Fossiele Duitsche lamp (Techniek Overig)

door Herm Willems @, Maastricht, 12.12.2022, 22:06 (504 dagen geleden)
Bewerkt door Herm Willems, 12.12.2022, 22:24

Bijna 5 jaar geleden tikte ik een merkwaardige oude lamp op de tip. Zie mijn posting van 4 feb 2018 op dit forum:

https://www.nfor.nl/index.php?mode=entry&id=248502

Ik heb destijds een foto van dit gekke ding naar Uwe Radtke gestuurd. (op advies van Paulus) Uwe kon mij helaas niet verder helpen. Maw: hij wist het ook niet.

Ik begon gaandeweg steeds meer te twijfelen of de sokkel wel bij dat ding hoorde. Die bestond namelijk uit brokstukken (van een defecte andere lamp?) die met een draadje bijeen werden gehouden. Het leek erop dat die er later aan was gezet. Een amateuristisch broddelwerkje. Die veronderstelling werd nog aangewakkerd door het feit dat de ballon er net iets te diep in zat. Allerminst wetenschappelijk onderbouwd, maar een gevoelsmatige, voor mijn part intuïtieve conclusie. Hoe dan ook: niet des Telefunkens! Verwijderd dus.

Inmiddels ben ik er vrij zeker van dat mijn eerste veronderstelling in genoemde posting, een tot op heden onbekende variant van de Telefunken EVN171, de juiste is. De afgelopen jaren heb ik over deze pit een uitgebreide correspondentie met Peter den Boer gevoerd. Hij stuurde mij een document met plaatjes van de ontwikkelingsgang van de vroegste Telefunkenlampen tijdens WOI. (zie hieronder)

Toen kwam er opeens weer wat schot in de zaak. Het meest waarschijnlijk lijkt mij dat er in dit geval sprake is van een prototype. Een combinatie van april 1914 (de ballon) en maart 1915 (het elektrodensysteem)

Maar... wie het beter weet mag het zeggen!

Plaatje 1 is hoe hij er nu uitziet. Plaatje 2 en 3 zijn van Peter.

[image]

[image]

[image]

Fossiele Duitsche lamp

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 13.12.2022, 00:47 (504 dagen geleden) @ Herm Willems

Volgens mij dan een prototype van de 1917 uitvoering.

Fabricage van jouw glasvorm is veel eenvoudiger bij proeven.
Vandaar mijn idee 1917, gezien de opstelling electrodes.

Even goed een juweeltje in de geschiedenis van de buizen.

Misschien heeft jouw buis in de proto uitvoering wel helemaal geen buisvoet gehad.
Zoals je hem nu hebt in de stelling is dat ook tbv proeven natuurlijk ook al voldoende.

--
"I haven't even turned this on to see if it works because as long as I don't it might"

Fossiele Duitsche lamp

door Herm Willems @, Maastricht, 13.12.2022, 08:16 (503 dagen geleden) @ Maurice

Een prototype uit 1917 is het absoluut niet Maurice, want de eerste EVN171's kwamen al in 1916 op de markt.

De eerste Telefunkenlamp uit 1914, de EVN94, had overigens al ongeveer dezelfde elektrodensysteem. (Dat was de lamp die model stond voor de ontwikkeling van de eerste Nederlandse radiolampen, die bij gloeilampenfabriek Holland in Utrecht werden vervaardigd onder toeziend oog van Tolk.)

Ik ben er vrij zeker van dat deze lamp voetloos uit de fabriek kwam. Die is er, denk ik, later door een amateur op gezet. Behalve de tekeningetjes die ik plaatste zijn er meer plaatjes bekend van voetloze Telefunkenlampen. Voordeel was natuurlijk een zo laag mogelijk capaciteit tussen de toevoerdraden onderling. Maar dat speelde nog geen rol van betekenis omdat er toen toch alleen op lange golven gewerkt werd.

Ik ga hem overigens niet testen. De gloeidraad in nog goed, en dat wil ik graag zo houden.

Fossiele Duitsche lamp

door Maurice ⌂ @, Dordrecht, 13.12.2022, 08:27 (503 dagen geleden) @ Herm Willems

Proto/studie buis tbv de verbeteringen tov de voorgaande.

Je geeft zelf aan in de jaar ontwikkeling.
Als ik naar electrode systeem kijk is het 1917
Geen enkel ander plaatje komt electrode systeem overeen dan 1917.
Maar goed ik was er niet bij.

[image]

--
"I haven't even turned this on to see if it works because as long as I don't it might"

Fossiele Duitsche lamp

door Herm Willems @, Maastricht, 13.12.2022, 09:30 (503 dagen geleden) @ Maurice

Haha, tja, ik was er ook niet bij. Mijn opa was toen begin twintig.

Je kijkt nu alleen maar naar de hoek die de gloeidraadsteuntjes maken. Maar er zijn veel meer kleine details aan dit type lamp. Zoals je al schreef, het zijn juweeltjes. Maar je moet er zo veel mogelijk bekijken. Ook voorgangers en opvolgers. Dat kost tijd, maar dan ga je ook dingen zien. Dit was dan ook nog eens allemaal handwerk, door vrouwen gedaan vanwege de aan hen toegeschreven fijnere motoriek.

Het is helaas niet zo eenvoudig hier goed gefundeerde uitspraken over te doen. Maar goed, dat is mijn onbescheiden mening.

Fossiele Duitsche lamp

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem / Delft, 13.12.2022, 12:41 (503 dagen geleden) @ Herm Willems
Bewerkt door Maarten Bakker, 13.12.2022, 12:54

Gefundeerd kan, maar met zekerheid natuurlijk niet.

Voor mij lijkt hij, uitsluitend gefundeerd op de getoonde documentatie, op een productiemodel uit 1917 dat ergens gedurende zijn levensloop zijn sokkel kwijtgeraakt is.

Alternatieve maar ingewikkelder en dus minder waarschijnlijke theorie is dat ze in het protostadium al geexpeerimenteerd hebben met de latere gloeidraadophanging maar daar eerst van af hebben gezien.

Fossiele Duitsche lamp

door Kees Koren @, Bilthoven, 13.12.2022, 13:06 (503 dagen geleden) @ Maarten Bakker

Het langdurige vraagstuk rond deze bijzondere radiolamp verdient m.i een mooi vervolg artikel in ons RHT.

Vraag de NVHR redactie als je wil.:MUS:

Fossiele Duitsche lamp

door electronenbuizen ⌂ @, Hellevoetsluis, 13.12.2022, 14:19 (503 dagen geleden) @ Kees Koren

Ik heb hier een Telefunken EVN171 met eenzelfde binnenwerk De controledatum is 27-6-1917

Fossiele Duitsche lamp

door Maarten Bakker ⌂ @, Haarlem / Delft, 13.12.2022, 16:04 (503 dagen geleden) @ Kees Koren

Een artikel dat vooral gebaseerd is op veronderstellingen, is denk ik nog niet zo nuttig.

Als ik zo eens kijk, en dan terugkijk naar de foto in oorspronkelijke toestand...

Dan is in elk geval nog de vraag wat je kunt opmaken uit de iets andere ballon. Ik zou denken aan een productievariant die niet persé eerder of later is dan de getoonde types, of zo toch dan hooguit ietsjes later gezien de overeenkomst van het systeem met de laatste buis uit het rijtje.

De volgende vraag is of de sokkel toch niet gewoon origineel is en dus ten onrechte verwijderd.

ls de gloeidraad heel is, is het misschien de moeite waard om de gloeispanning en stroom te meten, om te zien of die zonder weerstand overeenkomen met de verwachting.

Fossiele Duitsche lamp

door Herm Willems @, Maastricht, 13.12.2022, 23:26 (503 dagen geleden) @ Maarten Bakker

Ik ben er zeker van dat de sokkel niet af fabriek aan dit pitje zat.

Zie de foto's hieronder.
Foto 1: Na het verwijderen van het zwarte wikkeldraad dat de delen bij elkaar hield.
Foto 2: nadat ik de losse delen verwijderd had.

Argumenten:

0) De voet is zwaar mishandeld. het lijkt mij onwaarschijnlijk dat dat heeft plaatsgevonden toen ie al aan de lamp zat. Anders had het arme ding dat niet overleefd.
1) Op die foto is te zien dat de lijm (of wat daarvoor door moet gaan) niet origineel was. Namelijk wit, bij alle Telefunkenlampen uit die tijd is de kleur oker.
2) Daarnaast ontbreekt de kenmerkende holle pen, in plaats daarvan zit er een half gesloopte 'normale' pen.
3) Tenslotte: de aansluitdraden waren aan de pennen gesoldeerd aan de onderzijde. Dus buiten de sokkel. Dat is bij de tijdgenoten niet het geval. Maar zelfs als je dat niet weet is duidelijk te zien dat dat niet origineel is, bovendien broddelwerk.

[image]

[image]

Fossiele Duitsche lamp

door Arno72 @, 06.01.2023, 14:05 (479 dagen geleden) @ Herm Willems

Toch ook creatief in elkaar geknutseld. Ik blijf dit verhaal met interesse volgen.;-)

Fossiele Duitsche lamp

door Herm Willems @, Maastricht, 13.12.2022, 23:42 (503 dagen geleden) @ Maarten Bakker

Hieronder een 'normale' EVN171 (uit 1916) gebroederlijk naast mijn exoot. Wat op de foto niet heel erg duidelijk te zien is, is dat de glasstaafjes die de schijfanode en het spiraalrooster dragen bij de voetloze variant een grotere doorsnede hebben dan die van de EVN171. (fotograferen is niet mijn sterkste kant) Mijns inziens een teken dat de eerste primitiever, en dus ouder is.

Staar jullie niet blind op de hoek die de staafjes die de gloeidraad dragen maken. Dat is immers van ondergeschikt belang. De constructie van van anode en rooster speelt hier een veel belangrijkere rol.

[image]

Fossiele Duitsche lamp

door Herm Willems @, Maastricht, 14.12.2022, 08:53 (502 dagen geleden) @ Kees Koren

Een leuk idee Kees, maar ik moet eerst nog wat meer onderzoek doen zodat een aantal onzekerheden uit de wereld zijn.
Over bv de Philipslampen, laten we zeggen vanaf tweede helft jaren 20, is inmiddels wel heel veel bekend. Over de jaren 10 van de vorige eeuw zijn echter nog veel vragen onbeantwoord. Maar ja, druppelsgewijs komen we toch steeds een beetje verder.

RSS Feed van deze thread
powered by my little forum