Fono-Oscillator UN49 (Techniek Radio/TV)

door Peter1952 @, 23.12.2019, 15:25 (1802 dagen geleden)

Beste Mensen,

Onlangs heb ik de Fono-Oscillator uit Radio Bulletin Jan. 1957 nagebouwd.
Het bouwen ging vrij voorspoedig, echter het resultaat valt erg tegen.
Het ding is prima af te regelen en geeft een mooi sterk signaal.
Alleen: De modulatie klinkt zwaar vervormd. Ook bij weinig modulatie klinkt het niet goed.
Eens flink aan het meten geweest, ook met de scoop. Het H.F. signaal ziet er prima uit. Achter de voorversterker is geen vervorming hoorbaar. Stem ik de kring in de eindtrap iets na het maximum in, dan wordt de vervorming een stuk minder. Echter dit punt is niet erg stabiel.

Het zendertje van Otto, dat ik ook in het bezit heb, klinkt vele malen beter.

Wie heeft ervaring met deze schakeling en/of weet een oplossing voor het probleem?

Vreemd vind ik ook dat de ferrietstaaf verticaal staat opgesteld, terwijl die in radio's altijd horizontaal staat. Weet iemand daar de reden van?

Groeten,
Peter

Fono-Oscillator UN49

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem / Delft, 23.12.2019, 15:41 (1802 dagen geleden) @ Peter1952

Ik kan je geen advies over deze schakeling geven, maar heb zelf juist een "Pico" van Gyula Kiss nagebouwd. Ik moet hem nog trimmen en aan de scope hangen, maar die zou in principe een zeer nette modulatie moeten hebben.

Fono-Oscillator UN49

door kris @, Gent België, 23.12.2019, 17:25 (1802 dagen geleden) @ Peter1952
Bewerkt door kris, 23.12.2019, 17:37

ik kende de schakeling niet dus even opgezocht. En is toch een mooie opzet, met aparte oscillator/modulator om vervorming en FM modulatie laag te houden.

Een idee.. Kan zijn dat je afgestemde kringen te smalbandig zijn voor huidige frequentie patroon van de muzieksignalen.. die veel verder door lopen dan in 1959.
Gaat het moduleren goed met een sinustoon van ± 1kHz ?
heb je een laagdoorlaatfilter op de ingang?
en.. verandert (=vermindert) de vervorming als je de kringen na de oscillator wat dempt?
denk er ook aan dat je met moderne muziekbronnen je R en L niet zomaar mag kortsluiten. (moet met weerstanden)

Fono-Oscillator UN49

door soundman2 @, Wouw, 23.12.2019, 18:30 (1802 dagen geleden) @ kris

Ik bouw ook altijd nog weerstanden in, voor alle zekerheid, maar meer en meer zie je in de docu dat de fabrikant ook al weerstanden inbouwt van een tot een paar honderd Ohm.

Fono-Oscillator UN49

door Peter1952 @, 23.12.2019, 19:10 (1802 dagen geleden) @ soundman2

Dat met die weerstanden is mij bekend en heb ik rekening mee gehouden. Als ik met de signaalzoeker luister dan heb ik een prima vervormingsvrij signaal aan de uitgang van de voorversterker.
Aan die te brede kringen heb ik ook gedacht, maar dempen helpt niet.
Ik heb het signaal nog niet bekeken met een enkele toon, dat ga ik nog wel bekijken. De muziek die ik er in stop komt of van een platenspeler met kristal element of via een streamer van internet.
Het ding is ook bedoeld voor een platenspeler, dan mag je verwachten dat dat geen problemen geeft.
Ik heb ook verschillende radio's geprobeerd, dat maakt geen verschil.

Ik dacht ook dat de opzet van de schakeling doordacht was, maar kennelijk gaat het ergens mis.

Eerst maar eens de uitgang met de scoop bekijken.

Groeten,
Peter

Fono-Oscillator UN49

door Kees van Dijke ⌂ @, Heerlen, 23.12.2019, 19:34 (1802 dagen geleden) @ Peter1952
Bewerkt door Kees van Dijke, 23.12.2019, 19:42

Ik heb hem ook gebouwd, maar moest een aantal zaken veranderen. Zo heb ik de oscillator rond de ECC82 gebouwd om de FM producten te vermijden. Schermrooster weerstanden (schermrooster modulatie) heb ik ook veranderd en over de ferriet spoel heb ik nog een weerstand van 82K gemonteerd om de draaggolf voor ongeveer de helft te dempen, zodat ik dan voldoende en vervormingsarme modulatie krijg van ongeveer 90%. Verder heb ik een Behringer DCX2496 als processing gebruikt om de bandbreedte te beperken (6 kHz, 48 dB/oct Butterwoth filter) en voor de automatische volume regeling (limiter).

groetjes,
-=Kees=-

[image]

Fono-Oscillator UN49

door soundman2 @, Wouw, 23.12.2019, 20:53 (1802 dagen geleden) @ Kees van Dijke

Een AM kanaal is ca 9KHz breed. Dat houdt in dat het audiosignaal niet meer als 4,5KHZ breed mag zijn.
Een signaal uit een CD speler of PC gaat daar ver bovenuit.

Fono-Oscillator UN49

door Kees van Dijke ⌂ @, Heerlen, 23.12.2019, 21:27 (1802 dagen geleden) @ soundman2

Een AM kanaal is ca 9KHz breed. Dat houdt in dat het audiosignaal niet meer als 4,5KHZ breed mag zijn.
Een signaal uit een CD speler of PC gaat daar ver bovenuit.

Theoretisch klopt dat.
Wanneer je op WEBSDR kijkt, dan zie je vaak 6 tot 6,5 kHz bandbreedte op AM. Op KG zie je soms 10 kHz bandbreedte bij een 5 kHz kanaal breedte. Bijna UKW kwaliteit.

Overigens, i.p.v. een DCX2496 DSP kan je ook StereoTool gebruiken op de laptop, heeft zelfs een ingebouwde preset voor een AM zender voor optimaal AM geluid en optimale modulatie.

groetjes,
-=Kees=-

Fono-Oscillator UN49

door kris @, Gent België, 23.12.2019, 21:42 (1802 dagen geleden) @ Kees van Dijke

Ik heb hem ook gebouwd, maar moest een aantal zaken veranderen. Zo heb ik de oscillator rond de ECC82 gebouwd om de FM producten te vermijden. Schermrooster weerstanden (schermrooster modulatie) heb ik ook veranderd en over de ferriet spoel heb ik nog een weerstand van 82K gemonteerd om de draaggolf voor ongeveer de helft te dempen, zodat ik dan voldoende en vervormingsarme modulatie krijg van ongeveer 90%. Verder heb ik een Behringer DCX2496 als processing gebruikt om de bandbreedte te beperken (6 kHz, 48 dB/oct Butterwoth filter) en voor de automatische volume regeling (limiter).

groetjes,
-=Kees=-

tja, denk dat de bedoeling van Peter is om moderne elementen zoals de behringer DCX2496 processor te vermijden...
desalniettmin blijkt uit je antwoord dat frequentiebeperking een sleutelwoord is.
48dB per octaaf is met passieve middelen uit die tijd niet (of moeilijk) haalbaar maar geeft een idee waar te zoeken...

Fono-Oscillator UN49

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 23.12.2019, 19:42 (1802 dagen geleden) @ Peter1952
Bewerkt door Ron Kremer, 23.12.2019, 20:07

Ik dacht ook dat de opzet van de schakeling doordacht was, maar kennelijk gaat het ergens mis.

Hoeveel schermroosterspanning heb je op de ECL80 ?
Ik zie in het schema een waarde van 1MOhm staan voor de schermroosterweerstand R4 en daarvoor staat vanuit de hoogspanning een 3:1 spanningsdeler met R5 & R6.
Het zendertje werkt met schermroostermodulatie maar als de DC spanning daar veel te laag is dan kun je problemen verwachten.

Vr. groet, Ron

Fono-Oscillator UN49

door Peter1952 @, 23.12.2019, 21:41 (1802 dagen geleden) @ Ron Kremer

Ik heb ondertussen verscheidene proeven genomen.

Eerst maar eens de scoop er op en gemoduleerd met 1 kHz. De positieve toppen van het signaal werden duidelijk afgesneden en als je dan de trimmer over de ferrietstaaf iets verstemde werd dat minder. Op het schermrooster van de ECL80 was ook duidelijk vervorming te zien en bij een bepaalde ingangsspanning werd de schermroosterspanning zelfs negatief! De vervorming was ook duidelijk te zien op de anode van de EF86.
Ik heb toen de EF86 afgekoppeld en het modulatie signaal afgenomen van de anode van een eindtrap van een versterker.
Het schermrooster werd niet meer negatief en het uitgangssignaal liep niet meer vast op de positieve toppen. Ik kon toen ook tot bijna 100 % moduleren.

Kennelijk is voor de modulatie via het schermrooster vermogen nodig c.q. sturing uit een laagohmige bron. Lijkt me ook logisch, want het schermrooster trekt ook stroom. Die stroom kan een EF86 kennelijk niet leveren.
Volgende plan is de EF86 vervangen door bijvoorbeeld een ECF80, het penthode deel te gebruiken als versterker en de triode als kathodevolger en daarmee het schermrooster moduleren.

Ik heb het e.e.a. opgezocht over schermrooster modulatie en de schema's die ik tegenkwam werd ook het stuurrooster uit een laagohmige bron gevoed.

Mooi schema van Kees! Geeft ook veel houvast.

Wordt vervolgd.

Groeten,
Peter

Fono-Oscillator UN49

door kris @, Gent België, 23.12.2019, 21:54 (1802 dagen geleden) @ Peter1952

Ik heb ondertussen verscheidene proeven genomen.

Eerst maar eens de scoop er op en gemoduleerd met 1 kHz. De positieve toppen van het signaal werden duidelijk afgesneden en als je dan de trimmer over de ferrietstaaf iets verstemde werd dat minder. Op het schermrooster van de ECL80 was ook duidelijk vervorming te zien en bij een bepaalde ingangsspanning werd de schermroosterspanning zelfs negatief! De vervorming was ook duidelijk te zien op de anode van de EF86.
Ik heb toen de EF86 afgekoppeld en het modulatie signaal afgenomen van de anode van een eindtrap van een versterker.
Het schermrooster werd niet meer negatief en het uitgangssignaal liep niet meer vast op de positieve toppen. Ik kon toen ook tot bijna 100 % moduleren.

Peter

mijn vorig bericht kwam met één minuut verschil op dit bericht, wat informatie bevat die onduidelijk was ervoor. Maar als je al afgetopte AM modulatie ziet op een sinus van 1 kHz dan maakt dit alle voorgaande berichten, ook je eerste bericht een beetje waardeloos. Anderzijds weet je nu waar te zoeken..

Fono-Oscillator UN49

door Kees van Dijke ⌂ @, Heerlen, 23.12.2019, 21:54 (1802 dagen geleden) @ Peter1952

Kennelijk is voor de modulatie via het schermrooster vermogen nodig c.q. sturing uit een laagohmige bron. Lijkt me ook logisch, want het schermrooster trekt ook stroom. Die stroom kan een EF86 kennelijk niet leveren.

Volgende plan is de EF86 vervangen door bijvoorbeeld een ECF80, het penthode deel te gebruiken als versterker en de triode als kathodevolger en daarmee het schermrooster moduleren.

Ik heb het e.e.a. opgezocht over schermrooster modulatie en de schema's die ik tegenkwam werd ook het stuurrooster uit een laagohmige bron gevoed.

Mooi schema van Kees! Geeft ook veel houvast.

Wordt vervolgd.

Groeten,
Peter

Je brengt me op een idee. Ik zou een helft van de ECC82 als kathodevolger kunnen maken. Een schermrooster gebruikt nogal wat stroom.

De triode van de ECL80 zou ik als Butterwoth filter van 18 dB/oct bij 4500 Hz kunnen inzetten. Niet zo steil als bij echte AM modulators, maar wel een aardig alternatief.

Een andere mogelijkheid is om het remrooster (g3) aan te kunnen sturen. Die is hoogohmiger. Dit heb ik nog niet geprobeerd.

groetjes,
-=Kees=-

Fono-Oscillator UN49

door Otto Tuil ⌂ @, Drenthe, 23.12.2019, 22:38 (1802 dagen geleden) @ Peter1952

Met die kathodevolger gaat het lijken op:

https://nfor.nl/radioforumservice/index.php?p=artikelen&sub=artikel-am-ecc82

--
Ohm sweet Ohm...
[image]

Fono-Oscillator UN49

door Piet Kralt @, Rotterdam, 02.01.2020, 16:52 (1792 dagen geleden) @ Peter1952

Het blijft niettemin een onbevredigend geheel. Deze schakeling is tamelijk oud, voldeed destijds aan een behoefte en zal toch op zijn minst verscheidene keren gebouwd zijn. Toch heb ik klachten als hier genoemd nergens terug kunnen vinden. (Wat niet zeker maakt dat ze er niet geweest zijn natuurlijk.) Persoonlijk zou ik liever dan de schakeling aan te passen eerst willen achterhalen welk verschil er tussen toen en nu voor de vervorming verantwoordelijk is.
- Niet alleen de zelfinductie maar ook andere eigenschappen van spoelen kunnen een grote rol spelen.
- De afgekapte sinustoppen wijzen op oversturing. Die kan gemakkelijk optreden bij de lage stromen waarmee de schakeling werkt. Totaal hoogstens een paar mA. De kristalelementen uit die goede oude tijd konden vaak meer dan 1Veff leveren en de EF86 versterkt dat fors.
- Hoe staat het met de buizen? Oudere buizen kunnen flink verlopen zijn maar toch nog goed werken... in sommige schakelingen. In andere niet.

Zo maar een paar ideeën. Als ik de tijd had, zou ik zelf de schakeling nog best eens na willen bouwen. Maar ik heb nog minstens een handvol andere projecten lopen.

Pieter Kralt

Fono-Oscillator UN49

door Peter1952 @, 02.01.2020, 19:14 (1792 dagen geleden) @ Piet Kralt

Om te beginnen: De buizen zijn nieuw.
Als je een sinus toevoert aan de ingang, is die op de anode van de EF86 al vervormd. Koppel ik de koppelcondensator los van het schermrooster dan is de vervorming weg.
De EF86 stuurt het schermrooster van de eindtrap aan. Dat schermrooster trekt stroom. Die stroom moet de EF86 leveren.
Doordat de uitgang van de EF86 redelijk hoogohmig is, gaat dat niet goed. De positieve toppen worden afgekapt.

Ik heb nu de EF86 vervangen door een ECF80 en de triode ervan als kathodevolger geschakeld. Er treedt nu geen afkapping van de positieve toppen meer plaats en de vervorming is nu verdwenen. Je kunt nu veel verder uitsturen dan een gemiddeld radiostation.

Ik begrijp ook niet dat de originele schakeling goed gewerkt heeft. Ike heb verschillende buizen geprobeerd, maar dat veranderde niets.
Vandaar ook mijn vraag of anderen het ding misschien gebouwd hebben en dezelfde ervaring hebben.

Groeten,
Peter

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum