Hallo forumlezers.

Hierbij een verslag van een reparatie tijdens de NVHR reparatiedag op 20 februari

Ik heb nu al een paar keer meegedaan met de door de NVHR georganiseerde radio reparatie dag. Op deze dag kunnen leden, maar ook niet leden, radio’s ter reparatie aanbieden. De reparatie zelf is gratis, eventuele onderdelen moeten betaald worden.

Meestal neem ik mijn eigen soldeerbout mee en wat handgereedschap. De meetapparatuur en onderdelen worden door de NVHR geleverd. Dick Zijlmans van de NVHR organiseert deze dagen altijd perfect mijn compliment voor die man!!!

Meetapparatuur wat aanwezig is:
Verschillende type oscilloscopen
Toongenerator
Condensator tester
HF signaalgeneratoren
Verder zijn er ook nog NVHR leden die eigen meetapparatuur meenemen zoals een buizentester.

Soms repareer je op zo’n dag wel 4 radio’s en gaan de eigenaren (en ik ook) na de reparatiedag weer met een goed gevoel naar huis.

Ik ben eigenlijk een reparateur die het liefst met een schema werkt en (op mijn gemak), het liefst zonder gestoord te worden, met meetapparatuur onderzoekt waar het probleem zit. Pas als ik zeker weet wat er fout is ga ik wat loshalen voor eventuele verdere metingen.

Ik werk dus niet vanuit een enorme ervaring zoals sommigen, die bij wijze van spreken, al aan het gloeien van een schaallampje zien dat de fout in de 2e MF zit.

Tijdens deze reparatiedagen is het niet erg rustig in de zaal, je krijgt van omstanders die meekijken vaak ook adviezen. Dat geheel maakt het steeds weer erg uitdagend en leuk om aan deze dagen mee te doen.

Ik had op deze dag een SABA radio type Wildbad 11 ter reparatie.

Er zat een schema bij deze radio. Volgens de eigenaar speelde de radio goed op FM maar op de AM , LG en KG was niets te ontvangen. Mijn eerste reactie naar de eigenaar was dat dit waarschijnlijk een “eitje” zou zijn en dat de radio weer snel zou spelen op de AM. Achteraf gezien had ik dit maar beter niet kunnen zeggen.

De eigenaar had zelf alle oude condensatoren (teerdot) al vervangen. Dit is te zien op de foto (geel gekleurde condensatoren)

De radio speelde inderdaad goed op de FM en was totaal stil op AM geen brom/ruis/ratel, etc.

Buizen:
Voor de zekerheid hebben we eerst de ECH81, EF89 en de EABC 80 buis laten testen.
Deze buizen waren goed.

Hier een gedeelte van het schema:

Afstemgedeelte:
Met een communicatie ontvangertje van een mede reparateur is de afstemoscillator getest van de radio (op de stand AM.). Ook deze werkte goed.

MF filters:
De fout moest dus wel in het AM- MF gedeelte zitten.
Als eerste van alle buizen die in het gedeelte ingang (ECH81) tot detectie (EABC80) de gelijkstroom instellingen gemeten. Gelukkig stonden de waardes voor FM en AM aangegeven op het schema. Deze waardes waren goed.

Ook tijdens de metingen ben je wel gewend dat je af en toe een “prik” hoort in de luidspreker. Bij deze radio niet hij was wel zeeeeer stil op AM.

Na de zoveelste keer een zeer grondige fysieke inspectie, zag ik een losse spoeldraad op het schakelblok. Het was zeer dun draad en bijna niet te zien zonder vergrootglas. Zou dat de fout zijn? Hoewel je eigenlijk weet dat dit waarschijnlijk niet de fout in de MF kan veroorzaken ga je toch eerst uitzoeken waar die draad aan vast moet zitten.

Na lang zoeken en redeneren, blijkt dit een loze draad te zijn die aan één kant vast zat aan een afstemkring. De draad was zo dun en deze dikte zat nergens op de spoeltjes.

Dus nu weer verder met de MF.

Als eerste met een HF zender AM gemoduleerd een 480KHz signaal op pen 2 van de EF89. Er zou nu een toon te horen moeten zijn en het afstemoog/streepje zou moeten sluiten. Maar er gebeurde niets. Dus de fout moest wel in dit stuk inclusief het MF filter 3 zitten.

Voor de zekerheid toch maar het eerste gedeelte van de MF (MF filter 2) testen. Dus signaal van 480KHz op pen 2 van de ECH81 en met een scoop meten op pen 2 van de EF89.

Het resultaat was geen signaal op de scoop. Bij verstemmen van de generator was er bij 40 KHz verschil wel signaal met een piek te zien. Zou het MF filter 2 er naast staan en het MF filter 3 ook een defect hebben? Dus twee fouten? Eigenlijk geloof je dat niet.

Inmiddels ben je dan al een paar uur bezig en nog steeds geen resultaat.

Ik ging twijfelen aan de HF meetzender en heb de metingen opnieuw gedaan maar nu met een generator die helaas niet gemoduleerd kon worden. Deze generator kon veel meer niveau af- geven.

Als ik met deze generator op punt 2 van de EF89 ging zenden met een niveau van 4 Volt dan ging het oog dicht en je hoorde dat de radio een ongemoduleerde draaggolf ontving.

Bij zenden op pen 2 van de ECH81 met dezelfde frequentie zag je niets op het oog en ook geen signaal (met scoop) op pen 7 van het MF filter 2. Wel zag je dan weer signaal bij 40 KHz verstemming van de generator.

Stel dat 4 Volt normaal was op het MF filter 3 en dus niet te hoog was op de EF 84, dan zou dus de fout moeten zitten in het deel met het MF filter 2.

Ik heb het MF filter 2 ook nog gemeten zonder de radio aan, dus met generator en scoop, ook toen zag ik een behoorlijke verstemming voor dat je piek zag.

Wat nu te doen na bijna 4 uur zoeken?

In een rumoerige omgeving een MF blik gaan open maken met alle risico’s? Weet je wel zeker dat dit het is?
Normaal zou ik thuis een dergelijke klus even laten liggen en er een nachtje over slapen. Samen met de eigenaar heb ik afgesproken dat we er nu mee zouden stoppen. En dat ik thuis met deze radio verder zou gaan.

Thuis heb ik alle metingen nog eens overgedaan. Steeds was de conclusie dat er in het MF blik nr 2 iets fout moest zijn waardoor deze 40 KHz verstemd was.

Bijna was ik zo ver om het blik open te maken , je weet wel velsrandjes weghalen, etc.

Bij een laatste visuele controle zag ik dat er een nieuwe gele condensator op pen 10 zat van MF filter 2. Volgens het schema zat daar alleen een draad naar een schakelaar.

Op het schema heb ik dit in rood aangegeven.

Deze nieuwe condensator was door de eigenaar tijdens het vervangen op de verkeerde plek gesoldeerd. Hij moest zitten aan R11 in plaats van aan pen 10 van het MF filter 2.

De eigenaar vertelde later dat hij de radio niet eerst geprobeerd had en dus niet wist of de AM voor de wijziging wel werkte.

Door de condensator van 4,7nF was het MF filter 2 behoorlijk verstemd en dat was dan ook de fout oorzaak.

Waarom in Driebergen de metingen met de eerste HF generator geen resultaat gaven bij zenden op pen 2 van de EF89 is me nog niet duidelijk. Thuis gaat dit nu wel goed ook met een laag signaalniveau. Misschien had de verkeerd aangesloten C hier ook een dempende werking. Maar ik denk toch dat de HF generator niet goed was.

De radio speelt nu eindelijk!!! goed.

Het is wel (voor mij) een radio waar toch weer in iets zat wat ik nog niet eerder gezien had. Bij AM en de hogetoonregelaar geheel naar rechts, verandert de selectiviteit van het MF filter 2 iets door een schakelaar die op de toonregeling zit. Dit heb ik in het schema aangegeven in het groen.

Ook zie je de gevoeligheid iets terug gaan in de rechterstand (oog gaat minder dicht). Het geluid wordt dan nog iets scherper. Ik had dit nog niet eerder gezien, weet iemand hier meer van.?

Ook de MF voor FM is anders nl 6,75 MHz in plaats van 10,7 MHz.

Met vriendelijke groet,

Loek