1987 ontbreekt bij mij elk spoor, en vanaf dan in elk geval bekend met origin letters QG). Waarschijnlijk is Suresnes in die tussentijd ook nog wel televisies blijven produceren die als zodanig gemarkeerd waren (origin letters SF), en zo is die hele TV-fabriek in Dreux tientallen jaren van zijn bestaan onder m'n radar doorgeglipt, zal ook zijn bij gebrek hier aan Franse toestellen van vóór die tijd, kennelijk hebben ze daar weinig aan export gedaan de eerste 30 jaar van hun bestaan dan...

Als je toevallig ook nog een bronverwijzing hebt ben ik helemaal gelukkig, dan is m'n bestand weer wat completer.

Reageer op dit bericht

356 keer gelezen

Hi Maarten,

Dit is een van de verhalen over de opening van de Philips fabriek in Dreux.
Wel in 't Engels (het origineel was Frans, dus dat is voor de meesten waarschijnlijk een nog groter probleem):

Françoise Gaspard, Une petite ville en France, Gallimard 1990, pp38-39. Harvard University Press 1995.
The opening of the Radiotechnique facilities symbolizes the birth of the new industrial Dreux. Radiotechnique is an old French company, founded in 1919 to build vacuum tubes for radios. In 1931 it became part of the Philips Group. After the end of World War II the firm grew rapidly. Its plant in Suresnes in the western suburbs of Paris could no longer meet the rapdly growing demand for its products, and management decided to look for new sites west of the capital. When Dreux officials learned of these plans, they proposed their city as a site for a new factory. Mayor Viollette told Radiotechnique executives that they would find land at attractive prices, offered the city’s help in improving roads, powerlines, and other facilities, and guaranteed a plentiful supply of labor. The site was chosen, and Radiotechnique’s two Dreux facilities opened their gates in 1956: a television plant and a second plant for the manufacture of electronics components and cathode-ray tubes created mote than a thousand new jobs.

Hopelijk is dit de info die je zocht.

Dan wat betreft jouw opmerking over product codes van de verschillende beeldbuis-fabrieken, heb jij die. Zo heb ik altijd vermoed dat de MW bizen uit Micham kwamen en de AY uit Aachen, maar heb daar nergens een bevestiging van kunnen vinden. Zoals ik het nu heb geschreven had de overgng van MW naar AW te maken met de electrostatische focus, maar heb daar altijd mijn twijfels over gehad. Wat me dan weer verbaast is dat ik dan geen Eindhoven beeldbuizen (product code EW?) ben tegengekomen. Heeft iemand daar een idee over?

Groeten, Pieter

Reageer op dit bericht

358 keer gelezen

Hoi Pieter,

Precies de informatie die ik zocht! Nu nog eens uitvinden hoe die fabriek zo lang bij mij onder de radar kon blijven. Zal wel zijn omdat ze voorheen geen origin letters gebruikten en/of niet of nauwelijks voor de export produceerden. Ook qua codenummers nooi wat van gezien - in Franse documentaties die ik uit die tijd ken gebruiken ze een of ander gruwelijk eigen nummersysteem voor de serviceonderdelenlijsten.

Maar daar kom ik meteen tot de kern van de zaak... Philips-coderingen. MW en AW op beeldbuizen horen bij de commerciële codering ("typenummers") en staan inderdaad voor het soort focussering (later is MW hergebruikt voor monitorbuizen, zal ergens jaren '70 of '80 zijn dus vooralsnog buiten het bestek van je website). Daar moet je wat mij betreft geen extra betekenis qua herkomst bij zoeken. Die aanduiding van herkomst was er in geval van prototypenummers op buizen [1] waarschijnlijk soms wel maar daar heb ik nog geen hard bewijs voor.

Wat ik bedoel met origin letters zijn de letters die de fabriek aanduiden waar de laatste productbewerking (meestal gewoon de gehele assemblage of productie, soms alleen de merkspijker aanbrengen) heeft plaatsgevonden. Als je het over de jaren '50 en eerder hebt, zijn dat bijvoorbeeld de E voor Eindhoven of de S voor Suresnes die je vóór het serienummer van een apparaat aantreft of de B of de V die je vaak vóór de datumcode van een trafo ziet staan. Krefeld kreeg al meteen 2 letters zoals toen de standaard was (logisch, meer dan 26 fabrieken wereldwijd): KR.

Op buizen [2] werd tot ergens in de jaren '70/'80 een enkele letter of teken gebruikt voor aanduiding van de herkomst. Voor ontvangstbuizen zie [3], voor beeldbuizen heb ik die nog niet allemaal op een rijtje maar een leeg vierkantje stond voor Valvo Aken. Vanaf een bepaald moment werden voor beeldbuizen ook gewoon 2 letters gebruikt zoals op de meeste andere producten inmiddels gebruikelijk was. Dat zijn de letters AY voor Dreux (TV voor Eindhoven, VB voor Aken) die ik in m'n vorige bericht aanhaalde.

Dan heb je nog de landenletters in het typenummer van apparaten, waarover je een paar blurbs (mooi gedaan) langs de zijkant van je webpagina hebt staan. Daar wilde ik eigenlijk in een mail nog op terugkomen maar het kan ook wel hier, dan hebben anderen er wat aan. Deze letters geven soms/vaak het land van ontwikkeling of fabricage aan, maar in principe staan ze voor het land waar de toestellen commercieel geconcipieerd zijn. Dat kan soms flink uitmaken als je er conclusies aan wilt verbinden. De letter W kun je misschien beter uit dat lijstje schrappen, op TV's heb ik hem nog nooit gezien en bij radio's komt hij (kijk maar op RMorg) eigenlijk alleen voor op in Europa gebouwde toestellen voor niet-Noord Amerikaanse bestemmingen. Wat de letter wel betekent kan ik vermoeden maar niet bevestigen - voor jouw site niet van belang verder.

Nou noem ik het woord bestemming, dus ook dat nog maar even heel kort (moet nog even zien wat je daar zelf al over schreef, ik heb je site nog niet van voor tot achter doorgeplozen). Het uitvoeringsnummer achter de - of / achter het typenummer is het uitvoeringsnummer soms ook wel bestemmingsnummer genoemd omdat (tot ongeveer 1980) de nummers vanaf /12 de bestemming van een toestel aangaven, vooral als de landletter in het typenummer niet overeenkwam met het land van bestemming, dus bijvoorbeeld /15 voor de Engelse markt, /19 voor de Zweedse markt en /39 voor de Franse markt.

Ik hik al een hele tijd aan tegen het schrijven van een overzichtelijk artikel over al die verschillende Philipscoderingen (inclusief oude codenummers, stokoude codenummers en 12NC's) maar dat zal wel uitdraaien op het opsplitsen in losse stukken - alsnog een rotklus, zeker om het 'zo foutloos mogelijk' te doen in de beperkte uurtjes tussendoor.

[1] https://www.circuitsonline.net/forum/view/113864

[2] Buizen is sowieso een verhaal apart, daar waren productie en merknaam volledig van elkaar gescheiden zodat fabrieken onderling productie konden uitwisselen om zo de productielijnen efficiënter te vullen. De merk- en type-opdruk (krijtinkt op ontvangstbuizen, etiket op beeldbuizen) gebeurde ergens tussen productie, opslag en verpakking terwijl de fabriekscodering (2 regels kleine inktlettertjes onderaan bij ontvangstbuizen, meestal op de sokkel bij oude beeldbuizen, iets langer verhaal op de conus bij wat nieuwere beeldbuizen) er meteen of bijna meteen na de productie al op werd gezet.

[3] bestand van een mij onbekende auteur dat hier en daar op het internet rondzwerft met de naam PhilipsCodeListAB-v10.pdf

Reageer op dit bericht

357 keer gelezen

Hi Maarten,

dank voor de uitleg. Ben blij dat mij interpretatie van de beeldbuis-typering dan toch correct was (MW vs. AW bedoel ik dan). De fabrieksaanduiding is helder, maar vind ik voor mijn verhaal net een niveua te diep en minder relevant. Maar goed om te weten hoe het zat.

Voor wat betreft de type-aanduiding ben ik het niet helemaal met je eens. Als er een landenaanduiding in het typenummer stond (TD, TF of TG zijn hier de meest relevante voorbeelden) betekende dat toch echt dat het geproduceerd werd in het aangeduide land (dus Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittanië voor deze voorbeelden). Ik heb geen enkele afwijking van die regel gezien. Wat moeilijker te bepalen is is waar het design vandaan kwam. Zeker in het begin kwam dat vaak uit Eindhoven, hoewel bijvoorbeeld Mullard zijn eigen (eigenwijze) ontwikkelgroep had. Maar het is uit de typeaanduiding helaas niet te bepalen wanneer een design lokaal was gemaakt. Zoals je kan lezen heb ik geprobeerd het zo goed mogelijk te bepalen bij de overgang naar Krefeld, maar het blijft toch een beetje gokken. Het gebruik van buizen en "lokale features" geeft de best indicatie.

En dan is er de bestemmings-land indicator, de suffix na de schuine streep of het streepje. Ik heb er nog niet veel tijd aan besteed, maar heb enige zorgen hoe consistent dit werd gebruikt over de platformen en families heen. Frankrijk soms /21 Zwitserland /35, Argentinie /61 en Belgie /70 en 71, maar hoe consistent dat is weet ik niet. Als er een vaststaand en stabiel systeem was neem ik dat graag op, als het nogal chaotisch was laat ik het weg want niet zo belangrijk.

Groeten, Pieter

Reageer op dit bericht

363 keer gelezen

Hi Maarten,

dank voor de uitleg. Ben blij dat mij interpretatie van de beeldbuis-typering dan toch correct was (MW vs. AW bedoel ik dan). De fabrieksaanduiding is helder, maar vind ik voor mijn verhaal net een niveua te diep en minder relevant. Maar goed om te weten hoe het zat.

Voor op je pagina misschien een niveau te diep, maar voor je eigen research misschien wel belangrijk (waar is in welke jaren productie geweest, eerste productie van een type zal dicht bij de plaats van ontwikkeling geweest zijn) - je zou dan de bevindingen (conclusies of vermoedens) op de pagina kunnen delen en de ruwe gegevens (aangetroffen op exemplaren) eventueel los beschikbaar maken. In dat laatste zoek ik de sterkte van mijn gegevensverzameling, door grote hoeveelheden data ontstaat een beter beeld voor wat je dan ook ooit nog wilt onderzoeken.

Om je een idee te geven: ik noteer in principe alles dat ik tegenkom en soms verzamel ik gericht een clustertje gegevens als ik iets wil weten. Beeldbuizen tot nu toe een ondergeschoven kindje met slechts 45 records (foei, ik verzamel televisies en ik ben er nog niet eens toe gekomen om ze te noteren), maar exemplaren (apparaten) en codenummers inmiddels in de duizenden. Ooit moet dat wel grotendeels automatisch inzichtelijk worden voor collega onderzoekers maar nu is het vooral om eigen en andermans vragen te kunnen beantwoorden.

Voor wat betreft de type-aanduiding ben ik het niet helemaal met je eens. Als er een landenaanduiding in het typenummer stond (TD, TF of TG zijn hier de meest relevante voorbeelden) betekende dat toch echt dat het geproduceerd werd in het aangeduide land (dus Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittanië voor deze voorbeelden). Ik heb geen enkele afwijking van die regel gezien.

Om het een beetje compact te houden heb ik het een beetje te slordig opgeschreven misschien, maar ik heb geen reden (nooit een tegenvoorbeeld gezien) om aan te nemen dat het principe niet klopt ondanks dat de weinige documentatie van Philips die ik voorhanden heb sinds ik zorgvuldiger met m'n bronnen omga, er tamelijk ambigu over is. Het is in elk geval de enige manier die ik tot nu toe heb kunnen vinden waarop een letter als W verklaard kan worden op een manier die consistent is met andere letters (en die X komt natuurlijk ook niet in een landnaam voor al is er hier en daar speculatie dat die uit luXemburg (beneluX) zou zijn, een land waar Philips geen grootschalige activiteiten heeft gehad).

Deze letters geven soms/vaak het land van ontwikkeling of fabricage aan, maar in principe staan ze voor het land waar de toestellen commercieel geconcipieerd zijn.

Bij televisies dacht ik aan "vaak". Helemaal altijd is het niet, er werden in Krefeld of later in Wenen bijvoorbeeld ook ..TX... of X..T... modellen gefabriceerd. Andersom ken ik geen directe voorbeelden, maar lang genoeg zoeken levert vast wel ergens een obscuur voorbeeld op.

(Edit met twee voorbeelden uit latere dagen dat me zo te binnen schieten. Er was in Brugge productie van minstens 1 kleurentoestel K7 of K8 voor de "Zweedse" markt met S..K... typenummer en de D22K450 was een in Brugge geproduceerd parallelmodel van de X22K202).

In principe is het onderscheid voor jouw site tot nu toe waarschijnlijk niet belangrijk, maar als je tegen een rare situatie aanloopt kun je eens kijken of mijn interpretatie er beter op past.

Wat moeilijker te bepalen is is waar het design vandaan kwam. Zeker in het begin kwam dat vaak uit Eindhoven, hoewel bijvoorbeeld Mullard zijn eigen (eigenwijze) ontwikkelgroep had. Maar het is uit de typeaanduiding helaas niet te bepalen wanneer een design lokaal was gemaakt. Zoals je kan lezen heb ik geprobeerd het zo goed mogelijk te bepalen bij de overgang naar Krefeld, maar het blijft toch een beetje gokken. Het gebruik van buizen en "lokale features" geeft de best indicatie.

In het verlengde op het gebruik van buizen, kun je hier codenummers (en soms productiecodes) van andere onderdelen (vooral maar niet uitsluitend trafo's en spoelenbussen) voor gebruiken, voor zover je die kunt achterhalen. Ik heb daar goede ervaringen mee; het aantal lokale codenummers is een maat voor het aantal zelf ontwikkelde onderdelen en geeft daarmee aan hoeveel er lokaal aan het ontwerp gesleuteld is. Franse documentatie is voor zover ik die ken (en zoals ik al aanstipte) zo ongeveer erger dan onbruikbaar voor dat doel, maar Duitse en sommige Nederlandse servicedocumentatie en exemplaaronderzoek leveren vaak bruikbare gegevens op, fabrieksinterne documentatie al helemaal. Als je de weg van codenummerduiding wilt bewandelen is het denk ik het handigste als we er doorheenlopen (ik denk per mail handiger dan op het forum) aan de hand van de praktijk (dus door jou aangeleverde gegevenssets).

Met die codenummers kun je trouwens ook onderscheid maken tussen ontwikkeling en productie. In de mij bekende PTV uit 1948 zitten een paar trafo's waarvan het codenummer met 3H begint, in plaats van het in de uiteindelijke Nederlandse productiemodellen gangbare A3. Ik weet helaas nog niet bij welke ontwikkelafdeling 3H precies past, maar daar is vast nog wel een keer de vinger achter te krijgen.

Ook kun je aan de hand van codenummers de volgorde van ontwikkeling bepalen, want die werden binnen de categorie op volgorde uitgedeeld.

En dan is er de bestemmings-land indicator, de suffix na de schuine streep of het streepje. Ik heb er nog niet veel tijd aan besteed, maar heb enige zorgen hoe consistent dit werd gebruikt over de platformen en families heen. Frankrijk soms /21 Zwitserland /35, Argentinie /61 en Belgie /70 en 71, maar hoe consistent dat is weet ik niet. Als er een vaststaand en stabiel systeem was neem ik dat graag op, als het nogal chaotisch was laat ik het weg want niet zo belangrijk.

Het uitvoeringsnummer (execution number) is in principe behoorlijk vaststaand (met dien verstande dat bepaalde nummerreeksen, vooral nummers onder de 12 en boven de 50, niet keihard gedefinieerd waren maar vaak wel een herleidbare en/of consequente betekenis hadden). Het is ontstaan in de jaren '30 en kende tot ongeveer 1980 alleen kleine wijzigingen en uitbreidingen (toen hebben ze de bezem erdoor gehaald en ook definitief tot bestemmingsnummer gemaakt). /21 en /35 kan ik niet plaatsen in Frankrijk en Zwitserland, heb je brongegevens die ik nader kan bekijken? Ik heb nog geen heel mooi en compleet overzicht, maar ik werk graag samen om daartoe te komen.

Voor België kan ik /70 in elk geval wel goed plaatsen, dat is een alternatieve uitvoering voor /20 (basisuitvoering voor België). Voor /71 kan hetzelfde gelden (nog te onderzoeken) wat zou betekenen dat /21 voor België is en niet voor Frankrijk (nog te onderzoeken). /35 plaats ik op zijn minst vanaf de jaren '60 consequent in Portugal en Zwitserland zou sinds mensenheugenis /16 moeten wezen.

Reageer op dit bericht

359 keer gelezen

Schitterend werk Pieter, :OK:
Interessante blik zo achter de schermen destijds.
Vond in het boek "FM in theorie en praktijk (1957) door Leo Foreman een recencie
over de EQ80 , ik citeer:

"De moeilijkheid om de vervorming van FM detectie bij grote frequentiezwaai zo
gering mogelijk te houden,is de oorzaak, dat de buis EQ80 het best geschikt is voor detectie van het FM geluid van televisiezenders: de deviatie is daarvan immers slechts 25 Khz,zodat aan
de voorwaarden voor geringe vervorming gemakkelijker kan worden gedaan"

Indien gewenst kan ik je het hele artikel sturen :-)

--
Cees PA1DBA

Reageer op dit bericht

365 keer gelezen

Hi Cees,

Graag, alle beetjes helpen.
1957 was in feite al mosterd na de maaltijd, want zoals je kunt lezen was het gebruik van de EQ80 toen al zo'n beetje tot nul gereduceerd.

Groeten, Pieter

Reageer op dit bericht

355 keer gelezen

Bij mijn weten is de frequentie zwaai voor CCIR TV 50 kHz. In de US voor NTSC is het 25 kHz,, FM radio is 75 kHz.

Reageer op dit bericht

363 keer gelezen

Inderdaad Ruud,
de CCIR zegt :The deviation for a 1.0 kHz. AF signal is 50 kHz.
Dus het artikel van Foreman is aBuis ?

--
Cees PA1DBA

Reageer op dit bericht

358 keer gelezen

Hallo Pieter,

Wat leuk om dit te lezen en te zien, ik kende de foto's van Karel's (Elgrafoon) project. Maar foto's van "the real thing" vind ik heel bijzonder.

Ik kende het toestel in eerste instantie alleen van papier omdat ik een Philips boekje (formaat A5) heb, geschreven door J.Jager (ongetwijfeld ook een collega van jouw vader in zijn Philips tijd), met daarin uitleg over de werking, foto's, schema en specificatie van de onderdelen.

[image]
[image]
[image]

Op jouw website (waarvoor overigens complimenten) zie ik dat het nabouwen zich in 1949 afspeelt. Mijn boekje heeft geen duidelijke datering alleen achterop een codering met daarin 5/49 hetgeen zou kunnen duiden op mei 1949 (misschien heeft Maarten Bakker meer info over deze code).

[image]

De Philips uitgave welke jij vermeldt in deel 2 van "Piet's home-built TV" heb ik ook (formaat A4). Hierin worden de toen voor televisie nieuw ontwikkelde buizen voorgesteld . Ook deze uitgave is ruim voorzien van voorbeeld schakelingen en uitleg. Grappig is dat er een erratum is bijgevoegd gedateerd maart 1950 (ook geschreven door J.Jager). Het erratum eindigt met de opmerking dat de ECL80 voor een aantal genoemde punten nog niet is vrijgegeven (b.v anodespanning 400V, of 150mA piekstroom voor triodedeel). Blijkbaar zit men bij deze publicatie deels ook nog in experimenteel stadium. Dit boek heeft een vergelijkbare codering achterop waaruit ik afleid dat he dateerd uit maart 1950.

Ik vraag mij af of deze Philips publicaties nu alleen voor intern Philips gebruik zijn geweest, of ook voor externe partijen (misschien zelfs hobbyisten/radioamateurs)

[image]
[image]
[image]
[image]

m.vr.gr. Mans Veldman

--
Stuff is the junk you keep -- Junk is the stuff you throw away

Reageer op dit bericht

362 keer gelezen

Hi Mans,

hartelijk dank voor je info.
Dat boekje zou ik heel graag in zijn geheel zien, dat bevat vast nog interessante aanvullende informatie.

Het boekje van Jager is duidelijk van mei 1949. Zoals je in mijn verhaal kunt lezen was Philips toen al volop bezig met de omschakeling van 567 naar 625 lijnen. Vandaar de waarschuwing over flexibiliteit met aantal lijnen en onderbreking van de PET uitzendingen; ze wisten dat die er beide aan zaten te komen op heel korte termijn.In feite werd het design van de 567 lijnen TV vrijgegeven omdat het achterhaald was! Op basis van jouw opmerking dat de lijntijdbasis en HV-generator waren gesplitst komt dit het dichte bij het RBL3 design in deel1, het enige dat dit ook heeft.

Het boek over de nieuwe buizen, dat je ook uitgebreid besproken vindt in deel2 van het verhaal,is een publieke uitgave van de HIG Elektronenbuizen en werd gedistribueerd naar alle relevante klanten.De referentieschakelingen uit dit boekje staan ook in mijn verhaal, want ze waren de basis van de TX400 familie.

De brief van Jager die je hebt is een leuk stukje anekdotiek in het geheel, leuk.
Al met al hele nuttige aanvullingen, dank je wel!

Groeten, Pieter

Reageer op dit bericht

366 keer gelezen

Hallo Pieter, ik zal t.z.t.* het boekje scannen en er een pdf van maken. Die stuur ik je dan wel toe.

*) als ik wat tijd heb en het minder warm is op zolder :-)

--
Stuff is the junk you keep -- Junk is the stuff you throw away

Reageer op dit bericht

357 keer gelezen

De dateringen 5/49 en 3/50 zullen inderdaad maand/jaar zijn. Het zijn publicaties die ook extern werden verstrekt, natuurlijk niet met een handgetypte interne memo erbij - dat zijn de details die het leuk maken. Als ik het goed zie gaat een van de opmerkingen over een mogelijke overbelasting van de eindbuis in de verticale afbuiging. Dat is volgens mij een periodiek terugkerend probleem gebleven bij televisie-ontwerpen.

Reageer op dit bericht

361 keer gelezen

Het is waanzinnig goed te lezen dat er meer aandacht komt voor de ontwikkeling van de tv.

Tijdens de bouw van het Hondje de TX594U hebben we ontzettend veel informatie gevonden over de technische ontwikkeling van dit toestel.
De bouw van het experimentele tv gaf nog meer inzicht hoe men tot bepaalde schakelingen zijn gekomen.

[image]

Hierbij nog even een plaatje van het geheel.
Wij realiseren ons ook wat men in die jaren net na de oorlog allemaal hebben ontwikkeld.
En ook wij hebben met de bouw van deze toestellen wederom het zelfde mee gemaakt.
Een unieke belevenis met als eindresultaat een paar historische toestellen die ook nog functioneren.

De site van Pieter is natuurlijk een geweldige aanvulling met ontzettend veel achtergrond informatie.
Het werk wat hier ingestoken is, is van onschatbare waarde wat betreft de ontwikkeling van de tv zoals dat zich hier in Nederland zich heeft afgespeeld.
Daarbij is de Engelse taal een must omdat het een enorm groot publiek moet bereiken.

Ook op het gebied van kleuren tv is veel gebeurd in Nederland.
En ook hier heb ik veel experimenten uitgevoerd.

Met als laatste experiment een zelf gewikkelde lijntrafo.

[image]

Vele foto's van deze experimenten zijn op radiotechniek te vinden waarbij ook metingen aan de EQ80 in het foto album tv experimentele tv.
Hieruit blijkt ook gelijk wat de prestaties zijn van de EQ80 als fm detector.

En dan hebben we nog marcelstvmuseum een geweldige site met prachtige foto's.

Het is goed te zien dat mensen zoals Pieter daar weer een geweldige bijdragen aan heeft geleverd.
Gefeliciteerd met deze geweldige site.

Groet Karel

Reageer op dit bericht

365 keer gelezen

Hi allemaal,

ik wil iedereen even hartelijk bedanken voor de zeer positieve reacties.
Geeft de burger moed om er verder mee te gaan!
En het is gewoon leuk om te zien dat er (veel) mensen zijn die je passie voor dit soort oude techniek delen.
Binnen twee dagen heb ik ook al een boel nuttige nieuwe info gekregen die ik zeker ga verwerken.
Dus dank aan iedereen.

De enigste opmerking waar ik nu even niets aan kan doen is de taal.
Ik denk dat het in het algemeen verreweg het beste is om dit soort sites in het Engels te schrijven, simpelweg omdat er buiten Nederland ook heel veel potentiële lezers en kenners zitten.
Maar ik snap ook dat niet iedereen daar even blij mee is.
Laat ik zeggen dat het op het aktiepuntenlijstje komt, hoewel alles vertalen ook nog een flinke klus is. Dus hier vraag ik geduld!

Ik ga even de stress laten zakken, het stof laten neerdwarrelen en genieten van de zomer, en dan pak ik daarna de draad weer op voor een snelle update.

Groeten, Pieter

Reageer op dit bericht

362 keer gelezen

Ik ben ondermeer in het bezit van een aantal jargangen (1948 tot 1952) van het franse tijdschrift "TELEVISION" waarin de technische voortgang in voornamelijk Frankrijk aan bod komt. er zitten ook artikels bij over de Philips toestellen voor de franse markt.

[image]
[image]
[image]
[image]

Wie intresse heeft laat maar van zich horen.

Mvg, Eleen

--
Ik ben nog op zoek naar een PW4032 Philips Counter

Reageer op dit bericht

360 keer gelezen

Hi Eleen,

Daar heb ik uiteraard ook interesse in.
Ik heb overigens maar 1 Frans toestel in mijn verzameling, een Radiola RA904A. Die lijkt uiteraard ook weer op de TX390 serie.

Jac

Reageer op dit bericht

356 keer gelezen

Hi Eleen,

inderdaad, ben zeer geinteresseerd in artikelen over the Philips/Radiotechnique sets uit die jaren. Het is mij ook nog niet helemaal helder how precies de policy was ten aanzien van de merknaam; Radiotechnique en Philips werden beide gebruikt maar hoe? Het zelfde zag je in de UK met Mullard en Philips. Dus alles wat daar info over geeft is welkom.
Alvast bedankt,

Pieter

Reageer op dit bericht

362 keer gelezen

Radiola (neem ik aan dat je bedoelt met La Radiotechnique, dat was de naam van het bedrijf zelf maar als handelsnamen ken ik alleen Radiola en RTC) en Mullard werden als submerken, second brands, beschouwd. Een paar andere oude bekende namen uit lokale markten zijn Aristona, Conserton, Dux, Hornyphon, NSF en Siera. Siera is een vreemde eend in de bijt omdat die naam al vanaf het begin van een door Philips opgericht bedrijf was, maar ook dat mocht niet iedereen zomaar weten. Merken als Erres, Phonola en Pye horen ook in het rijtje maar berusten op overnames uit de jaren '60 en '70.

Inhoudelijk kwam het er bij submerken op neer dat je die in bijna alle landen wel had en dat ze simpelweg werden gebruikt om op basis van oude naamsbekendheid en ontbreken van een directe associatie met een buitenlandse fabrikant als Philips, meer verkopen te halen. Soms werden net even iets andere (import)modellen gevoerd, soms een identiek model met een iets ander uiterlijk (strakker, moderner of juist met tierelantijnen). Het lijkt erop dat submerken ook wel eens gebruikt werden om de laatste winst uit een oude productielijn te halen, of om onverkoopbare of overjarige modellen kwijt te raken.

Ik denk niet dat die submerkenpolitiek door de jaren heen ooit echt anders is geweest - totdat hij opeens afgeschaft werd en er na kort experimenteren alleen nog maar onder de Philipsnaam verkocht werd. Die afschaffing is relatief recent, jaar is me helaas ontschoten, dus valt buiten bestek van je website.

Reageer op dit bericht

360 keer gelezen

Een geweldig mooie site! Ik ga daar nog zeker eens wat uitgebreider naar kijken. Prettig leesbaar en door de interessante opzet heeft het (gelukkig) alle onnodige tegenwoordig vaak gebruikte verschillende kleuren, lettertypes en bewegende plaatjes helemaal niet nodig. Ik zou zeggen voor wat betreft de opmaak: ga vooral zo door! :OK:

Één klein puntje van kritiek: toch helaas een (al is het er maar één) tracker voor reclamediensten...

Ook de andere onderdelen van de site zijn indrukwekkend en zeer interessant. Vooral van de "oil paintings" van de achterkant van de door je vader gebouwde tv en van je buizenradio was ik onder de indruk.

Er moeten al heel wat uren in je site zijn gaan zitten! Ik heb 'm bij mijn favorieten gezet en kijk uit naar uitbreidingen.

Dank voor het delen.

Henk

Reageer op dit bericht

366 keer gelezen

Hallo Pieter,

Ik ben begonnen met lezen en het is een heel mooi en knap opgezet document geworden.
Het is duidelijk geschreven en je ervaart ook dat je er plezier aan hebt gehad om het te schrijven.

Mvg, Henk

Reageer op dit bericht

356 keer gelezen

Pieter,
Een zeer mooi compleet verhaal, je hebt er flink je best op gedaan.

Ook heel duidelijk staat in de inleiding"let op mogelijke onjuistheden"

Vind dat altijd fijn te lezen zodat we hier en daar evt de vraagtekens kunnen zetten cq wat verder uit te diepen.

In die begin jaren waren het ook voornamelijk de omroepen die TV tegen tragten te houden.
Lees ook de 2e kamer stukken er op na in die jaren.
Daarbij meegenomen de benodigde investering in zenders en masten.
Men vond in die jaren eerst andere zaken belangrijker.

2e zaak is natuurlijk hele gesteggel rond het aantal beeldlijnen, freq banden en dergelijke die bijgedragen hebben in vertraging van opkomst TV.

Lees daarvoor ook de wat technischere tijdschriften als "Radio Electronica."
of "RADIO EXPRES"

o.a. in mei1947 valt in Radio Expres te lezen dat de VS en met name Columbia Broadcasting al druk doende was met de natuurlijke kleuren weergave.
Op een golflengte van 60cm met 20 beelden per sec en 1575 lijnen.
En CBS al een camera er voor ontwikkeld met Orthicon buis.
2 weken later lezen we dan dat de FCC het verzoek Columbia heeft afgewezen
voor exploitatie in de 480 en 920 MHz (62,5 en 32,6cm).
Dit ivm geringe helderheid en beslaglegging van 16MHz per zender.

En zo zie je maar dat niet alleen de techniek maar zeker ook regelgeving/Politiek
de zaak flink kon vertragen.

Reageer op dit bericht

358 keer gelezen

op 19mrt1948 lezen we:
Halp april de start 1e Philips TV Proef uitzending.
Programma's 3x per week 1 1/2uur met als omroepster: mejv Beb Scheafer.
Inderdaad in het lijnen spel 567 en FM voor beeld en geluid.

Bereik 40km en bij Philips Technici.

Organisatorisch probleem van kosten voor een programma en dat probleem wordt gelegd bij
PTT, de Omroepen...en andere particuliere initiatieven!
(men was toen al zo slim dat aan pariculieren te willen overlaten, geschiedenis leerd dat dat pas jaren 90 werd met de commerciele)
Tevens de oplossing in reclame (ed;pas half jaren 60 verwezenlijkt)

Dan de tekst "in ons geruïneerde land in de eerst komende jaren iets voor te kunnen stellen, is optimisme nodig, en men is er niet van overtuigd dat finaciele organisaties staan te dringen om in de televisie dienst te investeren)

Kijken we over de grenzen lezen we in deze maand mrt 1948:
ENgeland 1947 32.700 Tv toestellen op 2.069.000 radio toestellen (1,6%)
1 TV zender, nr 2 wordt nog niet gebouwd.

16 april lezen we dat de Philips proefuitzending was op 1 april 1948 te Golfclubhuis te Valkenswaard.

TEVENS!!!!
GEEN FM-beeldoverdracht!!!
Dit ivm de breedte, op AM is deze al breed.
Geluid wel FM op 67,75MHz (4,43m).
Met de 567 lijnen .

Gegevens Proefuitzending:
beeldzender 20kW op 65m hoogte antenne
geluid FM zender 5-10kW
Negatieve beeldmodulatie
Aftasting ; links naar rechts en boven naar beneden,

Reageer op dit bericht

358 keer gelezen

16 april lezen we dat de Philips proefuitzending was op 1 april 1948 te Golfclubhuis te Valkenswaard.

Maurice,

De ontvangst was een demo voor het hoofdbestuur van de PTT op "de golf" te Valkenswaard.
Hiervan staat een foto in het boekje "Wat weet ik van Televisie" uit 1949.

De zendinstallatie was uiteraard gewoon in het Philips complex Strijp in Eindhoven, met de bekende zendantenne op het veemgebouw.

Jac

Reageer op dit bericht

366 keer gelezen

Programma's 3x per week 1 1/2uur met als omroepster: mejv Beb Scheafer.

Volgens mij was dat mej. Bep Schaefer (officieel Schäfer), zie ook de lange link:

https://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&...

En zo zag ze eruit:

[image]

Willem

Reageer op dit bericht

365 keer gelezen

Rechtstreekse link: https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/282644/Scriptie%20Adverteerpolitiek....

Reageer op dit bericht

363 keer gelezen

Alhoewel het ook nu niets scheelt in de aankliktijd kan de link nog directer:

https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/282644/Scriptie%20Adverteerpolitiek.pdf

Willem

Reageer op dit bericht

358 keer gelezen

Hallo Willem,

Het ging me niet om aanlinktijd (recatietijd als je klikt?) - dat kan soms wel schelen maar heb ik niet getest - maar de link liep via de dienst van een derde. Document kan dus een keer onaanklikbaar worden terwijl het nog bestaat. En er zit een tracker in die link.

Geen halszaak allemaal, maar ik maak er een gewoonte van om zelf alleen rechtstreekse links te zetten en als ik er uit nieuwsgierigheid toch al op geklikt heb geef ik het echte adres als service aan anderen er meteen maar bij, da's toch nauwelijks de moeite. Als je zelf op een link die je uit Google geeft, klikt dan kun je het adres gewoon uit je browserbalk kopieeren voor hetzelfde effect.

Excuus voor de off-topic, eventuele verdere discussie beter elders.

Reageer op dit bericht

355 keer gelezen

Niet dat VS nou beter was, door het gesteggel tussen de verschillende normen, lees tussen de verschilende bedrijven als RCA, GE en Westinghouse, kwam men pas in 1939 tot overeenstemming, nadat ter bemiddeling de NTSC (Nat TV System Commission) was opgericht. Eerste officiele uitzending in 1939, terwijl Duitsland in 1935 en UK in 1936 al waren begonnen. Ook in andere landen als Italie en SU was al TV.

Niet duidelijk is wie er achter het 625 systeem zat in Europa, niet UK en Frankrijk met hun eigen 405 en 819 systeem.

Het 567 systeem had het voordeel dat het een zekeere compatibiliteit had met het NTSC systeem, zelfde beeld - geluidsafstand , beeld AM neg. FM geluid.
Tevens zelfde kanaal bandbandbreedte, 6 MHz, waardoor dus dezelfde kanaal indeling als in de VS gebruikt kon worden.
Alleen raster en beeldfrequentie waren anders (60 - 50, 16 - 14 kHz), maar dat was vrij makkelijk bij te regelen (bvb met vert en hor hold regelaars)

Reageer op dit bericht

363 keer gelezen

Hi Ruud,
waar de 625 lijnen standaard vandaan kwam staat precies uitgelegd in deel2 van mijn verhaal. Heel kort samengevat: een Russische standaard die zo dicht mogelijk bij de NTSC kwamm, mede ontwikkeld door Duitse krijgsgevangenen. Die namen het mee terug naar Telefunken, terwijl een Europees comité onder leiding van de Zwitser Gerber er een praktische afgeleide van maakten wat uiteindelijk CCIR standaard B werd.

Pieter

Reageer op dit bericht

360 keer gelezen

Pieter, dank voor je prachtige verhaal, zeer leerzaam. Er zitten wel wat foutjes in (zoals 502 lijnen ???) maar het leest heel prettig.

Opvllende dat de oude vijand en nieuwe indertijd het TV systeem bepaalden, geen compensatie voor Philips dat hard was getroffen door de oorlog.

Reageer op dit bericht

366 keer gelezen

RSS Feed van deze thread

Terug naar hoofdpagina

powered by my little forum