el84 in audioversterker, hoe precies komt bias? (Techniek Radio/TV)
Hallo allen, ik heb hier een vt-86 pp audioversterker in de huiskamer.
Het is een zelfbouwpakket dat ik in 2012 gebouwd heb en met de nieuwe JJ el-84's erop klonk het als een klok.
Maar nu geeft 1 buis af en toe narigheid: gaat rood staan en brom uit de luidspreker.
Als ik dan de versterker even laat afkoelen is het probleem weer voor dagen voorbij..
Het lijkt me beter om hier een andere el84 te plaatsen en toevallig heb ik nog een tweedehands telefunken liggen. E.e.a op mijn uTracer bekeken (een soort moderne AVO buizentester waar de meesten hier van zullen gruwen) en dan blijkt deze toch wel erg goed te zijn in verhouding met de 5 jaar oude JJ buizen.
Bij nader onderzoek blijkt de anodestroom per buis nogal verschillend te zijn.
Op de uTracer varieert het nu van 60 tot 85% terwijl de Telufunken op 95% zit.
De buizenversterker is klassiek opgebouwd met een vaste kathodeweerstand van 235 Ohm per 2 buizen. De kathodestroom bedraagt een 26 mA .
Nu heb ik natuurlijk de proef op de som genomen en klakkeloos de Telefunken buis geplaatst alleen..dan heb ik op dat kanaal meer geluid dan op het andere...
Komt dit instellen van de bias dan toch zo precies?
Moet ik dan maar 4 gematchte buizen kopen?
Of zou t een optie zijn om een constante stroombron te maken en per buis met een potmeter die stroom op de gewenste ruststroom in te stellen?
Toen ik de buizen 5 jaar geleden kocht heb ik ze ook al gemeten en toen kwamen ze inderdaad redelijk overeen dus waarom dan nu de ene buis veel slechter scoort dan de andere? Fabrikant zeker?
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Laurens , Zaandam, 30.12.2017, 16:28 (2525 dagen geleden) @ HansKarel
Kan je de kathodeweerstanden splitsen zodat iedere buis z'n eigen weerstand heeft?
Die 26mA is niet al te hoog. De oorzaak van het rood gloeien komt waarschijnlijk door ofwel de versterker die onhoorbaar oscilleert (controleren met scope) of door een buis met lek tussen rooster en andere elektrode.
Of uiteraard door een defecte koppelcondensator, maar in een nieuw apparaat lijkt dat me niet zo aannemelijk.
De instelling kun je ook doen met een *spanningsbron* die voor de negatieve roosterspanning zorgt.
--
Ik neem op kleine schaal reparaties voor anderen aan voor een leuke prijs.
Stuur een mailtje bij interesse.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Piet Kralt , Rotterdam, 30.12.2017, 16:40 (2525 dagen geleden) @ HansKarel
Het paren van eindbuizen is voornamelijk een kwestie van geluid. Onbalans in een balans eindversterker is voor het getrainde oor hoorbaar als vervorming. Als één van de buizen rode wangetjes krijgt, is er meer aan de hand. Eindbuizen van het desbetreffende kanaal verwisselen, leert al snel of de buis de oorzaak is of dat er elders in de schakeling iets mis is. Voor een goede geluidsweergave moet je de eindbuizen per paar vervangen en de anodestroom opnieuw afregelen. Maar... Eerst de oorzaak van het blozen achterhalen.
Pieter Kralt
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door huub.jak , 30.12.2017, 16:49 (2525 dagen geleden) @ Piet Kralt
het is wel zo
als er buizen opstaan die minder trekken als de anderen
dan krijgt de zwakte buis meer stroom en blaast zich op
beter is vier gelijke nieuwe buizen en nieuwe koppel c,s
en de katode weerstanden nameten en het negetief gelijk instellen
zet zo nodig de trafo op 240 ac volt .
mischien staat de versterker wat op ze,n tenenen
zijn er nog meet minder goede C,s
vervang deze voor hogeren volt c.s
het komt ook vaak door ongelijke EL buizen
dan krijgt de eene meer als de anderen .
aan volt en ma
huub
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Hans PA0H , Apeldoorn, 30.12.2017, 17:30 (2525 dagen geleden) @ HansKarel
Als de Telefunken buis het op dezelfde plaats goed doet, lijk het erop dat de jj pit sluiting tussen het stuurrooster en de kathode heeft als hij wat op temperatuur komt. dit moet je overigens kunnen meten.
groeten , Hans PA0H
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Oldtimer , Oegstgeest, 30.12.2017, 17:46 (2524 dagen geleden) @ HansKarel
Bewerkt door Oldtimer, 30.12.2017, 18:05
ik heb hier een vt-86 pp audioversterker.
Het is een zelfbouwpakket dat ik in 2012 gebouwd heb en met nieuwe JJ EL84's
Deze dus:
Maar nu geeft 1 buis af en toe narigheid: gaat rood staan en brom uit de luidspreker.
Als ik dan de versterker even laat afkoelen is het probleem weer voor dagen voorbij..
Het lijkt me beter om hier een andere EL84 te plaatsen
Nee, vervang ze allebei.
E.e.a op mijn uTracer bekeken (een soort moderne AVO buizentester waar de meesten hier van zullen gruwen)
De uTracer is een uitstekende curve tracer, ik heb hem zelf ook (versie 2 en 3).
De buizenversterker is klassiek opgebouwd met een vaste kathodeweerstand van 235 Ohm per 2 buizen.
Knip de verbinding tussen de twee kathodes van de EL84's door en verbindt daarna elke kathode met een van van de twee 470 ohm weerstanden,
ze mogen dus niet parallel staan. Gebruik ook twee aparte ontkoppelelco's om narigheid zoals je eerder beschreef te voorkomen.
De kathodestroom bedraagt 26 mA.
Die waarde ligt in de buurt van die van andere versterkers, zie bijvoorbeeld: https://www.dhtrob.com/projecten/afbeeldingen/EL84PP_amplifier.gif
Komt dit instellen van de bias dan toch zo precies?
Niet echt, maar je moet het natuurlijk niet te gek maken.
Moet ik dan maar 4 gematchte buizen kopen?
Die vraag is al eerder op dit onvolprezen forum voorbijgekomen, zie: http://www.nfor.nl/archief/index.php?mode=thread&id=149469
Of zou 't een optie zijn om een constante stroombron te maken en per buis met een potmeter die stroom op de gewenste ruststroom in te stellen?
Ik zou dat niet doen, veel te ingewikkeld voor zo'n eenvoudige versterker.
Toen ik de buizen 5 jaar geleden kocht heb ik ze ook al gemeten en toen kwamen ze inderdaad redelijk overeen dus waarom dan nu de ene buis veel slechter scoort dan de andere? Fabrikant zeker?
Hier lees je meer over de kwaliteit van JJ buizen: http://www.jacmusic.com/tesla/tesla-jj.html
Willem
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door soundman2 , Wouw, 30.12.2017, 19:00 (2524 dagen geleden) @ Oldtimer
Voor de levensduur van de LED BUL, is het beter een diode (1N4148 bijv.) antiparallel te zetten.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Oldtimer , Oegstgeest, 30.12.2017, 19:13 (2524 dagen geleden) @ soundman2
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 30.12.2017, 22:18 (2524 dagen geleden) @ Oldtimer
Ja dit zijn hele leuke versterkertjes
Ik heb er in de loop der jaren heel wat gebouwd
Maar meteen na de eerste vond ik 't interessant om 2 wijzigingen aan te brengen:
1e In plaats van de ECC83 zette ik er een ECF80 in.
2e Elke EL84 kreeg z'n eigen kathodeweerstand (270 ohm) en zònder ontkoppel elco
zo ontstaat stroomtegenkoppeling in de eindtrap
Daardoor krijgen de verschillen tussen de EL84's minder invloed
Omdat de pentode in de ECF80 meer vóórversterking geeft blijft de ingangs gevoeligheid ongeveer gelijk
Het rood worden van 'n EL84, samen met het brommen kan heel goed betekenen dat die oscilleert
TS maakt niet duidelijk of hij op dat moment aan die buis heeft gemeten;
flinke kans dat 't oscilleren direkt òphoudt zodra je er een meetpen op zet
Nico
--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 31.12.2017, 09:38 (2524 dagen geleden) @ Oldtimer
Ik maakte een denkfout. Ik heb natuurlijk helemaal geen 270 Ohm weerstanden nodig maar voor gelijke stroom kan ik inderdaad gewoon de 470 Ohm hergebruiken!
Dat ga ik dus doen. De soldeerbout staat al aan.
Verder nog 4 100 uF elco's gevonden met 25V werkspanning. Aangezien er een 13 volt overheen staat zal dat toch moeten gaan.
Ik ga dus eerst maar eens voor de versie met ontkoppelelco's.
Allen bedankt tot zover!!!
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Ron Kremer , Groningen, 30.12.2017, 18:01 (2524 dagen geleden) @ HansKarel
Bewerkt door Ron Kremer, 30.12.2017, 18:32
Toen ik de buizen 5 jaar geleden kocht heb ik ze ook al gemeten en toen kwamen ze inderdaad redelijk overeen dus waarom dan nu de ene buis veel slechter scoort dan de andere? Fabrikant zeker?
Dat de buizen qua karakteristieken uit elkaar gaan lopen in de loop der tijd is te verwachten. Dat de relatieve gelijkheid van 5 jaar geleden nu nog zou gelden is een foutieve aanname.
Moet ik dan maar 4 gematchte buizen kopen?
Het begrip "matched pair" (of quad) is, ook al is dat matchen op de juiste parameters gebeurd, altijd een momentopname.
De VT-86 is een simpel ontwerp en wat mij er aan opvalt zijn vooral:
De gezamelijke kathodeweerstand voor de eindbuizen, dat werkt niet levensverlengend als de buizen uit elkaar gaan lopen in stroomverbruik.
Het is veel beter twee aparte kathodeweerstanden, met elk een aparte ontkoppelelko, te gebruiken.
Voor klasse AB met 2 x EL84 en een voedingsspanning van 250 tot 300 volt kun je 235 tot 270 Ohm per buis aanhouden.
Iedere eindbuis kan dan onafhankelijk van de ander in z'n negatieve spanning voorzien, nu is dat niet het geval.
Verder is er geen voorziening voor fase gerelateerde amplitudecorrectie. Het is niet ondenkbaar dat de versterker bij bepaalde belastingen oscilleert en dan z'n eindbuizen opstookt.
De tegenkoppeling zal een meekoppeling worden als de versterking niet lager dan 1 is bij 180 graden faseverschuiving van het tegenkoppelsignaal.
In veel versterkers zie je daartoe een RC netwerkje parallel over de anodeweerstand van de eerste triode, die laat de versterking zakken tot beneden 1 bij deze kritische (hoge) frequentie.
De waarden van de benodigde RC combinatie hangen vooral af van de kwaliteit van de uitgangstransformator.
Vr. gr., Ron
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 30.12.2017, 19:36 (2524 dagen geleden) @ Ron Kremer
Dank allemaal voor de snelle reacties!
Ik zal inderdaad als eerste elke buis van een eigen kathodeweerstand voorzien.
Dat is vrij makkelijk op te lossen.
Maar daarna...kan ik dan buizen die zo van elkaar afwijken nog wel toepassen?
Of zal ik maar een nieuw kwartet gematched laten komen?
Die ene buis die rood wordt heeft dat van zichzelf.
Ik heb vanmiddag de versterker open gemaakt en alles ziet en meet normaal.
Die betreffende buis, buis 3 hier, was overigens 5 jaar geleden al minder qua emissie en anodestroom vergeleken met de andere 3.
De versterker is misschien een simpel ontwerp maar voor een beetje muziek in de huiskamer voldoet hij heel goed.
En zulke goede oren heb ik ook niet.
Daarom stel ik liever hier een dergelijke vraag dan op een audioforum waar ze zelfs het verschil tussen vergulde connectors en koper kunnen horen....
Ik ben trouwens al jaren trouwe fan van dit forum maar ik kon mijn inloggegevens niet vinden.
Groetjes, Gert Bluemink uit Borne PE1RTC
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Tudor , Zwijndrecht, 30.12.2017, 20:58 (2524 dagen geleden) @ HansKarel
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Tudor , Zwijndrecht, 01.01.2018, 21:01 (2522 dagen geleden) @ Tudor
Best uitgebreide materie hier lijkt me.
http://www.mh-audio.nl/tubecalculator.asp#srpp
http://www.mh-audio.nl/spk_calc.asp
Gr, Tudor
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door MarcelvdG , 30.12.2017, 20:36 (2524 dagen geleden) @ Ron Kremer
Verder is er geen voorziening voor fase gerelateerde amplitudecorrectie. Het is niet ondenkbaar dat de versterker bij bepaalde belastingen oscilleert en dan z'n eindbuizen opstookt.
De tegenkoppeling zal een meekoppeling worden als de versterking niet lager dan 1 is bij 180 graden faseverschuiving van het tegenkoppelsignaal.
In veel versterkers zie je daartoe een RC netwerkje parallel over de anodeweerstand van de eerste triode, die laat de versterking zakken tot beneden 1 bij deze kritische (hoge) frequentie.
De waarden van de benodigde RC combinatie hangen vooral af van de kwaliteit van de uitgangstransformator.Vr. gr., Ron
Ik zie wel een C2 en een R8 als frequentiecompensatie zitten in het schema dat Oldtimer geplaatst heeft. Dat is natuurlijk geen garantie dat die ook goed gedimensioneerd zijn.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Ron Kremer , Groningen, 30.12.2017, 22:48 (2524 dagen geleden) @ MarcelvdG
Ik zie wel een C2 en een R8 als frequentiecompensatie zitten in het schema dat Oldtimer geplaatst heeft. Dat is natuurlijk geen garantie dat die ook goed gedimensioneerd zijn.
Klopt, ik had het over het hoofd gezien.
C2-R8 zit wat ongebruikelijk tegen de fasedraaier aan getekend.
Wat mij trouwens ook opvalt is dat er nagenoeg geen tegenkoppeling is, R6 is met 100k daarvoor veel te hoog i.c.m. R5 van 100 Ohm.
Dat betekent dat 1/1000e van de uitgangsspanning naar de ingangsbuis terug gaat.
Ik heb de versterker niet doorgerekend maar de open lus versterking zal ruwweg 40dB (100X) kunnen zijn.
Met de gegeven verhouding tussen R5 en R6 zal dat dan slechts zo'n 0,85 dB tegenkoppeling opleveren, geen waarde waarbij snel oscillaties bij zullen optreden.
Wel een waarde waarbij waarbij er bij een pentode eindtrap een slechte dempingsfactor verwacht mag worden.
vr. gr., Ron
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 31.12.2017, 08:04 (2524 dagen geleden) @ Ron Kremer
Dit is hoe ik het eigenlijk destijds had willen bouwen. Met dank aan de deelnemers van zelfbouw audio forum.
Ik heb destijds NIET die aparte kathodeweerstanden uitgevoerd. WEL de verandering van R6, R7 en R4, dus die tegenkoppeling is wel veranderd.
Ik ben geen kenner op audiogebied en ook niet van buizen dus ik had aangenomen dat die modificaties van R6,R7 en R4 nuttig waren.
Omdat ik geen losse kathodeweerstanden van 270 Ohm o.i.d. had liggen heb ik dat maar achterwege gelaten en tsja...dan blijkt de muziek al zo lekker te klinken dat er nooit meer in gekeken is.
Aldus..ik ga dinsdag 4x 270 Ohm 3 watt weerstanden halen.
Nu lees ik hierboven dat iemand juist GEEN ontkoppelelco's toepast terwijl anderen juist schrijven dan elke weerstand z'n eigen elco moet krijgen....
Wat is nu aan te raden?
Elke kathodeweerstand parallel met een 50 uF 50V elco? Of helemaal geen elco's?
En als ik elke el84 voorzie van eigen kathodeweerstand dan krijgt een buis die meer stroom trekt toch een hogere negatieve spanning op de kathode? En 1 die minder trekt ook minder negatief? Dan maakt het toch ook niet zoveel uit als die el84's onderling verschillen want die verschillen worden op die manier automatisch ingesteld?
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door soundman2 , Wouw, 31.12.2017, 08:46 (2524 dagen geleden) @ HansKarel
De symbolen voor de EL84 zien er wat apart uit. Bij de eerste aanblik lijkt het of het schermrooster als stuurrooster is gebruikt, het remrooster als schermrooster, terwijl het rooster onderaan dan weer niet is aangesloten.
In de praktijk zal het wel goed zitten, anders gaat het niet werken, maar de tekening wordt er niet duidelijker door.
Pennummers in het schema bij de buizen is ook altijd handig tijdens bouw-, test- en reparatiewerkzaamheden.
Had je in de library alleen een triode en heb je daar zelf maar wat anders van gemaakt?
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 31.12.2017, 09:05 (2524 dagen geleden) @ soundman2
Neenee, dat was me destijds ook wel opgevallen dat e.e.a. raar getekend stond.
Ik heb de roosters, kathode en anode aangesloten zoals t hoort en pinbezettingen van internet gehaald, daar ligt t niet aan.
Het schema wat ik heb gepubliceerd komt van zelfbouw audio forum af en die heb ik dan ook benoemd als eigenaar van het schema.
Het ging mij alleen om de verbeteringen die er in stonden v.w.b. R6, R7, R4 en de kathodeweerstanden.
Nu nog de vraag of ik wel of geen ontkoppelelco's over die kathodeweerstanden moet plaatsen want dat is me nog niet helemaal duidelijk evenals het feit dat elke buis met eigen kathodeweerstand ook eigen negatief krijgt en (volgens mij maar ik ben een leek) ik dus best buisjes kan gebruiken die onderling verschillen in anodestroom.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 31.12.2017, 11:03 (2524 dagen geleden) @ HansKarel
Zooo, iedere el84 heeft nu zijn eigen kathodeweerstand van 470 Ohm met 100 uF elco parallel.
De versterker werkt prima, ik hoor geen verschil met voor de tijd maar ik heb ook geen goede audio oren...
Ik heb de spanning over de weerstanden vergeleken en dan kom ik uit op 27,5 tot 28,8 mA ervan uitgaand dat de weerstanden knap dicht bij elkaar liggen qua tolerantie.
Omdat het prima klinkt en ik ook geen verschil hoor tussen beide kanalen laat ik t mooi zo, dus met 3 jj buizen en 1 telefunken ertussen.
Allen nogmaals bedankt en veel radioplezier in het nieuwe jaar.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Ron Kremer , Groningen, 31.12.2017, 11:21 (2524 dagen geleden) @ HansKarel
Bewerkt door Ron Kremer, 31.12.2017, 11:44
Nu nog de vraag of ik wel of geen ontkoppelelco's over die kathodeweerstanden moet plaatsen want dat is me nog niet helemaal duidelijk evenals het feit dat elke buis met eigen kathodeweerstand ook eigen negatief krijgt en (volgens mij maar ik ben een leek) ik dus best buisjes kan gebruiken die onderling verschillen in anodestroom.
Over de kathodeweerstanden moet je wel ontkoppelelco's plaatsen. Als je dat niet doet dan krijgen de eindbuizen elk stroomtegenkoppeling over hun eigen kathodeweestand.
Dat is goed voor de vervorming maar niet goed voor hun uitgangsimpedantie (inwendige weerstand Ri); die stijgt namelijk en daarmee ontstaat een nog slechtere demping (want pentodes) over primaire van de uitgangstrafo.
evenals het feit dat elke buis met eigen kathodeweerstand ook eigen negatief krijgt en (volgens mij maar ik ben een leek) ik dus best buisjes kan gebruiken die onderling verschillen in anodestroom.
Het beste is buizen te gebruiken die zo gelijk mogelijk zijn. Doel van de gelijke stromen is dat er geen magnetisatie van de trafokern optreedt door de daar door lopende voedingsstromen voor anodes en schermroosters. Iets onbalans daarin is doorgaans wel toegestaan en zal in de loop der tijd ook gaan optreden omdat het zelden voorkomt dat beide eindbuizen precies gelijk op zullen slijten.
Hou als maximum toelaatbaar verschil 5mA aan tussen beide buizen. Als je over de kathodeweerstanden meet dan uit zich dat, bij 270 Ohm, in een maximaal spanningsverschil van 1,35 Volt.
Verder zie ik in je schema dat je R6 hebt teruggebracht van 100k naar een meer realistische waarde van 6k8. Uit de losse pols: ik verwacht dat je nu maximaal ca. 8dB tegenkoppeling hebt en dat is prima. Als de versterker hierop al gaat oscilleren dan moet de combinatie C2-R8 geoptmimaliseerd worden. Ik verwacht dat het mee zal vallen, verwijder C2-R8 in ieder geval niet.
vr. gr., Ron
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 31.12.2017, 12:44 (2524 dagen geleden) @ Ron Kremer
Nee ik heb geen 270 Ohm weerstanden toegepast maar de 470 Ohm exemplaren hergebruikt.
Ik meet nu over de weerstanden achtereenvolgens 13,5V 13,4V 13,6V en 12,9V.
Dat zou dan inhouden dat er 27,4 tot 28,8 mA kathodestroom loopt en dan kom ik met 325V anodespanning op een dissipatie van 9 watt uit en dat lijkt mij prima.
Je schrijft dat buizen onderling een 5 procent mogen afwijken maar is dat dan 5 procent afwijking in ruststroom of 5 procent afwijking in anodestroom op de buizentester?
Op de uTracer buizentester kom ik aan 31mA voor de slechtste buis en 45 mA voor de Telefunken...en dat is wel wat te veel van t goede maar in de ruststroom zie ik maar een klein verschil.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Ron Kremer , Groningen, 31.12.2017, 13:17 (2524 dagen geleden) @ HansKarel
Nee ik heb geen 270 Ohm weerstanden toegepast maar de 470 Ohm exemplaren hergebruikt.
Ik meet nu over de weerstanden achtereenvolgens 13,5V 13,4V 13,6V en 12,9V.
Dat zou dan inhouden dat er 27,4 tot 28,8 mA kathodestroom loopt en dan kom ik met >325V anodespanning op een dissipatie van 9 watt uit en dat lijkt mij prima.
Dat ziet er inderdaad goed uit!
Met het gebruik van 470 Ohm i.p.v. 270 Ohm weerstanden staat de versterker 'meer richting klasse B' ingesteld dan wanneer je 270 Ohm weerstanden gebruikt.
Of met andere woorden: de versterker zal bij een kleiner signaal al van klasse A naar klasse B werking overgaan dan bij gebruik van 270 Ohm weerstanden.
Voordeel van 470 Ohm is inderdaad dat de ruststroom kleiner is en dat de buizen wat langer mee zullen gaan.
Bij gebruik van 270 Ohm weerstanden kun je ongeveer het onderstaande verwachten.
(uit Philips databoek, data o.b.v. een gezamenlijke kathode weerstand van 130 Ohm.
Bij individuele weerstanden dus 260 Ohm, maar praktisch wordt dat 270 Ohm, gebruiken.
Je schrijft dat buizen onderling een 5 procent mogen afwijken maar is dat dan 5 procent afwijking in ruststroom of 5 procent afwijking in anodestroom op de buizentester?
Dat is maximale onderlinge afwijking in de versterker.
Veruit de meeste buizentesters werken zonder kathodeweerstand maar met vaste negatieve spanningen.
Daarin werkt de nu toegepaste truuk met 'automatisch negatief', het gelijktrekken van de verschillen door de kathodeweerstanden, dus niet.
Vr. gr., Ron
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Eleen , Deurne (BE), 31.12.2017, 14:31 (2524 dagen geleden) @ Ron Kremer
Bewerkt door Eleen, 31.12.2017, 14:40
Zoals Ron reeds opmerkt, staan de eindbuizen met Rk= 470 Ohm inderdaad al meer richting klasse B ingesteld. Deze instelling wordt ook wel 'lage belasting' genoemd.
Hierbij treden grotere piekstromen op dan bij de normale klasse AB met RK= 270 Ohm. Deze pieken zijn bij muziek en spraak evenwel van zeer korte duur en kunnen probleemloos door de condensatoren die parrallel aan de kathodeweerstanden staan, worden geleverd. Deze condensatoren zijn met Rk= 470 Ohm dus wel degelijk nodig en dienen minstens 50µF groot te zijn!!!
Een nadeel van de 'lage belasting' is dat de versterker niet op het volle RMS(sinus) uitgangsvermogen kan werken, zodat ook de vervorming bij volle uitsturing niet is te meten.
De voor Rk vermelde waardes gelden bij gebruikmaking van aparte kathodeweerstanden voor elke eindbuis.
Mvg, Eleen
--
Ik ben nog op zoek naar een PW4032 Philips Counter
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 31.12.2017, 11:27 (2524 dagen geleden) @ HansKarel
Bewerkt door Ouwe Schipper, 31.12.2017, 11:34
Als de ontkoppel- elco over de kathodeweerstand wordt weggelaten ontstaat "stroomtegenkoppeling"
Door de wisselspanning op het stuurrooster varieert de kathodestroom en zonder elco zal ook de kathodespanning variëren.
Die "volgt" dus in zekere mate de stuurspanning zodat die groter zal moeten zijn voor dezelfde uitsturing
Nogal wat ontwerpers zien dat als een nadeel, maar daarom had ik ook een ECF80 gekozen,
met een pentode ingangstrap kun je meer versterking bereiken
Het effect is wel dat de lineariteit van de buis verbetert, verschillen in de eindbuizen worden enigszins gecompenseerd en de kans op oscilleren wordt kleiner
Nico
edit:
sorry, maar de uitgangs impedantie van de eindbuizen heeft er niets mee te maken....
de belastinglijn loopt van linksboven naar rechts onder in de Ia/Va karakteristiek van de buis
zie daarvoor mijn verhaal op 't andere forum:
https://www.buizenradioclub.nl/artikelen-van-nico/79-over-wat-klasse-betekent-bij-eindt...
al dan niet ontkoppelde kathodeweerstanden hebben daar geen invloed op
N.
--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Eleen , Deurne (BE), 31.12.2017, 13:56 (2524 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
...
maar daarom had ik ook een ECF80 gekozen ...
Komt een ECF82 (6U8) hier niet beter uit de verf?
Nog beter lijkt mij de ECF83 of de amerikaanse buis 7199 die hiervoor speciaal ontwikkeld is.
...
de belastinglijn loopt van linksboven naar rechts onder in de Ia/Va karakteristiek van de buis
zie daarvoor mijn verhaal op 't andere forum:
https://www.buizenradioclub.nl/artikelen-van-nico/79-over-wat-klasse-betekent-bij-eindt...
Mooie heldere uiteenzetting over de verschillende klasses A, B en AB die je op het buizenradioforum hebt gepost.
Bij klasse B heb je echter nog de verschillende sub-klasses B1 en B2, waarbij roosterstroom loopt en dus vermogen dient geleverd te worden door dee drivertrap, hetzij via een balans ingangstrafo (vb: Geloso G274), hetzij met kathodevolgers (vb: Philips 1kW versterker EL6471)
Mischien stof voor een verdere uiteenzetting. Ik kijk er naar uit.
Mvg, Eleen
--
Ik ben nog op zoek naar een PW4032 Philips Counter
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 31.12.2017, 14:28 (2524 dagen geleden) @ Eleen
Nou ja ik had nu eenmaal een hoop ECF80's liggen......
Maar verder dreigen we nu off- topic te raken.
Ergens op dit forum of 't andere staat een beschrijving van een 80 watt versterker
die ik zo'n 2 jaar geleden gebouwd heb.
ECC88 als kathodevolgers direkt aan de stuurroosters van de EL 50's; 800 volt op mid- tap van UGT
Als die vol vermogen staat te leveren en je trekt de speaker aansluiting los.....
gebeurt er nìèts....
Nico
--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Oldtimer , Oegstgeest, 31.12.2017, 14:33 (2524 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
Als die vol vermogen staat te leveren en je trekt de speaker aansluiting los.....
gebeurt er nìèts....
Dat is sterk, het geluid valt niet weg?
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 31.12.2017, 14:35 (2524 dagen geleden) @ Oldtimer
Juist wel, dat is een deel van het niets
N.
--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 01.01.2018, 05:32 (2523 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
deze dus.....
en het schema:
De + 150 is gestabiliseerd, de negatieve spanning nìèt
De uitgangs impedantie van de stuurtrap is 80 ohm
Werkt perfect, verdraagt behandelingen waar andere versterkers onder sneuvelen
N
--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Oldtimer , Oegstgeest, 31.12.2017, 14:27 (2524 dagen geleden) @ HansKarel
Nu lees ik hierboven dat iemand juist GEEN ontkoppelelco's toepast terwijl anderen juist schrijven dan elke weerstand z'n eigen elco moet krijgen....
Wat is nu aan te raden?
Elke kathodeweerstand parallel met een 50 uF 50V elco? Of helemaal geen elco's?
Hier vind je de mening van nog een voorstander die de ontkoppelelco's bij kathodeweerstanden wel ziet zitten:
http://www.robkalmeijer.nl/techniek/electronica/radiotechniek/hambladen/electron/1952/1...
Willem
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Maurice , Dordrecht, 31.12.2017, 14:43 (2524 dagen geleden) @ Oldtimer
Zoals met veel zelf ontwerpen als je weet waar je mee bezig bent kun je afwijken van een
bestaand ontwerp.
Maar als je weinig idee hebt wat er gebeurt als je frequentie afhankelijke
systemen gaat toevoegen of weglaten,
zou ik zeggen hou je aan het basis ontwerp.
Maar verder ieder zijn ding.
Als weglaten van een condensator de hobbyist vind dat het beter klinkt...
Wie is een ander om dat tegen te spreken.
Hooguit met een argument dat op moet passen dat de algemene versterking
van geen kanten meer klopt tov het originele ingangssignaal.
Maar mogelijk is dat juist de bedoeling van de hobbyist.
Bij gebrek aan theoretische kennis of de wil dat uit te zoeken
is het proefondervindelijk uitdokteren ook een mogelijkheid.
Door veel te proberen is veel ook gevonden.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Goldline , Oranjedorp, 31.12.2017, 14:48 (2524 dagen geleden) @ Oldtimer
50 uF over 135 ohm ligt je - 3dB punt al op 25 hz ,dus fazeverschuiving.
zou eerder voor 100 of 220 uF gaan,
Of lokaal tegenkoppelen zonder C. hanteer wel die 2 x 135 ohm Rk uit het buizenboek !
--
Cees PA1DBA
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Oldtimer , Oegstgeest, 31.12.2017, 16:22 (2524 dagen geleden) @ Goldline
50 uF over 135 ohm ligt je - 3dB punt al op 25 Hz
Hoe kom je aan 135 ohm, er zit 470 ohm in!
Of lokaal tegenkoppelen zonder C.
Nee dus, zie de reacties van de voorstanders van een ontkoppelelco of heb je die niet gelezen?
hanteer wel die 2 x 135 ohm Rk uit het buizenboek !
Waarom?
Willem
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 01.01.2018, 11:59 (2523 dagen geleden) @ Oldtimer
Dank allemaal, maar in mijn buizenversterker is de anodespanning 325 V.
Ja, erg hoog weet ik maar zo hebben die chinezen dat bedacht die mijn buizenkitje samenstelden.
Ik denk dat ik dan aardig aan de max dissipatie zit als ik er 270 Ohm weerstanden in zet.
Volgens een bias calculator die ik ergens op internet tegenkwam moet er een kathodestroom lopen van 26 mA bij 325V anodespanning voor klasse AB.
Daar zit ik zelfs nog boven, dus dan ga ik toch niet richting klasse B?
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door huub.jak , 01.01.2018, 12:32 (2523 dagen geleden) @ HansKarel
Voor hoeveel Watt nuttig is deze
versterker eigenlijk aangeschreven per stereo kant
Kan nooit zo ver boven de 10 watt zijn nuttig
met 26 MA dis trekt per buis .vandaar de anode volt ook zo hoog is
de uitgangs trafo,s zijn daar ook voor aangepast in K ohm
huub
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 01.01.2018, 13:01 (2523 dagen geleden) @ huub.jak
Volgens de site van Menno van der Veen die de versterker in 2012 aan de tand voelde is de primaire kant van de audio trafo 6,4 Kohm maar of dat dan aangepast is t.o.v. standaard weet ik niet.
Eigenlijk snap ik ook niet wat nu het nut is om die el84's met 325V anodespanning en 320V schermrooster spanning te laten werken.
Ik kom overal 250V tegen dus dan zou ik toch daarvan uitgaan als ik zo'n versterker zou ontwerpen.
Of zou het komen dat ze al een audiotrafo hadden en daar het ontwerp van de versterker op hebben aangepast?
De VT-86pp was destijds verkrijgbaar met 2x el84 per kant of, naar keuze, 2x 6V6.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 01.01.2018, 13:06 (2523 dagen geleden) @ huub.jak
nog vergeten te melden: ongeveer 7,5 watt per kant.
en 6400 Ohm primair dus.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Goldline , Oranjedorp, 01.01.2018, 13:01 (2523 dagen geleden) @ HansKarel
Voedingsspanning was niet zo hoog ingeschat, ging uit van specs aanbevolen in Philips
buizenboek.
--
Cees PA1DBA
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 01.01.2018, 13:04 (2523 dagen geleden) @ Goldline
Ja, begrijp ik, en ik had dat ook liever gehad. Maar er schijnen wel meer audioversterkers te zijn met hoge anodespanningen. Meen ergens gelezen te hebben over een gitaarversterker met meer dan 400V anodespanning op de el84's.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door huub.jak , 01.01.2018, 13:17 (2523 dagen geleden) @ HansKarel
Ja met zo,n hogen stroom staat het ook op ze,n tenen
de amirikanen doe dat ook graag het is dan zo, 16 watt
Heb eens een geloso PA versterker gehad voor 20 watt
hij was ook zo naar de knoppen .
tien watt nuttig is goed voor EL 84 .dan blijf het lang goed
maar met 7/5 watt moet jou versterker het ook lang uithouden
vandaar ook de 470 R katode weerstanden met deze uitgang met K aanpassing
en 26 Ma Diss dat is ook niet veel dan loopt de anode ook wel op
huub
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Goldline , Oranjedorp, 01.01.2018, 15:03 (2523 dagen geleden) @ HansKarel
Dat was de Vox AC30 ,legendarische versterker die de beroemde "Schadows"sound maakte.
4 X El84 PPP , op hun tenen, mooie vervorming, houd wel de maximale disipatie van 12 watt
per buis in de gaten.
Philips geeft een Va max. van 300 volt op en voor G2 2 watt.
--
Cees PA1DBA
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Anton van den Oever , Hazerswoude-dorp, 01.01.2018, 18:09 (2522 dagen geleden) @ Goldline
Dat was de Vox AC30 ,legendarische versterker die de beroemde "Schadows"sound maakte.
4 X El84 PPP , op hun tenen, mooie vervorming, houd wel de maximale disipatie van 12 watt
per buis in de gaten.
Philips geeft een Va max. van 300 volt op en voor G2 2 watt.
Bij de AC30 staan de anodes van de 4 EL84's op 330V, rooster op -10 V, ± 15 W anode dissipatie per buis!
Een ware krachtproef en er was dan ook vaak uitval.
Door deze hoge dissipatie krijgen de buisjes vaak rooster emissie en als er dan eentje weg loopt is het ook gedaan met de rest. (de 4 buizen staan op een gezamenlijke kathode weerstand)
Als je op zo’n versterker speelt moet je dan ook altijd een reserve setje buizen bij je hebben.
Zo’n 35 jaar geleden repareerde ik voor een gitarist eens zo’n ding, omdat hij het toch wel een beetje zuur vond om er regelmatig een nieuw setje in te steken heb ik de versterker in stuk meer in B gezet (spanning verdubbelaartje op de gloeidraad wikkeling en dat aan onderkant van de roosterlek weerstanden gelegd)
Je hoorde het ding zuchten van verlichting.
Echter niet voor lang, 2 dagen later stond hij weer op de werkbank, men miste het zo mooie warme geluid….. tja, je kunt nou eenmaal niet alles hebben.
m.vr.gr.
Anton van den Oever
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 01.01.2018, 14:30 (2523 dagen geleden) @ HansKarel
Bewerkt door Ouwe Schipper, 01.01.2018, 14:36
In de buizen-zakboekjes van Philips
Staat de optie om 2 stuks EL84 in klasse B te zetten met voedingsspanning van 300 volt.
Raa moet dan 8K zijn, een aparte spanningsbron moet voor negatieve roosterspanning zorgen (14.7 volt)
Zonder signaal is Ia = 2x 7.5 mA en Ig2 = 2x 0,8 mA
Bij volle uitsturing is Ia = 2x 46 mA en Ig2 = 2x 11 mA
't Spul levert dan 17 Watt, maar ik denk niet dat deze toepassing je bedoeling was
Met behulp van 't verhaal waar ik naar verwees kun je zelf
de optimale instelling berekenen die bij jouw UGT's past:
Trek in de karakteristiekenbundel van de EL84 een belastinglijn van de overeenkomstige helling
(die 6,4 K klopt alleen als je secundair de juiste impedantie aansluit;
daar kun je eventueel iets in aanpassen)
Door het instelpunt van Va = 300 volt en alles wat je moet weten rolt er vanzelf uit
Nico
--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door humfred , Dubai, 01.01.2018, 18:06 (2522 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
Beste mensen..klasse B instelling heeft niets met hifi te maken.
Bij laag volume een hoop vervorming.
Klasse B is zinvol voor versterkers in kermis attracties waar een hoop herrie prima is.
Verder is klasse B ook zeer goed voor batterij radio´s waar een eindbuis zeer spaarzaam met het totale stroomverbruik omgaat en de hoge vervorming op de koop toegenomen wordt.
Als deze versterker goed gewerkt heeft dan waarom niet naar de oorzaak zoeken?
Gaat een buis rood staan, dan trekt ie teveel stroom en daardoor gaat de voeding brommen.
Onbalans in de balans eindtrap geeft ook brom. Dus gooi de meter aan: Meten is weten.
En wel het eerste wat te doen is het meten van de -neg roosterspanning. Die meet je aan de kathodes in dit ontwerp. En dan weet je al veel meer.
De tip om de 2 EL84´s om te draaien is een hele goede en dan weet je of één van de EL84´s defekt is. Ook kloppen met een omgedraaiede schroevendraaier is te proberen. Dan weet je heel snel of je sluiting hebt in zo´n buis.
Het hele ontwerp om te gaan gooien is minder zinvol.
De aanpassing van de beide EL´s aan de primaire impedantie van de uitgangstrafo is niet echt kritisch. En kan secundair weer ge-optimeerd worden door te spelen met de luidspreker impedantie aan de verschillende aftakkingen van de secundaire kant van de uitgangstrafo.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door huub.jak , 01.01.2018, 18:09 (2522 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
Ja ik zie zo nog wel eens in het amroh buizen
boeken daar staan ook veel BLZ in met allen
ballance gegevens .. ik heb ook de kleine PH boeken wel
Toch de dikken Tubens muider kring vind ik ook makkelijk.
het is waar dat in philips boeken meer aan buizen type
buizen gegevens staat .. amroh is beknopt zgz meest voor komende buizen
ik vind het toch zeer prettige buizen boeken
huub
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 01.01.2018, 22:19 (2522 dagen geleden) @ huub.jak
Even terug naar de basis van dit topic: Ik heb sinds 2012 een buizenversterker die ik ooit zelf gebouwd heb. Feit is dat 1 buis soms zomaar rood gaat staan en daar zitten dus weken tussen dat de versterker heerlijk werkt.
Ik heb die buis vervangen door een telefunken 2e hands exemplaar (dankjewel Wim Rotte) die ik al een paar jaar in voorraad had. Alleen...deze buis trekt gewoon 45 mA waar de slechtste JJ buis er met 30 mA mee stopt.
Ondertussen de gezamenlijke kathodeweerstand vervangen in 1 kathodeweerstand per buis.
Vanwege de hoge andodespanning van 325V zou daarbij een bias stroom van 26 mA horen.
Met 470 Ohm kathodeweerstand meet ik nu een 27 tot 28 mA per buis.
Dat is dan toch nog steeds klasse AB? Of snap ik het nu niet meer?
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Oldtimer , Oegstgeest, 01.01.2018, 22:55 (2522 dagen geleden) @ HansKarel
Dat is dan toch nog steeds klasse AB? Of snap ik het nu niet meer?
Ja hoor, dat klopt helemaal.
Hier lees je nog wat meer over de keuze voor de klasse AB-instelling bij audioversterkers.
https://www.hifi.nl/artikel_pagina3/26075/Versterkerklassen-op-een-rij.html
Willem
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 02.01.2018, 08:43 (2522 dagen geleden) @ Oldtimer
Bedankt Willem, dat is een leuke website die je noemt.
Nu vraag ik me alleen nog af: als ik die kathodestroom door de el84 verhoog van 26 mA naar 33 mA dan zou ik, volgens een bias calculator op internet, in klasse A uitkomen.
Is dat dan zo? of moet er veel meer aangepast worden aan een buizenversterker om van AB naar A te gaan? En zou ik dat met mijn ongeoefende oren ook kunnen horen?
Leek me wel een leuk experiment, want 4 kathodeweerstanden vervangen is het werk nu eenmaal ook niet.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door huub.jak , 02.01.2018, 08:53 (2522 dagen geleden) @ HansKarel
Ik weet niet of de voedings trafo daar aan
Kan voldoen deze is berekent op 26 MA dus waar ben
Je mee bezig als hij goed speelt laat het zo.
alles is berekent voor dat bouw pakket van de versterker .
succes verders en veel luister plezier en zet er een punt achter
huub
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 02.01.2018, 09:06 (2522 dagen geleden) @ huub.jak
Ja daar had ik even niet aan gedacht Huub, aan de voedingstrafo.
Je hebt gelijk ik laat het maar zo want hij klinkt prima.
Bedankt allemaal voor het meedenken en de adviezen!
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door humfred , Dubai, 02.01.2018, 17:42 (2522 dagen geleden) @ HansKarel
Je kunt met 2 buizen in balans niet naar klasse A gaan.
Wel als je ze parallel zet. Maar dat is een heel ander verhaal.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Ron Kremer , Groningen, 02.01.2018, 19:24 (2521 dagen geleden) @ humfred
Je kunt met 2 buizen in balans niet naar klasse A gaan.
Wel als je ze parallel zet. Maar dat is een heel ander verhaal.
Balans in klasse A gaat net zo uitstekend als klasse A bij parallel gezette buizen maar wel met het grote voordeel dat de uitgangstrafo niet met DC gemagnetiseerd wordt
en er ook minder vervorming optreedt door de balanswerking.
Ik bouw dergelijke versterkers al een jaar of 45, ben dus zeer benieuwd naar dat verhaal en welke filosofie hier achter steekt.
Vr. gr., Ron
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Goldline , Oranjedorp, 02.01.2018, 22:04 (2521 dagen geleden) @ humfred
Als je voeding de stroom kan leveren, en de boel mooi in balans is waarom niet ?
Je zal dan met minder maximaal vermogen genoegen moeten nemen.
Een A/B PP versterker staat ook in klasse A tot een beperkt vermogen.
--
Cees PA1DBA
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door huub.jak , 03.01.2018, 08:45 (2521 dagen geleden) @ Goldline
Tja alles kan ook mischien wel
Maar hij zelf vond de versterker Voorheen
mooi klinken en was verbaast over het geluid
Toch geeft hij ook ZELF twijfels aan ze,n oren
En waarom zal men dan nog rommelen aan een goede versterker
ik heb echt geen Twijfels aan de ontwerpers van deze versterker bouw kit
meestal geeft het geen verbetering ik geloof in de ontwerpers
Nu met de buizen op een eigen katoden dat zal wel beter zijn .
Veel luister plezier er mee verders .waar is men toch mee bezig .
als het gaat om NOG moier geluid
Maak er dan bvb een singel endet van dan zit er minder spullen tussen
singel endet is gewoon mooier ..als ballance .
huub
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 03.01.2018, 09:00 (2521 dagen geleden) @ huub.jak
Zoals ik al eerder schreef, Huub je hebt gelijk een mens moet eens tevreden zijn.
Het leek me alleen leuk uit oogpunt van experiment.
De voedingstrafo wordt nu ook al behoorlijk warm dus ik ga het er niet op wagen want de versterker klinkt inderdaad prima en ik ben geen high end audio gebruiker maar vindt zo'n buizenversterker gewoon mooi t.o.v. een transistortype. (Maar dat zal vast voor veel mensen gelden hier)!
Het enige wat ik nu nog heb is een iets groter geluidsvolume op het kanaal waar ik de telefunken buis plaats.
Wat ik nog ga doen is toch maar 4 gematchte buizen kopen en dan kan ik weer jaren vooruit.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door huub.jak , 03.01.2018, 09:15 (2521 dagen geleden) @ HansKarel
Bewerkt door huub.jak, 03.01.2018, 09:39
maakt ook veel uit wat voor een geluids boxen er
aan gezet word voor meer geluids volummen
er zijn boxen die gouw lopen en minder
wat beterft beter geluid als transistor
dat maakt ook uit de aanpassing en versterker koop merk
bij buizen versterkers hoor men niet zo scherptens in de hogtens en zang stem
met torren bakken moet alles zeer goed zijn en passen
ik heb ook wel echt goede torren versterkers gehoort
ik heb ook in gebruik buizen En transistors versterker
ben met bijden zeer goed tevreden.
ik heb destijds ook een stereo buizen singel endet met el 84 gemaakt
met zeer goede Philips HIFI uitgangs trafo,s 6.watt per kant
het is ruim voldoende in de woonkamer met PH Hifi twee weg boxen er aan
Tja ik wil ook geen Disco in de woonkamer maar mooi en goed geluid
met goede muziek .. het is ook maar NET wat men zo wilt
Gaat men voor veeeel pouwer of genoeg met mooi en goed geluid ?
huub
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Cornelis B-B. , Amsterdam, 04.01.2018, 01:23 (2520 dagen geleden) @ HansKarel
Zonde van het geld om daar 4 gelijke buizen, die veel duurder zijn dan gewone
niet precies gelijke buizen.
Is door de automatische stroom instelling d.m.v de kathode weerstanden niet nodig.
Het beetje verschil tussen niet precies gelijke buizen word daardoor recht getrokken.
Het verschil is niet te horen, wel is het verschil te voelen in je beurs.....
Laat je niet gek maken door die Hi End onzin.
Alleen die ene jj buis vervangen door een nieuwe jj is ook een optie.
Gewoon alleen vervangen datgene wat defect is.
Cees.
--
CornelisBB
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 04.01.2018, 08:08 (2520 dagen geleden) @ Cornelis B-B.
Hallo Cees, de 3 overige JJ buizen hebben nog 60 a 70 % emissie en kathodestroom t.o.v. nieuw.
De tweedehands Telefunken bijna 100%.
Ook met aparte kathodeweerstanden kan ik duidelijk horen of ik die Telefunken buis in het linker of rechter kanaal zet.
Zelf ik hoor dat en ik ben geen audiokenner en zelfs iets discodoof.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door huub.jak , 04.01.2018, 09:10 (2520 dagen geleden) @ HansKarel
Het maakt alles uit bij vol pouwer de nuttige watt,s met nieuwe buizen
dat is alleen zicht baar op de scoop met toongenerator opstelling
met afgesloten met uitgang met een weerstand en voltmeter
daar is ook een berekenigs ezels bruggetje voor de reine watt,s te berekenen
en op de scoop kan je zien of bijde kantje goed en lang inbalance loopt
maar met kamer sterkte zal je het niet horen beter is het wel goed in balance
ook de fasen daaier kan ongelijk zijn .Zuiver werken en opmerken is dus de
met de opstelling met de schoop totaal gezien .verders is het zgz natte finger werk
ook opsporen waar het fout gaat is met de scoop te zien met de test kop .
je kan er vier nieuwe buizen opprikken en de goede fasen draaier maar of ?????
VOL pouwer gebruik dat maakt uit de totalen gelijk loop .bij behoorlijke kamer
volumen niet zo merk baar ja het werkpunt maat de ferkwenties uit en het totalen
gebruik van de buis .. als het werk punt niet goed is kan de buis niet totaal
gebruikt worden dat maakt ook het negentief uit of dat juist is anders
is het gebruik halver wegen zgz en mist ook de buisverkwentie dan is gewoon de
versterker gewoon niet mooi met de geluids prestaties alles moet juist zijn
zo als de buizen makers fabrieken dat weergeeft allen stromen en k,aanpassing
als dat niet klopt dan bezit MEN gewoon een waarde loze versterker
Dt goede OORTJES opval geluid zegt dus NIKS ik lees dat wel meer goede
OORTJES .dat is 3x niks
huub
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 04.01.2018, 09:35 (2520 dagen geleden) @ huub.jak
Nee, Huub, ik heb juist geen goede oren en toch hoor ik het verschil.
Ik heb mijn vrouw en 2 kinderen ook laten luisteren:
Als ik de Telefunken buis links zet dan is links harder en zet ik m rechts dan is rechts harder.
Dat was niet zo met 4x jj buizen, vandaar dat ik toch die telefunken eruit haal en 4 nieuwe buizen erin zet. (de andere 3 waren ook al niet optimaal meer na 5 jaar).
Ik snap best dat e.e.a. veel beter te meten is met een scoop met een sinus aan de ingang maar daar gaat het hier niet om. Als het op het gehoor goed is dan ben ik al tevreden, ben geen purist.
Ik had gedacht dat met een kathodeweerstand per buis er geen verschil zou zijn maar kennelijk is de telefunken te nieuw t.o.v. de overgebleven 3x JJ's.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door huub.jak , 04.01.2018, 09:47 (2520 dagen geleden) @ HansKarel
Bewerkt door huub.jak, 04.01.2018, 10:07
Beter is met sinus opmeter het sinjaal sterkten
het blijf zo toch zgz Natte Finger werk blijft .
meten is weten en dan horen juist ingesteld
en alles tot zijn regt is hoorbaar beter
ik vraag mij ook af De Muziek keuze ?
zoek iemand in jou omgeving die dat voor je doet
dat geheel nazien .
huub
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 04.01.2018, 10:18 (2520 dagen geleden) @ huub.jak
Wat maakt de muziekkeuze nu uit?
Dan kan ik beter mijn signaalgenerator eraan hangen en met de scoop gaan kijken wat een mooie sinus van bijvoorbeeld 1 KHz laat zien aan de uitgang.
En misschien ga ik dat ook wel doen, maar zo ver wilde ik helemaal niet gaan.
De versterker klinkt prima. Met 4 jj buizen erin is links en rechts op het gehoor gelijk.
Met 1 Telefunken erin dus niet.
Dan is mijn conclusie dat met 4 gelijke buizen links en rechts weer in evenwicht is.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Oldtimer , Oegstgeest, 04.01.2018, 11:31 (2520 dagen geleden) @ HansKarel
De versterker klinkt prima. Met 4 jj buizen erin is links en rechts op het gehoor gelijk.
waren
Met 1 Telefunken erin dus niet.
Niet zo vreemd, een onderling verschil van bijna 30 tot 40%!
Dan is mijn conclusie dat met 4 gelijke buizen links en rechts weer in evenwicht is.
Uiteraard, maar dat is natuurlijk een open deur intrappen...
Voor gelijke buizen zou ik lezen: buizen die onderling niet veel meer afwijken dan 10%.
Als je het dus goedkoop zou willen houden dan zou je kunnen overwegen een oudere EL84 op de plaats van de de overspannen EL84 te zetten.
Hoe goed/slecht die is kan je mooi met je uTracer meten, je hebt hem per slot van rekening niet voor niets.
Lees ook mijn reactie nog eens na van 30.12.2017, 19:46 met de diverse linken (waaronder die over de kwaliteit van JJ buizen).
Overigens, hoeveel branduren hebben die EL84's in je versterker eigenlijk?
Willem
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 04.01.2018, 11:49 (2520 dagen geleden) @ Oldtimer
Hallo Willem, allereerst nog bedankt voor die link over de kwaliteit van JJ buizen.
Zeer interessant leesvoer en dat had ik dus ook al doorgelezen.
De JJ buizen zitten er ruwweg 5 jaar in.
Aangezien het de enige huiskamerversterker is zal ik wel ergens aan de 3000 uur komen.
Ik had natuurlijk graag nog wat tweedehands el84's erbij gepakt en op de uTracer gelijke of bijna gelijke buisjes bij elkaar gezocht maar ik heb er geen meer op die enorm goed presterende Telefunken na en nog eentje met 30 procent emissie uit de Loewe Opta waar mijn grootmoeder al sinds de jaren zestig naar luisterde....
Vanochtend met de post 4x EH el84's ontvangen. Eerst op de uTracer: Inderdaad alle 4 gelijk met ongeveer 87% Ia (t.o.v. 48 mA) en 105% Is (t.o.v. 5,5 mA).
In de versterker gezet en inderdaad ik hoor geen verschil meer tussen links en rechts.
Wat me wel opvalt is dat de bas wat meer helder en zuiver klinkt maar dat was 5 jaar geleden met die JJ's misschien ook wel zo.
Al met al: Ik heb nu 4 goede buizen erop staan en de andere 4 gaan bij de verzameling.
Als we tijd van leven hebben dan gaan we over een jaar of 5 op herhaling
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Oldtimer , Oegstgeest, 04.01.2018, 12:57 (2520 dagen geleden) @ HansKarel
Eind goed, al goed.
Willem
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Cornelis B-B. , Amsterdam, 05.01.2018, 00:16 (2519 dagen geleden) @ HansKarel
Hallo Cees, de 3 overige JJ buizen hebben nog 60 a 70 % emissie en kathodestroom t.o.v. nieuw.
De tweedehands Telefunken bijna 100%.
Ook met aparte kathodeweerstanden kan ik duidelijk horen of ik die Telefunken buis in het linker of rechter kanaal zet.
Zelf ik hoor dat en ik ben geen audiokenner en zelfs iets discodoof.
@ HansKarel,
Dan word het dus 4 nieuwe buizen, omdat in dit geval het verschil te groot is.
Maar dat hoeven geen gemadchede buizen te zijn.
Gewoon 4 van het zelfde merk b.v Telefunken buizen of goedkopere maar wel heel
goede Russische EL84 vervangers van militaire kwaliteit. De 6n14n-EB.
Die zijn beter als jj buizen.
Ik heb ze van E-Bay en bevallen heel goed.
Ik gebruik ze o.a in een versterker schakeling waar ze twee keer 15 Watt moeten
leveren. En dat doen ze probleem loos.
Succes,Cees.
--
CornelisBB
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Anton van den Oever , Hazerswoude-dorp, 04.01.2018, 11:15 (2520 dagen geleden) @ HansKarel
Om bij de draad te blijven, in de start van dit draadje schrijf je:
Nu heb ik natuurlijk de proef op de som genomen en klakkeloos de Telefunken buis geplaatst alleen..dan heb ik op dat kanaal meer geluid dan op het andere...
Het kleinste verschil in geluidsterkte wat wij kunnen horen is ca. 3 dB, dat is een verdubbeling van het uitgangsvermogen van de versterker m.a.w. het kanaal met de Telefunken buis geeft dan het dubbele vermogen van het andere kanaal.
Speelt het ene kanaal op gemiddeld 2 W, dan zou het andere op 4 W zitten, dat lijkt me onwaarschijnlijk met slechts 1 betere buis.
Mogelijk is er nog iets anders aan de hand.
Verder schrijf je:
Toen ik de buizen 5 jaar geleden kocht heb ik ze ook al gemeten en toen kwamen ze inderdaad redelijk overeen.
Alleen als je destijds bij het meten de z.g.n. initial values hebt genoteerd of de screenshots ervan hebt bewaard, kun je iets zeggen over de werkelijke afname van de buizen.
Vergelijkt het maar met een autoband, ik heb wel eens iemand horen zeggen over een band dat deze voor de helft versleten was, toen ik vroeg hoe diep het profiel dan was op het moment van aankoop bleef het stil.
Voor buizen geldt net zoiets, een nieuwe buis hoeft absoluut niet “100%” te meten, dit vanwege toleranties in het fabricage proces.
Verder het volgende:
nu geeft 1 buis af en toe narigheid: gaat rood staan en brom uit de luidspreker.
Is dat ook de buis die je vervangen hebt?
De reden dat ik dit vraag heeft te maken met een soortgelijke fout die ik tegenkwam in een versterker met 2 x JJ EL34, van 1 buis was er een probleem met de verbinding (puntlas?) van de kathode, zodra deze warm werd deze verbinding verbroken en kreeg de andere buis het zwaar te verduren, deze probeert zijn instelling te behouden maar moet daarvoor ca. 2 x zoveel stroom leveren en dat vind hij niet echt fijn.
m.vr.gr.
Anton van den Oever
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Oldtimer , Oegstgeest, 04.01.2018, 11:38 (2520 dagen geleden) @ Anton van den Oever
Het kleinste verschil in geluidsterkte wat wij kunnen horen is ca. 3 dB,
Nee, dat is 1dB, zie ook: http://www.let.leidenuniv.nl/ulcl/faculty/Goedemans/boekdemo/hoofdstuk9/9_3.html
Willem
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Anton van den Oever , Hazerswoude-dorp, 04.01.2018, 12:47 (2520 dagen geleden) @ Oldtimer
Klopt ja, een verdubbeling in geluidsniveau (akoestisch) is 3 dB.
m.vr.gr.
Anton van den Oever
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 04.01.2018, 11:56 (2520 dagen geleden) @ Anton van den Oever
Hallo Anton, omdat ik inderdaad een 4 jaar geleden een uTracer kocht (of 5 dat weet ik niet meer) en ik daar natuurlijk flink mee aan het experimenteren ben geweest heb ik inderdaad de buiskarakteristieken van toen en van nu.
Daar zit een 40 procent tussen.
Met de versterker op zachte huiskamersterkte horen 4 personen hetzelfde: de plaats van de Telefunken buis bepaalt welke luidspreker harder (ietsjes) klinkt.
Met 4x gelijke buizen is het weg. Ik kan er ook niets anders van maken.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Anton van den Oever , Hazerswoude-dorp, 04.01.2018, 12:47 (2520 dagen geleden) @ HansKarel
Duidelijk verhaal, als de steilheid en instelstroom met ca. 40% is gedaald zijn de buizen gewoon opgebruikt en versleten.
Voor een eindbuis in een dergelijke versterker is een daling met 30% al reden tot afkeur.
Waarschijnlijk heeft die ene buis wat last van gas of rooster emissie.
m.vr.gr.
Anton van den Oever
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door huub.jak , 04.01.2018, 13:46 (2520 dagen geleden) @ Anton van den Oever
Hans sorry dat ik niet wist dat jij goed uitgerust
is ook met meet apperatuur dan werk je ook zuiverder
Maaaar waarom gebruik je dat dan niet ?
dan zie je toch ook gelijk wat er mis is
ook met de scoop test kop er bij en
met de juiste opstelling
huub
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 04.01.2018, 15:15 (2520 dagen geleden) @ huub.jak
Ja maar er is niks mis, Huub.
En dan kan ik wel de versterker uit elkaar gaan halen en mijn, ooit op de MTS gebouwde, voeding met signaalgenerator (Elektuur ontwerp) eraan hangen en vervolgens op mijn oude tektronix het uitgaande signaal bekijken maar wat ik vermoedde bleek juist: 4 nieuwe (of in ieder geval gelijke) buisjes erin en klaar.
We houden erover op. Topic mag dicht. Ik ben heel wat wijzer geworden van jullie, met name over bias, kathodeweerstanden etcetera.
Het heeft ertoe geleidt dat de versterker weer prima werkt maar nu met een kathodeweerstand per buis.
Als de versterker een dag heeft gedraaid dan ga ik nog s kijken wat dat doet met de karakteristieken op mijn uTracer en over een jaar of 2 doe ik dat weer.
Niet omdat t nodig is maar gewoon puur interesse.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door huub.jak , 04.01.2018, 15:32 (2520 dagen geleden) @ HansKarel
Bewerkt door huub.jak, 04.01.2018, 15:40
Hans je denk te veel vooraf
alles uit elkaar nemen NIKS uit elkaar nemen
gewoon de bodem en boven kap er af
en opstellen voor een onder zoek met de scoop
en alles wat er bij hoort en de uitgang afsluiten
met een zware weerstand van bvb 10 R .10 watt
en dan volgen waar hij mank loopt met de losseHSP test kop
wel eerst de doorgloeide EL 84 vervangen .
en van beging aftesten met sinus en met de toonregeling recht
dat kan je ook nog goed zien met Blok golf. daar kan je ook meer me zien
maar met eind resultaat aan de uitgang sinus bijde buizen gelijk
onder en boven golf ,zgz buis EL een en onder twee .gezien evenredig zijn .
en met blok dan kan je ook zien of er een buchrooit nodig is uitstulping ferkwentie.
ook warneer de toonregeling recht is of staat hoe de stand , mits alles klopt met de uitgang,s
K aanpassing , je kan zo veel het een en ander bekijken en naregelen als dat kan
met dat gereddschap en wat kennis daar van dan behoef je ook niet te twijfelen
.dan weet je meer als het oortje .
huub
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Cornelis B-B. , Amsterdam, 05.01.2018, 00:39 (2519 dagen geleden) @ HansKarel
Nu heb ik gelezen dat je er 4 nieuwe EH buizen op hebt geprikt.
Mijn ervaring is dat dergelijke buizen niet lang mee gaan.
Zelfs jj buizen is mijn persoonlijke ervaring, gaan langer mee.
Maar o.k, je bent er tevreden mee en daar gaat het om, maar hoe lang?
Met Telefunken buizen heb ik goede ervaringen. Een goed en meer betaalbaar
alternatief is de Russ 6n14n-EB. Is een veel betere kwaliteit als de EH buisjes.
Gingen in mijn versterker maar ca 3 maanden mee. We wachtten af...
De Russen blijven, ondanks dat ze veel moeten doen gewoon hun werk goed doen.
Succes,Cees.
--
CornelisBB
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door HansKarel , 05.01.2018, 09:35 (2519 dagen geleden) @ Cornelis B-B.
Tja wat zal ik zeggen, ik heb geen ervaring met EH maar las ergens dat ze robuuster zouden zijn en beter tegen wat hogere anodespanningen zouden kunnen.
De JJ's gingen 5 jaar mee, en als 1 buis niet rood was gaan staan dan was daar misschien nog wel 5 jaar bij gekomen.
Als de EH's dan maar 5 jaar meegaan dan kost me dat een tientje per jaar.
Ik zou er best een stel Telefunken's in willen zetten maar ik bezit geen voorraad.
En op e-bay maken ze elkaar helemaal gek met de enorme prijzen voor NOS buizen.
Er komen zelfs Philips NOS EL-84 voorbij waarvan de opdruk nog zo mooi nieuw in het geel is dat ik t gevoel krijg dat ze zojuist zijn overgestempeld....
Bij tijd en leven komt er over een paar jaar wel een vervolg maar voor nu ben ik tevreden en heb ik weer e.e.a. geleerd over kathodeweerstanden, bias, matchen, kwaliteit JJ etcetera.
Waarvoor dank.
el84 in audioversterker, hoe precies komt bias?
door Forumbeheer , 05.01.2018, 12:50 (2519 dagen geleden) @ HansKarel
Natuurlijk is nooit alles gezegd, maar wij sluiten deze lange- en uitwaaierende draad toch maar.
Forumbeheer.