Zelfbouw radio met Schaaper spoelen (Techniek Radio/TV)

door Wolfgang @, 08.08.2021, 12:09 (1209 dagen geleden)

[image]

[image]

Voor velen jaren kon ik op een ruilbeurs zoiets overnemen. Onlangs heb ik het toestel nader bekeken en weer in bedrijf gezet.
Bij de schematheek van de NVHR zijn wel beschrijvingen te vinden maar niet voor wat ik hier op tafel heb staan. Ik denk dat het misschien om een ontwerp in één of ander blaadje gaat.

Er zitten vier buizen plus een gelijkrichter RGN1064 (1805) in. Het geheel is een rechtuit ontvanger zonder aut. regeling. De bedoeling was om hiermee de sterke zenders zonder fading te beluisteren, maar dan met een hoge geluidskwaliteit. Om die reden is er geen rooster of anode detectie toegepast. Een AB1 (één systeem daarvan in gebruik) is de detector gevolgd door een triode AG495 (E424N) die dan de eindtrap met de AL4 aanstuurd. Een luidspreker met UGT moet worden extern aangesloten. Na de antennekring zit er een penthode RENS1294 (Selectode E447) in en het volume wordt met een veranderlijke weerstand bij de kathode verandert. Dat werkt zover als oorsprongelijk bedoeld.

Herstel van fouten
Zoals te verwachten was, moesten eerst wat fouten wegewerkt worden.
De combinatie nettrafo plus smoorspoel is eveneens van Schaaper. De plaatspanningswikkelingen zijn 2x 300V~! Dit is te veel als er geen speaker met externe bekrachting wordt gebruikt, zoals bij dit ontwerp. In de eerste 20 seconden staan er 420V over de elco's! Ingebouwd was maar 350/385V.....Om het spanningsoverschot weg te werken heb ik een weerstand met de nodige dissipatie in de minleiding opgenomen. Natuurlijk zijn nog een paar condensatoren vervangen.

Toegevoegde aanpassingen
Als je toch wat op de midden of lange golf met dit toestel in de avond en nachturen wilt ontdekken dan komen de zwake zenders te zacht en de sterke veels te hard door! Voor een echte AVR heb je meerdere hf trappen nodig om de nodige regelspanning te verkrijgen. Dit kan dus niet bij dit ontwerp. Het zou al een verbetering beteken als alleen de „oerend harde“ stations in bedwang gehouden kunnen worden.

Mijn oplossing:
De opgewekte neg. spanning aan de diode AB1 is klein maar toch toerijkend om een normale penthode zoals de RENS1284 (E446) in het onderste gedeelte (laagere steilheid) van de kromme te laten werken, zonder dat er hoorbare vervormingen onstaan. De kathodeweerstand heeft nu een vaste waarde. En omdat de spanning hierover met het antennesignaal verandert, was het geen kunst om nog een µA-meter (in balans schakeling) als aftemindicator erbij te zetten!
Natuurlijk moet er dan een aparte volumeregeling vóór de lf triode komen. In het gat links heb ik een veranderlijke condensator van 400pF gemonteerd. Deze vervangt de vaste in de antennetoevoer Dit brengt een duidelijke verbetering in het onderste gedeelte van de golfbereiken...

[image]

Hier nog een demonstratie op YouTube:
https://www.youtube.com/watch?v=QWVIF25FUFI

Mvg, Wolfgang

Zelfbouw radio met Schaaper spoelen

door Kees Koren @, Bilthoven, 08.08.2021, 19:13 (1209 dagen geleden) @ Wolfgang
Bewerkt door Kees Koren, 08.08.2021, 19:23

Best Wolfgang.

Heel mooie uitleg en demonstratie.

Als ik het goed begrijp:

Het toestel ontvangt via de antenne ingang kennelijk rechtstreeks van het AM signaal van de lokale zender links naast het Schaapertoestel.

De geluidskwaliteit is met deze detectie wel opmerkelijk goed. :MUS:

De praktijk ... Wat is de kwaliteit van de ontvangst overige stations uit de ether?

Zelfbouw radio met Schaaper spoelen

door Wolfgang @, 08.08.2021, 20:52 (1209 dagen geleden) @ Kees Koren

Als ik het goed begrijp:
Het toestel ontvangt via de antenne ingang kennelijk rechtstreeks van het AM signaal van de lokale zender links naast het Schaapertoestel.

Dit klopt Kees.
Het worden vijf "lokale" zender's gegenereerd met programma's passend in de 30-40er jaren. Er zitten dan ook vijf MP3-Player's in.

De geluidskwaliteit is met deze detectie wel opmerkelijk goed.
De praktijk ... Wat is de kwaliteit van de ontvangst overige stations uit de ether?

Men moet voor ogen houden dat in deze tijden de am stations niet hoger dan 60% in de pieken gemoduleerd waren. Daarop heb ik gelet.

De huidige situatie op de lange en midden golf is totaal anders!
Men wil zo hard mogelijk overkomen door rond de 90% te moduleren. Dit is soms niet voldoende. Met Audioprocessing kan je het modulatiepatroon nog verder opschroeven...

Met de hier toegepaste diode detectie is dat nog redelijk te verwerken. Helemaal fout gaat het met de eenvoudige rooster of anode bend detector....

gr. Wolfgang

Zelfbouw radio met Schaaper spoelen

door Herm Willems @, Maastricht, 08.08.2021, 19:47 (1209 dagen geleden) @ Wolfgang

Dit is in elk geval geen Schaaper schema Wolfgang. Volgens mij ook niet afkomstig uit een of ander 'blaadje', lijkt mij een eigen bedenksel. Dit bouwsel rond de Schaaper Eénknops-unit is duidelijk van later datum, mogelijk zelfs jaren 80 of zo. Een schema zul je hoogstwaarschijnlijk niet vinden.

In de originele Schaaperschema's (bv W6) waarin deze unit gebruikt werd zul je zien dat de anode van de eindlamp pas ná de smoorspoel -waar de spanning al een stuk lager is- aangesloten is. Mogelijk zit ie in jouw toestel al direct op de kathode van de gelijkrichter? Het Schaapercondensatorblok (dat ik hier overigens niet zie) had overigens een werkspanning van 700 volt. Dat werd dus niet warm of koud van die 420 volt.

Zelfbouw radio met Schaaper spoelen

door soundman2 @, Wouw, 08.08.2021, 21:05 (1209 dagen geleden) @ Herm Willems

Het plaatje met de drie lampen, (AL4) lijkt wel een stukje epoxyprint te zijn......

Zelfbouw radio met Schaaper spoelen

door Wolfgang @, 08.08.2021, 21:16 (1209 dagen geleden) @ soundman2

Het plaatje met de drie lampen, (AL4) lijkt wel een stukje epoxyprint te zijn......

Goed gezien, soundman2

Zelfbouw radio met Schaaper spoelen

door Wolfgang @, 08.08.2021, 21:14 (1209 dagen geleden) @ Herm Willems

Ok Herm

Ik denk ook dat dit project zo'n 20 jaar geleden is gemaakt maar dan met buizen van vóór de oorlog. Het moest authentiek lijken. Andere Schaaper spullen zijn er niet in verbouwd!

Het schema heb ik gewoon vanuit de bedrading getekend.
De spanning aan de eindbuis AL4 was -na de smoorspoel- nog altijd 320V, wat veels te hoog is. Ik heb het gereduceerd op 250V wat overeenkomt met de fabrieksgegevens.

Mijn verklaring was: Het overschot aan spanning was gereserveerd voor de bekrachtiging van een electro dynamische speaker.

Gr. Wolfgang

Zelfbouw radio met Schaaper spoelen

door Herm Willems @, Maastricht, 09.08.2021, 12:20 (1208 dagen geleden) @ Wolfgang

Die spanning is inderdaad prima geschikt om eindlampen uit die jaren naar hun mallemoer te helpen. De afstemeenheid die je hebt is uit 1934, en in die tijd werden bekrachtigde (elektrodynamische) luidsprekers natuurlijk nog veel gebruikt. Schaaper adviseert in zijn boekjes om elektrodynamische luidsprekers te gebruiken ipv elektromagnetische, maar of dat bekrachtigde moesten zijn schrijft hij niet. Ik ben dat in elk geval niet tegen gekomen tot nu toe. Hieronder nog twee originele Schaaperschema's uit die tijd, hopelijk heb je daar nog wat aan:

[image]

Zelfbouw radio met Schaaper spoelen

door Wolfgang @, 09.08.2021, 17:40 (1208 dagen geleden) @ Herm Willems

Bedankt Herm, voor de genomen moeite!

Het geheel werkt nu goed, ik ben tevreden....

gr. Wolfgang

Zelfbouw radio met Schaaper spoelen

door Herm Willems @, Maastricht, 09.08.2021, 23:33 (1208 dagen geleden) @ Wolfgang

Graag gedaan Wolfgang. Werkt inderdaad uitstekend op je huiszendertjes, ik heb het filmpje bekeken en beluisterd. Dan valt toch meteen weer op hoe goed die spoelen zijn.

Al in 1925 publiceert Erik Schaaper over de toen door hem ontworpen spoelen in Radio Nieuws en in Radio Expres. Hij is dan nog maar een kind van 15 jaar!

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum