Elco 1000uF meet 1537uF, normaal? (Techniek Radio/TV)

door Ger Fust , Monnickendam, 01.03.2025, 16:51 (34 dagen geleden) @ Hans van Kampen
Bewerkt door Ger Fust, 01.03.2025, 17:14

Graag wil ik mijn ervaring met simpele digitale meetapparatuur delen voor het meten van condensatoren, waaronder ook elco's.

Omstreek 1980 kocht ik een B+K Precision 830 Autoranging capacitance meter.
Aangezien deze autoranging was, leek mij dat wel handig in veel gevallen.
Sinds 1974 was ik in het bezit van een Rohde & Schwartz LCR meetbrug. Dit was een echte analoge meetbrug, maar met digitale uitlezing. Er moest aan vele knoppen gedraaid worden om een minimum te zoeken, als dat minimum gevonden was kon de waarde, en bij condensatoren de verliesfactor worden uitgelezen.

Uiteraard ga je als je twee apparaten hebt die ongeveer het zelfde kunnen, meetresultaten vergelijken. Dat mijn R&S meetbrug nauwkeurig was (< 0,5%) bleek enkele jaren daarvoor toen een klant twijfelde aan de tolerantie van de door mij geleverd spoelen en condensatoren op een luidsprekerscheidingsfilter.
Wij zijn toen naar het Van Swinden Laboratorium gegaan (heet nu anders), want daar hadden ze de Nederlandse standaard voor diverse elektrische grootheden. Bovendien gebruikten ze daar een Radiometer meetbrug met een nauwkeurigheid van 0,1%. Toen bleek dat al mijn componenten ruim binnen de tolerantie vielen. Uiteraard heb ik 1 spoel en 1 condensator van die metingen nog jaren gebruikt als referentie om te ijken.

Helaas, het B+K digitale metertje gaf vaak andere resultaten dan de analoge R&S meetbrug. Na vele vergelijkingen kwam ik er achter dat de afwijkingen van de B+K 830 afhankelijk waren van de verliesfactor van condensatoren en elco's.
Bij een 1uF MKP condensator waren de afwijkingen minimaal, maar bij niet-gepolariseerde elco's van het fabrikaat Alcap dat ik destijds importeerde, liepen de verschillen van ca. 15% voor 4,7 uF op tot bijna 70% voor een 80 uF elco.
Dat waren voor mij onacceptabele afwijkingen, dus het apparaatje heeft jarenlang ongebruikt op de plank gelegen.
Toen ik op een tentoonstelling de importeur hier op aansprak, werd erg gezegd; dat ligt aan de manier van meten, dit apparaatje meet met een puls hoe snel een condensator wordt opgeladen en weer ontladen en bepaald zo de capaciteit.

Omstreeks 1985 kwam een oud-collega van Van der Heem, die inmiddels bij CN Rood werkte, bij mij wat spoelen ophalen voor collega's. Wij kwamen aan de praat over meetapparatuur die de fa. Rood leverde, zoals bijvoorbeeld een 'Wayne Kerr Automatic LCR meter, type 4225' met een basis nauwkeurigheid van 0,02%.
Na een korte demonstratie door hem heb ik ook zo'n apparaat aangeschaft. Tot op heden is deze nog bij mij tot volle tevredenheid in gebruik.

Het nadeel van goedkope digitale apparatuur kan zijn dat, door de cijfers achter de komma, het een nauwkeurigheid suggereert die het niet waar kan maken.
De gemeten verschillen tussen de R&S en WK waren minimaal, meestal in de orde van 0,1%.

Bedenk ook dat condensatoren en vooral elco's niet alleen een capaciteit hebben maar ook een serie-weerstand (ESR), een serie spoel (ESL) en een parallel weerstand!
Bovendien zijn die ook nog (enigermate) frequentieafhankelijk!

Dus: Meten is weten, als je maar weet wat je meet.

Indien iemand, in het bezit van een PEAK meter, 1 of 2 condensatoren waarvan minsten 1 elco van minimaal 100 uF, door mij wil laten testen kan dat tegen terugzendkosten.

--
"Tubes are for Music, transistors are for TV and electronics in general"