Torn Eb: condensatoren hebben hoge ESR wel/niet vervangen? (Techniek Radio/TV)

door Anton van den Oever , Hazerswoude-dorp, 21.06.2024, 01:20 (79 dagen geleden) @ HansKarel

Nu blijken alle ontkoppelcondensatoren van de schermroosters (zie foto van het type) met mijn ene capaciteitsmeter prima op 0,1uF te staan. Meet ik met een 100V voeding de lekstroom dan is dat een keer 10 micro Amp of misschien een keer 50 micro Amp, dus prima zou je denken.

Helemaal niet prima denk ik dan.
Iedere condensator heeft nu eenmaal een bepaalde isolatieweerstand, ook splinternieuwe moderne, al is dat vrijwel onmeetbaar hoog, zo in de orde van meerdere TΩ.
Door het meten van de lekstroom bepaal je dus tevens de isolatieweerstand en dat is de juiste manier om een condensator op betrouwbaarheid te beoordelen.
Maar als je met 100 V meetspanning 10 c.q. 50 μA meet, dan is de isolatieweerstand dus 10 resp. 2 MΩ en dat zijn knap beroerde waardes voor condensatoren!

Bij de condensatoren in onze zo geliefde oude toestellen werd als diëlektricum vrijwel uitsluitend papier gebruikt, papier neemt door hygroscopische werking in de loop der jaren vocht op (ook al staat het droog) waardoor er o.a. zuren in vrijkomen en de isolatie weerstand daalt.
Hierdoor verplaatsen zich metaalionen van de ene pool naar de andere onder invloed van het elektrische veld.
In feite is dit een elektrolytisch proces, de “anode” wordt langzaam opgevreten en het diëlektricum wordt steeds meer een geleider.
Naarmate de isolatie weerstand daalt neemt de lekstroom steeds verder toe, het proces wordt hierdoor versneld, net zolang totdat er doorslag optreedt.
Het is dus niet de vraag of deze oude condensatoren het gaan begeven, alleen wanneer dat gebeurt.
Verder hangt het grotendeels van de plek in de schakeling af of dit een probleem gaat geven of niet, als koppelcondensator zijn de gevolgen vaak desastreus voor het toestel.
Stel dat de roosterlekweerstand van de eindbuis een waarde van 680 kΩ heeft en de lekstroom van de koppelcondensator 10 μA bedraagt, dan wordt het rooster 6,8 V positief en dat vindt de boel niet fijn.
In geval van doorslag bij een schermrooster ontkoppel C voor een middenfrequent trap stopt het toestel alleen maar met spelen en zal hooguit de gebruikelijke schermrooster weerstand wat warm worden.
In hoeverre het laatste als een probleem wordt ervaren moet een ieder voor zich beantwoorden.

Moderne folie condensatoren bieden enorme voordelen, eenmaal vervangen zit je waarschijnlijk de eerste 200 jaar wel weer goed.
m.vr.gr.
Anton van den Oever