Artikelen
Een PLL Gestuurde AM Microzender (Versie 1)
door Otto Tuil
Inleiding:
Regelmatig komen er op het forum vragen over de mogelijkheid om FM uitzendingen om te zetten naar de middengolf,
zodat de uitzendingen beluisterd kunnen worden op een oude buizenradio waar nog geen FM op zit. Ook het omzetten
van andere geluidsdragers (CD, DVD, LP, Compactcassettes, MP3 speler) naar de middengolf is vaak gewenst. Er zijn
op het internet voldoende mogelijkheden te vinden, maar doorgaans gaat het om grote vermogens, en komen we al snel
in het piratencircuit terecht. Dat is uiteraard niet gewenst: ten eerste omdat de reikwijdte maar een paar meter
hoeft te zijn, en ten tweede willen we niet als piraat gaan opereren waardoor we storingen kunnen veroorzaken en
bovendien een flinke boete riskeren.
Enkele jaren geleden heb ik daarvoor een klein zendertje ontworpen voor dit doel. Het nadeel van deze schakeling was echter dat er een spoel gemaakt moest worden. Hierbij was het van belang dat het juiste kernmateriaal en het aantal wikkelingen bij elkaar pasten. In de praktijk kwam dat er op neer dat een zelfinductiemeter (L-meter) onontbeerlijk was. Nabouwen was daarom voor velen een lastige aangelegenheid. Om dit probleem te elimineren heb ik een andere schakeling ontworpen die vrijwel geheel digitaal is opgebouwd rond een PLL (Phase Locked Loop). De voordelen zijn:
- Eenvoudig na te bouwen
- Eenvoudig in bediening (geen HF afregeling nodig)
- Zeer stabiel (kristalgestuurd)
- Frequenties exact op de officiële kanalen (531 - 1602 kHz in stappen van 9 kHz)
- Gering stroomverbruik (ca 12 mA bij 12 Volt)
De schakeling:
In figuur 1 is het schema van de PLL-oscillator en modulator weergegeven. De PLL-oscillator is gebouwd rond IC's U2, U3 en U4. U2 (CD4060B) is een binaire deler met ingebouwde oscillator. Door de deler word de kristalfrequentie afgedeeld tot 9 kHz. Er kunnen twee types kristallen worden gebruikt: 4608 of 9216 kHz (al naar gelang de verkrijgbaarheid). Via een draadbrug op jumper JP1 word de 9 kHz uitgang van de deler verbonden met U3 (CD4046B). U3 is de eigenlijke PLL. Dit IC bevat een VCO (Voltage Controlled Oscillator) en een aantal fase-detectoren. De VCO is met behulp van C3 en R10 zo ingesteld dat de frequentie bij de halve voedingsspanning op pin VCIN ongeveer 1 MHz is. De uitgang van de VCO wordt toegevoerd aan de programmeerbare deler U4 (CD40103B). Met behulp van de DIP-Switches SW1 is het deeltal van deze deler ingesteld op een instelling die overeenkomt met de gewenste frequentie. De uitgang van deze deler wordt dan weer teruggevoerd aan de PLL. Uiteraard zal deze gedeelde frequentie (Ffeed) aanvankelijk ongelijk zijn aan 9 kHz. De fasedetector zal daarom (via het loopfilter R7, R9, C4 en C7) de VCO frequentie net zolang "bijregelen" totdat Ffeed ook 9 kHz is. De uitgang van de VCO (Fosc) heeft dan de gewenste frequentie bereikt.
De opgewekte "draaggolf " moet nu nog in amplitude gemoduleerd worden. Daarvoor heb ik een wat afwijkende modulator gemaakt. Omdat de uitgang van de PLL een digitaal signaal kan daarvoor ook een digitale schakeling worden gebuikt. Allereerst wordt het binnenkomende audiosignaal versterkt met U5A (LM358). Met potmeter R19 wordt de mate van versterking ingesteld. (Nabouwers moeten opletten dat bij gebruik van een andere OP-amp dat die wel geschikt is voor uitgangsspanning tot bijna nul. Anders is de modulatiediepte minder groot). Via de analoge schakelaar U1 (CD4053B) wordt nu het versterkte audiosignaal met de PLL frequentie in "mootjes gehakt". Het resultaat op de uitgang van U1 is een blokgolf met amplitude gelijk aan de amplitude van het audiosignaal. Met andere woorden: we hebben een AM gemoduleerde blokgolf gemaakt. Via C16 wordt dit signaal naar de uitgang J3 gevoerd. Op J3 kan dan een draadantenne van 1 à 2 meter worden aangesloten. Door die draadantenne in de buurt van de radio te hangen zal de radio het signaal als een normale radiozender ontvangen. (Omdat het AM signaal een blokgolf is zullen ook de oneven harmonischen aanwezig zijn, maar omdat het vermogen zeer gering is zal dat nauwelijks problemen opleveren).
Zoals gezegd is het bereik slechts enkele meters, zodat de kans op storingen erg klein is. Wilt u zeker zijn van uw zaak (of voor de puristen die helemaal niets in de lucht willen zetten) dan kan ook een kunstantenne worden aangesloten.
Figuur 1: Oscillator met modulator.
Stuklijst:
Hieronder vindt u de stuklijst van de oscillator. Als extra heb ik de bestelnummers van Conrad toegevoegd om zo een indicatie van de prijs te krijgen (stand: business catalogus 2006). Uiteraard kunt u de componenten ook gewoon bij uw favoriete elektronicazaak halen.
Aant. |
Referentie |
Waarde |
Type |
Conrad Nr. |
Prijs p/s |
Prijs |
1 |
C1 |
100µF |
Elco 25V; 0.2" pitch |
46 82 90 |
€ 0,33 |
€ 0,33 |
2 |
C2,C13 |
10µF |
Elco 25V; 0.2" pitch |
46 82 31 |
€ 0,16 |
€ 0,32 |
1 |
C3 |
100pF |
Keramisch; 0.2" pitch |
45 17 46 |
€ 0,16 |
€ 0,16 |
1 |
C4 |
100n |
MKT 100V; 0.3" pitch |
50 10 47 |
€ 0,13 |
€ 0,13 |
5 |
C8,C9,C10, C11,C12 |
100n |
Keramisch multilayer; 0.2" pitch |
45 33 58 |
€ 0,21 |
€ 1,05 |
2 |
C5,C6 |
47pF |
Keramisch; 0.2" pitch |
45 17 11 |
€ 0,16 |
€ 0,32 |
1 |
C7 |
470n |
MKT 100V; 0.3" pitch |
50 10 95 |
€ 0,16 |
€ 0,16 |
1 |
C14 |
2n2 |
Keramisch; 0.2" pitch |
45 18 27 |
€ 0,19 |
€ 0,19 |
2 |
C15,C16 |
470pF |
Keramisch; 0.2" pitch |
45 17 89 |
€ 0,16 |
€ 0,32 |
1 |
JP1 |
XSEL |
Selectie met draadbrug |
- |
- |
- |
1 |
J3 |
HF Uit |
Cinch inbouwbus |
73 68 80 |
€ 0,63 |
€ 0,63 |
1 |
J4 |
LF In |
Cinch inbouwbus |
73 68 80 |
€ 0,63 |
€ 0,63 |
1 |
J5 |
+V12 |
Laagspanning voedingsbus |
73 39 88 |
€ 0,55 |
€ 0,55 |
1 |
J6 |
BATT |
Soldeerpunten voor batterijhouder |
- |
- |
- |
2 |
L5,L6 |
Draadbrug |
Voor optionele HF ontstoring(4) |
- |
- |
- |
2 |
R3,R21 |
470K |
0,25 W Koolfilmweerstand |
40 35 71 |
€ 0,08 |
€ 0,16 |
1 |
R4 |
22K(3) |
0,25 W Koolfilmweerstand |
40 34 15 |
€ 0,08 |
€ 0,08 |
2 |
R5,R7 |
100K |
0,25 W Koolfilmweerstand |
40 34 90 |
€ 0,08 |
€ 0,16 |
1 |
R6 |
1M |
0,25 W Koolfilmweerstand |
40 36 10 |
€ 0,08 |
€ 0,08 |
1 |
R8 |
2K2 |
0,25 W Koolfilmweerstand |
40 32 96 |
€ 0,08 |
€ 0,08 |
1 |
R9 |
3K3 |
0,25 W Koolfilmweerstand |
40 33 18 |
€ 0,08 |
€ 0,08 |
1 |
R10 |
5K6 |
0,25 W Koolfilmweerstand |
40 33 42 |
€ 0,08 |
€ 0,08 |
8 |
R11,R12,R13, R14,R15,R16, R17,R18 |
220K |
0,25 W Koolfilmweerstand |
40 35 39 |
€ 0,08 |
€ 0,64 |
1 |
R19 |
47K of 50K |
Instelpotmeter Piher PT15 NH |
43 19 15 |
€ 0,38 |
€ 0,38 |
1 |
R20 |
560K |
0,25 W Koolfilmweerstand |
40 35 80 |
€ 0,08 |
€ 0,08 |
1 |
SW1 |
SW DIP-8 |
Achtvoudige DIP switch |
70 47 84 |
€ 1,22 |
€ 1,22 |
1 |
U1 |
CD4053B(1) |
Analoge (de)multiplexer |
17 33 55 |
€ 0,66 |
€ 0,66 |
1 |
U2 |
CD4060B(1) |
Binaire teller met oscillator |
17 33 04 |
€ 0,66 |
€ 0,66 |
1 |
U3 |
CD4046B(1) |
Phase locked loop met VCO |
17 28 80 |
€ 0,84 |
€ 0,84 |
1 |
U4 |
CD40103B(1) |
8 bit presettable down counter |
17 42 89 |
€ 1,50 |
€ 1,50 |
1 |
U5 |
LM358N |
2-voudige op-amp |
17 44 40 |
€ 0,58 |
€ 0,58 |
1 |
X1 |
4.608 of 9.216 MHz |
Kristal behuizing HC-49 |
16 82 46 |
€ 0,58 |
€ 0,58 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
Printplaat |
Fotogevoelig 75 mm x 100 mm |
52 35 67 |
€ 1,17 |
€ 1,17 |
1 |
|
Insteek-as voor R19 |
Insteek-as 35 mm(2) |
42 58 93 |
€ 0,13 |
€ 0,13 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ex. BTW |
€ 13,95 |
|
|
|
|
|
BTW |
€ 2,65 |
|
|
|
|
|
Totaal |
€ 16,60 |
(1) Let op dat u de originele IC's uit de CD4000 of HEF4000-series gebruikt,
en geen "vervangers" uit de 74HC of 74HCT-families.
(2) Of naar wens een andere lengte die het beste bij uw inbouwschema past
(3) De LF-versterker versterkt hiermee ca. 20x, indien andere factor nodig is deze weerstand
aangepassen (b.v. 4k7 voor 100x, of 47k voor 10x)
(4) Beschrijving verderop in dit verhaal.
Het bouwen:
De opbouw van de oscillator/modulator is vrij rechttoe-rechtaan. Mijn prototype heb ik op een enkelzijdige gaatjesprint gemaakt:
Met deze print heb ik het principe van de schakeling getest. Nabouwers die een voorkeur hebben dit type printplaat, kunnen deze opstelling als voorbeeld gebruiken. Daarna heb ik de schakeling naar een echte printplaat overgezet:
Het printje meet 7,5 x 10 cm. Deze maat is een standaard in de handel verkrijgbare printplaat.
Het schema en de lay-out heb ik samengevoegd in een PDF zodat het op een hoge resolutie
printer kan worden afgedrukt. Van de lay-out zijn twee versies gemaakt. Eén met normale sporen voor afdrukken
op transparant met een inkjet-printer, zodat u zelf een fotogevoelige print kunt belichten. En één
met toegevoegde extra aardvlak koper. Dit geeft een beter stooronderdrukking, maar kan alleen worden afgedrukt
op betere type printer (op een inkjet-printer smeert alles dicht).
Zodra de printplaat klaar is kunt u beginnen met het solderen van de onderdelen, de aanbevolen volgorde daarbij is:
- Soldeer met blank vertind montagedraad de draadbruggen A, B, C, D, E, F, JP1(5), L5 en L6.
- Soldeer connectoren J3, J4, en J5
- Soldeer alle weerstanden
- Soldeer instelpotmeter R19
- Soldeer alle condensatoren
- Soldeer dipswitchblok SW1
- Soldeer het kristal X1
- Soldeer de IC's U1 t/m U5
(5) Soldeer draadbrug afhankelijk van het gekozen kristal tussen twee van de drie pennen van JP3
volgens onderstaand plaatje:
Afregelen:
Afregelen is uiterst eenvoudig: eerst kiest u een frequentie op de middengolf die vrij is, of waar slechts een zwakke zender op te ontvangen is. Dan kiest u uit de onderstaande tabel de bijbehorende instelling van de DIP-switches.
|
|
|
Sluit een draad aan op J3 en hang die in de buurt van de radio. Nu kan de oscillator van de 12 Volt werkspanning worden voorzien. Op de radio moet dan een sterke draaggolf op de ingestelde frequentie waar te nemen zijn. Let er op dat de draaggolf redelijk bromvrij is. Bij sommige (goedkope) netadapters wil er wel eens brom optreden. Indien dit bij u het geval is, probeer dan met een andere adapter of de brom verdwijnt. Daarna kunt u de audiobron (CD-speler, MP3-speler, enz.) aansluiten op J4. Met potmeter R19 wordt de modulatiediepte ingesteld. Dit kan op het gehoor, door het maximum te bepalen waarop het geluid nog niet hoorbaar vervormt. Uiteraard kan met een oscilloscoop de modulatiediepte nauwkeuriger bestudeerd worden:
AM signaal
Bij gebruik van de toongenerator kan op de oscilloscoop de modulatiediepte mooi zichtbaar gemaakt worden:
Circa 60% en bijna 100% modulatiediepte.
HF ontstoring:
Er is een (kleine) kans dat u hinder hebt van hoogfrequent signaal dat weglekt via de voedingslijn of via de audio-ingang. Als dat het geval is kunt u een extra filterspoel opnemen in één of beide leidingen. Daarvoor verwijdert u draadbrug L5 en/of L6 en vervangt die door een (smoor)spoeltje van ca. 1 mH.
Veel Succes,
Otto
P.S. De auteur is op geen enkele wijze aansprakelijk voor storingen veroorzaakt door of de juridische aspecten van het gebruik van de hier beschreven schakeling. Het gebruik is derhalve uitsluitend op eigen risico.
Update 17 augustus 2006, Versie 1.3
Digitale ruis onderdrukken
door Otto Tuil
Af in toe hoor ik wel eens klachten dat er eens soort digitale ruis (lijkend op tikken van de regen) in de PLL Gestuurde
AM Microzender te horen is. Bij sommige printjes is het wat erger dan bij de anderen. In de regel is het niet zo heel hinderlijk, want
bij modulatie wordt het ruimschoots overstemd.
Bij toeval ontdekte ik dat de storing geheel verdween als ik een hoogohmige weerstand (2,2 megaohm) parallel zette aan C7 (470nF).
Ik geef geen garantie dat dit de definitieve oplossing is, maar voor diegene die ook last hebben van digitale storing is het zeker
het proberen waard.
Veel Succes,
Otto
P.S. De auteur is op geen enkele wijze aansprakelijk voor storingen veroorzaakt door of de juridische aspecten van het gebruik van de hier beschreven schakeling. Het gebruik is derhalve uitsluitend op eigen risico.
Meer bereik met de PLL AM Microzender
door Otto Tuil
Inleiding:
Zoals gemeld heeft de AM microzender een bereik van enkele meters. Voor werkzaamheden in de hobbyruimte is dat doorgaans voldoende. Het kan echter ook zo zijn dat het praktischer is om de microzender in een ander vertrek op te stellen (bijvoorbeeld bij de PC om zo MP3 files of een internet radiostation te kunnen beluisteren). In dat geval is het nodig om het bereik van de microzender te vergroten naar enkele tientallen meters. Dit kan gedaan worden door een antenneaanpassing te gebruiken. Uiteraard kan dit worden gerealiseerd door een externe aanpassing, maar ook op de print is een plekje ingeruimd voor een eenvoudige antenneaanpassing. Met deze eenvoudige aanpassing is er met een draadantenne van 2 meter al een bereik van 50 meter of meer te realiseren.
Antenneaanpassing:
Uitbreiding stuklijst:
Aant. |
Referentie |
Waarde |
Type |
Conrad Nr. |
Prijs p/s |
Prijs |
2 |
L1,L2 |
180 µH |
HF spoeltje 180 µH |
53 63 00 |
€ 0,49 |
€ 0,98 |
1 |
L3 |
330 µH |
HF spoeltje 330 µH |
53 63 26 |
€ 0,49 |
€ 0,49 |
1 |
L4 |
470 µH |
HF spoeltje 470 µH |
53 63 34 |
€ 0,49 |
€ 0,49 |
1 |
C17 |
120 pF |
Trimmer 6-120 pF (paars) |
3347291(1) |
€ 1,05 |
€ 1,05 |
2 |
JP2,JP3 |
|
3 Polige pin header |
732460(2) |
€ 0,15 |
€ 0,30 |
1 |
- |
|
Jumperblok |
734160 |
€ 0,19 |
€ 0,19 |
|
|
|
|
Totaal (incl. BTW) |
€ 3,50 |
|
(1) Farnell bestelnummer.
(2) Soms worden er headers geleverd met een grotere pendiameter. Is
dit het geval dan de gaten in de print ruimer boren met boor 1 mm .
Het bouwen:
Verwijder draadbrug F en voeg het in het schema als optioneel aangegeven aanpassingcircuit toe.
Afregelen:
Voor er afgeregeld kan worden moeten eerst de juiste spoelen worden ingeschakeld met jumpers JP2 en JP3:
Jumper |
Afbeelding |
Aanpassing voor frequentiegebied |
Geen |
|
522 - 646 kHz |
JP2 1-2 |
|
657 - 864 kHz |
JP2 2-3 |
|
873 - 1197 kHz |
JP3 1- 2 |
|
1206-1602 kHz |
JP3 2-3 |
|
Uitgeschakeld (tevens C17 op minumum capaciteit draaien) |
Schakel de microzender aan, en stem een radio met afstemindicator (bijvoorbeeld een buizenradio met afstemoog) af op de microzender. Draai nu met een schroevendraaier voorzichtig aan trimmer C17 tot maximale uitslag van de afstemindicator.
Let op: De aanpassing is gemaakt voor een draadantenne van 2 meter. Bij gebruik van een langere antenne kan
vooral bij de lagere frequenties het bereik nog wat verhoogd worden, maar dan moet wel opgelet worden of de antenneaanpassing
nog goed af te regelen is. Een beetje experimenteren (bijvoorbeeld door de grenzen waabij de jumper moet worden
verplaatst te wijzigen) kan dan noodzakelijk worden.
Veel Succes,
Otto
P.S. De auteur is op geen enkele wijze aansprakelijk voor storingen veroorzaakt door of de juridische aspecten van het gebruik van de hier beschreven schakeling. Het gebruik is derhalve uitsluitend op eigen risico.
Reacties van bouwers van de PLL AM Microzender
Hallo Otto,
M'n vader had bij jou een tijdje geleden twee printplaatjes besteld van de door jouw ontworpen AM Microzender.
Ik heb de (overigens prachtige) printplaten keurig ontvangen. Waarvoor nog mijn dank voor de nette en snelle service.
Na de ontvangst van de bestelde onderdelen bij Conrad ben ik meteen aan het bouwen geslagen. Dat verliep allemaal
heel makkelijk.
Het eerste exemplaar zit nu in elkaar en ik heb hem zojuist uitvoerig getest. Het werkt allemaal geweldig. De zender
is heel stabiel en als je het aan mij vraagt is de geluidskwaliteit net zo goed/beter als de omroepzenders op de
AM band. Ik heb de schakeling ook uitgevoerd met de antenne aanpassing. Met een digitale Grundig Yacht Boy 400
wereldontvanger heb ik de trimmer afgeregeld. Deze beschikt over een handige S-meter en signaalverzwakker. Die
antenne aanpassing heeft zeker een goed effect, het signaal wordt er een stuk sterker en stabieler door. Ik heb
als antenne een draadje van 50 cm gebruikt en de frequentie van 603 kHz ingesteld. De 603 kHz was vrij leeg en
vereist geen jumpers bij de antenne aanpassing, want die zitten er nog niet op.
Nadat ik klaar was met het afregelen heb ik de trots uit m'n verzameling er bij gehaald (Een Motorola 50x1 uit
1937) en het daar eens mee geprobeerd. Dat ging uiteraard ook prima. Ik heb een foto van m'n opstelling bij dit
mailtje gedaan. Ik hoop dat je het leuk vind.
Tijdens de bouw ben ik twee kleine foutjes tegen gekomen, en dat was in de Conrad bestellijst. De bestelnummers
van het IC 4060 en de weerstand van 22K kloppen niet. Deze moeten zijn: voor het IC 4060, 17 33 04 en voor de weerstand
van 22K, 40 34 15. Ik geef het maar even door voordat er meer nabouwers wellicht de verkeerde spullen bestellen.
Verder niets dan lof over jouw microzender, ik ben er heel blij mee. Met name de prestaties zijn echt geweldig.
Mijn hartelijke dank voor alle tijd en moeite die je in deze leuke schakeling gestoken hebt.
Groeten (ook van m'n vader),
Bob van Apeldoorn.
P.S. Gebruik gerust de hele/stukjes tekst en de foto uit dit mailtje voor op het forum. Ik vond het wat leuker
om het je persoonlijk te zenden.
Hallo Otto en anderen,
Helaas had mijn onderdelenleverancier nog niet alle onderdelen beschikbaar. Juist de onderdelen om de
antenneaanpassing te maken ontbreken nog, maar die worden nagestuurd.
Ik kon echter niet wachten en heb vandaag toch maar het zendertje alvast in elkaar gezet.
Het opbouwen ging prima. Het printplaatje is perfect samengesteld en de bouwinstructies zijn heel erg duidelijk,
zelfs voor een relatieve leek als ik. Complimenten voor Otto!
Spannend is altijd het moment van in bedrijfstelling...
Het gaf wel een kick dat het apparaatje het meteen al deed.
Het printplaatje en de instructies zijn kennelijk voldoende "idiot-proof". ;-)
Ik had de zender ingesteld op 1404 kHz en het was meteen al zichtbaar op de tuner indicator van mijn Telefunken
Partner International 101 dat er een draaggolf aanwezig was.
En met aansluiten van mijn I-pod werd er ook muziek ontvangen.
Het bereik is nu nog heel erg gering (meant to be by design), dus ik popel om het resterende deel, de antenneaanpassing
te kunnen toevoegen...
Voorlopig heb ik het signaal alleen nog via solid state ontvangers die ik in de buurt neer kon zetten kunnen ontvangen. Maar het zou werkelijk prachtig zijn als met de antenneaanpassing het AM-signaal door het gehele huis te ontvangen zou zijn...
In elk geval een prima geslaagd projectje tot nu toe! En leuk om te doen!
Groeten,
Piet.
Weer een PLL AM-microzender erbij:
Toen de PLL zender door Otto werd ontworpen vond ik het al een leuk dingetje en op de beurs van zaterdag heb ik het bouwpakketje gekocht van J. van Schaik. Spannend want ik had nog nooit een bouwpakketje gemaakt.
Maandagavond heb ik de gebruiksaanwijzing gelezen en wat snoertjes in elkaar gesoldeerd.
Dinsdagavond de grote dag... "beginnen aan" het solderen van de print. Nou, dat ging allemaal erg gemakkelijk! Nooit geweten dat je schakelingen op print zo gemakkelijk kunt assembleren. Beetje de dingetjes erop solderen, bedrading waar heb je het over en klaar! Wel een heel gepruts om alle onderdeeltjes uit elkaar te houden, vergrootglas erbij om de componentwaarden te lezen. De weerstanden en condensators gaan echt erg gemakkelijk met hun twee pootjes: erdoor duwen, soldeerbout en tin ertegen, knip knip, hij zit. De witte opdruk van de print was hier en daar verdwenen, zodat ik soms even moest zoeken naar waar een component geplaatst moest worden. Op de lijst met onderdelen kon ik de geplaatste componenten afkruisen, zodat je weet dat je alles gehad hebt. Een weerstandje R20 en een 100nF condensator ontbraken, maar dat stuiverwerk had ik in huis.
De IC's solderen is wel spannend... Hoe om moet zo'n ding eigenlijk? Hij is symmetrisch en kan er op twee manieren op, maar op de printplaat staat een deukje getekend en het IC heeft dat maar aan een kant. Op de foto staan de lettertjes dezelfde kant op, dus dat "kan niet" missen. Beter in een keer goed, want als je dat IC met veertien punten vastsoldeert krijg je het er natuurlijk nooit meer af... Berevoorzichtig mijn eerste IC met alle pootjes vastgesoldeerd, letten op de plaatsing van het deukje. Die zit! Muurvast! Loepje erbij, geen overlopers van de soldeerklodders! Mooi werk! Nou IC2, ai, foute boel... ik heb IC1 vastgesoldeerd op de plek van IC4. Tijd voor een kopje koffie, na mijn eerste ervaring in het IC vastsolderen meteen maar de eerste les in IC's lossolderen. Alle zeven pinnetjes aan 1 kant verhitten en met de tinzuiger zoveel mogelijk schoonzuigen. De pootjes zie je nu door de gaatjes steken, even een duwtje met een schroevendraaiertje ertegen en hij tikt los. Dan kan het IC aan de ene kant iets omhoog. Dit herhalen aan de andere kant en het IC is los. Wonder boven wonder is dit gelukt, niet te zien natuurlijk of het ding nog leeft dan wel door overmatige verhitting bij het bakken en braden in de IC-hemel is gekomen. Versterker IC U5 heeft geen deukje! De andere vier hebben allemaal hun letters dezelfde kant op staan, dikke kans dat U5 ook vanaf dezelfde kant leesbaar moet zijn. Ik ben nu ook erg ervaren in het eventuele lossolderen, kom op, deze heeft maar acht pootjes, en ik waag de gok.
Nou het aanpassingscircuit er nog op... En hoewel het soldeerplezier werd onderbroken door een fietsreparatie voor een huisgenoot zitten om halfelf alle onderdeeltjes op de print. Wat issie mooi! Het kleurrijke geheel wordt trots tentoongehouden, huisgenoot vindt 'm ook erg mooi ("Wat kun je er eigenlijk mee doen?") en voorzichtig wordt de print weggelegd.
In de onderdelenzak zit nog een klein oranje blokje dat eruit ziet alsof het past op de jumpers J2 en J3, alleen is het van plastic (binnen ook) dus het zal weinig verschil maken als ik het erop schuif. Hoort er soms iets metaals in? Naast de voedingsconnector zit J1 met twee pinnen, kun je hierop een voedingsspanning rechtstreeks aansluiten?
Woensdagavond, tijd voor een test! Voedingsspanning erop, 2 meter verderop luisteren met de Grundig: signaal! Het IC heeft de mishandeling van gisteren dus overleefd. De print werkt in een keer (net als bij andere knutselaars) zonder verdere reparatie, correctie of aanpassing. Wel sterke brom zoals ook in de gebruiksaanwijzing als mogelijkheid wordt vermeld bij het gebruik van een "goedkope voeding". Hm. Die heeft toch echt 10 gulden gekost en ligt nog maar 25 jaar onderin de kast, daar mag het niet aan liggen toch? In de onderdelenbak ligt nog een 4700µF elco, zou dat helpen (?), die er even bij, brom weg. Modulatie erop, komt hoorbaar over maar met weinig hoge tonen. De microzender op zolder (Radio 4 op de ingang) en beneden luisteren met de Philips LX381B: PERFECT!!! Mission accomplished! Mijn kudde AM radio's is gered dankzij Otto Tuil en J. van Schaik! Hebben deze heren al een lintje van Hare Majesteit in ontvangst mogen nemen?
Nou alleen nog even de hele opstelling met voedinkje in een doosje monteren, wat metingen doen voor de modulatie, een beetje pielen met de antenne. Wat zou er gebeuren als ik m'n langdraad (20 meter) boven de tuin eraan hang? Kan ik lekker in de tuin met m'n LX381B. Zou een aardverbinding helpen? De switch tabel in de gebruiksaanwijzing gaat alleen over middengolf 522-1611 kHz, maar het schakelbereik is groter, ik kan vast wel een lange- of visserijgolf zender maken? Kan ik de frequentienauwkeurigheid opmeten?
Leuk speeltje om mee verder te knutselen!
Gerard Tel