Het is hier op het forum al diverse keren aan de orde geweest. De gelijkrichtbuizen zoals PY80, PY82, maar ook een GZ34 worden in de meeste testers niet op volle stroom getest. Het advies is dan om maar een nieuwe te plaatsen dan weet je zeker dat het goed is...

Nu kun je een buis als een gelijkrichter in het circuit redelijk goed meten. Dat wil zeggen: De voedingsspanningen zijn te controleren. Echter, als de voeding te laag is door een te hoog stroomverbruik verderop in het toestel, dan kan men de gelijkrichter ten onrechte beschuldigen. (Dit kan zijn door een lekke koppelcondensator, slechte elco enz...)

Maar gelijkrichtbuizen zijn erg gemakkelijk en veilig op het bureau te testen.
Ik laat hierna eerste een stuk theorie met metingen zien en daarna een snelle test.

Wat heeft men nodig:
2 voedingen 0-30V
1x 0-500mA meter (of meer bij zeer zware buizen)
Een passende buisvoet met 4 draden of kleine krokodillenklem snoertjes.

Theorie

Als eerste het meetschema:

De bovenste voeding stellen we in op de gloeispanning. Bij de PY82 is dat 19V
De onderste voeding laten we nog even op nul volt staan. Met deze voeding gaan
we namelijk de kwaliteit van de buis bepalen.

Als tweede de grafiek voor de te meten buis:

Deze grafiek geeft eigenlijk het verloop van de inwendige weestand weer. Als de kwaliteit van de buis afneemt dan neemt de weestand toe. De lijn is tot 180mA (= 0.180A) niet onderbroken. Dit is wat de buis continu aan stroom mag voeren. Deze stroom zal er lopen bij een anodespanning van 15V t.o.v de kathode.

De inwendige weestand op dat punt is: R = U/I = 15V / 0.180A = 83,3 Ohm. Dit gaan we testen!

We plaatsen de buis in de voet en draaien de voeding op naar 15V.

Resultaten:

De eerste PY82 trekt 171,4mA bij de ingestelde 15V.
Sommetje: R = U/I = 15/0.1714 = 87,5 Ohm.
Gezien de kleine afwijking ten opzichte van de opgegeven waarde keuren we deze buis goed.

De tweede PY82 trekt 106,6mA bij de ingestelde 15V.
Sommetje: R = U/I = 15/0.1066 = 140,7 Ohm.
Gezien de grote afwijking ten opzichte van de opgegeven waarde keuren we deze buis af.
De inwendige weerstand is hierbij bijna verdubbeld.

Hiermee hoop ik wat inzicht te hebben gegeven met wat de gelijkrichtlampen kunnen mankeren. Let wel op dat hier geen kortsluit testen in zijn opgenomen.

En dan nu de snelle test:

We gaan nu geen weestand meer berekenen maar alleen de spanningsval meten.

1- Gloeispanning instellen en buis op laten warmen.
2- Draai de anodevoeding op en KIJK naar de mA meter totdat deze op de 180mA staat.
3- Lees de spanning van de voeding af. Deze zou rond de 15V moeten liggen.

Als dit hoger is dan geeft dit slijtage weer. Als deze lager is dan heeft men een goede buis te pakken welke beter is dan de fabrieksspecificaties.

Wijkt de waarde meer dan 25% af? Dan is de buis wel verouderd. Dit hoeft niet altijd schadelijk te zijn. Verouderde gelijkrichters gaan wel versneld achteruit. Als het verlies in de buis groter wordt, dan ontstaat er meer warmte. De buis wordt heter en slijt nog harder enz...

Vooral in circuits met parallel geschakelde buizen moet men proberen 2 gelijke buizen uit te zoeken. Met deze manier kan met deze “matchen”.

Het mag duidelijk zijn dat bij dubbele diodes zoals EZ80, EZ81 de test per diode uitgevoerd moet worden. Of met een extra meter en een 3e voeding.

Nou dat was het weer

Roland Huisman