Ik vermoed vooral omdat ze klein en relatief goedkoop waren, en voor mensen waarvan het huis op een gelijkspanningsnet was aangesloten, maar weten doe ik het niet.

U staat voor Universeel. Dat betekent dat ze zowel voor gelijk als voor wisselstroom geschikt waren. Dat was de originele reden om buizensets te ontwikkelen die een serieketen gebruikten voor de gloeistroom, en op een iets lager dan gebruikelijke anodespanning nog volle prestaties leverden.

Een U-toestel was goedkoper dan een X-toestel omdat er geen slijtagegevoelige triller nodig was om de gelijkstroom naar wissel om te zetten, met een heleboel (echt een heleboel) zeer zware filtercondensatoren en spoelen er bij.

Veiligheid? Iedere servicemonteur had een scheidingstrafo. Philips schreef het gebruik daarvan ook expliciet voor, inclusief valkuilen bij het aansluiten van meetapparatuur die aan aarde ligt.
Gebruik je die niet, dan leer je vanzelf wel waarom je die moet gebruiken.
Voor de gebruiker is alles 'gewoon' veilig; bij geen enkel ander toestel kijkt men op van het feit dat er netspanningdragende onderdelen in verscholen zitten. Denk jij na bij het aanraken van je lichtknopje, of het schakelknopje wel correct geïsoleerd is? Of bij de stofzuiger?

Er zijn uiteraard zéér gevaarlijke U-toestellen zoals deze: http://www.hupse.eu/radio/SBR_355U.htm
Philips heeft bij mijn weten altijd goed op de veiligheid gelet. Maar dit SBR toestel is bloedlink.

Een knopje met een langer stukje bakeliet om aanraken met kleine voorwerpen te voorkomen, en het schroefgaatje dichtsmeren met smeltmassa zijn geen dure aanpassingen vergeleken met een zware transformator van bést duur koper.

Tot in WO2 waren gelijkstroomnetten vrij gangbaar. Verhuisde je van (ik noem maar wat) een buitenwijk van Rotterdam naar het centrum, dan had je een heel nieuwe radio moeten kopen. Want in het centrum hadden ze bijvoorbeeld nog gelijkspanning, maar in de nieuwere wijken er omheen niet (fictief voorbeeld, er is ergens een hele lijst met spanningsniveaus en vormen).
Voor stofzuigers, strijkijzers e.d. maakte AC of DC niet echt uit, maar voor A-radio's dus wel.

Omgekeerd waren er ook C-radio's (geloof ik) die alleen voor gelijkstroom geschikt waren. Die hadden ook een serie-gloeiketen en anodevoeding recht uit het net. Het verschil was dat die dus geen gelijkrichter hadden waardoor ze niet op AC netten bruikbaar waren. Dat scheelde weer een buis, dus weer kosten.

Later, toen gelijkstroomnetten min of meer verdwenen waren, was het niet hoeven inbouwen van een trafo een manier om de toestellen goedkoper en lichter te maken.

--
Ik neem op kleine schaal reparaties voor anderen aan voor een leuke prijs.
Stuur een mailtje bij interesse.

Deze toestellen werden geproduceerd in de periode dat er een overgang was van dc huishoudelijk net naar ac. Zo konden zij op beide netten werken.

François

Universeel.

Dat is breed spanningsgebied.
Zowel gelijk als wisselspanning en vele spanning variaties.

Als ook de overzeese eilanden. Ook hele zwik aan soorten spanningen.

In die jaren was het per gemeente/gebied, verschillend wat op net werd gebruikt.

Betreft gevaarlijk?
Tja men wist met toestellen om te gaan, je zat er niet aan.

Als je ook stekker materiaal uit die hele vroege periode zag, dan was daar ook nodige
aanraak gevaar.
Ik heb hier enkele van die vroege porselein stekker materiaal.

Even goed, je gaat er niet direct dood aan.
Je hebt er wel even flink last van.
Er gebeurde echt wel wat ongevallen, zeker, heden ook nog ruim voldoende.

Ook heden verneem ik van verdomd weinig hobbyisten dat ze een optater van die U-toestellen
gekregen hebben.

--
"I haven't even turned this on to see if it works because as long as I don't it might"

De belangrijkste reden is uiteraard de geschiktheid voor diverse netten van destijds.

Enkele bijkomende zaken (meestal geen voordeel):

*Veel verlies, door gebruik van "dropper" weerstanden waardoor het meestal kleine toestelletje erg warm wordt. Toen er overgegaan werd van bakeliet naar kunststof kastjes moesten er vaak maatregelen tegen smelten en of vervormen van de kast genomen worden. In sommige toestellen werd dat opgelost door een asbest plaatje te monteren aan de bovenkant binnenin, soms door een metalen plaatje daarvoor te gebruiken. De verliezen door de dropperweerstanden werden in die tijd nog niet als een probleem gezien.

*Brom: door de meestal enkelfasige gelijkrichting was er meer kans op brom als het toestel op AC gebruikt werd.

*Het toestel was minder zwaar dan wanneer er ook nog een zware trafo in gemonteerd moest worden. Het toestel was daardoor makkelijk even te verplaatsen. Een dergelijk klein toestel was vaak een extra radio die op meerdere plekken gebruikt werd.

*Gevoeligheid minder bij gebruik op 110V door lagere voedingsspanningen op de buizen. Voeden dmv een autotrafo van 220 naar 110V om de verliezen te verminderen levert dus bij veel toestelletjes een slechtere performance op en een lager uitgangsvermogen.

Het heeft allemaal te maken met de geschiedenis van elektriciteit. De eerste centrales werden aan de rand van de stad gebouwd, zo dicht mogelijk bij het centrum. Waarom gelijkstroom? De reden was simpel: een stuk goedkoper dan de wisselstroomcenrales met transformatoren. Daarbij kon je de opgewekte gelijkstroom opslaan in accu's, om pieken in het verbruik op te vangen.
Er zat wel een (groot) nadeel aan: de transportafstanden waren beperkt, tot enkele tientallen kilometers.
Om die verliezen te beperken is er voor Nederland (naderhand) gekozen voor het 220V-systeem, ipv het Amerikaanse 110/227 V.
Voor het open land, zoals het platteland vroeger heette, is wisselspanning de enige optie. In centrales wordt door de huidige generatoren 10kV opgewekt, en omhoog getransformateerd naar 50, 150, 220 en 380kV...en weer naar omlaag naar de gebruiker, 220Vac, over grote afstanden.

Waarom nou zo'n rare waarde als 220V en niet gewoon 200V?. Dat heeft te maken met een van de eerste toepassingen van elektriciteit: Het gevaarlijke gaslicht als (straat)verlichting vervangen door booglampen. En deze booglampen geven het meeste licht bij een brandspanning van gemiddeld 55V. Voor twee van die lampen in serie heb je 110V nodig om de verliezen laag te houden....Naderhand is dit omhoog gegaan naar 220V, vier booglampen in serie, door betere isolatiematerialen

Uniformiteit was destijds ver te zoeken. Iedere elektricteitsmaatschappij had zijn eigen regels (normen) qua veiligheid en gebruik van elektriciteit. Vandaar dat je in de ene stad 110Vdc kon tegenkomen, in andere steden 220Vdc of 220Vac...

Gr.Paul

Alvast dank voor de antwoorden.
Veel van de antwoorden wist niet.
Dus weer wat geleerd.

--
A.Ouwehand
Tony Ouwehand