Röntgenstraling (Techniek Radio/TV)

door Roland Huisman @, Zwolle, 09.10.2009, 08:56 (5524 dagen geleden)

Hoi Allemaal!

In de diverse oude TV's staan waarschuwingen voor röntgenstraling.
De TX701 projectie TV heeft de MW6-2 beeldbuis welke röntgenstraling afgeeft.
Het Schmidt optiek is hierom o.a. voorzien van glas met een lood toevoeging.
Dit schermt de röntgenstraling afdoende af.

Ook in de kleurenbakken wordt voor röntgenstraling gewaarschuwd.
De hoogspanningskooi schermt de betreffende buizen af met een stukje blik.
Dit schijnt genoeg te zijn om geen röntgenstraling meer waar te kunnen nemen.

Nou ben ik eigenlijk benieuwd hoeveel röntgenstraling er ontstaat én
hoe gevaarlijk dit nu eigenlijk is. In ziekenhuizen werken ze met
loodschorten en dik beton om alles tegen te houden. Daar staat ook een
best vermogen achter om de röntgenstraling op te wekken. Maar Philips weet
de röntgenstraling binnen de HSP kooi te houden met een stukje blik...

Naar mijn idee is de aanwezige röntgenstraling in een TV dus niet zo sterk...
Nou was ik niet van plan mijn hoofd er in te drukken hoor. Maar de
waarschuwingen vielen mij jaren geleden al op in de toestellen...

Ik kan alleen maar terugvinden dát er röntgenstraling vrij komt.
Maar ik kan dus niets vinden over sterktes...

Wat ik wel vond is dat mensen een PD500 op 60KV misbruikten en dat hier
vervolgens een erg gevaarlijke hoeveelheid straling vanaf kwam...
PD500 overbelast rontgenstraling

Ik ben benieuwd wie er een gedegen onderbouwde uitspraak over kan doen :-D

Groeten, Roland

Röntgenstraling

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 09.10.2009, 16:12 (5524 dagen geleden) @ Roland Huisman

In de kooi inderdaad werkelijk enig gevaarlijk.
Bekijk de GY501 maar eens goed; "X-Ray".

Vandaar als je de kooi opend gaat er een schakelaar in werking en komt de HV niet meer op.

Vandaar dat oude KTV's gerepareerd werden met loodenschorten voor.

Voor de beeldbuis zou ook röntgen aan wezig zijn echter dat zou na enig 30cm afstand voldonde weg zijn,

Of dat werkelijk zo is of fabels weet ik niet meer,
weet wel dat die verhalen de ronde gingen.
Eind jaren 70 zou dat allemaal stukken minder zijn.

ACh zelfde met die Mobieltjes en zendmasten.
Een ieder houd een zender plat tegen het hoofd, alsof dat zo goed zou zijn.

Zou zeggen, laten varen al die konkels.

1 NIET
Dat is die Kooi dichtlaten bij inwerking toestel.!

Röntgenstraling

door Hans van der Marel ⌂ @, Hilversum, 09.10.2009, 17:51 (5523 dagen geleden) @ Maurice
Bewerkt door Hans van der Marel, 09.10.2009, 18:24

Radioactive straling komt in 3 smaken Alpha, Beta en Gamma straling.
Dit heeft te maken met de wijze waarop de straling wordt opgewekt en welke deeltjes ( ionen ) erbij betrokken zijn.

Alpha straling is de lichtste vorm en komt normaal slechts mm's tot enkele cm's
vanaf de bron.

Beta straling is middelmatige straling. Bereik enkele cm's tot meters.
Deze vorm zul je bij de tv aantreffen. Een lichte afscherming is voldoende.
Deze vorm wordt het meest voor medische toepassingen gebruikt.

Inderdaad zoals Maurice aangaf ALTIJD alle afschermingen in de hoogspanning terugzetten en bij voorkeur de tv niet zonder afschermingen aanzetten.

Gamma straling is de sterkste vorm waarbij afstanden van dm's tot kilometers kan worden gehaald Denk aan de bommen maar ook aan bestraling van patienten waarbij bij het laatste de dosis heel kort en vanuit meerdere punten heel gericht wordt uitgevoerd.

Over het algemeen geldt dat radioactive straling tot bepaalde dosiswaarden min of meer onschadelijk is ( er is continue kosmische straling om ons heen die bijv. rare effecten in computergeheugens ed kan hebben als deze niet zijn afgeschermd ( bitjes gewist/gezet ). Erboven zitten dosis die schade kunnen aanbrengen. Om die kans op schade te bepalen is het product dosis * tijd van belang oftewel een hele sterke dosis kan als hij heel kort duurt nog geen kwaad, andersom een lage dosis kan langer worden verdragen.
Hierbij is wel van belang dat er voldoende tijd zit tussen blootstellingen aan radioactiviteit dus na bijv. een foto in het ziekenhuis kun je beter een tijd geen radioactiviteit tegen komen ( dit voor mensen die er beroepsmatig mee te maken hebben ).

Een ander fenomeen van straling is dat de sterkte kwadratisch afneemt met de afstand dus afstand *3 dan sterkte /9.
Terugkerend naar de tv is dan duidelijk dat bij normaak gebruik er geen schade is te verwachten.
Ik zou er echter niet bovenop gaan zitten als je nog kinderen wilt.........
maar goed een tv is geen stoel !

Een tv die uit is geeft geen straling meer af. Deze straling komt alleen vrij bij de hoge spanningen die worden gebruikt.

Röntgenstraling

door Matthias Meijer @, Dordrecht, 09.10.2009, 18:02 (5523 dagen geleden) @ Hans van der Marel
Bewerkt door Matthias Meijer, 09.10.2009, 18:12

Radioactieve straling zoals alpha straling en beta straling zijn deeltjes die ontstaan door verval binnen atoomkernen. Respectievelijk He-kernen (twee protonen en twee neutronen) en electronen.
Röntgenstraling is elektromagnetische straling. Beide hebben wel gemeen dat ze ioniserend kunnen werken, en daarmee hetzelfde (schadelijke) effect kunnen tewerkstellen.
Gammastraling kan ook vrij komen bij verval in de atoomkern, maar betreft dan weer elektromagnetische straling (of je moet EM straling als deeltjes, fotonen, gaan beschouwen).

In het lichaam is een alpha stralingsbron overigens zeer kwalijk, omdat de alpha straling het sterkst ioniseert. Dan kan het bereik wel klein zijn, het effect binnen het lichaam is dat niet. En wordt gezien het kleine bereik dus ook niet gebruik in de radio-geneeskunde. Aangezien alpha straling al door een velletje papier tegengehouden kan worden, heeft het ook geen nut om dat binnen het lichaam te gebruiken, want alle straling zal geabsorbeerd worden door het lichaam.


Groeten,

Matthias

Röntgenstraling

door Hans van der Marel ⌂ @, Hilversum, 09.10.2009, 18:25 (5523 dagen geleden) @ Matthias Meijer

Heb mijn bericht over alphastraling aangepast....

Röntgenstraling

door jard neuteboom @, Bergen N-H, 09.10.2009, 18:55 (5523 dagen geleden) @ Hans van der Marel


Beta straling is middelmatige straling. Bereik enkele cm's tot meters.
Deze vorm zul je bij de tv aantreffen. Een lichte afscherming is voldoende.
Deze vorm wordt het meest voor medische toepassingen gebruikt.

Gelukkig niet!

Dan werden alle TV's in lood verpakt.
Ook de medische wereld gebruikt deze straling niet(meer)

In TV,s kan röntgenstraling voorkomen,veroorzaakt door het botsen van de elektronen op een materiaal met een hoog potentiaal.
Zoals het beeldscherm van Kleuren TV.

Op de buitenzijde van een kleurenbuis heb ik nooit röntgen kunnen meten.
Ook niet bii een wat oudere kleuren TV.

Groeten van Jard N.

Röntgenstraling

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 09.10.2009, 21:08 (5523 dagen geleden) @ jard neuteboom

Ik had ooit vernomen dat de vroege buizen KTV daar nog wel enig last van hadden.
Ca 30cm van vooraf vandaan blijven.
Maar ja meten is weten.

De GY501 hoogspannings diode heeft een stempel "X-Ray"
Typisch dat ik dat niet terug vind in de Datasheets.

Bij service aan mijn K8 ten tijde 1980 waar ik naats gestaan heb had de beste Philips man een loden schort voor, en kreeg ik hem zelf ook voor gehangen.
Zeg maar een soort kookschort met flink plak lood er in verwerkt.

Diegene met zo'n meettoestel in bezit (je ziet ze wel eens op MP) moeten zich maar eens melden.
Bij gelegenheid maar eens voor de K8 meten.

Röntgenstraling

door jard neuteboom @, Bergen N-H, 10.10.2009, 07:28 (5523 dagen geleden) @ Maurice

Hallo Maurice,

Ik heb als beroep 30 jaar service op Röntgenkamers in ziekenhuizen gedaan.
Daarbij hoort ook kontrole op de output van de buizen en de dosis,die de patient
krijgt.
Bovendien wordt gekontroleerd of de apparatuur geen stralingslek heeft en
wat er aan strooistraling achter de loodschotten overblijft.
Daarom lag er vaak een stralingsmeter achter in de auto voor de klus van de volgende dag.
Tja,en dan probeer je thuis ook wat te meten. Vandaar mijn opmerking.

Ik ben nu met pensioen,dus ik kan het nu niet meer demonstreren.

Groeten van Jard N.

Röntgenstraling

door PA4MW, 09.10.2009, 19:45 (5523 dagen geleden) @ Roland Huisman
Bewerkt door PA4MW, 09.10.2009, 20:00

Hoi Roland,

Een erg interessante vraag!

In het artikel van uw link stond dat een PD500 oorspronkelijk ontworpen was voor gebruiksspanning 25kV. Hier ga ik dan ook even vanuit. Elektronen welke vrijkomen uit de gloeidraad, worden van de kathode, door een elektrisch veld, eenparig versneld, naar de anode. Hierdoor krijgen de vrijgemaakte elektronen een zekere kinetische energie mee. Wanneer het elektron vervolgens botst op de anode, zal een groot deel van deze kinetische energie uitgezonden worden als röntgenstraling. Deze kinetische energie is globaal uit te rekenen (ik laat voor het gemak een aantal parameters buiten beschouwing, en bereken de straling voor een enkel elektron, maar even voor het globale idee).

Ek = Uab * q
Ek = de kinetische energie
Uab = het spanningsverschil tussen anode en kathode
q=de elementaire lading (in Coulomb), een constante van 1,602176462(63)×10^-19
Hieruit volgt dat Ek = 25×10^3×1,602176462(63)×10^-19 = 4,0x10^-15 Joule
Vervolgens rekenen we dit getal om naar eV (elektronvolt).
1MeV = 1,602176462(63)×10^-13 Joule dus, 4,0x10^-15 / 1,602176462(63)×10^-13 Joule = 2,497x10^-2 MeV. Er ontstaat dus (verliezen verwaarloos ik even) plm. 2,5x10^-2MeV aan röntgenstraling.

Nu, in hoeverre wordt deze straling geblokkeerd door een stukje aluminium? De halveringsdikte van aluminium bij röntgen- en gammastraling is 5x10^-2 MeV per 0,7cm en dus 7,145x10^-3 MeV per 1mm (factor /7 klopt niet helemaal, maar het is een goede benadering) dikte. De stralingsintensiteit neemt dus per mm: 7,145x10^-3 / 2,5x10^-2 = 0,2858 maal af waardoor 0,5^0,2858 = 82,03% van de stralingsintensiteit overblijft, en dus 2,5x10^-2x0,8203 = 2,05x10^-2 MeV.
Je ziet dus, dat de straling zo’n 17,97% afgenomen is. Is dit plaatje bedekt met lood, zal dit aantal nog veel verder af gaan nemen, daar lood een halveringsdikte van 5x10^-2 MeV per 7,9x10^-3 cm heeft.

In hoeverre deze straling schadelijk is, verschilt van mens tot mens. Het belangrijkst is de duur dat je wordt blootgesteld aan straling, en welk lichaamsdeel wordt blootgesteld. Straling direct in het oog zal veel meer schade opleveren als in je grote teen, daar het oogweefsel kwetsbaarder en meer permeabel voor straling is. Radiologen maken 10-tallen röntgenfoto’s in een kort tijdsbestek. Je kan je voorstellen dat dit erg veel straling op jaarbasis oplevert. Een enkele röntgenfoto daarentegen doet je geen kwaad. Hetzelfde geld een beetje voor de TV toestellen, een enkele keer kan geen kwaad, maar je moet niet dag in, dag uit boven een hoogspanningskooi gaan hangen. Daarbij neemt de stralingsintensiteit ook nog eens af met de afstand, daar ook lucht een halveringsdikte kent. De biologische schade van bovenstaand voorbeeld is eventueel ook te berekenen:

D=J/Kg
D= de geabsorbeerde stralingsdosis in Gy (gray)
J=Het aantal Joules
Kg=Het aantal Kg dat je weegt

De stralingsenergie die over is, na het passeren van het plaatje aluminium = 2,05x10^-2 MeV, dat is 3,2841x10^-15 Joule. Laten we zeggen dat de gemiddelde Nederlander 70Kg weegt, dan is de geabsorbeerde stralingsdosis 3,2841x10^-15 / 70 =4,692^-17 Gy. De stralingsweegfactor (ook wel Q factor genoemd) voor röntgenstraling is 1, dus is de equivalente dosis is ook 4,692^-17 Sv (Sievert). Dit is ongelofelijk weinig, ter referentie, tijdens twintig vlieguren op grote hoogte krijg je een stralingsdosis van 8,216^-6 Sv voor je kiezen. Wel is het zo dat de, berekende dosis per seconde geld en voor een enkel elektron. Je kan eventueel het aantal elektronen berekenen door de kijken naar de stroom die zal gaan lopen (deze weet ik even niet voor deze buis). Zo is 1Coulomb 1A per seconde. Dus als je I deelt door 1,602176462(63)×10^-19 weet je het aantal elektronen dat per seconde van kathode naar anode loopt, en als je dit getal vermenigvuldigd met 4,692^-17 Sv weet je de daadwerkelijke hoeveelheid röntgenstraling. Dit getal zal dan overigens een flink stuk groter worden :-)

Fijn weekend allen :-)

Michael

Röntgenstraling

door huub.jak, 10.10.2009, 14:38 (5523 dagen geleden) @ PA4MW

Hoe zit dat met een MAGNETRON, ? gr H.J

Röntgenstraling

door PA4MW, 10.10.2009, 16:40 (5522 dagen geleden) @ huub.jak

Hoi Huub,

Net zoals röntgen, is magnetronstraling een vorm van EM-straling. Het komt erop neer dat magnetronstraling watermoleculen en vetmoleculen hevig laat trillen (2,45GHz), waardoor warmte ontstaat. Vergelijk het maar met het wrijven van je handen langs elkaar in een snel tempo. Voor een mens kan magnetronstraling bij grote vermogens zeer schadelijk zijn. Weefselselvocht kan bijvoorbeeld gaan koken, met alle gevolgen van dien. We spreken dan wel over vermogens in de orde van enkele 100den Watts. Om die reden is het zeer onverstandig een magnetronbuis buiten een magnetron te gebruiken.

De behuizing van een magnetron vormt als het ware een bijzonder effectieve kooi van Faraday, waardoor vrijwel geen magnetronstraling zal ontsnappen. Over eventueel biologisch gevaar van magnetronstraling op lage vermogens, verschillen de meningen op dit moment nog. Naar dit onderwerp wordt dan ook veel onderzoek gedaan, daar het erg actueel is. Onder andere zenden veel WiFi-accespoints om en nabij de 2,4GHz uit, het zij in lage vermogens (in de orde van enkele 10tallen mW).

Het verschil tussen Röntgenstraling en magnetronstraling is de golflengte. Deze is voor magnetronstraling vele malen groter als Röntgenstraling. Van Röntgenstraling weten zeker dat deze schade berokkent aan ons DNA. Zo kunnen radicalen een breuk, een gat of brug in ons DNA veroorzaken, met alle gevolgen van dien.

Al resumerend is er dus eigenlijk (nog) geen conclusie te trekken over de schade van magnetronstraling bij lage vermogens. Maar het is absoluut onverstandig te experimenteren met een magnetronbuis.

Michael :-)

Röntgenstraling

door huub.jak, 10.10.2009, 17:15 (5522 dagen geleden) @ PA4MW

Ik heb ook wel eens een defeckte magnetron open gemaakt
hij zit ook vol met rode waarschuwings stikkers het was
een philips ,ik heb het weer dicht gemaakt en weggedaan,
ik denk daar kom ik niet aan, bedankt ,gr huub,jak

Röntgenstraling

door Jampie, 10.10.2009, 07:06 (5523 dagen geleden) @ Roland Huisman

Ik wil het ook wel eens weten wat nu de straling daadwekelijk is als het toestel in bedrijf is.
Ik kom wel een horloge tegen waar je mee kunt meten maar of het wat is?
Andere apparaten genoeg te krijgen maar meestal niet bekend of ze goed werken.
Iemand die hier zo'n meter heeft?

Röntgenstraling

door Ouwe Schipper @, Sassenheim, 13.10.2009, 15:05 (5520 dagen geleden) @ Roland Huisman

In een KTV van de oude stempel wordt gewerkt met spanningen tot 30 KV. De straling die daarmee kan worden opgewekt is "zacht" wat wil zeggen dat die nauwelijks enig doordringend vermogen heeft. Röntgen foto's worden gemaakt met een buis waar meer dan 150 Kv op staat; hoe hoger de spanning, des te "harder" de straling. Gamma straling wordt uitgedrukt in MeV, dwz dat je er meerdere (vaak tientallen) millioenen volts voor nodig zou hebben om dat op te wekken. Valt dus allemaal wel mee zolang je de kast van de TV dicht houdt

Röntgenstraling

door Jampie, 13.10.2009, 15:44 (5520 dagen geleden) @ Ouwe Schipper

Ok maar dat neemt niet weg dat het wel handig zou zijn om de daadwerkelijke straling te meten.
De tv's heb ik alleen de meter niet.
Tja er zullen ongetwijfelt gegevens over zijn maar ik heb ze nog niet kunnen vinden (ik neem aan dat philips zelf de straling wel gemeten heeft).

Röntgenstraling

door Hans van der Marel ⌂ @, Hilversum, 13.10.2009, 16:51 (5519 dagen geleden) @ Jampie

Heb je contacten bij de brandweer ?
Die hebben een waarschuwings- en verkenningsdienst die is uitgerust met stralingsmeter.

Röntgenstraling

door Jampie, 13.10.2009, 17:18 (5519 dagen geleden) @ Hans van der Marel

Ja dat wel zal hem es vragen.:-)

Röntgenstraling

door jard neuteboom @, Bergen N-H, 13.10.2009, 17:57 (5519 dagen geleden) @ Ouwe Schipper

Röntgen foto's worden gemaakt met een buis waar meer dan 150 Kv op staat; hoe hoger de spanning, des te "harder" de straling.

Hallo,

Dat is niet helemaal korrekt
150 KV is de maximum Anodespanning,waar de buis mee belast mag worden.

De standaard Rö-buis in diagnostiek wordt gebruikt tussen de 50 en 150 KV
Vanaf 50 KV bijv. voor vingertjes,knietjes ed.,doorlichten met beeldversterker bij 75 KV en alleen thorax(borst) foto's op 2 meter afstand op 125/150 KV.

Maar men heeft een hekel aan zachte straling,omdat die niet bijdraagt aan de beeldvorming maar wel een onnodige dosisbelasting geeft aan de patient.
Daarom is een 2,5 mm. Aluminium filter verplicht in de stralenbundel.

Voor mammografie (borstonderzoek) wordt wel het gebied gebruikt tussen 20 en 45 KV.
Dit gebeurt met een speciale buis met een zo klein mogelijk focus (is de kathode cq. Gloeidraad)

Groeten van Jard N.

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum