Momenteel ben ik bezig met de reparatie van een TV3 buizentester en hiervoor wil ik uit wat buizen het beste exemplaar selecteren.
Dat lijkt relatief simpel, maar het valt in de praktijk nogal tegen.
Zo’n 83 is een stevige buis voor maximaal 250 mA.
De meeste testers hebben al moeite met het testen van gas gevulde gelijkrichters in het algemeen, zo moet je bij een AVO 160 externe weerstanden aansluiten.
Hoe en wat dan verder moet je vervolgens zelf maar uitzoeken volgens het databoek. (laatste uitgave)
Een verdere beperking is de maximale stroom van 100 mA.
Maar ook een moderne computer gestuurde tester kan hier niet mee overweg, zo kun je met de Roetest zelfs helemaal geen gas gevulde gelijkrichters meten.
Slechts een enkele tester is hiervoor direct geschikt, met de Philips Cartomatic kan dit, al heb ik het niet getest vanwege de wat grove schaalverdeling.
Ook met Hickok’s en de meeste daarvan afgeleide militaire versies gaat dit zondermeer, echter dan weer met de beperking van zeer lage meetspanningen.
De Russische L3-3 heeft wel de mogelijkheid om dergelijke gelijkrichters te testen in een met de werkelijkheid overeenkomend circuit, het meten van gelijkheid is dan weer wat lastig om dat je de toevoer naar anodes dan moet onderbreken (pennetje op het patch paneel) en de belasting weerstand moet aanpassen, maar het kan wel.
Nu kom je tegenwoordig op het www nogal wat verhalen tegen over “gebalanceerde” gelijkrichtbuizen en dat die speciaal nodig zouden zijn in dergelijk testers.
Nu wil ik geen discussie ontketenen over of dit wel of niet noodzakelijk is maar vond het interessant genoeg om het eens te meten.
Want tja, hoe bepaal je dat en wat zijn de struikelblokken?

En wat die onderlinge gelijkheid betreft, blijkbaar waren de technici een halve eeuw geleden niet geïnteresseerd in deze eigenschap.
Daarom heb ik een schakeling opgebouwd waarmee je direct het verschil kunt zien met de scoop.
Het is in feite niets anders dan een klassieke schakeling, de beide anoden worden verbonden met de secundaire hoogspanning.
De gelijkgerichte uitgangsspanning is van een centrale tap op de gloeidraadwikkeling afgenomen. Er wordt geen afvlakcondensator gebruikt.

De midden-aftakking van de secundaire wikkeling is de negatieve kant van de gelijkrichter en wordt verbonden met aarde.
De verbinding met aarde heeft het voordeel dat er eenvoudig een kleine weerstand in de schakeling kan worden opgenomen, de spanning op dit punt is zeer laag en de door de buis geleverde stroom kan eenvoudig met de scoop worden bekeken.
Deze stroom is uiteraard afhankelijk van de inwendige weerstand van de buis en dus van de slijtage van de kathode.
De volgende zaken zijn mij hierbij opgevallen.
1. Het meest opvallend is dat er bij de 4 geteste buizen vrijwel geen verschil tussen de beide helften te zien is:

2. Zelfs niet bij buizen welke een groot verschil in de toestand van het aangeslagen gas laten zien in de anodes:

Ter vergelijking het beeld van de nieuwe buis:

3. Een enkele buis laat een vreemde “ringing” zien op het moment dat de stroom maximaal is:

Hierbij de meetresultaten:
Buis 1: (nieuw uit doos) stroom 200 mA, spanning op de kathode 227 V
Buis 2: (gerepareerd) stroom 200 mA, spanning op de kathode 227 V
Buis 3: (uit TV3 tester) stroom 200 mA, spanning op de kathode 225 V
Buis 4: (uit I-177 tester) stroom 200 mA, spanning op de kathode 226 V

Vervolgens is ook nog de spanningsval over elke diode gemeten met een zuivere gelijkspanning en bij een stroom van 100 mA.
DC spanningsval:
Buis 1: diode 1: 7,64 V, diode 2: 7,71 V
Buis 2: diode 1: 8,58 V, diode 2: 9,31 V
Buis 3: diode 1: 10,08 V, diode 2: 8,35 V
Buis 4: diode 1: 7,83 V, diode 2: 7,53 V
Zowel de spanningen als de stromen zijn gemeten met analoge meetinstrumenten (AVO 8 MK7) behalve de spanningsval over de diode welke met een digitale meter zijn gemeten.
Let wel, dit betreft dus alleen gas gevulde gelijkrichtbuizen, het lijkt er wel een beetje op dat deze vrijwel geen last hebben van ongelijke slijtage van de kathode.
Dan toch maar eens de meting herhaald met een EZ80 waarvan ik wist dat deze slecht was en ook grote ongelijkheid had tussen de 2 systemen.

Het verschil tussen de 2 systemen is nu heel mooi te zien.

Voor wie de enigszins afgeplatte golfvorm wat merkwaardig vindt, hier nog even een plaatje van de netspanning op het moment van de metingen:

m.vr.gr.
Anton van den Oever