Whiskers (Techniek Radio/TV)
door soundman2 
, Wouw, 05.04.2018, 12:41 (2429 dagen geleden)
Bewerkt door soundman2, 05.04.2018, 13:22
Vorige week heb ik een van mijn zelfbouwversterkers uit 1964 weer eens aangesloten en laten spelen.
Het is een mengversterker en een van de volumeregelaars kraakte hevig. Om de nostalgie eens wat nader te onderzoeken, viel het me op dat op de potentiometer als het ware kleine metalen stekeltjes op de behuizing van de potentiometer zaten. Ik moest meteen denken aan de whiskers, die groeien in transistoren uit die tijd. Zulke stekeltjes kunnen natuurlijk ook binnenin zitten. Of zou het toch wat anders zijn?
Het kraken was denk ik een gevolg van het aansluiten van een MP3 playertje.
De potentiometer is 1 M Ohm. Het duurt dan een hele tijd eer een uitgangscondensatortje van de player ontladen is en die kleine spanning kan kraken tijdens het draaien tot gevolg hebben. Na enige tijd was het kraakverschijnsel over.
Ik heb getracjt een foto te maken van het fenomeen.
Heeft iemand dat al eerder gezien.
De andere regelaars waren van een ander merk en hadden het verschijnsel niet.
![[image]](images/uploaded/201804051040335ac5fd215ea77.jpg)
Whiskers
door Roland Huisman , Zwolle, 05.04.2018, 13:52 (2429 dagen geleden) @ soundman2
Zo heb ik ook al van die whiskers op Philips instelpotmeters gehad.
![[image]](images/uploaded/201804051150395ac60d8fb4eb3.jpg)
Whiskers zijn zeker niet alleen een probleem bij transistoren.
En zelfs mij moderne apparatuur kom ik het nog tegen...
Groeten,Roland
Whiskers
door Anjer , Den Haag, 05.04.2018, 21:11 (2429 dagen geleden) @ Roland Huisman
Door elekrostatische lading aantrekking van lucht vervuiling?
Whiskers
door rkamp , Den Haag, 05.04.2018, 23:45 (2429 dagen geleden) @ Roland Huisman
Nasa heeft hier enkele jaren terug onderzoek naar gedaan.
Zie oa: https://nepp.nasa.gov/Whisker/background/index.htm
Gr. Remko.
Whiskers
door L.v.H. , Alblasserdam, 05.04.2018, 20:44 (2429 dagen geleden) @ soundman2
Bij een oude Amroh Fidelio die ik begin dit jaar geheel moest herbouwen kwam ik precies hetzelfde tegen op één van de potmeters.
Ik dacht dit door vocht inwerking van het chrome kwam, waardoor dit over het gehele kapje in puntjes (draadjes) omhoog stond.
En omdat de werking van de potmeter goed was heb ik er verder geen aandacht aan geschonken en het kapje met wat staalwol weer glad gemaakt.
Helaas heb ik er geen foto’s van gemaakt.
Mvg
Leo
Whiskers
door thijs bouma 
, Haarlem, 05.04.2018, 20:53 (2429 dagen geleden) @ L.v.H.
Ik heb wel radio's gerepareerd met een verzinkt chassis. Aan de onderzijde van het chassis hadden deze eenzelfde verschijnsel. Ik denk dat het een chemische reactie is van het verzinkte chassis met de buitenlucht. Sommige potmeters hebben hier ook last van.
Thijs
Whiskers
door MarcelvdG , 05.04.2018, 22:46 (2429 dagen geleden) @ soundman2
Ik heb ze nog nooit in het echt gezien, maar naar ik gelezen heb schijnt het vooral een probleem te zijn bij voorwerpen waarvan het oppervlak uit zuiver tin bestaat.
Whiskers
door Piet van der Pol , Alblasserdam, 06.04.2018, 09:31 (2428 dagen geleden) @ soundman2
Ik ben dit probleem indertijd tegen gekomen bij gedrukte bedrading op keramiek. De sporen waren hierbij gezeefdrukt met zilverpasta. De combinatie van hoge gelijkspanning en enigszins vochtige lucht leidt dan tot zilvermigratie. Er ontstonden haardunne, nagenoeg onzichtbare grillige spoortjes, die tot doorslag leiden. Door een goede coating is dat toen opgelost. In oude elektronica ben ik het alleen tegengekomen bij de bekende oude germanium trans*toren.
Piet