Bijna fatale fout... (Algemeen)
door Gerard Jongbloed 
, Bergen NH, 27.03.2008, 07:02 (6085 dagen geleden)
![[image]](http://home.hetnet.nl/~nostronica/images/GEC%20AC%20Mains%20Four-schema.gif)
Zie schema. Het gaat om een General Electric Co. Ltd. AC Mains Four uit 1935, een rechtuit ontvanger met roosterdetectie en terugkoppeling.
Om het toestel te reviseren, had ik het toestel uitgekast. De uitgangstrafo met smoorspoelwikkeling zit niet op het chassis maar zit nabij de luidspreker vastgeschroefd op de luidsprekerplank. Er loopt een 4-aderige kabel van chassis naar uitgangstrafo.
Bij het weer "inkasten" en aansluiten, bleek - achteraf - dat de ader van één van de 4 snoertjes te ver door het soldeerlipje op de trafo was geraakt en daar contact had gemaakt met de behuizing van de trafo (het snoertje dat loopt tussen de gloeidraad van de direct verhitte gelijkrichtbuis en de smoorspoel, "speaker field" in het schema). Omdat de behuizing van de trafo via één van de andere aders is verbonden met het chassis, gaf dit dus een regelrechte kortsluiting. Maar - nogmaals - dat weet ik nu, achteraf.
Goed, ik wist dus nog van niets, dus nadat alles weer aangesloten was, het toestel weer aangezet, en godver... niets. Of toch wel: de gelijkrichtbuis begon langzamerhand wel een hoop licht te geven!!! Snel dus het toestel maar weer uitgeschakeld en alles nagelopen. Daarbij kwam de kortsluiting aan het licht.
Gevolgen? Zo op het oog niets. Het toestel speelt weer, maar wel zijn alle spanningen pakweg 20V hoger. Kan de korte overbelasting van de gelijkrichter (als gevolg van de kortluiting) hebben geresulteerd in een soort regeneratie van de buis? (Maar ik raad niemand aan om dit zo dus te doen bij gelijkrichters die niet zoveel stroom meer kunnen leveren.) Verder lijkt er iets brom te zijn ontstaan en lijkt de vervorming iets hoger dan ervoor (alhoewel ik niet precies kan herinneren hoe het klonk in eerdere teststadia). Daarom mijn vraag of iemand met meer kennis en ervaring op buizengebied kan vertellen wat de "echte" gevolgen van de tijdelijke kortsluiting kunnen zijn. Maar voorlopig ben ik allang blij dat de gelijkrichter nog "leeft".
Overigens, voor meer informatie over dit toestel, zie
http://home.hetnet.nl/~nostronica/GEC AC Mains Four.htm
Groeten,
Gerard Jongbloed
Bijna fatale fout...
door Maarten Bakker , Haarlem / Delft, 27.03.2008, 08:53 (6085 dagen geleden) @ Gerard Jongbloed
Regeneratie is inderdaad mogelijk door een hoge stroom te laten lopen of door hem met de gloeidraad heet te stoken. Meestal onder beter gecontroleerde omstandigheden. Als je er op tijd bij bent gaat een buis er meestal niet stuk van, ik zou meer vrezen voor spoelen en trafo's (zeker een veldspoel wil je liever niet stuk hebben) maar in jouw geval heb je wellicht de ingaande draad kortgesloten dus geen kans op schade aan de spoel.
Bijna fatale fout...
door Gerard Jongbloed , Bergen NH, 28.03.2008, 04:39 (6084 dagen geleden) @ Maarten Bakker
Bedankt Maarten. Bevestigt mijn vermoeden. Ik heb inderdaad weleens het licht van een afstemoog wat opgekrikt door 'em een paar minuten te laten gloeien met een hogere gloeispanning.
Groeten, Gerard
Bijna fatale fout...
Hallo Gerard,
het is misshien wat ver gezocht - en de kans is vrij klein dat het navolgende werkelijkheid is - maar het zou toch kunnen:
Stel dat door een te hoge stroom er enkele wikkelingen in de smoorspoel beschadigingen hebben opgelopen in hun laklaag.
Hierdoor maken enkele windingen sluiting.
Dit is op zich niet zo fataal, alles blijft werken, zij het wel dat de wisselstroomweerstand (reactantie) van de smoorspoel een pak minder wordt!
Bijgevolg gaat deze niet meer zo goed afvlakken, de rimpelspanning wordt doorgelaten, en dat kan tot meer brom leiden.
Omdat de gesuperponeerde wisselspanning op de DC-spanning hoger is, meet je met je universeelmeter ook een iets hogere gelijkspanning op de 2e afvlakeclo, maar 30 V is wat veel.
Nu, in jouw toestel zal de smoorspoel de speaker bekrachtigen.
Als de smoorspoel -zoals gezegd - kortgesloten was, dan kon deze niet meer zo een sterk magnetisch veld opwekken om de speaker te bekrachtigen, dus dan was er geen geluid of veel minder geluid.
Kortom, je hebt weer een portie geluk gehad, niks aan de hand zou ik zo zeggen, ik denk als het toestel regelmatig speelt, dat alles weer wordt zoals vroeger.
Groeten en veel succes ermee!
Francesco
Bijna fatale fout...
door Gerard Jongbloed , Bergen NH, 27.03.2008, 11:05 (6085 dagen geleden) @ Francesco
Er zit veel goeds in jouw redenatie. Echter, in mijn geval vond de kortsluiting plaats direct vóór de ingang van de spoel. Er loopt dan geen stroom meer door de spoel, slechts door de gemakkelijkste weg (via de sluiting) naar het chassis. Geen spanning dus op de hoogspanningslijn, waardoor het toestel niet meer werkt. Volgens mijn eigen redenatie is dus alleen de gelijkrichtbuis overbelast geweest door een (veel) te grote stroomvraag.
Groeten, Gerard
Bijna fatale fout...
door John Hupse † , Schoonhoven, 27.03.2008, 11:33 (6085 dagen geleden) @ Gerard Jongbloed
alleen de gelijkrichtbuis overbelast
Ook de hoogspanningswikkeling van de nettrafo is enige tijd overbelast geweest.
Omdat de spanning is opgelopen na het incident denk ik dat er geen nadelige gevolgen zijn. Eventuele donkere vlekjes op de gloeiende kathodes of witte stukjes oxide los in de buis wijzen op een beschadiging van de kathode van de U12 buis.
Door de verbeterde werking van de gelijkrichter loopt er nu wat meer plaatstroom. Hierdoor is de luidspreker wat gevoeliger geworden, en de rimpelspanning is ook wat hoger. De brom neemt hierdoor toe. Soms helpt het ompolen van de aansluitingen van de veldspoel, deze kunnen bij een vorige reparatie zijn verwisseld. Hetzelfde geldt voor de aansluitingen van de brom-correctiespoel.
Bijna fatale fout...
door Gerard Jongbloed , Bergen NH, 27.03.2008, 15:52 (6085 dagen geleden) @ John Hupse †
Bedankt voor de tips, John!
Groeten, Gerard