(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC (Techniek Radio/TV)

door Beach11 @, Noordwijk ZH, 02.01.2020, 19:36 (1547 dagen geleden)

Beste lezers.

Een tijdje terug kreeg ik een doosje vol buizen. Zat niet heel veel bruikbaars in, maar wel een aantal ECH83 (en ECH81). Dit zijn mixer buizen, heptode/triode en gedefinieerd bij lage spanningen 6V3 en 12V6. Tsja wat kan ik daarmee doen?

Aangezien ik ook enkele buizenradio´s in huis heb, waarvan een enkele slechts AM kan ontvangen bedacht ik mij dat het wellicht mogelijk is een AM zendertje te maken voor huisgebruik.

Dus schakeling ontworpen, printje gebakken, beetje verdiept in antenne-theorie, spoeltje gewikkeld (transformatortje) en experimenteren maar. Lijkt het toch heel aardig te doen, dus besloten het te delen op dit forum. Wellicht vinden anderen dat ook leuk en wellicht kan er nog wat getuned worden aan de schakeling.

[image]

De spoel wikkelen bleek het grootste obstakel (voor mij). In de handel kun je lege ´hulzen´ kopen met een kern. Echter die zijn gemaakt voor 20-30MHz toepassingen. Mijn 1e poging bleek dus te hoogfrequent. Twee op elkaar gelijmd, meer wikkelingen. Nu heb ik iets dat werkt in de ca 1 Mhz regionen.

Ik wijk iets af van het standaard schema dat Philips heeft gepubliceerd, met name de oscillator heeft wat moeite te starten bij deze lage spanningen, en het aanpassen van de ingangsweerstand en de koppelcapaciteit naar de grid gaf best wat verbetering.

[image]

[image]

Let op: het schema heeft meerdere opties, zo kun je de filamentspanning met een dikke weerstand maken vanaf de 9V of je gebruikt een spanningsregelaar (zoals ik heb gedaan). De antenne kun je uitkoppelen met een PI schakeling of (zoals in deze opzet) met een enkele variabele condensator en parallel een capaciteit. (L1-C8_C12 zijn dus optioneel).

Ik heb de boel getest in huis met een antenne van ca 2 meter. Ik kan in huis alles ontvangen vanaf deze zender.

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door Jan Kootstra ⌂ @, Ede, 03.01.2020, 12:35 (1546 dagen geleden) @ Beach11

Hallo,
Heb uw amzender bijdrage gelezen en zoek nu buizen-am-zender anders dan de bekende Tweamz en ben erg benieuwd naar hoe u de spoelen heeft gewikkeld, met wat voor materiaal etc. Zal zelf nu een poging ondernemen deze van u te bouwen.Bij voorbaat dank.

Jan Kootstra,
Ede gld

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door Beach11 @, Noordwijk ZH, 03.01.2020, 17:06 (1546 dagen geleden) @ Jan Kootstra

Hi Jan

Voor mij was het spoel wikkelen ook de 1e keer, en ik heb wat ge-experimenteerd met spullen die ik heb liggen.Dus het prototype is gewikkeld op een losse ferrietcore van 25mm lang en diameter 5mm. Draad komt van een kapotte elektrische tandenborstel (!) 0,22mm diameter. 2x 30 windingen ongeveer. Dat werkte zowaar, maar voor een PCB onhandig en ik kan dan ook de core niet verdraaien in de spoel en dus zat ik vast aan een bepaalde frequentie, of ik zou de capaciteit variabel moeten maken.

Wat gezocht op ebay en daar kwam ik ´inductor shell skeleton´ tegen. Diameter 5mm, echter slechts 8mm hoog. Zoals op de foto 1, heb ik dat gewikkeld (zelfde draad) maar dan kom ik op een bruikbare frequentie van ca 5MHz en dat is voor AM te hoog. Maarja ik had de PCB al gemaakt en moest en zou de skeletons gebruiken dus heb ik er twee op elkaar gelijmd met superglue. Bij de 1e versie daarvan had ik te weinig wikkelingen gebruikt. Later dus een 2e gemaakt met -naar ik meen- 2x 60 wikkelingen. Ik weet niet zeker waar ik het draad vandaan heb, het lag in het kistje. Ik heb ook nog een versie gewikkeld met speakerdraad, echter dat bleek niet geisoleerd dus ik had alleen maar sluiting. (Leermoment: eerst meten voor wikkelen :-) )

Op internet kun je rekentools vinden hoe je een spoel kan wikkelen, met welke diam draad e.d. Daar heb ik gebruik van gemaakt. Wat je wilt is ca 100uH-200uH.

In het schema staat een verkeerde waarde voor R19 zie ik nu. 270 Ohm is te klein voor de blauwe led, die brandt door bij deze waarde. Ik heb er 1k8 in zitten.

Verder bleek dat met name de capaciteiten rondom de oscillator enigszins kritisch zijn. Niet qua waarde maar wel de kwaliteit ervan.

Als je het PCB ontwerp wilt hebben kan ik je die toesturen. Ik heb ook nog een aantal buizen eventueel.

Gr. Arjen (aka Beach, ik ben zeer voorzichtig met mijn gegevens op internet)

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door ruudtx @, 03.01.2020, 21:14 (1546 dagen geleden) @ Beach11

Die ECH 81 komt veel voor in ontvangers, waarbij de triode gewoon als oscillator wordt gebruikt. Als je de onderdelen uit een oude radio op precies dezelfde manier gebruikt voor dat deel van de schakeling, lijkt me simpeler. Wel begint de sc op 530 + MF (meestal rond 450 kHz)

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door Beach11 @, Noordwijk ZH, 03.01.2020, 21:46 (1546 dagen geleden) @ ruudtx

Heb ik ook naar gekeken, maar -zo heb ik begrepen- je wilt niet op IF frequenties uitzenden, daarom zijn ze ook zo gekozen toch? Dan zit je de IF frequentie in de weg?

Arjen

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door kris @, Gent België, 03.01.2020, 22:17 (1546 dagen geleden) @ Beach11

Ruud bedoelde dat als je de oude oscillator onderdelen gebruikt (oa de spoel)je oscillator minimum gaat werken op 530kHz + 450kHz wat ongeveer 1 Mhz geeft als minimumfrequentie. Je zit dus ver weg van de MF.

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door humfred ⌂ @, Dubai, 04.01.2020, 14:11 (1545 dagen geleden) @ Beach11

Ik wil hier niemand om zijn noeste arbeid beledigen en met respect...maar waarom neem je niet gewoon een Amroh 402 spoel of Philips PP11 spoel?
Dit soort spoelen zijn ook nog nieuw te koop, zelfs in print-uitvoering.

Bij www.roerentechnik.de vind je alles wat je nodig hebt hiervoor. Litzedraad, spoelvormpjes en de beroemde 402 spoel in nieuwe uitvoering.

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door kris @, Gent België, 04.01.2020, 16:13 (1545 dagen geleden) @ humfred

Humfred bedoeld deze site... www.roehrentechnik.de roerentechnik leidt naar een DNS error :-)

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door humfred ⌂ @, Dubai, 05.01.2020, 12:33 (1544 dagen geleden) @ kris

Klopt...mijn excuses voor de foute link (schrijffout)

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door Hans Op den Camp @, Leusden, 04.01.2020, 17:04 (1545 dagen geleden) @ humfred
Bewerkt door Hans Op den Camp, 04.01.2020, 17:12

Bedankt voor de link Fred. Interessante site met mooie spullen voor de radiohobby. Ik was op zoek naar litze wikkeldraad en dat hebben ze daar ook in kleinere hoeveelheden en dan hoef je tenminste geen rol van 400 meter te kopen die ik in de komende 125 jaar niet gebruik :-).

--
Met vriendelijke radiogroet, Hans

[image]

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door Beach11 @, Noordwijk ZH, 04.01.2020, 17:53 (1545 dagen geleden) @ humfred

Blijkbaar heb ik niet goed genoeg gezocht op internet....
Bedankt voor de link.

Echter, het is toch ook leuk om zelf een spoeltje te wikkelen?

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door gertjanrhe @, Gooi, 04.01.2020, 19:28 (1545 dagen geleden) @ Beach11

het is zeker leuk om zelf spoelen te wikkelen en alles zelf uit te vinden.
Van dingen die fout gaan en zelf doen leer je heel veel.
Ik was in elk geval erg verrast om te lezen dat je een ECH83 op 12V kan bedrijven.
Jouw berichtje was voor mij aanleiding om de spec's van die buis eens na te kijken, geloofde er eerst niks van. Veel hobbyplezier gewenst!

--
De techniek was in de jaren 40 veel verder dan menigeen zich bewust is

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door hans @, Hoorn, 04.01.2020, 20:26 (1545 dagen geleden) @ gertjanrhe

Ook de EBF83 en de ECC86 hebben aan 12,6 volt anodespanning genoeg. De buizen waren ooit bedoeld voor autoradio's.

Hans

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door gerard ⌂ @, Zeist, 07.01.2020, 13:33 (1542 dagen geleden) @ hans

Ook de EBF83 en de ECC86 hebben aan 12,6 volt anodespanning genoeg.

Het kan nog iets minder.

Kijk eens naar dit schema van de autoradio N5X84VT.
De radio is bedoeld voor een 6V auto-accu.
De ECH83 hexode staat op anodespanning 4,2V en de triode op 5,8V.
De audio-penthode EF98 wordt er gebruikt met anodespanning 2,2V!


Een jaar later gebruikte Philips ook een heel vreemde schakeling, ik had dit tenminste nog nooit gezien: de autoradio N5X94VT. Ik zie daar een transistorvoortrap TR1, een OC16, die aangestuurd wordt door een buisje EF98. Vreemd genoeg niet vanaf de anode, maar als output van de penthode wordt het remrooster gebruikt, zie ik dat goed? Omdat (denk ik) zo'n remrooster te weinig stroom geeft om een hele transistor uit te sturen, zitten er twee EF98's parallel.

Ben ik de enige die dit een wat ongebruikelijke schakeling vindt?
Zijn er experts die wat toelichting op deze schakelwijze kunnen geven?

Bij reparatie van een 50C5 eindtrap had ik eens per ongeluk een pulserende voedingsspanning aangesloten (afvlakelco vergeten). Bij circa 8V voeding kwam er al een reuzekabaal uit de speaker!

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door Anton van den Oever @, Hazerswoude-dorp, 07.01.2020, 13:41 (1542 dagen geleden) @ gerard

Ik zie daar een transistorvoortrap TR1, een OC16, die aangestuurd wordt door een buisje EF98. Vreemd genoeg niet vanaf de anode, maar als output van de penthode wordt het remrooster gebruikt, zie ik dat goed? Omdat (denk ik) zo'n remrooster te weinig stroom geeft om een hele transistor uit te sturen, zitten er twee EF98's parallel.


De schermroosters leveren geen stroom, maar trekken stroom (deze is immers positief) uit de basis van de pnp transistor.
m.vr.gr.
Anton van den Oever

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door Peter1952 @, 07.01.2020, 13:49 (1542 dagen geleden) @ gerard

Het schema is niet zo duidelijk, maar er is toch te zien dat 5 en 7 aan elkaar vast zitten.
Lijkt me ook een beetje vreemd, het remrooster als anode, zonder voedingsweerstand naar de voeding.

Groeten,
Peter

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door gerard ⌂ @, Zeist, 07.01.2020, 14:00 (1542 dagen geleden) @ Peter1952

er is toch te zien dat 5 en 7 aan elkaar vast zitten.

Dat had ik toch gemist....
... had dan wel een iets dikker stipje op die kruising willen zien!
Maar het idee wordt wel bevestigd als je het vergelijkt met het schema van de N5X84VT, waar het iets anders is getekend en waar dit zeer duidelijk is.

Dan krijg je dus gewoon signaal vanuit de anode, en de remroosters aan de anode gelegd.
De werking wordt dan opeens veel duidelijker.
Nog wel een beetje vaag waarom hier twee parallelle buizen staan.
Ja, overgang natuurlijk van hoogohmig (buis) naar laagohmig (transistor) maar kon dit echt niet anders?

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door hans @, Hoorn, 07.01.2020, 18:04 (1542 dagen geleden) @ gerard

Ook de EBF83 en de ECC86 hebben aan 12,6 volt anodespanning genoeg.


Het kan nog iets minder.

Dat geldt toch voor iedere buis; dat bewijzen de karakteristiekenscharen en in dit geval bewijst het ontwerp van de TS dat. Een stuk hoger kan ook. Volgens de gegevensbladen kunnen beide anodes tot aan 550 volt hebben.

Hans

(huis) AM zender, enkele buis en 9VDC

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 04.01.2020, 20:43 (1545 dagen geleden) @ gertjanrhe

Ik was in elk geval erg verrast om te lezen dat je een ECH83 op 12V kan bedrijven.

Ergens in de eerste helft van de 60er jaren heeft Telefunken de specs van ECH81 wat gemodificeerd, zo is ie o.m. wat steiler gemaakt. De andere fabrikanten volgden en Philips gebruikte dezelfde buis (ECH81) toen ook voor de ECH83.
De fabriekscode is voor beide YD, voor dat moment had de ECH83 de eigen code NJ.

Vr. groet, Ron

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum