Heb mijn variac voorzien van een lamp in serie: nu een His Masters Voice type 450 hierop aangesloten: dit is een metalen kast. Als ik de spanning meet op de draad die naar de radio loopt, krijg ik amper 160 à 170 volt bij een variac op 100%
Ook brandt de lamp met gewone lichtsterkte. Is dit nu door een kortsluiting? En is de kortsluiting de reden dat er amper 160 volt naar de radio komt? Toch speelt de radio redelijk goed. Heb ook eens de spanningscaroussel op 110V gezet, en dan de variac langszaam omhooggedraaid: dan meet ik nog maximum een 80V. en toch speelt de radio??

Wie kan een (nieuwsgierige)leek uitleggen hoe dit komt

Hoeveel Watt is de gebruikte 220V testlamp?

Als die lamp brand verbruikt de radio relatief te veel stroom, maar even
eerst vertellen welke wattage lamp je gebruikt om te testen.

kunnen we gaan rekenen.

Maurice,
heb met 40watt en 60 Watt geprobeerd. De radio rechtstreeks op 220V speelt schitterend met goed volume, maar ik liet hem maar enkele minuten spelen uit voorzichtigheid. Kan het zijn dat de lamp als weerstand werkt, en daardoor minder spanning doorlaat? Of is mijn variac niet goed meer? Zonder de lamp in serie werkte hij in ieder geval OK: heb de spanning nagezien door telkens 10% omhoog te draaien en dit was goed tot op ongeveer 5% afwijking. Het is ook een antiek gevalletje, die variac.

Hallo Koen, er is niks mis met je variac.
De voorschakellamp die je gebruikt heeft inderdaad een zekere weerstand waardoor de spanning op je radio minder wordt en dat is ook de bedoeling.
Als de spanning naar de radio wat weinig wordt mag je ook een 75 watt lamp gebruiken, hangt af van het verbruik van je radio. Henk Geurds.

Heb mijn variac voorzien van een lamp in serie: nu een His Masters Voice type 450 hierop aangesloten: dit is een metalen kast. Als ik de spanning meet op de draad die naar de radio loopt, krijg ik amper 160 à 170 volt bij een variac op 100%
Ook brandt de lamp met gewone lichtsterkte. Is dit nu door een kortsluiting? En is de kortsluiting de reden dat er amper 160 volt naar de radio komt? Toch speelt de radio redelijk goed. Heb ook eens de spanningscaroussel op 110V gezet, en dan de variac langszaam omhooggedraaid: dan meet ik nog maximum een 80V. en toch speelt de radio??

Wie kan een (nieuwsgierige)leek uitleggen hoe dit komt

De lamp moet je meer zien als een beveiliging bij een botte sluiting in je toestel.
Het lichtnet kan meestal 16 ampere leveren en dat is soms te veel van het goede, waardoor in principe 3,6 Kwatt warmte ontwikkeld kan worden. Goed voor een flinke knal of een lekkere fik.
Omdat wisselstroomvoedingen met instelbare stroombegrenzing niet zo dik gezaaid zijn, wordt vaak de toevlucht genomen tot andere manieren van stroombegrenzing.
Een gloeilamp doet dat op een fijne manier. Als hij koud is is de weerstand vrij laag en zal een verbruiker goed werken als de stroom niet te hoog is. Is de verwachte stroom wel te hoog, dan zal de lamp gaan gloeien, waardoor de stroom niet evenredig toeneemt met de spanningsval (het is een ptc weerstand).
Wat we feitelijk willen bereiken is dat bij een fout het toegevoerde vermogen niet exorbitant hoog wordt, maar tussen zekere grenzen blijft, zodat we de kans hebben om in te grijpen.
Je kunt beginnen met een lampje van 40 watt, maar evengoed kun je de stroom begrenzen met een lamp van 150 of 200 watt. De stroom blijft dan echt wel klein genoeg om een transformatorwikkeling niet meteen naar de transformatorenhemel te laten opstijgen. Werkt de zaak wel goed, dan valt er nauwelijks spanning over delamp.
Overigens kun je de lamp het beste tussen je variac en de radio zetten. Sommige variacs hebben nogal wat leegloopverliezen en die stroom daarvoor moet anders ook door de lamp. Dat zou tot verkeerde conclusies kunnen leiden.

Henk Roovers.

Maurice, kun je nog eens verdergaan op mijn bericht ivm. de kortsluiting? Ik gebruikte zowel een 40W als een 60W lamp.

Dacht dat het nodige al reeds beantwoord was als ook in andere draden.

Maar goed,

Begin met te meten VOOR de lamp, dat moet dus wel 220V geven als je de variac ook op 220V zet.

Dan omdat de lamp brand klopt het dus dat daar achter de spanning lager is.

Wat je doet is niet meer dan 2 weerstanden in serie zetten en daar gaat stroom
door lopen.

Dan heb je dus ook over de lamp een spanningsval en klopt het dat je radio minder spanning krijgt.

De lamp is niet meer als test en soort stroombegrenzing.
Stel de radio heeft kortsluiting = lage weerstand, zal de lamp dus vol gaan branden.
echter doordat de zaak in serie staat kan de stroom nooit hoger worden dan de enkele lamp toelaat.

Daar zit je veiligheid.
Immers anders klapt de hoofdzekering pas bij meer dan 16A, je radio heeft het dan reeds al flink begeven.

Doet de radio het met lamp, geen grote rookwolken etc, kun je over gaan tot
direct op het net(cq via de variac eerst weer netjes opdraaien)
vergeet daarbij niet de 1e spanningen te meten in de voeding van de radio.
Die moeten kloppen.

Vast en zeker zitten er ook nog in de voeding naast grote elko's van ca 50uF / 350V nog andere condator ca 22nF / 630V.
De zogenaamde Ratel-condensator.
Die zijn vaak defect/slecht.

Maurice,
wat zijn de "1e" spanningen in de transfo, en hoe meet ik die( of hoe weet ik welke spanning het moet zijn)
De ratelcondensator: kan je die visueel herkennen? of moeten al deze vragen beantwoord worden via het schema?
Algemeen: als (gebeten) leek: hoe pak je systematisch een oude radio aan? Ik denk dat heel wat mensen dit graag zouden leren! Kan er op het forum niet eens een rubriek gemaakt worden getiteld bvb: " de 10 eerste stappen om een oude radio veilg in eer te herstellen"? Ik vind het zo leerrijk en spannend, maar heb behalve wat gereedschap, enkel een multimeter en veel geduld.Ik heb de cursus van het radiomuseum al eens doorgenomen, alleen heb ik het gevoel dat hierin reeds verondersteld wordt dat je electro-technicus bent, wat in mijn geval niet zo is.
Overigens ben ik zeer blij met jou reacties en ook die van anderen: het is niet evident om als vakman een leek wegwijs te (willen) maken!

Koen,

kijk een boven aan in de knoppen balk.
Daar zitten knoppen.

Kom je uit op de Tips en Truuks pagina.
Daar is enorm veel tijd en energie in gestoken dat bij te houden en in te delen.

Al je vragen worden daar behandeld, als ook cursus materiaal, hoe een radio op te starten, meten en weten.
Je bent wel even wat dagen bezig dat door te worstelen.

Daarnaast op internet echt zo heel veel te vinden.
Bedoel ik echt nuttige info ook op jouw niveau.

Je zult voor je aan een radio begint toch echt ook wat in de boeken en theorie moeten duiken om er een beetje wat van te snappen.

Maurice,
al tientallen uren heb ik gezocht in tips&trucs. Wat ik graag zou zien, is een soort 10-geboden om een radio veilig terug op te starten? Kun je trouwens ook eens laten weten hoe je een ratelcondensator herkent, en wat je bedoelde met "1e"spanning op de voedingstransfo?

Wat ik graag zou zien, is een soort 10-geboden om een radio veilig terug op te starten?

Om mee te beginnen maak je een schakeling met een variac, een wisselspanningsvoltmeter (AC) en een fitting van een gloeilamp.

Aan de uitgang van de variac monteer je een dubbel stopcontact; 1 stopcontact om de voltmeter op aan te sluiten, en een 2de om de gloeilamp of radio in te steken.
Van het snoer dat naar de lampfitting loopt knip je 1 van de draden door en die twee eindjes monteer je aan de lampfitting. Aan het ene uiteinde monteer je een stekker, aan het ander uiteinde een stopcontact.
Hierboven is de schakeling schematisch weergegeven.
Je hebt nu de basis waarmee je een radio kunt gaan opstarten.

Voor een kleine radio gebruik je als stroombegrenzing een gloeilamp van 40 of 60 Watt, voor een radio die veel vermogen verbruikt ( = veel buizen aan boord heeft) een lamp van 100 Watt.
Als de radio veilig is bevonden, d.w.z. de lamp gaat maar heel zwak gloeien op het moment dat de netspanning van 230 Volt met de variac is bereikt, dan kan de lamp er tussen uit.

Vervolgens lees je aandachtig de volgende artikelen door:
Tips & Trucs : Opstarten lang ongebruikte radio
Een nieuwe oude radio in huis
Tips & Trucs : Le moment supreme

Kun je trouwens ook eens laten weten hoe je een ratelcondensator herkent,

Tips & Trucs : Ratelcondensatoren

Met uitzondering van het schemaatje (dat ik zojuist heb getekend) is alles terug te vinden in de Tips & Trucs encyclopedie van dit forum. Als je het niet bent tegengekomen heb je niet goed gezocht.

en wat je bedoelde met "1e"spanning op de voedingstransfo?

In deze thread heb ik "1e spanning" niet kunnen terugvinden, maar er zal waarschijnlijk de primaire spanning bedoeld worden.
De primaire wikkeling van de voedingstransformator is de wikkeling die op de 230 Volt wordt aangesloten. De primaire spanning is dus die 230 Volt op de wikkeling.

Te laat realiseerde ik me dat de meeste variacs autotrafo's zijn, dus zonder gescheiden primaire en secundaire wikkelingen.
Hier het schema zoals dit in de praktijk het meest zal voorkomen.

Bedankt Ed, en allen die reageerden. Ik zal de tips eens printen, leest makkelijker, zo kan ik mijn kennis stilaan uitbreiden.