Tweamz: part deux (Algemeen)

door soundman2 , Wouw, 30.12.2008, 11:45 (5809 dagen geleden) @ Otto Tuil

Beste lezers,

In opvolging van de reacties en eigen bevindingen op mijn artikel over de buizen AM modulator een update van de schakeling.

Voordat ik in de techniek duik wilde ik nog even reageren op de vele reacties in de genoemde thread met betrekking over de legaliteit van de schakeling. Ik heb daar destijds niet op gereageerd omdat ik het allemaal wel wat overdreven vond. Oké, het is bij wet verboden om uit te zenden op de omroepbanden, maar dat het gemotiveerd wordt met allerlei mogelijke storingen gaat er bij mij niet in. Als ik met een transistorradiootje de tuin in loop wordt ik begeleid door een concert van schakelende voedingen, computers, lichtdimmers, netadapters, en ergens daartussen mijn AM signaaltje. Men maakt mij niet wijs dat die dan meer zou storen dan al die blokgolven. Bovendien is het in Amerika gewoon toegestaan om 100 mW in de lucht te zetten (zie: part 15 van de FCC rules), alsof het daar dan ineens niet meer zou storen . Het zal dus allemaal wel mee vallen, maar uiteraard blijft het ieders eigen verantwoordelijkheid.

Nu terug naar de techniek. Ik heb het schema enigszins gewijzigd:

De wijzigingen zijn als volgt:

• Buis B3 vervangen door ECF82 (geeft diepere modulatie)
  
• C12 verkleind naar 100 pF (de oorspronkelijke 470 pF snoepte toch te veel hoge tonen weg)
  
• Kathodeweerstand met ontkoppeling van B3A vervallen (was niet nodig om de buis in klasse C te krijgen)
  
• Remrooster (g3) van B2 direct aan aarde gelegd
  
• C13 en R13 toegevoegd aan rooster g1 van B2 om de buis wat stabieler ingesteld te krijgen.

Met de ECF82 blijkt de modulatie veel dieper te gaan dan met de ECC82, dit komt doordat de capaciteit tussen stuurrooster en anode bij een pentode veel kleiner is dan bij en triode, zodat de capacitieve koppeling veel kleiner is. Met de ECF82 is een modulatiediepte tot 95% haalbaar (zie onderstaand scoopbeeld van de opzettelijk overstuurde volledige modulatie).

Uiteraard blijft het gewoon mogelijk om een ECC82 te gebruiken als genoegen wordt genomen met een kleinere modulatiediepte.

De kathodeweerstand met ontkoppeling van B3A (bij zowel de ECC82 als de ECF82) bleek niet nodig te zijn, omdat de roosterstroom voldoende is om de buis goed in klasse C te krijgen. Een extra voorspanning op g1 was dus niet nodig (zie onderstaand scoopbeeld voor de kathodestroom).

Als alternatief heb ik een versie gebouwd met de door Paul Brouwer voorgestelde rimlock-buizen. Ook deze versie voldoet prima. Wel heb ik wat kleine aanpassingen gedaan op R9 en R10. De nabouwers kunnen natuurlijk beide schakelingen naar hartenlust combineren.

Tenslotte nog een opmerking over de gebruikte condenstoren. Gebruik voor C5, C6, C10, C12, en C13 goede stabiele condensatoren. Bijvoorbeeld zilvermica, maar ook die blauwe Philips polipropyleen C-tjes voldoen prima. Als test had ik in de rimlock-versie de bekende druppelcondensatoren toegepast:

Het gevolg was dat de zender meer dan 40 kHz verliep bij het opwarmen, en 40 KHz is een heel stuk op een middengolf schaal. Toen de oscillator een beetje gestabiliseerd was, bleek even blazen op de C-tjes al voldoende te zijn om de zender op de radio weer te verliezen. Deze condensatoren zijn dus absoluut niet geschikt voor deze toepassing. Daar staat tegenover dat ik in mijn oorspronkelijke schakeling met de blauwe Philips polipropyleen C-tjes, niet meer dan 200 Hz verloop heb gezien!

Otto

De platte keramische condensatortjes van Philips, met een zwarte gekleurde band schijnen ook een temp coëfficient van 0 te hebben. Wellicht voldoen die ook.
Sommige ontwerpen zijn gemaakt met onderdelen die elkaar wat temperatuurverloop tegenwerken. Zo kunnen behoorlijk stabiele oscillatoren worden gebouwd, maar het vergt wel veel meer ontwerpenergie.

Henk Roovers