Klopt dit wel (1A2 schema) (Techniek Radio/TV)

door gerard ⌂ @, Zeist, 28.12.2020, 21:04 (1218 dagen geleden)

Vandaag heb ik van Rien een bouwpakketje gekregen voor een "superregeneratieve FM ontvanger" met buisje 1A2. Aan het eind van de dag had ik 80km op de teller staan, het was toch iets verder dan ik dacht, maar gelukkig lekker fietsweer. Ontvangst uit het pakketje is er nog niet, de ontvangst door Rien met koffie was uiterst hartelijk.

Het pakketje bevat geen geëtst PCB, maar een stukje gaatjesprint en een schemaatje.

[image]

Wat me hieraan zeer verbaast is dat het eerste en derde rooster voor gelijkspanning op anodepotentiaal liggen! Dat rooster 2 (in feite de anode van de oscillator) op B+ zit zie je wel meer, maar hoe moet dit ooit in oscillatie komen? Sommigen zeiden dat dit helemaal geen superregeneratieve ontvanger is, maar een regeneratieve die supergoed werkt, dus een super regeneratieve ontvanger.

Ik heb naar de discussie op vintage-radio gekeken en daar is iemand die een versie met PCB had, waarop toch wel de pinnen 2, 3 en 6 met elkaar verbonden zijn.

[image]

Dit setje is uiteindelijk wel gaan werken. Toch zou ik zelf denken dat de roostercircuits van g1 en g3 op aardpotentiaal, niet anodepotentiaal moeten liggen. Kan het hiermee te maken hebben dat mensen hun pakketjes zo slecht aan de praat krijgen?

Bij het setje hoort ook nog een mooi 1A2 buisje van de Peking Electron Tube Factory. Met beetje vergeeld en uitgedroogd papiertje, dus waarschijnlijk beetje ouwe stock.

[image]

Klopt dit wel (1A2 schema)

door MarcelvdG @, 28.12.2020, 23:33 (1218 dagen geleden) @ gerard

Ik denk dat het eerste rooster niet op voedingspotentiaal ligt, maar veel lager: de rooster-kathodediode gaat in geleiding, waardoor het grootste deel van de spanning over de 5,1 Mohm komt te staan. Geen idee waarom ze voor deze schakeling gekozen hebben of waarom ze een heptode als triode gebruiken.

Klopt dit wel (1A2 schema)

door Piet van der Pol @, Alblasserdam, 29.12.2020, 00:24 (1218 dagen geleden) @ gerard

Gerard,

De 33uH kun je eens op een tap van L2 aansluiten. Dan zal de boel wel genereren.

Piet

[image]

Klopt dit wel (1A2 schema)

door 402N @, Rotterdam, 29.12.2020, 07:57 (1218 dagen geleden) @ gerard
Bewerkt door 402N, 29.12.2020, 08:07

Hoi Gerard.

Schema klopt.
Heb het 2 jaar geleden gebouwd met exact dezelfde onderdelen.
Alleen heb ik als buis toen een DK97 gebruikt.
De 1A2 is te beschouwen als een DK91-achtige.
Ik ontving veel zenders in de FM-omroepband.
Echter wel zacht met een kristaloortelefoontje.

Voor meer power kun je hier aan denken: (nog steeds met oortelefoontje of 2K koptelefoon):

[image]

Die 2P2 ziet er wat raar uit, maar het is gewoon een wat apart getekende DL92.
Men heeft kennelijk een 6-Voltstrafootje gebruikt als uitgang voor een laagohmig oor- of
hoofdtelefoontje.

Het schema is een beproefd schema:
Vergelijk het maar eens met deze peilontvanger uit 1959 uit de Electron van de Veron:
[image]

Men heeft hier een een staaftrimmertje omgebouwd tot een afstembaar spoeltje.
Permeabiliteitsafstemming.
De tankkring blijft evenwel hetzelfde.
Een balancering van de condensators t.o.v. massa is niet per se nodig.

Een superreg wordt bij voorkeur gebouwd rond een triode.
Toen was de hier gebruikte DC90 nog volop verkrijgbaar.
Of eventueel de DCC90 (of 3A5), een dubbeltriode, waarvan de helft gebruikt werd.

Bij gebrek daaraan en met de dumpvoorraden van nu wordt een truc gebruikt om zo'n triode
toch na te doen: alle roosters van een penthode, behalve het stuurrooster, doorverbinden met de anode. Precies wat er in jouw schema gebeurt.

Deed men al in de jaren 30.
Zie hier het stukje tekst uit een boek van Jan Corver over de superreg.
Weliswaar een boek uit 1946, maar de inhoud beslaat grotendeels schakelingen en onderdelen uit de jaren 30.

[image]

Ik heb het ding toen gebouwd door vrijwel alle onderdelen die deel uitmaken van de terugkoppeling direct te solderen op de buisvoet.

Je kunt inzien dat de schakeling oscilleert via de terugkoppeling vanuit de anode, via de tankkring, door de combinatie van hoogohmige weerstand en paralelle condensator naar het stuurrooster.

Hierdoor wordt telkens gedurende de oscillatie de rechterkant van de condensator steeds negatiever en wordt de buis steeds verder afgeknepen tot de oscillatie ophoudt en de lading op de rechterkant weer langzaam via de hoogohmige weerstand positiever wordt ( geladen vanuit de anode) en het proces zich weer herhaalt.
Dat gebeurt zo'n 20000 of meer keer per seconde en dat moet te meten en te zien zijn met een scoop aan de anode.
Weerstand zou ook tussen rooster en massa kunnen worden geplaatst.
In de oscillatiepauze lekt de negatieve lading dan vanzelf weg naar massa.
Maar dat terzijde.

Deze oscillatie is de basis van het superreggen.
Het gebeurt weliswaar op een onhoorbare frequentie, maar het bijproduct is wel als ruis hoorbaar.

Voor een uitleg van Jan Corver (pdf):
google op: Radio door zelf doen J. Corver

Jaap

--
Jaap

Klopt dit wel (1A2 schema)

door Wolfgang @, 29.12.2020, 10:35 (1218 dagen geleden) @ gerard

Ik ben vanmorgen wat vroeger opgestaan en heb dat simple FM-ontvangertje op een stuk hout in elkaar gezet.

[image]

Als buis dient een 1R5 = DK91. Het geheel werkt als een Regenerative Receiver en de zenders in de buurt komen goed door. Zoals wij dat van de AM-ontvangers kennen moet met de poti kort voor het genereren geregelt worden.

Het is GEEN Superregenerative Receiver want dan zal de gevoeligheid veel beter zijn.
Nadeel is dan wel, het setje gaat altijd genereren met "bursts" in het ritme van 20 kHz of nog hoger. Je hoort zonder ontvangst steeds een harde ruis!
Deze storende uitstraling is geen pretje voor de buren die ook graag FM willen ontvangen....
In het verleden heb ik zoiets geprobeerd met één FET volgens een ontwerp van de bouwdoos Kosmos XN3000. Hier zie je duidelijk de rotzooi:

[image]

Maar dat doet deze Chinees niet.

Ook heb ik het voorstel van Piet (met de aansluiting van de plus aan het midden van de spoel) geprobeerd, geen veranderingen....

Mvg, Wolfgang

Klopt dit wel (1A2 schema)

door 402N @, Rotterdam, 29.12.2020, 11:15 (1218 dagen geleden) @ Wolfgang
Bewerkt door 402N, 29.12.2020, 11:39

Dag Wolfgang.

Juist die harde ruis is een bewijs dat het apparaat aan het superreggen is.
Dat is een gevolg van een oscillatie die in supersoon aanzwelt, afneemt, pauzeert, aanzwelt, afneemt, pauzeert, .....
Dat is het zg. quenchen.
Als jouw schakeling dat inderdaad doet, moet je dat met een scoop
aan de anode kunnen zien.
Uiteindelijk veroorzaakt dat in het ritme van een (fm) afgestemd station aan de
anode pulse width modulatie-achtige veranderingen, die de modulatie vertegenwoordigen. En dus audio.
Als je FM-ontvangst hebt met deze schakeling met alleen terugkoppeling (gewone
regeneratieve detector) dan heb je gegarandeerd iets nieuws uitgevonden.

Jij stelt: "Het is GEEN Superregenerative Receiver want dan zal de gevoeligheid veel beter zijn."
Kan zijn dat jouw schakeling NIET superregt door een fout.
Kan van alles zijn.
Van ongunstige bedrading, te zwaar belaste antennekring, te lage anodespanning,
etc., etc.

Als je maar genoeg artikelen over superregs naast elkaar zet, dan kom je de
uitersten gevoelig vs ongevoelig tegen.
Gevoelig t.o.v. een simpele audion met terugkoppeling (regeneratief).
Ongevoelig t.o.v. een redelijke super.

Jaap

--
Jaap

Klopt dit wel (1A2 schema)

door Wolfgang @, 29.12.2020, 12:56 (1218 dagen geleden) @ 402N

..... "Het is GEEN Superregenerative Receiver want dan zal de gevoeligheid veel beter zijn."
Kan zijn dat jouw schakeling NIET superregt door een fout.
Kan van alles zijn.
Van ongunstige bedrading, te zwaar belaste antennekring, te lage anodespanning,
etc., etc.


Hi Jaap
Ik heb getracht deze schakeling aan het "superregenereren" te brengen. Doet ie gewoon niet!
De roosterweerstand op 10M verhoogd, de anodespanning verdubbeld, de antennespoel heel lossjes gekoppelt, niets helpt....

Is het misschien het buistype? Een 1A2 heb ik niet. Trouwens, wat een rare benoeming hebben de Chinezen gekozen?

Gr. Wolfgang

Klopt dit wel (1A2 schema)

door MarcelvdG @, 29.12.2020, 13:03 (1218 dagen geleden) @ 402N

Als je FM-ontvangst hebt met deze schakeling met alleen terugkoppeling (gewone
regeneratieve detector) dan heb je gegarandeerd iets nieuws uitgevonden.

Dat deed iedereen die in 1919 naar Idzerda luisterde toch ook al? Dat is gewoon flankdetectie.

Klopt dit wel (1A2 schema)

door Sieme @, Niekerk, 29.12.2020, 11:34 (1218 dagen geleden) @ gerard

Afgaande op het schema is deze contraptie bedoeld om als superreg te opereren.
Om het te laten oveoscilleren (quenchen) is voldoende stuurrooster-energie nodig,
aangezien de antenne ook direct gekoppeld is ,is de belasting (demping) hierdoor van grote invloed op de instelling.Hij werkt het beste op am-signalen,bij fm moet je op de flank afstemmen.Een geaard-rooster triode met de dipool in de kathode en linkje in de anode kan goede diensten verrichten om de stoorstraling te beperken.Opbouw en werking op fm-omroepfrequenties is moelijk te voorspellen cq berekenen,volop mogelijkheden om te experimenteren,
succes,
Sieme

--
het experiment heeft altijd gelijk

Klopt dit wel (1A2 schema)

door gerard ⌂ @, Zeist, 29.12.2020, 13:10 (1218 dagen geleden) @ gerard

Heel erg bedankt voor jullie bijdragen! Ik heb hier heel veel aan.

@Marcel: ik had de schakeling als triode gemist en zat veel te ingewikkeld te denken omdat een pentagrid converter werd gebruikt. Zat dus te denken in de richting van onderkant is LF quenchen en bovenkant is HF osc, etc. Dit is natuurlijk eigenlijk een heel simpele schakeling! Misschien voor deze pit gekozen omdat een handige figuur er nog een baal van had liggen, of omdat toch niet elke batterijtriode voor 100MHz geschikt is...

@Piet: dit is toch wel goed gezien! Ik miste ook de fase-omkering die je voor oscillatie nodig hebt. Je zou dit kunnen verkrijgen met een tak op de spoel...
@Jaap: ... toch ga ik voor de oplossing van Jaap met het schema waarin de capaciteit van de tankkring in het midden geaard is.
Uiteindelijk is de benodigde aanpassing in het schema dus maar heel gering: de regel-C die getekend is bestaat uit de serieschakeling van de twee condensatordelen, en de middentak moet worden geaard! Dit staat niet in het schemaatje getekend, ik betwijfel ook of het duidelijk in de Chinese begeleidende tekst wordt uitgelegd. Misschien is hierin dan toch de reden te zoeken dat veel bouwers teleurgesteld raakten over de werking.

@Wolfgang: dat heb je snel voor elkaar! Maar heb jij ook het midden van de tankkring (spoel of condensator) voor HF geaard? Anders kan hij nooit genereren en blijft het een eenkringer.

Dat je voor FM op de flank moet afstemmen was me wel duidelijk.

@Sieme: die belasting door de antenne moet ik dus goed in de gaten houden, misschien de twee spoelen van de antennetransformator niet te dicht bij elkaar?

Ik weet nu genoeg om enig vertrouwen in het projectje te krijgen en ga hem tzt met goeie moed opbouwen!
Zo snel als Wolfgang kan ik het niet, maar ik zal weer een keer van me laten horen.

Klopt dit wel (1A2 schema)

door Wolfgang @, 29.12.2020, 13:44 (1218 dagen geleden) @ gerard

@Piet: dit is toch wel goed gezien! Ik miste ook de fase-omkering die je voor oscillatie nodig hebt. Je zou dit kunnen verkrijgen met een tak op de spoel...

De fase-omkering werkt ook zonder tak op de spoel!!
Hiervoor heb je de capaciteit anode naar kathode (=massa) plus de capaciteit rooster naar kathode (=massa) nodig. Als het ware een virtueele aftakking .

@Wolfgang:.... Maar heb jij ook het midden van de tankkring (spoel of condensator) voor HF geaard? Anders kan hij nooit genereren en blijft het een eenkringer.

Mijn insteek was: Hoe goed werkt het door jou aangedragen schema?
Dus niets veranderd, behalve dat ik een soortgelijke buis gebruik.

Het is inderdaad een eenkringer, maar MET terugkoppling. Ik kan hem met de poti regeling altijd laten genereren !!!!! De ontvangst is dan weg....

gr. Wolfgang

Klopt dit wel (1A2 schema)

door Sieme @, Niekerk, 29.12.2020, 16:56 (1218 dagen geleden) @ Wolfgang

Plat laten oscilleren zal altijd wel lukken.
Quenchen vraagt een puls/pauzeverhouding van de roostercombinatie
die de seriekring anode-voeding(L}
voeding-massa(C) aan het schommelen houdt.

--
het experiment heeft altijd gelijk

Klopt dit wel (1A2 schema)

door Ouwe Schipper @, Sassenheim, 29.12.2020, 19:22 (1217 dagen geleden) @ gerard

Dit is wel degelijk een superreg ontvanger!
G2,3,4 en de anode zitten allemaal doorverbonden dus het buisje staat als triode geschakeld, die op een speciale manier oscilleert .
De kombinatie van 5.1 Megohm en 100 pF is zo gekozen dat het oscilleren telkens òphoudt. De negatieve spanning op G1 bouwt snel zó ver op dat de buis dichtgeknepen wordt; als de condensator van 100 pF weer ontlaadt begint het oscilleren weer. De gevoeligheid is op 't hoogst als de schakeling nèt aan 't oscilleren begint. Het afslaan en weer aanslaan van de oscillator repeteert met zo'n 20 à 30 Kilohertz.
Dàt is het principe van de superregeneratieve ontvanger met als belangrijkste nadeel dat 't een stoorzender is
Nico

--
een kinderhand
is ook weer gauw leeg

Klopt dit wel (1A2 schema)

door Wolfgang @, 30.12.2020, 00:01 (1217 dagen geleden) @ Ouwe Schipper

Dit is wel degelijk een superreg ontvanger!
G2,3,4 en de anode zitten allemaal doorverbonden dus het buisje staat als triode geschakeld, die op een speciale manier oscilleert .
De kombinatie van 5.1 Megohm en 100 pF is zo gekozen dat het oscilleren telkens òphoudt. De negatieve spanning op G1 bouwt snel zó ver op dat de buis dichtgeknepen wordt; als de condensator van 100 pF weer ontlaadt begint het oscilleren weer. De gevoeligheid is op 't hoogst als de schakeling nèt aan 't oscilleren begint. Het afslaan en weer aanslaan van de oscillator repeteert met zo'n 20 à 30 Kilohertz.
Dàt is het principe van de superregeneratieve ontvanger met als belangrijkste nadeel dat 't een stoorzender is
Nico

Ik vermoede al dat misschien mijn 1R5 buis niet de juiste keuze was...

Een DC90 heb ik helaas niet maar wel een tetrode DF906 uit een veldsterktemeter van Rohde & Schwarz. Deze heb ik vanavond ingezet en het schermrooster met de anode verbonden.
Ja, nu gaat het zoals gewenst, ik heb superregeneratie volop !!! Het ontvangertje is nu veel gevoeliger met de te verwachten stoorstraling...

Deze is hieronder goed op de spectrum analyzer te zien.

[image]

mvg, Wolfgang

Klopt dit wel (1A2 schema)

door Sieme @, Niekerk, 30.12.2020, 00:43 (1217 dagen geleden) @ Wolfgang

Mooi resultaat,je hebt heemaal gelijk,
ik heb het even opgezocht;Brimar garandeert de 1R5 als meng-oscillatorbuis maar tot 20mc.

--
het experiment heeft altijd gelijk

Klopt dit wel (1A2 schema)

door 402N @, Rotterdam, 30.12.2020, 02:01 (1217 dagen geleden) @ Wolfgang

Mooi zo.

Ik wilde nog voorstellen om voor nood een EF95 (uiteraard met 6,3 Volt gloeispanning ) te proberen met anodespanningen tussen 40 en 80 Volt.

Is dus niet meer nodig.

Heb je de tankkring aangehouden volgens schema ?

Bij mij werkte hij zowel volgens schema, als wel met een aarding tussen 2 condensators ( via een splitstatortje )

Jaap

--
Jaap

Klopt dit wel (1A2 schema)

door Wolfgang @, 30.12.2020, 09:00 (1217 dagen geleden) @ 402N

Heb je de tankkring aangehouden volgens schema ?
Bij mij werkte hij zowel volgens schema, als wel met een aarding tussen 2 condensators ( via een splitstatortje )
Jaap

Hallo Sieme en Jaap

Ik heb de opstelling exact overgenomen zo als Gerard liet zien, zonder aftakking.
Zelfs de hf-drossels zijn 33µH!

Gr. Wolfgang

Klopt dit wel (1A2 schema)

door 402N @, Rotterdam, 30.12.2020, 10:51 (1217 dagen geleden) @ Wolfgang

Dank je Wolfgang.


Ook goed voor Gerard om dat te weten.

Met een quenchfrequentie van even boven de 20 kHz zou je mogelijk
last kunnen hebben van het feit dat de meeste zenders stereo zijn.
En dus last kunnen hebben van interferentie met de piloottoon (19 kHz),
wat fluittonen kan opleveren.

Dat zou misschien voorkomen kunnen worden door de quenchfrequentie
te verhogen naar zo'n 50 kHz.
Maar of dat zomaar en straffeloos gaat weet ik ook niet.

Zou hem weer eens in elkaar moeten zetten.
Ik meldde in een eerdere bijdrage dat ik een DK97 had gebruikt, maar het
bleek een DF97 te zijn.
Die doet wel op z'n sloffen 130 MHz als triode geschakeld.
Goed dat jij aan die tetrode dacht.


Jaap

--
Jaap

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum