Nederlands Forum over Oude Radio's

Onafhankelijk medium voor liefhebbers en verzamelaars van buizenradio's en gerelateerde zaken

Terug naar hoofdpagina

Lineair

Beste forumleden,

Af en toe wordt me gevraagd een artikel dat in een tijdschrift gaat verschijnen na te lezen.
In het verhaal dat voorligt staan dingen die ik nauwelijks kan geloven. Zelf heb ik het nooit meegemaakt of op school geleerd.

Het artikel gaat over het opknappen van een radio uit de jaren '50. Gezien het een Duitse radio is heeft die FM. Ergens in de documentatie heeft de reparateur signaalsterktes gevonden die de meetzender bij het afregelen van de 6,75 MHz MF kringen moet uitsturen. Hij begint aan de klus met een simpele signaalgenerator. Resultaat, oversturing, laatste MF buis defect. Na vervanging wordt hij wat voorzichtiger maar toch ... eerste MF buis naar de bliksem ! Alle goede dingen bestaan uit 3 delen. Ongelooflijk maar met die primitieve generator blaast hij ook de ECH81 naar de eeuwige jachtvelden. Om dat in de toekomst uit te sluiten werd een nieuwe generator en een HF milivoltmeter aangeschaft.

Dat hele verhaal staat haaks op de manier hoe ik al jaren radio's trim. Al 60 jaar gaat mijn Jennen signaalgenerator mee. Dat is een simpele generator met een gewone potmeter en een Hoog/Laag schakelaartje als output regelaar. Mogelijk heb ik het nooit opgemerkt maar bij mijn weten sneuvelde er nooit een buis door te hoge output. Ik vraag me af of zoiets kan. In het slechtse geval kan de amplitude zo groot worden dat roosterstroom wordt getrokken. Of het vermogen geleverd door zo'n generatortje groot genoeg is om een rooster op te stoken betwijfel ik.

Heeft iemand al meegemaakt dat een buis bij het trimmen sneuvelt ? Het lijkt me eerder dat de buizen al op sterven na dood waren voor de klus werd aangevat en dat ze tijdens het werk hun laatste adem uitbliezen.

Wat denken jullie ervan ?

Vriendelijke groeten,

Eduard

Reageer op dit bericht

846 keer gelezen

Soms kom je nieuwe informatie tegen die je leert dat de wereld toch anders in elkaar zit dan je eerst dacht, en zelfs op je tachtigste kun je nog nieuwe dingen leren. Ondertussen deel ik jouw twijfels over het verhaal. Ik houd het voor praktisch onmogelijk om MF buizen op te blazen door het aanbieden van een sterk signaal uit een meetzendertje.

Dat drie van de buizen vrijwel stuk zijn en alledrie op een enkele dag over het randje geduwd worden, zou natuurlijk wel een opvallend toeval zijn. Maar eigenlijk lijkt het mij nog waarschijnlijker, dat er tijdens het meten en regelen iets mis is gegaan waardoor de buizen gesneuveld zijn. Of tijdens het opmeten van de buizen, en dat ze dus helemaal nit gesneuveld zijn....

Tja, wat voor gekkigheid kan er in een radio zitten? Een druppel soldeer die de avc lijn verbindt met het lichtnet, zodat de buizen 230V op hun stuurrooster krijgen? Ik betwijfel of een gezonde buis zelfs daarvan kapot zou gaan. Spanningscarroussel op 110V zodat de buizen op dubbele gloeispannig draaien? Koppelcondensator in meetzendertje defect zodat signaalinjectie meteen 200V op de stuurroosters zet?

Je zou bijna de behoefte voelen aan een forensisch technicus. Maar helaas, net als jij hebben we alleen dit verhaal. We kunnen dus alleen maar gissen en speculeren, da’s niet heet wetenschappelijk.

Reageer op dit bericht

839 keer gelezen

Bedankt Gerard,

Het is de achterliggende boodschap in het artikel die me wat stoort. Naar mijn ervaring volstaat een simpel generatortje om een huisradio te trimmen. Een generator met digitale frequentieaanduiding plus een mV meter dat kan uiteraard ook. Ik vrees dat naar beginners de boodschap overkomt dat nauwkeurige en dure toestellen nodig zijn om degelijk werk af te leveren. Zelf verkies ik de wobulator voor het trimmen van FM. Je ziet wat er gebeurt en achteraf hoor je het verschil. Helaas is daar naast een wobulator ook een scoop voor nodig. Toen er transistors kwamen stelden we vast hoe stevig onze vertouwde radiolampen waren. Een transistor sneuvelde om de haverklap zonder een kik te geven. Maakte je het in een buizenschakeling te bont dan was de buis meestal zo vriendelijk een waarschuwing te geven door eerst te gaan blozen.

Hier liggen nog enkele gebruikte EF80. Eentje opofferen om mijn generator op volle kracht erop los te laten is een optie. Ik heb een zelfbouw opstelling waarmee buizen kunnen worden getest. Als de buis defect zou raken zal dat wellicht door het kapot branden van het stuurrooster gebeuren. Dat kan je zien. Voor en na de proef de buis testen geeft uitsluitsel voor mijn generatortje maar niet voor elke generator die in omloop is.

Vriendelijke groeten,

Eduard

Reageer op dit bericht

836 keer gelezen

Het verhaal van het mollen van buizen door oversturing in dit geval is totale onzin en uit de lucht gegrepen.
Misschien had de reparateur in kwestie een glaasje te veel wodka gedronken tijdens het afregelen?

Reageer op dit bericht

846 keer gelezen

Beste forumleden,

Ik denk dat we het eens zijn dat hier iets anders aan de hand moet zijn dan een te sterk signaal. Het fijne zullen we niet kunnen achterhalen. Gewoontes tijdens het werk zijn een gereedschap dat je maar met ervaring verwerft. Een reparateur oude stempel is altijd bij de pinken tijdens het werk. In de boeken zal je het niet leren maar repareren doe je met alle zintuigen. Hoor je iets sissen dan gaat de stekker vliegensvlug uit het stopcantact vooraleer de smurrie om je oren vliegt. We zijn gewoon op rare luchtjes van oververhitte onderdelen te reageren. Als enkel het stuurrooster door roosterstroom zou sneuvelen dan kan dat ongemerkt passeren. Wordt het rooster echter wat positief dan kan de buis in verboden dissipatiegebied terecht komen zodat de anode gloeit. Dat merk je. De hitte en de reuk van verbrandend vuil op het glas zullen wel verraden dat er iets aan de hand is.

Het interessants is misschien de eerste signaalgenerator aan de tand te voelen. Bij een lekkende condensator kan er DC op de uitgang verschijnen. Ook dan zou ik verwachten dat de buizen met de nodige warmte en wat stank de geest geven.

Zelf gebruik ik vaak een watt meter tijdens het radiowerk. Die verklikt al vlug dat de warmte ergens de pan uit swingt.

Vriendelijke groeten,

Eduard

Reageer op dit bericht

852 keer gelezen

Het interessants is misschien de eerste signaalgenerator aan de tand te voelen. Bij een lekkende condensator kan er DC op de uitgang verschijnen. Ook dan zou ik verwachten dat de buizen met de nodige warmte en wat stank de geest geven.

Bij een aantal van die eenvoudige trimzendertjes uit de jaren '60 wordt het signaal direct van de kathode afgenomen en staat er inderdaad DC op de uitgang.
Signaal inkoppelen van een meetzender hoort natuurlijk altijd via een klein C'tje te gaan (50 a 100pF) of via een blaaskapje.
Blijf het overigens verder wel een twijfelachtig verhaal vinden.
m.vr.gr.
Anton van den Oever

Reageer op dit bericht

836 keer gelezen

Wat is een blaaskapje eigenlijk?

Reageer op dit bericht

845 keer gelezen

Wat is een blaaskapje eigenlijk?

Een blaaskap(je) is een huls met een ervan geïsoleerd plaatje of ringetje aan de binnenkant waardoor het signaal capacitief met de anode gekoppeld wordt.
Hieronder een plaatje van een eventueel van een afgedankte afschermhuls zelf te maken exemplaar:

[image]

Bij de hele oude buizen met uitwendige afscherlaag werkt het niet maar zelfs bij buizen met een inwendige afscherming lukt het meestal nog wel om voldoende signaal "erin te blazen"
m.vr.gr.
Anton van den Oever

Reageer op dit bericht

853 keer gelezen

Bedankt, weer wat geleerd!

Reageer op dit bericht

848 keer gelezen

Dag Marcel,

Een echt blaaskapje heb ik niet maar daarvoor bestaat een simpele oplossing.

Uit installatiedraad van 1,5 mmm2 wikkel ik een soort spoel omheen de buis. Een kant van die spoel wordt aangesloten op de generator. Je zou het ook uit dikke trafodraad kunnen maken. Die heeft dunnere isolatie en dus sterkere koppeling. Dat laatste was trouwens niet echt een probleem. 10,7 MHz "straalt" aardig rond in de omgeving van een buis. Als ik mijn FM detector probe tegen het glas van de ECC85 van de tuner houd dan komt er al behoorlijk klank uit de signaltracer.

vriendelijke groeten,

Eduard

Reageer op dit bericht

827 keer gelezen

Lijkt mij gewoon toeval. Ik ben zendamateur en mijn radio's krijgen heel wat oversturing voor hun kiezen als ik mijn eigen signaal aan het monitoren ben en de gain omlaag vergeet te zetten.
Maar dat kan totaal geen kwaad.

Ofwel de reparateur in het verhaal maakte een fout die de buizen om zeep hielp, maar durfde dat niet toe te geven. Een meetzender kan niet voldoende signaal leveren om een buis kapot te maken.
Wat wel mogelijk is, is om een oscillator buis flink te overbelasten door de oscillator te laten afslaan. Dan trekt ie teveel stroom. Maar dat merk je omdat je dan geen ontvangst hebt.

1x ben ik een defect tegengekomen door een te groot signaal of een onbedoelde spanning op de antenne aansluiting: in een erres ky504 was het HF/preselect spoelenblok helemaal kapot. Dat kan door een zender met meer dan een paar honderd mW vermogen direct aan de radio te koppelen, of door nabije bliksem.

--
Ik neem op kleine schaal reparaties voor anderen aan voor een leuke prijs.
Stuur een mailtje bij interesse.

Reageer op dit bericht

835 keer gelezen

Dit verhaal is onzin, je kunt buizen kapot krijgen door ze thermisch te overbelasten, niet door het kleine signaal van een signaalgenerator. Het zijn geen halfgeleiders. Het zijn eerder andere componenten die de geest geven.

Ik had laatst een blauw opgloeiende AZ1 in een radio door een doorgeslagen afvlakelco. De AZ1 heeft het gewoon overleefd.

Reageer op dit bericht

860 keer gelezen

Ik heb een BX360 met een doorgeslagen elco gehad, direct na de AZ1. Die is zo heet geweest, dat er een deuk in het glas is gekomen.
Hij weet het verder overleefd, maar wel met flink verlies van emissie.

Ik geloof dit verhaal ook niet, ik gebruik voor trimmen ook een heel goedkoop meetzendertje en dat gaat prima.
Misschien een defect in de generator waardoor een flinke gelijkspanning op de uitgang stond?
Philips schrijft altijd voor een condensator tussen te schakelen.

Groeten,
Peter

Reageer op dit bericht

850 keer gelezen

Misschien door een hoge gelijkspanning op het stuurrooster te zetten? Anders klinkt het me ook best lastig in de oren om een buis zo op te blazen.

Reageer op dit bericht

849 keer gelezen

"Af en toe wordt me gevraagd een artikel dat in een tijdschrift gaat verschijnen na te lezen."

Is dat voor het 1 april nummer?

--
"Tubes are for Music, transistors are for TV and electronics in general"

Reageer op dit bericht

866 keer gelezen

Is dat voor het 1 april nummer?

:-D :-D :OK: ;-)

Reageer op dit bericht

844 keer gelezen

Dag Ger,

1 april ware leuk maar niet haalbaar. Het blad verschijnt om de drie maanden. Als het tegen 1 mei in de brievenbussen valt is dat al flink.

Als er twijfel bestaat over het al dan niet schrappen van een deel uit de tekst dan is het fijn op dit forum te luisteren. Samen hebben we eeuwen ervaring. Indien nodig kan een proef worden genomen met de generator van de auteur. Dan weten we gelijk of er DC uit het ding komt. Normaal koppel je via een kleine C. Als dat niet is gebeurd dan is er kans dat de buizen gingen blozen. De reparateur zou dat wellicht merken want een buis legt niet zo gemakkelijk het bijltje erbij neer.

Vriendelijke groeten,

Eduard

Reageer op dit bericht

842 keer gelezen

Dan weten we gelijk of er DC uit het ding komt. Normaal koppel je via een kleine C. Als dat niet is gebeurd dan is er kans dat de buizen gingen blozen. De reparateur zou dat wellicht merken want een buis legt niet zo gemakkelijk het bijltje erbij neer.

of de generator al dan niet DC uitstuurt maakt toch niet uit voor het MF? de trappen zijn nu eenmaal niet DC gekoppeld, 't zijn bandfilters..

Het enige wat kan sneuvelen door een stevige DC stroom is de antenneaanpastrafo in de tuner.

En misschien is dat wel gebeurd, en ging zo de radio in de fik en plofte aldus de ene MF buis na de andere.. (plof, plof, plof )
G.Gezelle schreef zo nonsens op rijm .. maar een meer plausibele verklaring dan dat de radio uitfikte kan ik niet bedenken :-)

en ken er nog zo eentje: belt Gaston naar Leo en zegt : ik ga er niet geraken, ik sta in panne met de wagen. vraagt Leo : wat scheelt ermee?
Gaston: er staat water in de carburator.
Leo: da kan nie.
Gaston : toch wel.
Leo: Ik ken alles van wagens, water in de carburator dat kan niet, ik kom kijken, waar sta je?
Gaston: In de Schelde..

groeten

Kris

Reageer op dit bericht

850 keer gelezen

Das ne goeie! :-D

Willem

Reageer op dit bericht

850 keer gelezen

RSS Feed van deze thread

Terug naar hoofdpagina

powered by my little forum