Novak 491 in hout? (Techniek Radio/TV)

door gerard ⌂ @, Zeist, 07.08.2020, 14:55 (1350 dagen geleden)

Vanmorgen mocht ik mijn via Marktplaat gekochte Retro Radio, houten kast, mist achterplaat ophalen in het Gooi. Tussen mij en het Gooi ligt vooral bos en hei, vanmorgen was ik om 8 uur op de fiets gestapt en rond 1 uur was ik via lommerrijke omwegen weer terug, met radio. Aan fietsplezier had ik de aanschafprijs van 7,50 er al uit.

Door het plaatje op Marktplaats dacht ik dat het een Novak 491 (1959/60) was, die door een handige knutselaar netjes in een triplex kastje was gebouwd. Bijvoorbeeld na het sneuvelen van de oorspronkelijke bakelieten kast.

[image]

Nu het apparaat hier staat, denk ik toch eerder dat dit wel professioneel zo is gedaan. Misschien een ander type van Novak? Misschien een meubelmaker of werkplaats waar je je goedkope geperste kast kon laten ombouwen naar fraai hout? Verkoper was de achterwand kwijt (stond al in advertentie) dus zekerheid over het type heb ik nog niet. De Novak 491 lijkt erg op de 471, maar de ballastweerstand is in een andere richting gemonteerd.

Achterin is te zien dat ik maar snel de bak met nieuwe condensators te voorschijn mag halen. En de stofpoetsdoek. Maar goed, zo'n binnenwerkje repareren daar verwacht ik niet al te veel moeilijkheden mee.

[image]

Wat lastiger is het houtwerk, hier en daar zitten er lelijke scheuren in het fineer, op de bovenkant en een van de zijkanten. Ik denk dat ik het beste kan proberen, in de barsten houtlijm te smeren en dan dit fineer weer goed aan te drukken. Hopelijk krijg ik dan weer een mooi glad oppervlak wat er weer redelijk mooi uitziet.

[image]

Op de plaatjes van de Novak 491 is onder de afstemknop een bandschakelkruk te zien, die bij mijn toestel ontbreekt. Er is helemaal geen mogelijkheid de banden te schakelen van buiten, ik denk dat het bij dit model de bedoeling was dat je het toestel even zou uitkasten als je naar een andere band wilde luisteren. Het lijkt mij het mooist dit toch om te bouwen naar een van buitenaf bedienbare schakelkruk.
De Novak 491 heeft ook de pickup ingang die rechtstreeks aan het net ligt! Alleen te gebruiken met supergeïsoleerde pickup.

Concreet mijn vragen hierover:
1. Wie kent deze Novak 491 (of ander typenummer) met houten kast?
2. Tips om het fineer goed te krijgen?
3. Schakelkruk voor de Novak 491?

Novak 491 in hout?

door Mick @, Rotterdam, 08.08.2020, 11:33 (1349 dagen geleden) @ gerard

Leuk toestelletje Gerard!
Over de scheuren in het fineer: ik kan het op de foto's niet zien, maar het zou goed kunnen dat het kastje van massieve plankjes is gemaakt (dus geen triplex of multiplex). Als het fineer er met de houtnerf in dezelfde richting als het plankje op is gelijmd, zullen door de werking van het hout scheuren kunnen optreden. Laagjes hout worden daarom altijd met haaks op elkaar staande houtnerven gelijmd. Een eenvoudige oplossing voor dit probleem zie ik helaas zo even niet.

Groeten, Mick

Novak 491 in hout?

door gerard ⌂ @, Zeist, 08.08.2020, 13:23 (1349 dagen geleden) @ Mick

het zou goed kunnen dat het kastje van massieve plankjes is gemaakt (dus geen triplex of multiplex). Als het fineer er met de houtnerf in dezelfde richting als het plankje op is gelijmd,

Ik heb het radiootje helemaal uit elkaar gehaald, dus chassis eruit, luidspreker eruit en de gril van de voorkant losgenomen. Het ziet er allemaal "semi-professioneel" uit. Het is net iets te mooi om te denken dat een knutselaar dit thuis heeft gedaan na het kapotgaan van een kast. Maar weer niet netjes genoeg voor een fabrikant als Novak om dit zo af te leveren. Het luidsprekergat is bv met de hand uitgefiguurzaagd, maar in het frontje zitten wel van die speciale bouten geplaatst waarmee je goed een luidspreker kunt vastzetten.
Daarom denk ik dat er een paar "handige jongens" bezig zijn geweest met een zaakje in het upgraden van kunststof toestellen naar hout. Ze hebben misschien een dozijn van die Novak 491s gekocht, die omgebouwd naar een houten kast, en dan als luxe uitvoering verkocht. Aan materiaal zit er misschien een paar gulden in, en het werk valt ook wel mee als je een paar dezelfde kastjes na elkaar maakt.
Zulke handige Harries kunnen natuurlijk best eens werken op manieren die niet in de boekjes van de professionele houtbewerkers staan.

Het valt me wel op dat de barsten alleen aan de bovenkant en de linkerzijkant zitten, de rechterzijkant is helemaal gaaf (en erg mooi)! Misschien dat de hitte van gelijkrichter, eindbuis en ballastweerstand het hout daar harder hebben laten werken. Was er toch maar een manier om de warmteontwikkeling in U-toestellen te beperken!

Ik vraag me dan nog wel af, wanneer de bandschakelkruk van mijn toestel is verdwenen. Een toestel wat drie banden op de schaal heeft, maar niet schakelbaar is, ziet er niet zo profi uit ook al heeft het een fraaie houten kast. Paste na de ombouw de schakelkruk er niet meer in? Of is het toestel later nog eens "gerepareerd" waarna men de kruk overbodig vond? Een of twee van de condensators zijn van een wat afwijkend model.
Jammer dat de achterwand, die mogelijk hints hierover bevat, verdwenen is.

Het lukt me helaas heel slecht om de kieren dicht te lijmen.

Novak 491 in hout?

door Oldtimer @, Oegstgeest, 08.08.2020, 14:19 (1349 dagen geleden) @ gerard

Was er toch maar een manier om de warmteontwikkeling in U-toestellen te beperken!

;-)

Willem

Novak 491 in hout?

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 08.08.2020, 13:36 (1349 dagen geleden) @ gerard

In die jaren waren er ook Radio Kasten werkplaatsen te vinden.

Mogelijk uit die hoek, of evt zelfs een ex medewerker die dat thuis gebouwd heeft.
Zie advertentie Tiendstraat 27 Rotterdam.

Is dan wel uit 1928, maar denk best in de jaren later ook nog wel.
Zeker bv meubels , denk aan Brandsteder e.d.

Zie Archief Forum 2016 Radiokasten bouw Rotterdam
[image]

--
"I haven't even turned this on to see if it works because as long as I don't it might"

Novak 491 in hout?

door Will @, Zuidzande, 08.08.2020, 21:41 (1349 dagen geleden) @ gerard

Hallo Gerard
Wanneer het een vooroorlogse kast betreft is het fineer er op gelijmd met beenderlijm dit is een lijm die onder invloed van warmte weer zacht wordt en kun je door middel van een fineerhamer weer zacht maken en de lijm weer activeren , een fineerhamer is gemaakt van een dik stuk messing met een breed uitlopende kant die je warm maakt en op het oppervlak druk, de temperatuur mag hierbij nooit boven de 100 graden komen, wanneer je een goede instelbare strijkbout heb kun je het hiermee ook proberen, wanneer de lijm weer vloeibaar is moet je met een koud voorwerp het fineer aandrukken zodat de lijm weer stolt en daardoor het fineer weer verbind met de onderlaag, dit alles is een heel werk en hier moet je wel bedreven in zijn.
Een alternatief is al het oude fineer er afsteken en de kast voorzien van een nieuwe laag fineer die je met een contact lijm moeiteloos kan bevestigen, fineer is te koop bij een goed hardhout handel of fineer handel. Succes met de restauratie.

mvg Will

Novak 491 in hout?

door gerard ⌂ @, Zeist, 08.08.2020, 22:14 (1349 dagen geleden) @ Will

Enige kans dat dit werkt bij een kast uit 1960?

Novak 491 in hout?

door Hans Op den Camp @, Leusden, 08.08.2020, 23:15 (1349 dagen geleden) @ gerard

Enige kans dat dit werkt bij een kast uit 1960?

Nee, want daar is geen beenderlijm voor gebruikt. Ik zit nog even aan de volgende methode te denken om het fineer weer mooi strak te krijgen. Maak een keukenhanddoek nat en wring hem uit.
Leg de vochtige handdoek op de te behandelen plek en ga er met een strijkbout overheen en laat de ontstane stoom zijn werk doen.
De losse fineer wordt daardoor soepel laat zich door de strijkbout weer in de gewenste vlakke vorm drukken. Daarna houtlijm in de naden laten lopen en met lijmklemmen en twee plankjes hout, een onder en een boven het oppervlak, de fineer aandrukken en een etmaal laten drogen.
Succes verzekerd!

--
Met vriendelijke radiogroet, Hans

[image]

Novak 491 in hout?

door gerard ⌂ @, Zeist, 09.08.2020, 07:58 (1348 dagen geleden) @ Hans Op den Camp

Hoe loopt die lijm erin als je net die kier hebt dichtgestreken? Er komt dan toch ook lijm op de buitenkant van het fineer.
Wat moet je doen om de aandrukplankjes niet vast te laten plakken aan de kast?

Theo, ik heb een paar dagen wat minder tijd om hiermee verder te gaan, maar laat volgende week weer van me horen!

Novak 491 in hout?

door Hans Op den Camp @, Leusden, 09.08.2020, 11:48 (1348 dagen geleden) @ gerard

Hoe loopt die lijm erin als je net die kier hebt dichtgestreken? Er komt dan toch ook lijm op de buitenkant van het fineer.
Wat moet je doen om de aandrukplankjes niet vast te laten plakken aan de kast?

Hallo Gerard,

De kier is niet dichtgestreken hoor. De truc met de vochtige doek en de strijkbout is alleen maar om het opgekrulde en verdroogde fineer weer soepel en vlak te krijgen.
Daarna til je met een mesje het fineer voorzichtig op en breng je er witte houtlijm onder aan.

Om te voorkomen dat het bovenste aandrukplankje aan de kast vast plakt leg je tussen de kast en het aandrukplankje een velletje plasticfolie (vershoudfolie).

Je zult versteld staan over het resultaat :-).

--
Met vriendelijke radiogroet, Hans

[image]

Novak 491 in hout?

door gerard ⌂ @, Zeist, 18.08.2020, 14:06 (1339 dagen geleden) @ gerard

ik heb een paar dagen wat minder tijd om hiermee verder te gaan, maar laat volgende week weer van me horen!

En daar zijn we weer! Ik heb de werkwijze van Hans gevolgd. Injectiespuiten heb ik hier niet, een strijkbout wel. Zo zag de bovenkant er vantevoren uit, je ziet dat er scheuren in het fineer zitten en die staan ook helemaal open:

[image]

Handdoek natgemaakt, strijkijzer opgewarmd, en eroverheen, een paar keer. Dan zakken de naden inderdaad heel aardig dicht. Voorzichtig een hobbymesje (afbreekmes) in houtlijm gedoopt en eronder geprutst, aandrukken en drogen. Ik kan net zeggen het is als nieuw, maar wel het is een stuk opgeknapt. De naden staan niet meer open in ieder geval.

[image]

Ik weet natuurlijk niet of ik wel genoeg lijm onder het fineer heb gekregen, dus heb grote twijfels over hoe goed het nou vast zit. Daarom durf ik ook niet teveel vervolgbewerkingen toe te passen zoals natmaken, schuren, in de olie zetten etc. Insmeren met meubelolie zal het houtwerk nog wel overleven denk ik.

Het binnenwerk gaat me iets meer tijd kosten dan verwacht (afstemsnaar eraf, antenne lijmen, bandschakelknop verdwenen), maar daar is niets bij denk ik waar ik niet uit ga komen.

Novak 491 in hout?

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 18.08.2020, 15:25 (1339 dagen geleden) @ gerard

Denk met een dunne theedoek ipv dikke handdoek dat je platte krijgt.
of gebruik een A4 vel.

Maar al heel mooi resultaat.

--
"I haven't even turned this on to see if it works because as long as I don't it might"

Novak 491 in hout?

door Hans Op den Camp @, Leusden, 18.08.2020, 18:57 (1339 dagen geleden) @ gerard
Bewerkt door Hans Op den Camp, 18.08.2020, 19:21

Hallo Gerard,

Je bent op de goede weg, maar ik zou er nog niet tevreden over zijn. Nu er weer verse houtlijm onder de fineerlaag zit kan je nog het volgende proberen: het fineer zal weer soepel worden en de houtlijm zal weer zacht worden wanneer je de truc met een natte lap en een heet strijkijzer opnieuw uitvoert. Daarna de fineerlaag met een paar stevige plankjes en zware lijmtangen stevig vastklemmen en een etmaal laten drogen. Ik denk dat je dan wel tevreden bent over het resultaat.
Eventueel de nog zichtbare scheurtjes vullen met vulmiddel in de kleur van het hout en tot slot licht schuren en afwerken met blanke lak of meubelolie. Het is maar net wat je voor eisen stelt aan een houtrestauratie.
Ik zie trouwens dat er nog een stukje fineer ontbreekt, dus misschien vind je het ook wel goed zoals het tot nu toe is gelukt...

In ieder geval is het leuk om op deze manier wat ervaring op te doen met het restaureren van een houten radiokast. De truc met de natte lap en het strijkijzer werkt ook heel goed als de radiokast en lelijk deukje heeft opgelopen, want door de hete stoom zwellen de houtvezels op en zie je daarna niks meer van de beschadiging.

--
Met vriendelijke radiogroet, Hans

[image]

Novak 491 in hout?

door Armand @, 09.08.2020, 16:10 (1348 dagen geleden) @ gerard


Tips om het fineer goed te krijgen?

Heb radiokasten met loszittend fineer al meermaals goed gekregen door gebruik te maken van een injectiespuitje voor lijm.
Na het aanbrengen van sneldrogende houtlijm of contactlijm het oppervlak lichtjes aandrukken en voorzichtig schuren met fijn schuurpapier rond een blokje hout en herhalen tot al het loszittend fineer vastgelijmd is.
Als het eindresultaat meevalt, kun je het zo laten of desgevallend een nieuwe fineerlaag aanbrengen.
Fineren is echt niet moeilijk : het vereist wat geduld, handigheid en oefening.
Zie https://www.af.nl/voorraad/fineer/fineerles/

Groeten, Armand

Novak 491 in hout?

door Oldtimer @, Oegstgeest, 09.08.2020, 16:57 (1348 dagen geleden) @ Armand

Armand,

Bedankt voor de link.:OK:

Echter

"Fineren echt niet moeilijk"

De cursus welke op de aangegeven website te downloaden is zegt er dit van:

Eerlijkheidshalve moeten we wel zeggen : Bezint eer ge begint !
We verkopen u natuurlijk graag een boekje fineer, maar zelfs voor de vakman blijft fineren een pittige aangelegenheid. Onderschat de moeilijkheidsgraad niet en neem liever wat extra fineer (B-keus) mee om een aantal proefjes te nemen, voordat u aan het serieuze werk begint.

Willem

Novak 491 in hout?

door Armand @, 09.08.2020, 22:27 (1348 dagen geleden) @ Oldtimer
Bewerkt door Armand, 09.08.2020, 22:35

Armand,

Bedankt voor de link.:OK:

Echter

"Fineren echt niet moeilijk"


De cursus welke op de aangegeven website te downloaden is zegt er dit van:

Eerlijkheidshalve moeten we wel zeggen : Bezint eer ge begint !
We verkopen u natuurlijk graag een boekje fineer, maar zelfs voor de vakman blijft fineren een pittige aangelegenheid. Onderschat de moeilijkheidsgraad niet en neem liever wat extra fineer (B-keus) mee om een aantal proefjes te nemen, voordat u aan het serieuze werk begint.

Willem

Klopt Willem maar kleine rechthoekige oppervlaktes zoals bij het radiootje van Gerard is echt wel te doen na wat probeersels.Je neemt dan fineerbladen die iets breder zijn.Na volledige droging de overstekende randen voorzichtig wegsnijden met een mesje en nadien met een zachte vijl gelijkmaken.
Een ander verhaal wordt het als je bv. een heel tafelblad wil fineren en de fineerbladen aan elkaar moet voegen.

Heb jaren geleden bij deze Siera S5S de zijkanten, bovenkant en randen vooraan opnieuw gefineerd.Daar moet je natuurlijk niet aan beginnen als je nog nooit gefineerd hebt.
Het fineer was in zeer slechte staat, de rode pijlen duiden aan waar het fineer was losgekomen.
[image]
[image]

Groeten, Armand

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum