Fasedraaier? (Techniek Overig)
door Robert Gribnau, 24.09.2022, 23:54 (789 dagen geleden)
In het boek "Transformers and Tubes in Power Amplifiers" uit 1995, geschreven door Menno van der Veen en uitgegeven door Plitron, staat het volgende schema met 8 x EL34 in triode schakeling (figuur 6.8):
Het voorblad van het boek ziet er zo uit:
Ik vermoed na wat speuren op het internet dat dit boek een vertaling is van het Nederlandstalige "Menno van der Veen Buizenboek" maar ken deze twee boeken zelf niet.
Ik wil erg graag weten wat de fasedraaier is die aan deze eindtrap voorafgaat. Heeft iemand van jullie dit boek? En zo ja, zou die iemand dan een scan willen maken van die fasedraaier?
De reden voor mijn verzoek is dat iemand op een ander forum meermaals kritiek op ontwerpen van Menno van der Veen leverde, die na controle niet juist bleek te zijn. Over de eindtrap met 8 x EL34 in triode schakeling beweert hij dat de fasedraaier met een ECC82 niet zou deugen maar op mijn verzoek om dan ook een scan van die fasedraaier te posten reageert hij niet.
Ik ben zelf beslist niet vies van het leveren van kritiek maar ik vind ook dat het leveren van kritiek zonder onderbouwing/bewijs beslist niet deugt, en in dit geval ook de reputatie van Menno van der Veen kan beschadigen.
Groet,
Robert
Fasedraaier?
door Goldline , Oranjedorp, 25.09.2022, 00:08 (789 dagen geleden) @ Robert Gribnau
Beste Robert,
Zal voor je opzoeken, mocht het niet lukken kan je Menno altijd mailen.
(8 X EL34 deed Mygra/multitonen destijds met 1 ECF82)
--
Cees PA1DBA
Fasedraaier?
door castafiore2010 , Winsum (Gn.), 25.09.2022, 09:08 (788 dagen geleden) @ Goldline
Als je de site van van der Veen bekijkt, heb ik het idee, dat hij inmiddels veel betere en meer geavanceerde schakelingen en componenten gebruikt en dat het boek "Transformers and Tubes..." achterhaald is. De ringkern-uitgangstransformatoren, die hij zelf produceert / laat produceren zullen ook allerlei nieuwe mogelijkheden van tegenkoppeling en fase-draaiing mogelijk maken, vermoed ik. Maar zoals Goldline voorstelt kun je daarover zelf het beste contact met hem opnemen.
Fasedraaier?
door Robert Gribnau, 25.09.2022, 09:45 (788 dagen geleden) @ castafiore2010
Cees en Castafiore, bedankt voor jullie reacties.
Ik had zelf beter moeten zoeken, maar heb nu in het boek "Modern High-End Valve Amplifiers" uit 1999, dat ik nota bene zelf heb, het volgende gevonden (bij de versterker met 8 x EL34 in triode schakeling wordt naar deze fasedraaier verwezen):
De kritiek op deze fasedraaier is dan mogelijk wel terecht, maar voordat de bewuste persoon (joebog1) daarmee kwam, had hij wel al de nodige onjuistheden en niet onderbouwde verdachtmakingen aan het adres van Menno van der Veen gepost. Ik heb daar zo'n hekel aan...
Een link naar die draad op het UK Vintage Radio forum (zie vooral vanaf post #37):
De draad "Triode Connected?" op het UK Vintage Radio forum
Groet,
Robert
Fasedraaier?
door Piet van der Pol , Alblasserdam, 25.09.2022, 17:02 (788 dagen geleden) @ Robert Gribnau
Hallo Robert,
Kennelijk ben je een fan van Menno, en doet het je zeer, als anderen dat niet zo zijn. Zoals zoveel bouwers van buizenversterkers, hebben we allemaal onze eigen voorkeuren. Dat is op dit door jou aangegeven forum te zien, maar ook op andere forums.
Ik heb al een heel rijtje versterkers gebouwd en afgeleverd, met de meest uiteenlopende schakelingen, en ook met de meest uiteenlopende klanten. Ik bouw gewoon wat ik leuk vind, en als iemand dat dan wil kopen, en er blij mee is, dan ben ik ook tevreden. Ik heb net een versterker afgeleverd, die min of meer op bestelling gebouwd is. Deze persoon wilde alleen maar een klasse A versterker. Voor mij was het de eerste (ik vind het rendement te laag), maar hij verzekerd mij nu, dat hij nooit eerder zo'n mooi geluid gehoord heeft. En zijn energie contract loopt nog tot 2025, met redelijke prijzen. Dus hij blij en ik blij.
Wat de fasedraaier betreft, deze heb ik zelf ook meerdere keren toegepast. Een minpunt van deze fasedraaier is de asymmetrie in de uitgangs-impedanties. Maar in een praktische versterker kan dit meestal goed opgelost worden door in serie met de kathode uitgang een passende weerstand op te nemen. Verder kan op 1 of beide uitgangen een klein condensatortje toegevoegd worden.
In het schema van Menno worden de uitgangen belast met elk 4 stuks EL34 in triode. Dit is een zware Ohmse en Capacitieve belasting voor deze fasedraaier. Maar het behoeft niet noodzakelijkerwijs te betekenen, dat de fasedraaier scheef trekt, bij hoge frequenties. Dit hangt vooral af van hoe de parasitaire capaciteiten verdeeld zijn. Maar het betekent wel, dat de bandbreedte van deze fasedraaier in deze toepassing, wel behoorlijk afgenomen zal zijn. En dat is toch wel een minpuntje voor Menno zijn versterker. Zeker bij het gebruik van zijn eigen fantastische trafo's. Die verdienden toch beter.
(Een ander punt van kritiek was de hoge gloeistroom. Ik heb zelf nog een versterker staan, waarbij de totale gloeistroom ongeveer 28A is. Die ga ik nu mogelijk deze winter alleen maar gebruiken als bijverwarming...).
Piet
Fasedraaier?
door Robert Gribnau, 25.09.2022, 17:34 (788 dagen geleden) @ Piet van der Pol
Bewerkt door Robert Gribnau, 25.09.2022, 17:48
Dag Piet,
Bedankt voor jouw reactie.
Ik vind het wel belangrijk om op te merken dat ik niet zozeer een fan van Menno ben, en ook prima kan omgaan met andere meningen dan de mijne, mits ze wel enigszins logisch onderbouwd zijn.
Waar ik echter erg slecht tegen kan, is (dus) kritiek die op geen enkele manier wordt onderbouwd, zoals het door die 'joebog1' betwijfelen van de specificaties van uitgangstransformatoren van Menno van der Veen. Of het klakkeloos op dat forum schrijven dat de boeken van Menno van der Veen veel fouten bevatten, terwijl het (door mijn 'interventie') in werkelijkheid bleek te gaan om boeken van Rainer zur Linde. Een van die boeken bevat inderdaad flinke fouten. Zie: Hoe betrouwbaar zijn de boeken van Rainer zur Linde?.
Het gemak waarmee op nogal wat forums onzin wordt gepost, zal me altijd blijven verbazen. En als dergelijke onzin personen beschadigt, of kan beschadigen, zal ik dat altijd ronduit schandalig blijven vinden.
Heeft dus wat mij betreft niets met 'fan zijn van' te maken, maar wel veel met zorgvuldigheid (controleer eerst eens goed voordat je kritiek/beschuldigingen op een forum post).
Groet,
Robert
P.S.: Die bewuste 'joebog1' zit er op het UK Vintage Radio forum wel vaker volkomen naast dus mijn ergernis was al ontstaan ver voordat het over Menno van der Veen begon te gaan. Ik heb hem daar een PM over gestuurd maar hij verkoos daar niet op te reageren.
Fasedraaier?
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 26.09.2022, 14:08 (787 dagen geleden) @ Robert Gribnau
Het beste wat ik ooit heb gebouwd op het gebied van fase en tègenfase is de schakeling
met een ECC91 (6J6) en daaràchter twee kathodevolgers met een E88CC. Schema toegepast
in een versterker met 2x EL50 :
Op die manier is de uitgangs impedantie van de stuurtrap maar 80 ohm, (invert steilheid
van de E88CC: 12.5 mA/volt) waardoor de schakeling volmaakt stabiel is. Deze versterker
trekt zich nèrgens iets van aan, staat de volle 80 Watt te blazen: Als ik de belasting
dan onderbreek gaat er niets stuk. De eindtrap stopt simpelweg met vermogen opnemen uit
de voeding
Nico
Edit: Met de weerstand van 10 Kohm kies je de instelling van de eindtrap, A, AB1 of AB2
N.
--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg
Fasedraaier?
door Robert Gribnau, 26.09.2022, 14:56 (787 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
Ziet er degelijk uit, Nico. Ik heb jouw schema opgeslagen.
Pas je inderdaad de AD9047 als uitgangstransformator toe? En hoe belast je de secundaire? Ik vraag dit omdat de AD9047 voor zover ik weet voor 35 Watt en voor 6600 als primaire impedantie is gespecificeerd.
Groet,
Robert
Fasedraaier?
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 26.09.2022, 16:53 (787 dagen geleden) @ Robert Gribnau
Bewerkt door Ouwe Schipper, 26.09.2022, 17:01
Ja Robert,
Dat is al eerder aan de orde geweest. De AD9047 is inderdaad niet de beste keuze in deze
eindtrap maar ik hàd niets anders. Tot zekere grenzen kun je die trafo tòch gebruiken
door de belasting op de secundaire aan te passen. Is dezer dagen op dit forum een thread
over geweest. Wat het vermogen aangaat, de spec's van deze trafo gaan over het gebruik
in een echte ouderwetse HiFi versterker. Hij heeft 'n prachtig ruim bemeten blikpakket
en wikkelingen met lage Ohmse weerstand. De 2x EL50 heb ik inmiddels uit die versterker
gehaald want 700 volt anodevoeding is làstig. Nu ga ik 't proberen met àndere eindbuizen,
weet nog niet zeker wèlke. De 6L6 kent verschillende uitvoeringen, de 6L6-GC verdraagt
30 Watt anode dissipatie. Vreemd dat de EL34 voor 25 Watt staat, de exemplaren die hier
klaarliggen hebben grótere anoden dan de 6L6-GC
Wat je in de buizenboekjes leest over de balanstrap met EL34 is de klasse A instelling,
in AB krijg je ìèts meer vervorming maar véél meer vermogen. Zo ben ik nog aan 't denken
en sommetjes maken
Nico
Edit: een ècht spectaculair buistype is de EL509, met 40 Watt anode. Het gloeivermogen
is ook niet gering, 2 Ampère bij 6,3 volt. Heb ik twee gloednieuwe van liggen, zou ik
willen toepassen in een trafoloze eindtrap
--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg
Fasedraaier?
door huub.jak , 26.09.2022, 17:05 (787 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
2x807 schipper ?
Heb eens 807 gebruikt voor pH .PE 6.40 buizen
met kattode weerstanden het ging goed
zware PH versterker helt EL 50 ook wat er toe ??
huub
Fasedraaier?
door Robert Gribnau, 26.09.2022, 19:40 (787 dagen geleden) @ huub.jak
PE06/40P - PE06/40N - PE06/40E Philips datasheet
Groet,
Robert
Fasedraaier?
door huub.jak , 26.09.2022, 20:00 (787 dagen geleden) @ Robert Gribnau
IK heb wel wat gegevens uit een jaar boekje gebruikt
met 807 voor een klein versterkertje met een pH uitgang
Weet niet meer welke data hetboekje ik bezet er een aantal
maar van de pE en 807 heb ik wel .
de versterker heb ik niet meer Ja de watt,s waren iets minder
maar heb deze toch met regel maat gebruikt de 120 watter
ik zat op een muziek vereniging met trombone en bariton
tja jaren geleden wel . Maar als ik het goed heb
Bezitten de PE,s 6040 een zilver occide platjes in de buis kattode die zich zelf
de rust geeft bij niet gebruik vandaar 807 met katt weerstanden
uitgevoert uit een boek waardens
het is jaaaren geleden dat ik dat gebruikt heeft en veranders
waarom De opwarm tijd was lang voor gebruik \
Het is een stationaere versterker de PH .120 watter
niet opgewarmd dan een half uur een hevige brom dat was met de 807 veeel korter
he speelde er goed mee disco,s en Mic. gebruik wel met grote spiekers
De celestio,s G typens in en grote kast tezamen met een 9710 M met filterje
de 9710 geheel afgepot met een plastiek emmer met kramfors
twee grote kasten van dik multiplex gelijmt en geschroefd
huub
Fasedraaier?
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 26.09.2022, 22:44 (787 dagen geleden) @ huub.jak
Kijk, Huub...
Bij de eigenschappen van eindbuizen zijn er twee dingen waar ik erg op let:
Het maximaal toelaatbare anodevermogen, en
het vermogen dat de kathode vraagt.
Daarmee wordt duidelijk wat een buis kan presteren
In beide opzichten vind ik de 807 te kort komen
Nico
--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg
Fasedraaier?
door Robert Gribnau, 26.09.2022, 23:05 (787 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
Dag Nico,
Dat begrijp ik niet.
De maximale anode dissipatie van de EL50 (een doorontwikkeling van de EL5, die in 1936 op de markt kwam), is 18 Watt. De maximale anode dissipatie van de 807 is minstens 25 Watt.
De benodigde gloeistroom van de EL50 (en EL5) is met 1,35 A weliswaar een flink stuk hoger dan de 0,9 A voor de 807, maar als maximale kathodestroom wordt voor de EL50 120 mA opgegeven. Alhoewel de datasheets voor de 807 niet expliciet de maximale kathodestroom vermelden, lijkt die in ieder geval niet lager dan 120 mA te zijn.
Zie ik iets over het hoofd?
Groet,
Robert
Fasedraaier?
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 27.09.2022, 00:45 (787 dagen geleden) @ Robert Gribnau
Nee Robert
Van sommige buizen spec's begrijp ik ook niets. Voornamelijk omdat ik aandacht
besteed aan wat ik ìn een buis zie, in 't bijzonder de afmetingen van de anode.
Ligt toch voor de hand dat een anode meer warmte ontwikkeling aan kan naargelang
die een groter uitstralend oppervlak heeft. De anode van de 807 is zelfs kleiner
dan die van de EL34. Zo zijn er meer voorbeelden. In buizen waarmee veel vermogen
verwerkt wordt zie je vrijwel àltijd dat de stuurroosters om kóperen staafjes zijn
gewikkeld, met koelvinnetjes aan de einden. De 807 heeft dat nìèt terwijl die vaak
tot in roosterstroom wordt gestuurd
Nico
--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg
Fasedraaier?
door Ron Kremer , Groningen, 27.09.2022, 10:49 (786 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
De anode van de 807 is zelfs kleiner.
De 807 is in principe een basic 6L6 maar met een topaansluiting voor de anode om hogere anodespanningen toe te staan.
.... met koelvinnetjes aan de einden. De 807 heeft dat nìèt terwijl die vaak
tot in roosterstroom wordt gestuurd.
De 807 is aanvankelijk bedoeld als zendbuis en koelvinnetjes op het stuurrooster vergroten de interne capaciteiten,
met name Cag en dat is bij HF ongewenst om stabiliteitsredenen.
Vr. groet, Ron
--
PA0RKG.....even if the plate glows red, the tube isn't dead !!
Fasedraaier?
door Robert Gribnau, 27.09.2022, 11:58 (786 dagen geleden) @ Ron Kremer
Blijft toch wat mistig, mogelijk deels het gevolg van verschillende definities van het begrip "maximale anodedissipatie", en van de wijze van toepassing van de buis (klasse A en AB wijken toch flink af van klasse B en C).
De datasheets voor de oorspronkelijke 6L6 en 6L6G vermelden een lagere maximale anodedissipatie dan die voor de 807.
In deze datasheet wordt als maximale anodedissipaptie 19 Watt vermeld:
En in deze als totale anode- en schermroosterdissipatie 24 Watt:
Enfin, laten we maar niet deze draad nog eens overdoen:
Welke metaal 6L6 is de krachtigste?
Groet,
Robert
Fasedraaier?
door Ouwe Schipper , Sassenheim, 27.09.2022, 14:10 (786 dagen geleden) @ Ron Kremer
Het belangrijkste doel van die koelvinnetjes is, vermijden dat
het stuurrooster zó heet wordt dat het emissie gaat geven.
Vooràl bij zendbuizen, die meestal in roosterstroom gestuurd
worden is dat héél ongewenst
Nico
--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg
Fasedraaier?
door Robert Gribnau, 27.09.2022, 14:40 (786 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
Kan er best naast zitten, maar ik kijk er als volgt naar.
Sowieso zullen stuurroosters die zullen werken met roosterstroom waarschijnlijk qua bouw/materiaal verschillen van stuurroosters die zonder roosterstroom worden geacht te werken. In hoofdstuk 1, paragraaf 3 van Deel VII "Zendbuizen" van de bekende serie van Philips over buizen wordt hier het een en ander over uitgelegd.
Mij lijkt stuurroosterstroom vooral slecht als dat leidt tot verandering van de instelling van de buis door minder negatieve voorspanning. De buis zal dan meer anode- en eventuele schermroosterstroom gaan voeren, dus heter worden, met meer stuurroosterstroom tot gevolg, etc.. Een sneeuwbaleffect dus, met fatale gevolgen.
Maar in schakelingen waarin de buis bewust met stuurroosterstroom werkt, zal de stuurtrap die stroom moeten kunnen leveren, en zal die stuurtrap, als het goed is, zo zijn ontworpen dat de instelling van de buis constant blijft. Zo zal het sneeuwbaleffect in ieder geval achterwege blijven.
Groet,
Robert
Fasedraaier?
door huub.jak , 27.09.2022, 15:04 (786 dagen geleden) @ Robert Gribnau
In het Amroh muider kring versterker boek
Daar staat ook een eind trap in met 807
Huub
Fasedraaier?
door Robert Gribnau, 27.09.2022, 15:30 (786 dagen geleden) @ huub.jak
Dat is denk ik de Amroh HV214. Die werkt in klasse A, dus zonder roosterstroom (als er tenminste niets fout gaat).
Groet,
Robert
Fasedraaier?
door Sieme , Niekerk, 27.09.2022, 15:45 (786 dagen geleden) @ Robert Gribnau
Bewerkt door Sieme, 27.09.2022, 15:51
Roosterstroom in een hf(eind)trap wordt gebruikt om de koppelcondensator te laden waardoor het rooster een langer deel van de periode onder de afkijpspanning zit.De buis wordt daardoor juist minder belast.Roosterstroom die ontstaat door emissie bij een door kathodemateriaal vervuild rooster is kwalijker en leidt uiteindelijk tot de ondergang (je kunt de roosterlekweerstand niet blijven verkleinen);bovenstaand heeft dus niets met B2 uitsturing van doen.
m.v.g.,
Sieme
--
het experiment heeft altijd gelijk
Fasedraaier?
door Robert Gribnau, 27.09.2022, 16:44 (786 dagen geleden) @ Sieme
Dag Sieme,
Ik begrijp vooral jouw laatste zin niet, dus de zin:
"bovenstaand heeft dus niets met B2 uitsturing van doen.".
Slaat die zin op wat er in jouw bijdrage aan vooraf gaat? Of slaat die zin op mijn bijdrage waar je op reageerde?
Over de rest van jouw bericht: Wat als de HF (eind)trap zonder koppelcondensator wordt gestuurd? Dus bijvoorbeeld met een koppeltransformator. Of een dc-gekoppelde kathodevolger? Een verwijzing naar literatuur is wat mij betreft ook prima.
Groet,
Robert
Fasedraaier?
door Sieme , Niekerk, 27.09.2022, 17:40 (786 dagen geleden) @ Robert Gribnau
Dag Robert,
Met dat laatste bedoelde ik eigenlijk dat aansturing in klasse B2 een eigen omgeving vereist die nogal afwijkt van louter spanningssturing en al helemaal van het 100% aan/uit gebeuren van klasse C.Bij B2 probeer je de buis verder open te krijgen door het rooster in de pieken positief te maken en de daarbij horende verlaging van de ingangsweerstand voor lief te nemen,waardoor je dus met vermogenssturing te maken hebt.
Al met al leek het me maar zijdelings steekhoudend in de lopende discussie vandaar die laatste zin.
Ik had het deel daarvoor al 'gelost'.
Condensatorloze sturing vraagt om instelspanning aan de koude kant van de koppelwikkeling of kan natuurlijk automatisch met een kathodeweerstand.
Sieme
--
het experiment heeft altijd gelijk
Fasedraaier?
door Piet van der Pol , Alblasserdam, 26.09.2022, 17:23 (787 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
Laat ik nu juist de AD9047 in een proefschakeling hebben staan, met 2x EL34 als eindbuizen. Ik beperk mij maar tot de Philips specificaties: 35W. De voedingsspanning is ongeveer 425V.
Piet
Fasedraaier?
door Robert Gribnau, 26.09.2022, 17:56 (787 dagen geleden) @ Ouwe Schipper
Dag Nico,
Bedankt voor jouw toelichting. Dat dit al eerder aan de orde is geweest, was ik vergeten of had ik gemist.
Groet,
Robert