Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL (Algemeen)

door Wolfgang @, 07.01.2024, 09:56 (319 dagen geleden)

Ik heb gelezen dat nog vóór de invoering van de fm-stereo,
men beide Hilversumse mg-zenders experimenteel gebruikte voor de overdracht van de kanalen rechts en links.

Graag had ik hierover meer informatie, wanneer dit gebeurde. Ergens in het begin van de 60er jaren, denk ik? Wie heeft er een krantenknipsel over dit onderwerp uit een programmablad b.v.

Achterliggende gedachte:
Laatst met kerst heb ik met een radio-bouwdoos iets gemaakt. Het zou leuk zijn om hiermee op één plank een dubbele éénlamps ontvanger voor twee verschillende mg frequenties te zetten. Als het klaar is meld ik mij dan weer......

B.v.d. Wolfgang

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door hoedendoosch @, Amsterdam, 07.01.2024, 10:20 (319 dagen geleden) @ Wolfgang
Bewerkt door hoedendoosch, 07.01.2024, 10:42

Hallo Wolfgang,

uit het Alg. Handelsblad 19-01-1960 (pag. 5):

Link naar het artikel.

[image]

Pim.

--
En nao 't straevele ein bietje zônneschien.

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door Wolfgang @, 07.01.2024, 10:34 (319 dagen geleden) @ hoedendoosch

Dank je wel, Pim

Zo weten wij in iedere geval het tijdstip wanneer het begon.

Helaas niet goed te lezen, ook niet met bewerking IrfanVieuw + sharpen.....

Nogmaals bedankt voor de genomen moeite.

Gr. Wolfgang

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door hoedendoosch @, Amsterdam, 07.01.2024, 10:43 (319 dagen geleden) @ Wolfgang

Hallo Wolfgang,

ik heb de originele post bewerkt en de link naar het artikel toegevoegd, kun je het daar lezen.

Pim.

--
En nao 't straevele ein bietje zônneschien.

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door Wolfgang @, 07.01.2024, 10:49 (319 dagen geleden) @ hoedendoosch

Ja Pim,
nu is het goed leesbaar....

Bedankt....

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door reneradio ⌂ @, Oosterhout NB, 07.01.2024, 10:47 (319 dagen geleden) @ Wolfgang

https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&resultsidentifier=KBNRC01:000036472...

Hier de link naar het artikel.

--
A real radio glows in the dark
73 René .--. . .---- -.. .--. ..-. PE1DPF

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door ejrietbergen ⌂ @, Schiermonnikoog, 07.01.2024, 10:40 (319 dagen geleden) @ Wolfgang
Bewerkt door ejrietbergen, 07.01.2024, 11:07

Hoi Wolfgang

Leuke vraag!

Ik kwam in het Parool van 15 december 1959 de aankondiging tegen van een door AVRO en KRO gezamenlijk op 26 januari 1960 in stereo uit te zenden hoorspel, volgens de krant een primeur in Nederland.

[image]

Meer informatie op Geronimo Hoorspelen, en ook op hoorspelen.eu

Concerten kom je al een stuk eerder tegen: op 30 april 1953 wordt in de Volkskrant een experiment aangekondigd.

Eerdere vermeldingen ben ik niet tegen gekomen.

Overigens kon je als je maar een radiotoestel in huis had naar keuze naar het linker- of rechterkanaal luisteren.

Ben benieuwd wat er nog meer boven water komt.

Succes, vrgr, EJ

--
We hebben allemaal twee levens. Het tweede begint als we ons realiseren dat we er maar één hebben.

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door Peter1952 @, 07.01.2024, 10:48 (319 dagen geleden) @ ejrietbergen

Je kon ook gebruik maken van de draadomroep, dan gebruikte je van de draadomroep bijvoorbeeld lijn 1 (Hilversum 1) en op de radio Hilversum 2. Je kon zelfs een tweede programmakiezer laten plaatsen zodat je beide kanalen via de draadomroep kon beluisteren.
Ik kan me herinneren dat o.a. de Mattheus Passion in stereo over twee zenders werd uitgezonden.
In Radio Bullerin heeft ook e.e.a. gestaan over stereo, in de jaargang van 1946 werd er al eerder over gesproken.

Groeten,
Peter

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door soundman2 @, Wouw, 07.01.2024, 11:52 (319 dagen geleden) @ Peter1952

Het gebruik van twee audiokanalen werd ook uitgebuit door de NRU om een betere geluidskwaliteit te verkrijgen. Bij sportuitzendingen ging het audio van het verslag via telefoonlijnen en daar waren er twee ter beschikking. De bandbreedte is maar een paar kilohetz.
De NRU heeft apparatuur ontwikkeld om een deel van het spraakgebied om te zetten, (zeg maar 4 tot 8KHz) om te zetten naar het gebied beneden 4KHz. Dat werd op de tweede telefoonlijn gezet. In de studio werd het omgekeerde gedaan en de twee kanalen werden samen gevoegd. Voor de uitzending was dus een bandbreedte van 8 tot 10 KHz beschikbaar en dat klinkt al een stuk beter als telefoonkwaliteit.

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door ruudtx @, 07.01.2024, 19:34 (319 dagen geleden) @ soundman2

Dat heet MOTT, muziek over twee telefoonlijnen.
Werd bij de Wereldomroep tot in de jaren 90 gebruikt om de relais zenders van Bonaire En Madagascar van live audio te voorzien. Laatst als back up voor de Satelliet verbindingen.

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door Jan Bus @, Amersfoort, 07.01.2024, 12:27 (319 dagen geleden) @ Peter1952

De Mattheus Passion kan ik me herinneren; op donderdagavond voor pasen. Moet rond 1960-1961 zijn geweest. Werd op AM en FM uitgezonden. Mijn vader had een transistor radio gekocht. Samen met het huiskamertoestel (Blaupunkt Riviera) werd een poging ondernemen om de uitvoering in stereo te beluisteren. Die sensatie wilden we wel eens meemaken. De Blaupunkt stond op FM; de portable op AM. Zeer teleurstellend. Het klonk voor geen meter. Bovendien was in Leeuwarden de AM-ontvangst van Hilversum niet storingsvrij terwijl de FM-ontvangt via Irnsum perfect was.

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door gerard ⌂ @, Zeist, 07.01.2024, 15:00 (319 dagen geleden) @ Jan Bus
Bewerkt door gerard, 07.01.2024, 15:55

De Blaupunkt stond op FM; de portable op AM. Zeer teleurstellend.

Het werkt natuurlijk het mooist als het linker- en rechtertoestel ongeveer dezelfde geluidskwaliteit en weergave hebben.
In Maart 2016 hadden we de eerste LC-Kring avond over de Erres KY107 en bij die gelegenheid was ongeveer 10% van de nationale Erres KY107 voorraad in mijn huiskamer verzameld.

[image]

Een van de proefjes die we deden was een stereo MP3-speler aansluiten op twee Ottozenders. Na het afstellen van de ontvangers konden we de muziek in stereo beluisteren.

[image]

Helaas was volgens mijn herinnering het effect niet geweldig. In ons enthousiasme was het erg moeilijk, de meute een beetje stil te krijgen om de muziek ook goed te kunnen horen. En de geluidskwaliteit van de twee kanalen mag dan gelijk zijn, echt geweldig is het niet, zo'n radio uit 1930.

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door ruudtx @, 07.01.2024, 19:48 (319 dagen geleden) @ gerard

Veel later is er geexperimenteerd met stereo over 1 mg zender. C Quam waarbij gebruik wordt gemaakt van fase verschuiving van de draaggolf.
Op 675 van toendertijd Radio 10.

Naast C Quam werd in de USA ook het Kahn systeem gebruikt waarbij de 2 zijbanden elk een apart audio uitzonden.
Kon je nog met 2 mono radioos beluisteren door ze elk naast de draaggolf af te stemmen op hoge of lage zijband.

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door Wolfgang @, 08.01.2024, 15:38 (318 dagen geleden) @ Wolfgang

Kort geleden heb ik meer informatie over de vroege (1960) am stereo in NL gevraagd en ook gekregen. Hiervoor mijn dank! De bedoeling was, zoiets als experiment zelf in elkaar zetten m.b.v. een bouwdoos (Kosmos Radio -Technik).

[image]

Twee aparte ontvangers voor 746 kHz en 1007 kHz zitten op één board en geven de beide kanalen rechts en links gescheiden op de hoofdtelefoon.
Het is een éénkringer dus men kan wenig selectie tussen beide frequenties verwachten. Dat was een groot probleem in het begin. Door de toepassing van de Ultra-Audion schakeling kon ik dat grotendeels verhelpen. De antenne aankoppeling via de Philips trimmers mag dan ook niet te sterk zijn. Al met al is de gemeten kanaalscheiding rond de 30dB...

Met de moderne hoofdtelefoon's is de geluidssterkte te zwak. Die zijn geoptimaliseerd op beste weergave over een groot frequentiebereik, niet op rendement. Het beste presteren de oude hoogohmige types. Ik gebruik de NEUFELDT & KUHNKE, zeker 90 jaar oud. De aansluiting moest worden aangepasst anders is het geen stereo!

[image]

Natuurlijk heb ik met mijn huiszender 5TX-Luzern (>Google) het geheel uitgeprobeerd. Als test diende een CD van James Last. Het nummer „Love Story“ is een wat ouderere opname waar men destijds op het overduidelijke stereo-effect lette. Dat was toen gewild.
En ja hoor, goed te herkennen, maar de geluidskwaliteit, vreselijk......

Niet vergeten, het was maar een experiment.

Gr. Wolfgang

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 08.01.2024, 18:13 (318 dagen geleden) @ Wolfgang

Dan is de volgende uitdaging een AM-Stereo te bedenken.


Hier Ruud destijds hier forum okt 2004.
-----------------
Ook in Europa wordt in AM stero uitgezonden
Radio Bleu: 864 kHz

s avonds in Nederland te horen met oldies en veel Franse miuziek (verplicht daar).
Voor het stereo-effect moet je wel een AM stereo ontvanger (C-QUAM) hebben.
Naar verluid zou ook in Nederland met dit systeem zijn gexperimenteerd op 675 voor Radio 10.
Maar er zijn geen stereo-ontvangers dus daar is men mee gestopt.
Overigens zullen we (als AM licentiehouders) wellicht nog eens een poging wagen voor AM-stereo en de overheid vragen of ook de bandbreedte wat opgerekt kan worden, waardoor met name oude ontvangers veel beter tot hun recht komen.
ruud
-------------------

En hier een RCA-AM-Stereo schema
[image]

--
"I haven't even turned this on to see if it works because as long as I don't it might"

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 08.01.2024, 18:19 (318 dagen geleden) @ Maurice

Website bestaat niet meer maar heb toen in okt2004 opgeslagen.
[image]
[image]
[image]
[image]
[image]

--
"I haven't even turned this on to see if it works because as long as I don't it might"

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 08.01.2024, 18:25 (318 dagen geleden) @ Maurice

En even gezocht maar is nog steeds een activiteit dat AM-Stereo

List of AM stereo radio stations

The following is a list of AM radio stations transmitting in C-QUAM stereo throughout the world, which can be sorted by their call signs, frequencies, cities of license, country of origin, licensees, and programming formats.

Australian callsigns omit the ITU prefix VL when said on-air, leaving just the district number and suffix. The VL prefix is listed here to keep the stations in their correct order from a worldwide callsign standpoint. Similarly, Japanese stations sometimes omit the JO prefix in favor of just the last two letters of their callsigns.

--
"I haven't even turned this on to see if it works because as long as I don't it might"

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door Wolfgang @, 12.01.2024, 11:27 (314 dagen geleden) @ Wolfgang

Ik kom nog een keer terug op het experiment van jongstleden.

Het grote minpunt was, de weergavequaliteit met een hoofdtelefoon van +- 90 jaar oud is niet om aantehoren. Daar heb ik iets op verzonnen:

[image]

De eenvoudige ontvangstschakeling vereist een hoogohmige telefoon van 2 tot 4 kOhm. De moderne hoofdtelefoons hebben maar 32 Ohm. Dus heb ik een kleine versterker gemaakt met twee IC's LM386. Als ingangsweerstand kan ik kiezen tussen 2 of 4 kOhm zodat het naar behoren werkt.

De beide kanalen zijn met opzet apart regelbaar omdat mijn oren helaas niet (meer) gelijk gevoelig zijn....

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door Ger Fust ⌂ @, Monnickendam, 08.01.2024, 23:10 (318 dagen geleden) @ Wolfgang

De eerste proefuitzending werd verzorgt door de Technische Dienst van Radio Nederland op 15 juni 1946, via Hilversum 1 en Hilversum 2.
In het boek “Radio Nederland” door Stokvis en Van Looi, uitg. Elsevier, is op pagina 154 een artikel te vinden geschreven door P. Beishuizen, genaamd: Stereophonie in 1946.

Dit artikel heb ik als PDF op mijn site geplaatst:
https://www.vanderheem.info/1.%20Stereophonie_1946.pdf

Bovendien is in dit boek een foto te vinden van “Het kunsthoofd”.

--
"Tubes are for Music, transistors are for TV and electronics in general"

Vragen over de vroege stereo proeven op de mg in NL

door Wolfgang @, 09.01.2024, 07:46 (318 dagen geleden) @ Ger Fust

Bedankt Ger,
voor de aanvullende informatie....

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum