Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"? (Algemeen)
Goeie middag allemaal,
Ik ben naar dit forum verwezen bij mijn zoektocht naar informatie over een oud versterkertje dat ik al jaren op zolder heb liggen.
Er staat niet veel op ( "Manjah, High Fidelity Amplifier, designed by J.Wigman" ), maar ik ben gaan zoeken op wat er wel op staat en vond bijster weinig tot nu toe dus ik hoop dat iemand op dit forum me iets meer kan vertellen over het versterkertje.
Ik heb hier wat foto's neer gezet:
http://www.venushill.net/s/g/index.php?imgdir=manjah
Ik vond op het net een enkele post van Sander de Waal (Audiconsultancy.com)
en heb hem toebn geschreven of hij me iets meer kon vertellen en dit is wat hij me terug schreef:
"Jaap Wigman was een radioman van de oude stempel die al voor de oorlog bij oa. Valkenberg werkte.
Ook schiep hij de mythische figuur "Dr. Blan" voor Radio Bulletin, die nog heel lang daarna door anderen is voortgezet.
Na de oorlog ging hij bij Ronette werken, en was oa. verbonden als medewerker aan het toen net nieuwe blad "Radio Electronica" (1953).
Na nog een jaar in Duitsland te hebben gewerkt bij Rosenthal is hij veel te vroeg gestorven aan kanker (52 jaar).Vele oudere amateurs bewaren goede herinneringen aan hem als vlot schrijver en kundig technicus.
Manjah was de naam waaronder hij zelf in de pionierstijd van 'werkelijkheidsweergave' wat nog allemaal mono was, zijn versterkers bouwde en verkocht."
Ik zou graag weten wat voor speaker (Ohm/watt) je er het beste aan zou kunnen hangen bv. aangezien ik zelf niet bepaald technisch ben (ik weet alleen als gitarist dat je niet een speaker van het verkeerde Ohmage aan een buizen versterker moet hangen 
)
Verder weet ik niet of er iemand is die mogelijk interesse heeft in het dingetje want ik zou het zelf hoog uit mogelijk als oefen/thuis versterkertje kunnen gebruiken voor gitaar.
Ik hoop dat iemand me dus iets meer kan vertellen.
Stefan
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
door soundman2 
, Wouw, 18.01.2008, 10:42 (5962 dagen geleden) @ stefan
Bewerkt door soundman2, 18.01.2008, 11:16
De versterker is in de handel gebracht door Acoustical, destijds ook importeur van de triotrack pick-ups. De versterker is in Nederland gebouwd.
Volgens mij importeren ze nu B&O.
Er is nog wel wat over te lezen. http://www.beofriends.nl/nlpages/beonl.htm
Zo te zien zit er maar een eindbuis in. Het vermogen zal tussen de drie en zes watt zijn.
Een luidspreker zal ca vijf ohm moeten zijn. Ik denk dat het goed werkt met een luidspreker van vier of acht ohm.
Henk Roovers
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
door John Hupse † 
, Schoonhoven, 18.01.2008, 11:48 (5962 dagen geleden) @ soundman2
Een kort overzicht van de geschiedenis van Acoustical staat op de NGG website, zie Acoustical
Jaap Wigman is de ontwerper, niet de bouwer van deze versterker.
Dr. Blan was een pseudoniem van Drs. Ing. Cornelis Frederik Ruyter (1908-2002).
De versterker is een 4 Watt Acoustical grammofoonversterker uit ongeveer 1955. Je kunt er vrijwel elke laagohmige luidspreker uit die tijd op aansluiten. Hij is bedoeld om te worden gebruikt in combinatie met een grammofoon met Ronette kristalelement. Met de linker knop kan je de afspeelkarakteristiek voor verschillende soorten grammofoonplaten instellen.
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
door soundman2 , Wouw, 18.01.2008, 13:35 (5962 dagen geleden) @ John Hupse †
Dr. Blan was een pseudoniem van Drs. Ing. Cornelis Frederik Ruyter (1908-2002).
Was dat niet een figuur die rondwaarde in de Muiderkring, RB, Radio Blan etc.
Ik bracht hem niet in verband met acoustical.
Henk Roovers
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
door Bert V. , Amstelveen, 18.01.2008, 14:38 (5962 dagen geleden) @ soundman2
"Dr. Blan" was degene die het gevleugelde gezegde: "meten is weten" in de wereld hielp.
Bert
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
door thijs bouma , Haarlem, 18.01.2008, 20:59 (5962 dagen geleden) @ soundman2
Hallo henk,
Jac.Wigman was in de vijftiger jaren redacteur of hoofdredacteur van het blad "Radio Electronica ".
De redactie was gevestigd in Haarlem in de Velserstraat 1A.
De Manjah versterkers werden door Wigman ontworpen.Ik heb ook wel eens een uitvoering gezien met 2X EL-84.Het chassis was gemaakt van nogal slap aluminium.Wigman is jong overleden aan hartproblemen.Er stond indertijd in een van de "RE" bladen een overdenking toen hij overleden was.Veel ontwerpen in RE waren van zijn hand.
Vr.Gr.Thijs Bouma
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
door Laurens , Zaandam, 18.01.2008, 15:02 (5962 dagen geleden) @ stefan
Een versterker of luidspreker kent geen ohmage, maar een impedantie... spreek desnoods over weerstand, maar asjeblieft niet over ohmage...
Het vermogen van de speaker doet er niet toe, en iedere speaker met een impedantie tussen 4 en 16 ohm zal er wel goed op kunnen werken 
--
Ik neem op kleine schaal reparaties voor anderen aan voor een leuke prijs.
Stuur een mailtje bij interesse.
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
Vriendelijk bedankt voor alle info allemaal, ik ben weer wat wijzer geworden vandaag!!
Opmerkelijk trouwens...er zijn best wat verschillende waarden genoemd qua weerstand (of je het nu Ohm, Ohmage, weerstand, of 'pietje puk' noemt maakt me zelf niet zo erg veel uit, maar wel hoe veel )
Misschien maakt het bij zulke lichte dingetjes dan niet zo veel uit dus kennelijk? Hier, en in mailtjes zijn 4, 8, en 16 Ohm genoemd!?
Bij mijn grote gitaar versterker (120W.) zitten er verschillende uitgangen op voor 4, 8, en 16 dus daar zal toch wel een idee achter zitten neem ik aan ?
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
door John Hupse † , Schoonhoven, 18.01.2008, 17:07 (5962 dagen geleden) @ stefan
Stefan, ga maar uit van een nominale waarde van 5 ohm, dat was in die tijd gebruikelijk voor zoiets.
Bij een dergelijke versterker zit je dan goed met luidsprekers tussen de 2,5 en 10 ohm. Het vermogen zakt iets in bij 2,5 of 10 ohm, maar niet noemenswaard. Moderne versterkers zijn vaak kritischer v.w.b. de luidsprekerimpedantie, dit komt onder meer door de toegenomen miniaturisering.
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
door soundman2 , Wouw, 18.01.2008, 18:18 (5962 dagen geleden) @ John Hupse †
Moderne versterkers zijn vaak kritischer v.w.b. de luidsprekerimpedantie, dit komt onder meer door de toegenomen miniaturisering.
Is dat zo?
Buizenversterkers hebben doorgaans een grotere inwendige weerstand, waardoor overbelasting door een te lage afsluiting niet direct tot een defect leidt.
Bij de huidige halfgeleiderversterkers is de inwendige weerstand veel lager, waardoor de stroom volgens de formules sterk toeneemt bij een belasting met een te lage weerstand. Indien de versterker niet is voorzien van maatregelen, die voorkomen dat de geleverde stroom te groot kan worden, zal hij defect raken, omdat de maximaal toegelaten stroom door de eindtransistoren overschreden wordt.
Dat heeft volgens mij dus niet te maken met miniaturisering. Miniaturisering leidt er wel toe dat sneller thermisch problemen op kunnen treden. Toch is men in staat om thans versterkers te bouwen in een 19" ruimte van 45 mm hoog, die 2400 watt RMS aan de belasting kunnen leveren. Hiermee wordt m.i. aangetoond, dat thermische problemen ook bij vergaande miniaturisering beheersbaar zijn.
Overigens zal het uitgangsvermogen bij een buizen versterker minder afnemen bij een te hoge afsluitimpedantie vergeleken met zijn halfgeleidergenoot, doordat de inwendige weerstand hoger is. Een buizenversterker kent een ideale afsluitweerstand voor maximale energieoverdracht. (Dat geldt ook voor een transistorversterker als je hem als black box beschouwt, maar de verklaring daarvoor is dan anders)
Henk Roovers
Ik verwacht wel wat discussie, omdat er heel veel niet verteld wordt in mijn bijdrage.
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
door John Hupse † , Schoonhoven, 18.01.2008, 22:30 (5962 dagen geleden) @ soundman2
Miniaturisering leidt er wel toe dat sneller thermisch problemen op kunnen treden.
zal het uitgangsvermogen bij een buizen versterker minder afnemen bij een te hoge afsluitimpedantie
Ik denk dat we het wel eens zijn. Een van de problemen die door miniaturisatie ontstaat is dat de marges m.b.t. spanning en stroom veel kleiner zijn geworden. Dit wordt op een aantal manieren opgelost, b.v. door een effectieve stroom- en spanningsbegrenzing in de eindtrap. Hierdoor kan deze niet zomaar meer stroom gaan leveren, ook niet wanneer de spanning wat zou zakken. Het omgekeerde (dus minder stroom en meer spanning) is meestal ook niet mogelijk.
Dit betekent dat wanneer je b.v. de luidsprekerimpedantie halveert bij een moderne versterker het vermogen ook halveert. Het kan zelfs gebeuren dat een veiligheid in de eindtrap hierdoor aanspreekt en de versterker wordt uitschakeld. De moderne versterker is dus veel kritischer op dit punt.
Bij een buizenversterker zoals deze Manjah zijn de marges ruimer. Wanneer je de luidsprekerimpedantie halveert zakt de maximaal haalbare uitgangsspanning, en stijgt de stroom iets. De buis kan dit goed verdragen, zolang de plaatdissipatie maar niet wordt overschreden. Ook de uitgangstrafo en de voeding hebben voldoende ingebouwde marges op dit punt.
Een rekenvoorbeeld: Een 4 Watt pentodeversterker heeft een uitgangsimpedantie van 5 ohm. De max. spanning aan de uitgang is 4,4 volt, de stroom 0,89 A. Wanneer je de LS impedantie halveert wordt de spanning 2,75 volt en de stroom 1,1 A. Het vermogen is dan 3 Watt.
De inwendige weerstand van de versterker heeft hier niet mee te maken, deze wordt voornamelijk bepaald door de wijze van terugkoppeling. Een transistor heeft van nature een hoge uitgangsweerstand, net zoals een pentode. Met terugkoppeling kan je de inwendige weerstand verhogen of verlagen, het vermogen blijft gelijk.
De optimale belastingsimpedantie is voor een klasse A pentodeversterker en een transistorversterker gelijk, n.l. de voedingsspanning gedeeld door de plaatstroom. Bij een EL84 b.v. 250 : 48 = 5200 ohm. Bij een seriebalans schakeling deel je de uitkomst door 4 (dubbele stroom, halve spanning).
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
door soundman2 , Wouw, 18.01.2008, 22:58 (5962 dagen geleden) @ John Hupse †
Dit betekent dat wanneer je b.v. de luidsprekerimpedantie halveert bij een moderne versterker het vermogen ook halveert. Het kan zelfs gebeuren dat een veiligheid in de eindtrap hierdoor aanspreekt en de versterker wordt uitschakeld. De moderne versterker is dus veel kritischer op dit punt.
Het kan zijn dat ik het verkeerd lees, maar als de luidsprekerimpedantie lager wordt, dan zal het afgegeven vermogen van de versterker toch stijgen? Ga ik van bijv 8 ohm naar 4 ohm, bij een uitgangsspanning van 5 volt, dan stijgt het vermogen toch van ca 3 watt naar 6 watt.
Een transistor versterker zal als zodanig ook werken, zolang de maximale stroom niet bereikt wordt en de stroombegrenzing niet aanspreekt. Iets dergelijks bij nominaal vermogen zou fataal zijn voor de eindtransistoren. Ze lopen niet net als buizen even rood aan. Een goede stroombegrenzing is dus absoluut noodzakelijk.
Verder denk ik ook wel dat we over hetzelfde fenomeen praten of denken
Henk Roovers
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
door John Hupse † , Schoonhoven, 19.01.2008, 10:34 (5961 dagen geleden) @ soundman2
maar als de luidsprekerimpedantie lager wordt, dan zal het afgegeven vermogen van de versterker toch stijgen?
Het afgegeven vermogen is het hoogst wanneer je de versterker belast met de door de fabrikant aangegeven luidsprekerimpedantie. Wanneer je een luidspreker met een hogere of lagere impedantie aansluit daalt het afgegeven vermogen.
Bij het aansluiten van een speaker met een lagere impedantie zal de versterker voortijdig vastlopen op de stroom. Bij een hogere impedantie loopt deze vast op de spanning. Bij een impedantie gelijk aan de voedingsspanning gedeeld door de maximaal te leveren stroom is het vermogen het hoogst.
Belangrijk is het gedrag van de voeding. Wanneer je een voeding gebruikt met een scherpe stroom- en spanningsbegrenzing (zoals noodzakelijk bij zeer compact gebouwde versterkers) zijn de marges m.b.t. de aansluitimpedantie klein. Een voeding die zonodig wat meer stroom afgeeft bij een wat lagere spanning in combinatie met een eindtrap die hier tegen kan geeft wat meer vrijheid in de keuze van de luidsprekerimpedantie.
Het is niet zo dat het een per definitie beter is dan het andere. Maar er zijn dus wel aantoonbare verschillen. Een van de problemen met luidsprekerimpedanties is dat deze vaak zeer complex zijn, en nogal afhankelijk van de frequentie. Wanneer er op een luidsprekerbox "5 ohm" staat kan het zijn dat de impedantie bij bij een bepaalde frequentie b.v. 3 ohm is en bij een andere frequentie 12 ohm. Dit komt door de constructie van de speaker(s) en de kast, en de eventueel toegepaste wisselfilters. Uiteindelijk is het natuurlijk de bedoeling dat de combinatie versterker-luidspreker optimaal is.
De vooroorlogse triode eindtrappen zijn nog toleranter in dit opzicht. Vooral de balans eindtrappen met 2 triodes. Maar dit gaat ten koste van het rendement en dus de compactheid en kostprijs. Vandaar dat de pentode en later de transistor het pleit hebben gewonnen.
Vraag over "Manjah" versterker, "designed by J.Wigman"?
door soundman2 , Wouw, 18.01.2008, 16:02 (5962 dagen geleden) @ Laurens
Een versterker of luidspreker kent geen ohmage, maar een impedantie... spreek desnoods over weerstand, maar asjeblieft niet over ohmage...
Het vermogen van de speaker doet er niet toe, en iedere speaker met een impedantie tussen 4 en 16 ohm zal er wel goed op kunnen werken
De impedantie wordt ook uitgedrukt in OHM, dus zoveel is daar niet mis mee. Bij een impedantie is er naast het reeele deel ook nog een imaginair deel, maar daar waren we niet mee bezig.
Henk Roovers