EL37 (Gezocht)

door jansen2810 @, 24.08.2020, 22:13 (1335 dagen geleden)

Heeft er iemand nog twee bruikbare EL37-ers voor mij? Gewoon om iets uit te proberen.

EL37

door gertjanrhe @, Gooi, 25.08.2020, 07:49 (1334 dagen geleden) @ jansen2810

je maakt me nieuwsgierig: https://mullard.org/collections/audio-valves-el37-cv586-cv1947-pp60-6l6g-5881-output-pe...

--
De techniek was in de jaren 40 veel verder dan menigeen zich bewust is

EL37

door jansen2810 @, 25.08.2020, 09:13 (1334 dagen geleden) @ gertjanrhe

Niks bijzonders. Ik heb een versterkertje gebouwd met KT66 en was nieuwsgierig hoe die ouwetjes klinken. Ze zijn erg duur, dat weet ik. Niet geschoten is altijd mis.

EL37

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem / Delft, 25.08.2020, 14:25 (1334 dagen geleden) @ jansen2810

Hij zal waarschijnlijk wel anders klinken, maar dat komt dan omdat hij anders/verkeerd is ingesteld als je hem er zomaar inprikt. De buis is electrisch afwijkend (op zin minst een hogere mu) van de KT66 en 6L6.

Je zult dus wel naar de instelling van de buis moeten kijken voordat je ze verwisselt.

EL37

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 25.08.2020, 20:41 (1334 dagen geleden) @ Maarten Bakker

Hij zal waarschijnlijk wel anders klinken, maar dat komt dan omdat hij anders/verkeerd is ingesteld als je hem er zomaar inprikt.

Helemaal juist, je moet de buis beslist goed instellen anders is het appels met peren vergelijken en die smaken nu eenmaal verschillend.

De buis is electrisch afwijkend (op zin minst een hogere mu) van de KT66 en 6L6.

Niet de mu, maar de steilheid van de EL37 is met 11 mA/V sterk afwijkend van een KT66 en 6L6.
Bij deze laatste buizen ligt dat op ca. 6 à 6,5 mA/V.
Je hebt voor een bepaalde anodestroomvariatie bij een EL37 dus veel minder stuurspanning nodig.
De EL37 lijkt erg veel op de EL34, het grootste verschil is dat de EL34 een persglasvoet heeft en de EL37 nog op een kneepconstructie is gebouwd.
Ook ligt de maximum output voor twee EL37 buizen in balans op 70 Watt @ 400V voeding, bij de EL34 is dat 100 Watt want daar is dan de benodigde 800V voedingsspanning toelaatbaar.
Voor de levensduur lijkt me dat laatste overigens niet 'lekker'.

Vr. groet, Ron

EL37

door jansen2810 @, 25.08.2020, 22:08 (1334 dagen geleden) @ Ron Kremer

Hij zal waarschijnlijk wel anders klinken, maar dat komt dan omdat hij anders/verkeerd is ingesteld als je hem er zomaar inprikt.


Helemaal juist, je moet de buis beslist goed instellen anders is het appels met peren vergelijken en die smaken nu eenmaal verschillend.

De buis is electrisch afwijkend (op zin minst een hogere mu) van de KT66 en 6L6.


Niet de mu, maar de steilheid van de EL37 is met 11 mA/V sterk afwijkend van een KT66 en 6L6.
Bij deze laatste buizen ligt dat op ca. 6 à 6,5 mA/V.
Je hebt voor een bepaalde anodestroomvariatie bij een EL37 dus veel minder stuurspanning nodig.
De EL37 lijkt erg veel op de EL34, het grootste verschil is dat de EL34 een persglasvoet heeft en de EL37 nog op een kneepconstructie is gebouwd.
Ook ligt de maximum output voor twee EL37 buizen in balans op 70 Watt @ 400V voeding, bij de EL34 is dat 100 Watt want daar is dan de benodigde 800V voedingsspanning toelaatbaar.
Voor de levensduur lijkt me dat laatste overigens niet 'lekker'.

Vr. groet, Ron

Dat betekent dus dat ik de stuurspanning van g1 moet verlagen tov de kathode vergeleken met de EL34? Klopt dat?

EL37

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 25.08.2020, 22:24 (1334 dagen geleden) @ jansen2810

Dat betekent dus dat ik de stuurspanning van g1 moet verlagen tov de kathode vergeleken met de EL34? Klopt dat?

Dat klopt inderdaad, maar normaal gesproken doe je dat met de volumeregelaar want die zit meer naar voren in de versterker. Een kwestie van minder ver open zetten voor een zelfde volume.

Je moet dit overigens niet verwarren met de negatieve roosterspanning tussen g1 en k, daarmee stel de buis in in z'n werkpunt. Zoals eerder gezegd moet je als je verschillende buistypen gaat vergelijken telkens het bij dat betreffende type horende instelling gebruiken en dat kun je in de buisgegevens vinden.
Simpelweg pen-compatibele buizen omprikken, of aansluitingen omsolderen als dat nodig is, geeft geen goed vergelijkingsmateriaal. Dat bedoel ik met appels en peren.

Vr. groet, Ron

EL37

door jansen2810 @, 25.08.2020, 23:15 (1334 dagen geleden) @ Ron Kremer

Ben blij, dat je het zo formuleert. Ik wilde eerst vragen of zeggen eigenlijk, dat de negatieve voorspanning dus gelijk mag blijven tov de EL34. Ik heb dus inderdaad niets aangepast tov de oorspronkelijke EL34 instellingen en die andere typen buizen er gewoon zo ingezet. g1 staat op -17v, dus 2v te negatief. Die EL37 kan er dus zo in. EL34 heeft dezelfde steilheid. Voor de KT66 moet dus de volume knop verder open. g1 klopt ook met de EL34 -15v. Klopt alles zover?

EL37

door jansen2810 @, 25.08.2020, 23:58 (1334 dagen geleden) @ Ron Kremer

Nog even. Klopt het/lees ik goed, dat in triode geschakeld de EL37 ook maar een steilheid/conductance heeft van 6,5 mA/V?

EL37

door Robert Gribnau, 26.08.2020, 09:26 (1333 dagen geleden) @ jansen2810
Bewerkt door Robert Gribnau, 26.08.2020, 09:38

Nee, de steilheid van de EL37 is 11 ma/V.

De steilheid blijft in triode schakeling vrijwel hetzelfde als in pentode schakeling. Het is vooral Ri (= interne weerstand) die (flink!) anders wordt. De Ri van de EL37 als triode is circa 1K, terwijl de Ri als pentode circa 13,5K is.

Voor trioden geldt overigens: Mu (versterkingsfactor) = S (steilheid) x Ri (interne weerstand). Dus als je twee van die drie waarden kent, kun je altijd de ontbrekende berekenen.

De waarde van de primaire impedantie van de uitgangstransformator is voor een pentode vrij kritisch. Het moet ongeveer Vak/Ia (dus de spanning tussen kathode en anode gedeeld door de anodestroom) zijn. Voor een triode ligt dat veel minder kritisch. Voor maximaal uitgangsvermogen moet de primaire belasting 2 x Ri zijn. Met hogere belastingen, neemt (meestal) de vervorming wat af, maar ook het maximale uitgangsvermogen neemt dan af.

Edit: Omdat ik daar aan het begin van mijn 'leertocht' zelf eerst niets van begreep, nog het volgende. De interne weerstand van een buis is een zogenaamde dynamische grootheid. Zie het als de weerstand die de buis heeft voor wisselspanning. De weerstand van de buis voor gelijkspanning (die je, als je Vak en Ia kent, simpel met de Wet van Ohm kan berekenen) is een andere grootheid.

Groet,
Robert

EL37

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 26.08.2020, 09:40 (1333 dagen geleden) @ jansen2810

Nog even. Klopt het/lees ik goed, dat in triode geschakeld de EL37 ook maar een steilheid/conductance heeft van 6,5 mA/V?

Dat klopt, zie onderstaande Mullard gegevens; ra is daarin Ri, de inwendige weerstand van de buis en gm = S,
de steilheid. µ = S x Ri en dat klopt met onderstaande tabel.

[image]

Philips (en dus ook Mullard) geeft in z'n pentode buisgegevens vaak, maar niet altijd, ook µg1-g2 op.
Als je die pentode als triode gaat schakelen dan krijgt de resulterende triode ongeveer die µ.
Reken gemiddeld op een vermindering met een marge van 5 à 10%.
Bij de EL34 en EL37 klopt dat zoals je dat in de gegevens kunt zien ook aardig.

De resulterende steilheid kan sterk afwijken van de steilheid als penthode, bij de EL37 zie dat, bij de EL34 verandert het nauwelijks. Als de steilheid niet instort dan blijft Ri optimaal klein en dat is bij gebruik als eindbuis een voordeel.
De uitgangstransformator en dus ook de luidspreker wordt daardoor gedempt.
Een EL34 is in dat opzicht met een Ri < 1 kOhm daarom een betere eindtriode dan de EL37.

Vr. groet, Ron

EL37

door Robert Gribnau, 26.08.2020, 09:53 (1333 dagen geleden) @ Ron Kremer
Bewerkt door Robert Gribnau, 26.08.2020, 10:04

Dag Ron,

De steilheid voor de EL37 in triode schakeling wordt opgegeven voor Va = 300 V en 400 V, terwijl de steilheid voor pentode schakeling is opgegeven voor Va = Vg2 = 250 V.

Ik weet niet beter dan dat de steilheid van een pentode bij een bepaalde Va = Vg2 vrijwel identiek is aan de steilheid van die pentode als triode geschakeld, bij die zelfde Va.

Groet,
Robert

EL37

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 26.08.2020, 10:16 (1333 dagen geleden) @ Robert Gribnau
Bewerkt door Ron Kremer, 26.08.2020, 10:39

Ik weet niet beter dan dat de steilheid van een pentode bij een bepaalde Va = Vg2 vrijwel identiek is aan de steilheid van die pentode als triode geschakeld, bij die zelfde Va.

Over het algemeen kun je dat ook wel aanhouden, zo is mijn ervaring. Ik keek er bij de EL37 ook raar tegenaan en dacht aanvankelijk dat al dan niet foutief de dynamische steilheid genoemd werd. Ben wat aan het rekenen geweest op basis van de grafieken en wat in de Mullard-tabel weergegeven wordt klopt toch wel.
Niet iedere eindpentode is ook een goede eindtriode, een bekend voorbeeld is de EL84.
Wat wel weer heel goed werkt is de EL en PL36.

Vr. groet, Ron

EL37

door Robert Gribnau, 26.08.2020, 11:45 (1333 dagen geleden) @ Ron Kremer
Bewerkt door Robert Gribnau, 26.08.2020, 12:02

De steilheid van de EL37 bij Va = Vg2 = 250 V is volgens de datasheet 11 mA/V. Als je dan het schermrooster verbindt met de anode, en Va blijft 250 V, dan blijft de steilheid toch 11 mA/V? De EL37 kan onder die statische omstandigheden toch niet 'weten' dat hij in een triode is veranderd?

Vanzelfsprekend zal de buis zich dynamisch gezien als pentode of triode anders gedragen. Maar de steilheid wordt toch voor een bepaald werkpunt opgegeven?

Groet,
Robert

Edit: Ik vermoed dat mijn verwarring te maken heeft met de (zeer?) betrekkelijke betekenis van de waarde van de steilheid onder statische omstandigheden, zeker voor een triode. Maar de verwarring blijft.

EL37

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 26.08.2020, 12:21 (1333 dagen geleden) @ Robert Gribnau

De steilheid van de EL37 bij Va = Vg2 = 250 V is volgens de datasheet 11 mA/V. Als je dan het schermrooster verbindt met de anode, en Va blijft 250 V, dan blijft de steilheid toch 11 mA/V? De EL37 kan onder die statische omstandigheden toch niet 'weten' dat hij in een triode is veranderd?

Bovenstaand klopt op zich maar wat je schrijft is echt een statisch plaatje, zonder anodelast. Dus als versterker ook onbruikbaar.

Als je een 'ideale' uitgangstrafo, dus zonder Ohmse weerstand, aansluit in de anode keten dan heb je nog steeds precies 250VDC op anode en g2. Wel heb je dan een triode gecreëerd met een anodeweerstand, in dit geval de Z (of beter X want geen R) van de transformator en daardoor verandert het verhaal. Bij aansturing van de buis, hoe klein ook, zwaait Vg2 in spanning mee met de anode en dat heeft invloed op de steilheid. De EL34 lijdt daar nauwelijks onder.

Ik vond, zoals eerder gemeld, ook dat de EL37 nogal inboet op steilheid en heb eens verder gekeken. Een 6L6 verliest ongeveer 1/3 van zijn steilheid als ie als triode geschakeld wordt, een EL36 ongeveer de helft. Bij de KT66 stijgt de steilheid ca. 5% volgens het GEC datasheet. Het heeft dus duidelijk ook met de constructie van de buis te maken.

In feite is m.i. de weergegeven steilheid in al die gevallen de dynamische steilheid want er is als einbuis altijd sprake van een anodelast.

Vr. groet, Ron

EL37

door Robert Gribnau, 26.08.2020, 12:40 (1333 dagen geleden) @ Ron Kremer

Dank je, Ron. Weer een stapje verder in mijn ontdekkingstocht.

Groet,
Robert

EL37

door Anton van den Oever @, Hazerswoude-dorp, 26.08.2020, 14:14 (1333 dagen geleden) @ Ron Kremer

In feite is m.i. de weergegeven steilheid in al die gevallen de dynamische steilheid want er is als eindbuis altijd sprake van een anodelast.

Als je hiermee de gegevens uit het datablad bedoeld dan is dat onjuist, de daarin opgegeven steilheid is de statische steilheid.
m.vr.gr.
Anton van den Oever

EL37

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 26.08.2020, 16:17 (1333 dagen geleden) @ Anton van den Oever

Als je hiermee de gegevens uit het datablad bedoeld dan is dat onjuist, de daarin opgegeven steilheid is de statische steilheid.

Anton, zo zag en zie ik het in principe ook.
Maar hoe meet je de statische steilheid bij een eindtriode met een lage Ri?
Philips kon dat ook maar wat was de Ri van het meetcircuit ?
Idealiter is dat 0 Ohm maar dat zal vast niet het geval zijn geweest.

Ik heb zojuist even een PL36 aan de buizentester gehangen: (ELPO 508, Poolse AVO kloon)
De buis meet als pentode met Va = Vg2: 12,5 mA/V.
Als triode met dezelfde instelling maar dan g2 aan A verbonden: 7,8 mA/V

Nu is het meetcicuit van zo'n buizentester iets van 100 Ohm en dat is hoog t.o.v de Ri van ca. 750 Ohm van de PL36 als triode en dat geeft een behoorlijke meetfout. De invloed daarvan kun je wiskundig corrigeren maar daar moet ik dan induiken, laat het eerst even rusten.

Ook een PCF82 gemeten:
Die buis meet als pentode 5,5 mA/V.
Als triode met g2 aan de anode: 7,0 mA/V.
De invloed van de 100 Ohm van het meetcircuit mag in dit geval als verwaarloosbaar worden beschouwd.

Vr. groet, Ron

EL37

door Anton van den Oever @, Hazerswoude-dorp, 26.08.2020, 18:22 (1333 dagen geleden) @ Ron Kremer

Maar hoe meet je de statische steilheid bij een eindtriode met een lage Ri?
Philips kon dat ook maar wat was de Ri van het meetcircuit ?
Idealiter is dat 0 Ohm maar dat zal vast niet het geval zijn geweest.

Om met het eerste te beginnen, inderdaad een meetopstelling met een zeer lage Ri.
Vergeet niet dat de databladen in een lab opstelling werden (worden?) gemaakt en goed ontworpen gestabiliseerde voedingen (shunt regelaars) haalden met gemak een Ri van een enkele Ω. Ook meer dan een driekwart eeuw geleden al!

Ik heb zojuist even een PL36 aan de buizentester gehangen: (ELPO 508, Poolse AVO kloon)
De buis meet als pentode met Va = Vg2: 12,5 mA/V.
Als triode met dezelfde instelling maar dan g2 aan A verbonden: 7,8 mA/V
Nu is het meetcicuit van zo'n buizentester iets van 100 Ohm en dat is hoog t.o.v de Ri van ca. 750 Ohm van de PL36 als triode en dat geeft een behoorlijke meetfout. De invloed daarvan kun je wiskundig corrigeren maar daar moet ik dan induiken, laat het eerst even rusten.

Het is inderdaad bekend dat met testers die geen actieve meterschakeling bezitten (en dus zeker de meeste AVO’s en zijn klonen) er een grote weerstand in het meetcircuit zit waardoor je juist de dynamische steilheid aan het meten bent.
Voor een penthode maakt het niet zo heel veel uit om dat de anodespanning van veel minder invloed is op de anode stroom, bij trioden ga je daarmee de mist in.

Waar nog wel eens aan wordt voorbijgegaan is dat de er gedacht wordt dat een buis een steilheid heeft van x mA/V, wat natuurlijk onzin is.
De steilheid is een functie is van de anodestroom, deze geld dus alleen voor het door de fabrikant opgegeven werkpunt met bijbehorende instellingen.

Zodra je hier ook maar iets van afwijkt krijg je een heel ander resultaat en zeker met trioden in testers met een hoge Ri in het meetcircuit.
Een tweede punt is ook de uitsturing, juist vanwege het ongevoelige meetcircuit wordt er bij de meeste testers met een vrij grote roosterspanning variatie gewerkt.
Helaas kom je dan meestal bedrogen uit want je komt in een heel ander deel van de karakteristiek terecht, wil je het goed doen moet je dus de roosterspanning variatie zo klein mogelijk houden en de daarbij horende (kleine) anode stroom variaties met een actieve meterschakeling meten.
Hetzelfde geld ook voor zelfbouw testopstellingen, vaak wordt er gedacht dat een buis welke bij een gegeven instelling een steilheid heeft van bijvoorbeeld 8 mA/V, dat dit ook gemeten moet worden met een roosterspanning variatie van 1V.

Ook een PCF82 gemeten:
Die buis meet als pentode 5,5 mA/V.
Als triode met g2 aan de anode: 7,0 mA/V.

Verder, een penthode is geen triode wanneer je schermrooster aan de anode knoopt, hij vertoont weliswaar triode gedrag maar dat is heel iets anders. (Die discussie is hier al eens tot in den treure gevoerd)

Metingen met voor de beide toepassingen gelijke instellingen (hoe correct ook moge uitgevoerd) kunnen nooit een correlerend gedrag vertonen, anders dan dat deze door de fabrikant zijn gemeten en opgegeven of gewoon op toeval berusten.
m.vr.gr.
Anton van den Oever

EL37

door Robert Gribnau, 26.08.2020, 18:38 (1333 dagen geleden) @ Anton van den Oever
Bewerkt door Robert Gribnau, 26.08.2020, 18:46

Verder, een penthode is geen triode wanneer je schermrooster aan de anode knoopt, hij vertoont weliswaar triode gedrag maar dat is heel iets anders. (Die discussie is hier al eens tot in den treure gevoerd)

En je rakelt 'm weer op.

Blijft vreemd dat de Ia/Va grafieken voor verschillende waarden voor Vg van als triode geschakelde pentoden (in de zin van: schermrooster verbonden met anode) zo verdraaid veel op de Ia/Va grafieken van "echte" trioden lijken.

Met vriendelijke groet,
Robert

Edit: Ik heb wat in mijn tekst aangepast (verbeterd).

EL37

door Anton van den Oever @, Hazerswoude-dorp, 26.08.2020, 20:39 (1333 dagen geleden) @ Robert Gribnau

En je rakelt 'm weer op.

Ja, in de hoop dat anderen dat dan maar niet gaan doen…:-(

Blijft vreemd dat de Ia/Va grafieken voor verschillende waarden voor Vg van als triode geschakelde pentoden (in de zin van: schermrooster verbonden met anode) zo verdraaid veel op de Ia/Va grafieken van "echte" trioden lijken.

Dat is op zich niet zo vreemd omdat dit goeddeels bepaald wordt door de geometrie van het elektrode systeem en daar veranderd tenslotte niets aan.
Voor een breder inzicht in de materie is het boek Grondslagen van de Radiobuizen Techniek (Philips uitgave) een absolute aanrader, zo niet het beste wat er op dit gebied gepubliceerd is.
m.vr.gr.
Anton van den Oever

EL37

door Robert Gribnau, 26.08.2020, 21:54 (1333 dagen geleden) @ Anton van den Oever

Bekende kost, en meermaals gelezen. Dat betekent vanzelfsprekend niet dat ik het allemaal begrepen heb.

Ik ben niet vies van discussie (maar dat zal geen verrassing zijn), vooral omdat het een belangrijke (de belangrijkste?) manier is om tot waarheidsvinding te komen. Lang niet iedereen houdt van discussie, en dat is hun goed recht, maar je kan dan een discussie in een bepaalde 'draad' ook gewoon overslaan.

Ik zal er overheen hebben gelezen, maar ik begrijp maar niet, en verlang inmiddels naar een voor mij overtuigend bewijs dat ik er naast zit (want dat betekent meteen dat mijn inzicht in de problematiek beter is geworden) dat er een relevant verschil is tussen zuivere trioden en als triode geschakelde pentoden.

Hoe weet een buis met vastliggende Ia/Va karakteristieken dat hij ofwel een triode, ofwel een als triode geschakelde pentode is?

Of wat anders geprobeerd. Kunnen wij ons een zuivere triode, en een als triode geschakelde pentode voorstellen, die beiden dezelfde Ia/Va karakteristieken hebben? Zo ja (ik beantwoord die vraag dus tot nu toe met: Ja), hoe kan het dan dat de zuivere triode zich in een bepaalde schakeling anders gedraagt dan de als triode geschakelde pentode, met dus identieke Ia/Va karakteristieken?

Ik begrijp er oprecht niets van, en vind het antwoord tot nu toe niet in enig boek uit de serie "Electronenbuizen" van Philips of enig ander boek.

Kun je me helpen met een concrete verwijzing naar een rake passage in één of meer van de delen uit deze serie? Dat is (tenzij ik me vergis) in de vorige discussie(s) eigenlijk nooit gebeurd.

Met vriendelijke groet,
Robert

EL37

door Anton van den Oever @, Hazerswoude-dorp, 26.08.2020, 23:58 (1333 dagen geleden) @ Robert Gribnau

Of wat anders geprobeerd. Kunnen wij ons een zuivere triode, en een als triode geschakelde pentode voorstellen, die beiden dezelfde Ia/Va karakteristieken hebben? Zo ja (ik beantwoord die vraag dus tot nu toe met: Ja), hoe kan het dan dat de zuivere triode zich in een bepaalde schakeling anders gedraagt dan de als triode geschakelde pentode, met dus identieke Ia/Va karakteristieken?

De discussie ging eigenlijk over de te voorspellen overeenkomst in steilheid tussen een penthode en als zodanig in triode geschakelde buis bij gelijke instellingen maar ik zal toch een poging wagen.
Het meest relevante verschil is de aanwezigheid van het remrooster wat een negatief potentiaal voert (gelijk aan de kathode) ten opzichte van de anode en het in het onderhavige geval daaraan geknoopte schermrooster.
Hoe je het went of keert, een dergelijke opzet maakt er nooit een echte triode van.
Wat die karakteristieken betreft, die gelden eigenlijk alleen maar voor die buis waar ze mee gemeten zijn, beetje flauw misschien maar vergeet ook niet dat deze voor een z.g.n. Bogey buis zijn wat vaak niet meer dan 5% van de productie was.
Als we de beam tretrodes buiten beschouwing laten, want dat is weer een heel ander verhaal, is de enige mij bekende eindpenthode (er zullen er mogelijk wel meer zijn) die alle roosters naar buiten heeft gevoerd zodat het remrooster ook op anode potentiaal gebracht kan worden, de EL34 en het lijkt mij (ik heb het niet geverifieerd, nog gemeten) dat deze een vrij goed triode gedrag en overeenkomstige karakteristieken zal laten zien.
Maar zelfs dan nog zitten er tussen de “echte” anode nog 2 roosters die weliswaar op het zelfde potentiaal zitten en veel minder elektronen afvangen maar wel de capaciteiten in de buis een stuk beïnvloeden, reden waarom dergelijke buizen als triode geschakeld nog wel eens willen oscilleren.
Er wordt dan vaak een dempings weerstand in serie met het schermrooster gezet, wat weer verre van ideaal is.
Ik heb binnenkort een paar weekjes vakantie, met een beetje geluk zit daar nog wel wat tijd in om wat karakteristieken op te nemen met de Roetest.

Kun je me helpen met een concrete verwijzing naar een rake passage in één of meer van de delen uit deze serie? Dat is (tenzij ik me vergis) in de vorige discussie(s) eigenlijk nooit gebeurd.

Ik ken het boek uiteraard niet uit mijn hoofd, bij gelegenheid zal ik het nog eens doornemen en als ik iets tegenkom (of ergens anders) laat ik je dat weten.

Het grootste probleem in deze materie is mijns inziens dat we buizen vaak niet willen zien zoals ze zijn, maar zoals we graag willen dat ze zouden zijn.
Dat geldt vooral ook voor de interpretatie van meetresultaten ervan, maar daarover een andere keer meer.
m.vr.gr.
Anton van den Oever

EL37

door Robert Gribnau, 27.08.2020, 00:13 (1333 dagen geleden) @ Anton van den Oever

Het meest relevante verschil is de aanwezigheid van het remrooster wat een negatief potentiaal voert (gelijk aan de kathode) ten opzichte van de anode en het in het onderhavige geval daaraan geknoopte schermrooster.
Hoe je het went of keert, een dergelijke opzet maakt er nooit een echte triode van.

Dit vind ik niet overtuigend omdat de aanwezigheid, en de minieme invloed, van het remrooster al is betrokken geweest in een nog oudere, vergelijkbare discussie dan die van afgelopen mei (ik meen toen zelfs door mij ingebracht). In mijn beleving ging de discussie van afgelopen mei over veel grotere, fundamentelere verschillen. Maar nogmaals, ik kan er best naast zitten.

Ik gaf in mijn vorige bericht ook aan: Kunnen wij ons een zuivere triode, en een als triode geschakelde pentode voorstellen, die beiden dezelfde Ia/Va karakteristieken hebben?. Als dat kan, dan is de minieme invloed van het vangrooster al verdisconteerd in de vraagstelling.

Ik houd me aanbevolen voor concretere verwijzingen.

Met vriendelijke groet,
Robert

EL37

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 26.08.2020, 22:16 (1333 dagen geleden) @ Anton van den Oever

Voor een breder inzicht in de materie is het boek Grondslagen van de Radiobuizen Techniek (Philips uitgave) een absolute aanrader, zo niet het beste wat er op dit gebied gepubliceerd is.

Inderdaad een zeer goed boek Anton!
Het gaat hier om Deel 1, de overige delen zijn eigenlijk uitgebreide databoeken en ik heb ze allemaal, zowel gedrukt als in pdf. Voor wie geïnteresseerd is in "Grondslagen van de Radiobuizen Techniek: je kunt hem, ook als niet-lid, bij de NVHR downloaden.

Vr. groet, Ron

EL37

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 26.08.2020, 23:08 (1333 dagen geleden) @ Robert Gribnau

Verder, een penthode is geen triode wanneer je schermrooster aan de anode knoopt, hij vertoont weliswaar triode gedrag maar dat is heel iets anders. (Die discussie is hier al eens tot in den treure gevoerd)

Ik ben even op deze site aan het zoeken geweest maar kan over die discussie niets terug vinden.
Zit daarnaast al zo'n 50 jaar in de elektronica maar kan dit verhaal beslist niet plaatsen en ook nergens
vinden in m'n uitgebreide bibliotheek. Elektrisch zijn het in die vorm echte trioden, fysiek niet.

De enige 'beperking', vooral bij eindpentoden is het feit dat het remrooster intern vaak aan de kathode verbonden is.
Als je bij een als triode geschakelde pentode de Ia/Va karaktieken opneemt met in het 1e geval het remrooster aan de kathode verbonden en in het 2e geval met het remrooster aan de anode verbonden dan blijven de scharen gelijkvormig met een miniem verschil in stoomsterkte bij een bepaalde Vg1. Dat komt omdat remroosters doorgaans zeer grofmazig gewikkeld zijn en daardoor maar een zeer kleine invloed hebben op de de anodestroom ingeval ze wel of niet met de anode verbonden zijn.

Blijft vreemd dat de Ia/Va grafieken voor verschillende waarden voor Vg van als triode geschakelde pentoden (in de zin van: schermrooster verbonden met anode) zo verdraaid veel op de Ia/Va grafieken van "echte" trioden lijken.

Ook de fabrikanten noemen deze configuratie in hun datasheets 'triode', of 'triode connected' en niet 'triode behaviour' o.i.d.. Het zijn elektrisch echte trioden, fysiek niet.

Vr. groet, Ron

EL37

door Robert Gribnau, 26.08.2020, 23:23 (1333 dagen geleden) @ Ron Kremer

Dag Ron,

Die is hier te vinden: Discussie

Met vriendelijke groet,
Robert

EL37

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 26.08.2020, 19:04 (1333 dagen geleden) @ Ron Kremer

Als triode met dezelfde instelling maar dan g2 aan A verbonden: 7,8 mA/V
Nu is het meetcicuit van zo'n buizentester iets van 100 Ohm en dat is hoog t.o.v de Ri van ca. 750 Ohm van de PL36 als triode en dat geeft een behoorlijke meetfout.

Aanvulling op voorgaande:
De werkelijke steilheid van de als triode gemeten PL36 = (Ri + Ra) X Sd / Ri.
Ingevuld met waarden: S = (750 + 100) X 7,8 / 750 = 8,84 mA/V

Vr. groet, Ron

EL37

door Robert Gribnau, 26.08.2020, 14:48 (1333 dagen geleden) @ Ron Kremer

Ik probeer te beschrijven wat ik er nu van denk te begrijpen.

De EL37 heeft als pentode bij Va = Vg2 = 250 V een steilheid van 11 mA/V. Als je de buis bij constant blijvende Va = 250 V als triode schakelt (waarbij de anodestroom overigens Ia en Ig2 bij elkaar opgeteld wordt, dus de anodestroom is als triode geschakeld sowieso wat hoger), dan lijkt het statisch gezien nog wel op elkaar, maar zodra de stuurroosterspanning wijzigt, gaat het verschillende kanten op.

Steilheid is de verhouding tussen de verandering van anodestroom en de verandering van stuurroosterspanning. Om die te kunnen meten, is verandering, hoe klein dan ook, van stuurroosterspanning noodzakelijk. En dan doorloop je in triode schakeling niet dezelfde curve als in pentode schakeling.

Ik hoop dat ik het nu wat beter snap.

Groet,
Robert

EL37

door Robert Gribnau, 29.08.2020, 14:53 (1330 dagen geleden) @ Ron Kremer
Bewerkt door Robert Gribnau, 29.08.2020, 15:46

Ik kom nog terug op de steilheid van een als triode geschakelde EL37.

Uit de Ia/Va karakteristieken voor verschillende waarden van Vg1 leid ik af dat de steilheid hoger dan 8,7 mA/V is bij met de als pentode geschakelde EL37 vergelijkbare omstandigheden (dus Va = Vg2 = 250 V en Ia = 100 mA.

Voor Va = 260 V en Ia = vrijwel 100 mA zit je precies op de karakteristiek voor Vg1 = -12 V. Als je vervolgens loodrecht naar beneden 'zakt' tot op de karakteristiek voor Vg1 = - 18 V, kom je uit op een verschil in Ia van ongeveer 52 mA. S = 52/6 = 8,67 mA/V.

Voor Va = 250 V en Ia = 100 mA zal Vg1 iets van - 11 V en zal de steilheid nog een fractie hoger zijn (hoe meer naar links, hoe steiler het verloopt).

Met vriendelijke groet,
Robert

[image]

EL37

door Franc @, 26.08.2020, 12:40 (1333 dagen geleden) @ Ron Kremer

Ik lees dat een EL84 niet de beste eigenschappen als triode heeft.
Waarom is er zoveel op internet te vinden met als triode geschakelde EL84 buizen.
Anderzijds lees ik dat een 6V6 (6AQ5) evenals de EL36 juist weer heel goed als triode doen.
Over de 6V6 (6AQ5) hoor ik nauwelijks iets hier in NL.

Wel weer juichende verhalen over de EL3(N).

En wat was de toepassing van de EL37 eigenlijk dan?
Je ziet ze nooit in een versterker of ander apparaat.

Mvg Frank

EL37

door huub.jak @, 26.08.2020, 12:50 (1333 dagen geleden) @ Franc

EL 84 is gewoon een zeeeer mooie buis zo als ook ECC 83
en word alom veel gebruikt spec gemaakt voor dat doel
je gaat toch niet met die oude LAMPE werken
als men dan nog niet tevreden is
gebruik dat twee keer AD 149 dat is gelijk goed
huub

EL37

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 26.08.2020, 15:50 (1333 dagen geleden) @ huub.jak

gebruik dat twee keer AD 149 dat is gelijk goed

Inderdaad Huub, want dat zijn kristaltriodes

Vr. groet, Ron

EL37

door jansen2810 @, 26.08.2020, 13:34 (1333 dagen geleden) @ Franc

Mijn nieuwsgierigheid werd geprikkeld omdat ik op YouTube een vlog volg van ene xraytonyb, een heel aardige man, die van alles repareert en restaureert. Hij was bezig met een oude mono tuner/versterker van Fisher meen ik, waarin EL37's zaten. Dus ik ben ook op zoek gegaan, gewoon nieuwsgierig, want ze zouden in mijn eigen versterker ook moeten passen.
Overigens deze man kent zijn zaakjes en legt heel geduldig van alles uit. Precies wat ik nodig heb. Net zoals hier overigens....!

EL37

door Robert Gribnau, 26.08.2020, 13:40 (1333 dagen geleden) @ Franc
Bewerkt door Robert Gribnau, 26.08.2020, 13:51

Dag Frank,

Ik denk dat het komt doordat de EL84 als triode maar betrekkelijk weinig stroom levert (vergelijk het maar eens met de EL86 als triode). Er ligt een groot deel aan de linkerkant van de curve voor Vg1 = 0 Volt, en daar kan je dus met je belastingslijn niet komen.

Dat je de EL37 maar weinig ziet, zal denk ik voor een groot deel met de prijzen te maken hebben (en dat weer deels met hoeveel er nog van over zijn).

Groet,
Robert

Edit: Ik heb 10 schema's met de EL37 als eindbuis(buizen), waarvan maar één single ended. Daar zitten wat bekende merken tussen, zoals: Pamphonic 601-B, Armstrong A10, Playmaster 17-Watt, Audio-Knight Kit 60 W, RCNZ 1302, en een schema van Mullard. Geen van de schema's is voor EL37 in triode schakeling. Het is meestal in ultra-lineaire schakeling.

EL37

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem / Delft, 26.08.2020, 15:21 (1333 dagen geleden) @ Franc

Ik verwacht dat de EL37 buiten het VK niet zo uitgebreid geadverteerd is omdat er binnen Philips al meer oplossingen bestonden voor dit soort vermogens.

Weet iemand trouwens wat voor pentode het qua constructie is? Philips beschouwde beam tetrodes ook gewoon als pentode dus verkocht ze als zodanig.

Ik meen dat dit juist de buizen zijn die als triode ook goed werken, dus moet ik de thread nog even herlezen want dat kan een aanwijzing zijn.

EL37

door Robert Gribnau, 26.08.2020, 15:55 (1333 dagen geleden) @ Maarten Bakker

Dat klopt wel met de schema's die ik met de EL37 heb. De merk versterkers komen allen uit de UK, behalve de RCNZ 1302 (Nieuw-Zeeland) en de Audio-Knight Kit 60W (Verenigde Staten).

Die laatste uitzondering is dan merkwaardig. Misschien was de kit voor de UK markt bestemd?

Groet,
Robert

EL37

door Armand @, 26.08.2020, 17:19 (1333 dagen geleden) @ Robert Gribnau

Audio-Knight Kit 60W (Verenigde Staten).

Die laatste uitzondering is dan merkwaardig. Misschien was de kit voor de UK markt bestemd?

Groet,
Robert

Niet zo merkwaardig.
De EL37 werd in de jaren '50 wel meer gebruikt in AM/FM tuner-versterkers en versterkers van het merk Fisher radio/New York.

Groeten, Armand

EL37

door Robert Gribnau, 26.08.2020, 17:50 (1333 dagen geleden) @ Armand

Ja, je hebt helemaal gelijk. Ik heb net even op radiomuseum.org gekeken. Dom van me om het alleen op de schema's die ik had te baseren.

Met vriendelijke groet,
Robert

EL37

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem / Delft, 26.08.2020, 19:19 (1333 dagen geleden) @ Armand

Maar de volgende vraag is an weer hoe ze in de VS terecht kwamen. Voor Philips ilep dat meestal via Amperex. Mogelijk werden ze daar vermarkt als betere vervanger voor de 6L6.

EL37

door Robert Gribnau, 26.08.2020, 19:41 (1333 dagen geleden) @ Maarten Bakker

Ik dacht (tot nu toe?) dat Philips voor wat betreft audio de EL5 tegenover de 6L6 van RCA stelde (de EL5 werd dacht ik net een fractie eerder dan de 6L6 geïntroduceerd). De oorspronkelijke 6L6 had een anode dissipatie van 18,5 Watt, tegen de 18 Watt van de EL5, maar de 6L6 kon al wel hogere anode- en schermroosterspanningen dan de EL5 aan.

Hoe de 'race' daarna precies is verlopen (bij Philips met het opvoeren van de spanningen, zo nodig met topaansluitingen voor de anode, en het uiteindelijk lanceren van de EL34, bij RCA e.a. ook, maar minder met behulp van topaansluitingen) weet ik niet precies.

Ik zie inderdaad Amperex EL37's (zoekmachine). De afdeling "Sales" heeft blijkbaar succes gehad bij vooral Knight (Allied) en Fisher.

Met vriendelijke groet,
Robert

EL37

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 26.08.2020, 17:53 (1333 dagen geleden) @ Maarten Bakker

Ik verwacht dat de EL37 buiten het VK niet zo uitgebreid geadverteerd is omdat er binnen Philips al meer oplossingen bestonden voor dit soort vermogens.

Er zijn in de jaren 50 zowel in USA zowel als in Engeland ook vrij veel gitaarversterkers mee gebouwd. Ik zag nog niet zo lang geleden een mooi overzicht maar kan de site niet terug vinden. Marshall heeft een aantal typen met EL37 tot ver in de jaren '60 gebouwd.

Weet iemand trouwens wat voor pentode het qua constructie is?

Het is een echte pentode met kneepconstructie en door Mullard (Philips) in 1946 geïntroduceerd.

Philips beschouwde beam tetrodes ook gewoon als pentode dus verkocht ze als zodanig.

Dat zal commercieel mogelijk gebeurd zijn, maar de beamtetrode is in de eerste helft jaren 30 door EMI ontwikkeld om het Philips patent op pentodes te ontlopen. EMI vond hem echter te ingewikkeld om te maken. Het concept is in de USA bij RCA terecht gekomen en daar zijn er serieus mee aan de gang gegaan.... the rest is history.

Ik meen dat dit juist de buizen zijn die als triode ook goed werken, dus moet ik de thread nog even herlezen want dat kan een aanwijzing zijn.

Dat is niet per definitie waar, de 6L6 doet het erg slecht qua rendement: ca. 12% op de 5% vervormingsgrens.

Vr. groet, Ron

EL37

door Ron Kremer ⌂ @, Groningen, 26.08.2020, 17:04 (1333 dagen geleden) @ Franc

Ik lees dat een EL84 niet de beste eigenschappen als triode heeft.

De EL84 heeft als triode een zeer slecht rendement.
Het is gebruikelijk het maximum vermogen van een eindtriode aan te geven daar waar er 5% harmonische vervorming opgetreden is. Het rendement (P-output/P-input) ligt bij de gemiddelde goede eindtriode op ca 25%.
Bij de EL84 is het rendement op dat punt 7,65%, dat punt treedt al op bij 0,65 W output en 8,75 W input.
Zie ook de onderstaande grafieken.

[image]


In het plaatje kun je aflezen dat het maximum vermogen 1,95W is, maar daarbij is de vervorming al 9% !!
Philips geeft als anodeimpedantie 3,5 kOhm op. Het is gebruikelijk bij single ended eindtriodes daarbij een waarde van 3 x Ri te hanteren, dat is een compromis tussen vervorming en maximum output. De Ri van een triode geschakelde EL84 zou dus ca. 1,2 kOhm kunnen bedragen en dat is niet slecht voor zo'n kleine buis.
In de Philips gegevens is dat nergens te vinden of uit af te leiden. Die 3,5 kOhm zou ook 2 x Ri kunnen zijn want dat is voor maximum rendement het meest optimaal.

Vr. groet, Ron

EL37

door jansen2810 @, 26.08.2020, 13:39 (1333 dagen geleden) @ Ron Kremer

Dank voor de uitleg. Dan heb ik het toch goed gelezen. Begrijpen komt later. ;-)

EL37

door Robert Gribnau, 25.08.2020, 16:43 (1334 dagen geleden) @ jansen2810

Ik heb nog nooit een versterker met KT66's of EL37's horen spelen dus ik kan niets over de klankverschillen zeggen. Maar als ik zo naar de datasheets van de EL37 en de EL34 kijk, is er elektrisch gezien maar weinig verschil tussen die twee (tenzij je ze in klasse B met 800 Volt zou willen gebruiken; dat kan zo te zien niet met de EL37).

Groet,
Robert

EL37

door huub.jak @, 25.08.2020, 17:11 (1334 dagen geleden) @ Robert Gribnau

Met EL 34 zal de versterker iets ronder warmer klinken
als met de 37. 2,5 K prim el 34. 2.K prim
de stromen maken niet zo veel uit
huub

EL37

door jansen2810 @, 25.08.2020, 17:33 (1334 dagen geleden) @ Robert Gribnau

Dank voor je reactie. Het versterkertje (SE) is in oorsprong een Chineesje (no pun intended) met EL34B buizen. Speelt voortreffelijk brom en ruisvrij. Ik probeer er van alles mee. KT66, EL34, 5881/6L6, ECC35 etc. In triode, dat dan wel. Was niet in oorsprong. Gewoon leuk en blijf binnen de veilige specificaties van de EL34, dus hier en daar zou er iets verbeterd kunnen worden qua instelling bij de diverse buizen. Maar volgens mij zijn ze redelijk uitwisselbaar zonder brokken te maken. Al heb ik wel mijn Chinese voedingstrafo om zeep geholpen, daar zit nu een betere in. 2x 320VAC, dus aan een hoge plaatspanning kom ik niet. Alles ter lering en vermaak en niet bang voor een tik op mijn vingers van jullie. Dus spaar me niet. ;-) Geluidsverschil hoor ik wel degelijk, maar niet echt schokkend. Speelt nu met de KT66 en russische ECC35 (6SL7) NOS (OTK). De KT66's zijn van Sovtek, omdat die minder gloeistroom trekken, dan andere merken. (0,9A tegen 1,3A)

Groet,

Adri Kes

EL37

door gertjanrhe @, Gooi, 25.08.2020, 18:04 (1334 dagen geleden) @ jansen2810

dan ook een paar PE06/40N proberen?
Leveren met dubbel paar 140W @ 1000Hze en 2,5% vervorming (average) in de EL6435.

--
De techniek was in de jaren 40 veel verder dan menigeen zich bewust is

EL37

door huub.jak @, 25.08.2020, 19:00 (1334 dagen geleden) @ gertjanrhe

Of 807 ha ha ha rook :-D
succes met je expiriment truken doos
chinees zeg je doe er kroepoek in
huub

EL37

door jansen2810 @, 25.08.2020, 19:33 (1334 dagen geleden) @ huub.jak

Heeft u wellicht wat inhoudelijk advies. Dit klinkt niet erg prettig en let een beetje op uw spelling.

EL37

door huub.jak @, 25.08.2020, 21:59 (1334 dagen geleden) @ jansen2810

Nou ja jansen ik vind het een beetje zonde van
dat mooi versterkertje zo als het gebruik Testkees gebruik
maar goed dat is jou ding verders .Sorry voor de opmerking
meen het ook zo weer niet
huub

EL37

door jansen2810 @, 25.08.2020, 22:15 (1334 dagen geleden) @ huub.jak

Ok, het versterkertje heeft alles bij elkaar zo'n 200 Euro aan onderdelen gekost, incl. Chinese buizen, voor de rest wil ik ook nog wat echt leren. Daarom ben ik hier. De theorie heb ik op cursus geleerd (NVHR) nu even de praktijk. Ok, kost leergeld.

EL37

door huub.jak @, 25.08.2020, 22:19 (1334 dagen geleden) @ jansen2810

Ergens heb je gelijk houden zo
huub

EL37

door jansen2810 @, 30.08.2020, 23:32 (1329 dagen geleden) @ jansen2810

Enfin, alles samenvattend is het antwoord op mijn vraag dus NEE. :-(

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum