Hallo Pieter,

Hallo Kees,

Leuk ontwerp deze OTL versterker. Ik heb zelf ook wel eens nagedacht over een dergelijke versterker. Maar dan met PL504 c.q. PL519 buizen en bovendien direct uit het lichtnet gevoed. Als je toch de genoemde ringkern net-trafo gebruikt (of iets soortgelijks) èn een goed galvanisch isolerende ingangs audio transformator, dan geven die beide de vereiste isolatie van het lichtnet.

In mijn geval ging het om een heel goedkoop ontwerp met hele leuke resultaten. Blokgolf weergave ziet in ieder geval uitstekend uit. Voordat ik daar verder op ga uitlopen, wacht ik eerst andere meningen van de forumgebruikers af, met de voor en tegens.

Als ik een versterker met vele PL519 zou bouwen, dan neem ik een nettrafo van 230V/2x115V~ 5.000 VA. Een trafo van 2x 90 Volt 1500 VA zal ook wel voldoen en je kunt dan de zaak nog wat laagohmiger maken. De voeding kan dan symmetrisch opgebouwd worden met gemakkelijk verkrijgbare elco's. Tevens kun je de uitgangselco laten vervallen en het centrale punt van de voedingstrafo als luidspreker uitgang gebruiken, maar zonder centraal punt (0 Volt) kunnen ook de voedingselco's met vereffeningsweerstanden gebruikt worden en de luidspreker op het centrale knooppunt aansluiten. Zo krijg je dan een mooie DC koppeling aan de uitgang. Het knooppunt van de eindbuizen komt dan aan aarde te liggen (lijkt dan op het QSC ontwerp). De voorversterkers moeten dan ook symmetrisch opgebouwd worden (SRPP) en met een beetje geluk kun je alles DC koppelen en de eventuele offset meteen tegenwerken met het spanningstegenkoppel circuit.

Een net-trafo kan hier als UGT toegepast worden omdat er geen gelijkstroom in vloeit welke één kant uit magnetiseert.

Klopt inderdaad, en was ook mijn uitgangspunt. De werkelijkheid is dat met impuls weergave het nulpunt toch iets verschuift, een beetje in de plus en min gaat van enkele Hz, een soort slingerng dus. Dit is echter minimaal en niet hoorbaar, maar je ziet het op de oscillscoop. Om die reden heb ik ook een elco van 10uF 350V moeten opnemen. Dit is ook het geval zonder uitgangstrafo.

Voor extra vermogen zou je meerdere EL's/PL's parallel kunnen zetten. Lang geleden heb ik op een beurs een OTL versterker gezien met wel 16+16 stuks PL504 gezien, deze kon 400W audio leveren in laagohmige luidsprekers.

Jammer dat ik daar niet bij was. Op de VAD Hifi show staan bij de Graaff stand OTL buizenversterkers met vele PL504 buizen. Ik vind ze overigens ook erg mooi klinken in combinatie met goede luidsprekers. Hoewel 400 Watt eerder in de PA wereld thuishoort, kun je in de woonkamer ook leuke resutaten mee behalen. Denk hierbij aan dynamiek bij klassieke muziek, maar ook voelbare basdruk bij de huidige dance muziek, waardoor je een leuke allround versterker hebt.

groetjes,
-=Kees=-

Hallo John,

De nettrafo is waarschijnlijk het duurste onderdeel, deze moet minimaal 2x 65 mA kunnen leveren. Dat lukt dus meestal niet met een voedingstrafo uit een oude radio, wel als je 2 dezelfde hebt.

In dit geval zit in eenvoedingstrafo in die in Bi-Ampli radio's werd gebruikt. Meestal zit daar 2x EZ80 of 1x EZ81 uit. De trafo wordt ondanks het wat hogere stroomverbruik met de EL504 niet overmatig warm.

Een puntje van kritiek is de wijze waarop de gloeidraden van de EL504's zijn aangesloten. De maximale Ufk is 200 volt, dus dat zal anders moeten worden opgelost (b.v. via 2 afzonderlijke 6,3 volt wikkelingen).

Hier had ik ook mijn twijfels over. In de datasheet van de EL500 (EL504) zie ik dat Vfk 220V eff. is, dus ook wisselspanning. In de EL86 versterkers, zoals de AG9015 zie ik ondanks gescheiden wikkelingen, dat het gloeicircuit ook geaard is. Bij EL86 geldt dan wel dat de maximale Vkf dan 300 Volt is, en nominaal 100 Volt.
Wellicht kan ik het hele gloeidraadcircuit op een zwevend potentiaal van ca. 80 Volt leggen, rekening houden met de ECC81 (Vkf=90V), en de zaak goed ontkoppelen met een elco, eventueel in combinatie met een ontbrom potmeter van 100 Ohm met de middenaftakking op die 80 Volt leggen.

Is dat niet afdoende, dan moet ik naar een ECC83(Vkf=180V) grijpen, maar die doet het iets minder goed dan de ECC81.

Liefhebbers van eindtriodes kunnen nog een dubbelpolige schakelaar opnemen waarmee de schermroosterelco's worden uitgeschakeld. Hierdoor verplaatst de tegenkoppeling zich naar de eindbuizen en gaan deze werken zoals bij een triode eindtrap. Er worden dan wel hogere eisen gesteld aan de driver schakeling (tweede helft ECC81), hier moet dan nog even goed naar worden gekeken.

Ik zit eerder te denken om een ECC82 in SRPP opstelling toe te voegen om voldoende stuurspanning te krijgen en de spanningstegekoppeling daar op aan te passen. Dit ga ik niet proberen omdat ik 10 Watt al vrij laag in uitgangsvermogen vind.

Later wil ik een actief Baxandall klankregelnetwerk toevoegen met een ECC81 of ECC82 en de eerste trap wil ik dan als somvesterker (ECC81) laten werken voor meerdere inputs, waarbij de versterkingsfactor dan 1 is m.b.v. stevige spanningstegenkoppeling.
Het sterkste voordeel van actieve Banxandall regelingen vind ik de symmetrie en dat je zelf kunt bepalen wat de kantel frequenties zijn door alleen de condensatoren te veranderen, zonder nadelige invloeden van de neutrale klankinstelling als de lineare potmeters in de middenstand staan.

groetjes,
-=Kees=-

Hallo John,

Liefhebbers van eindtriodes kunnen nog een dubbelpolige schakelaar opnemen waarmee de schermroosterelco's worden uitgeschakeld. Hierdoor verplaatst de tegenkoppeling zich naar de eindbuizen en gaan deze werken zoals bij een triode eindtrap. Er worden dan wel hogere eisen gesteld aan de driver schakeling (tweede helft ECC81), hier moet dan nog even goed naar worden gekeken.

Ik heb de beide schermrooster elco's even losgesoldeerd. Het uitgangsvermogen zakt dan in elkaar naar 2,5 Watt. De ECC81 is niet optimaal ingesteld voor maximale spanningsuitsturing, maar omdat het om een relatief lage uitgangsspanning gaat is dat ook niet nodig. Ik kan de instelling veranderen, en wel de anode en kathode weerstand wijzigen zodat meer stroom gaat vloeien en dan langer in het lineaire gebied van de Ug1 - Ia karakteristiek blijft. Bij een ECC83, die in dit geval beter ingesteld is, zou je langer in het lineaire gebied zitten, maar het uitgangsvermogen blijft op 2,5 Watt.

Hoewel de versterking van de ECC83 iets groter is, wordt in dit geval de dempingsfactor een beetje te niet gedaan. Ik moet dan meer tegenkoppeling gaan toepassen en het uiteidelijk resultaat is naar verwachting dan hetzelfde als met de ECC81.

groetjes,
-=Kees=-

Hallo Huub,

Meen dat de 504 ook een peperduren mooien buis is ?

Ik denk het niet. Het is nog steeds een gewone lijn eindtrap buis van de HS van een TV en is naar mijn idee ook niet ontwikkeld voor audio. Wel werkt deze in mijn concept best wel goed.

we zouden de versterker moeten kunnen horen BENIEUWD
maar limburg is nog al wat uit de buurt, kom naar zaandam ?
zaanstad , gr huub.jak

Wat horen betreft zal deze versterker het niet beter doen dan een transistor versterker. Zoals je ziet heb ik een vrij stevig tegenkoppelcircuit toegepast, zodat ik alle soorten luidsprekers op kan aansluiten.

De sterkste kenmerken zijn nog wel de linaire weergave, krachtige basweergave in vergelijking met gewone buizenversterkers met uitgangstrafo's, goede hoge tonen weergave en het soft clip gedrag. In dit geval is oversturen dan niet zo'n probleem en niet hinderlijk hoorbaar.

groetjes,
-=Kees=-