Nederlands Forum over Oude Radio's Onafhankelijk medium voor liefhebbers en verzamelaars van oude radio's en gerelateerde zaken.
Forum  Gebruiksaanwijzing Artikelen  Forumbeheer  Links  Archief 1999-2007  Donateurs  Tips & Trucs

---

---

Een PLL Gestuurde AM Microzender (Versie 2.0)

door Otto Tuil

Waarschuwing:

Dit artikel beschrijft een nieuwe versie van het PLL zendertje. Deze versie heeft een geïntegreerde netvoeding. Voor het werken met netspanningen wordt geacht dat u op de hoogte bent van de veiligheidsvoorschriften voor netgevoede schakelingen. Eén en ander kunt u bijvoorbeeld vinden op de website van Elektuur. Hebt u weinig ervaring met het bouwen van schakelingen die direct op het net zijn aangesloten, dan raad ik ten sterkste aan om de versie met externe adapter te bouwen, of om deze schakeling om de bouwen naar een externe netadapter. Het bouwen van deze schakeling is enkel voorbehouden aan ervaren elektrotechnici. De schrijver wenst dan ook niet aansprakelijk gesteld te worden voor schade veroorzaakt door ondeskundig handelen bij zowel het bouwen van de schakeling alsmede bij het inbouwen in een behuizing!

Inleiding:

Regelmatig komen er op het forum vragen over de mogelijkheid om FM uitzendingen om te zetten naar de middengolf, zodat de uitzendingen beluisterd kunnen worden op een oude buizenradio waar nog geen FM op zit. Ook het omzetten van andere geluidsdragers (CD, DVD, LP, Compactcassettes, MP3 speler) naar de middengolf is vaak gewenst. Er zijn op het internet voldoende mogelijkheden te vinden, maar doorgaans gaat het om grote vermogens, en komen we al snel in het piratencircuit terecht. Dat is uiteraard niet gewenst: ten eerste omdat de reikwijdte maar enkele (tientallen) meters hoeft te zijn, en ten tweede willen we niet als piraat gaan opereren waardoor we storingen kunnen veroorzaken en bovendien een flinke boete riskeren.

Enkele jaren geleden heb ik daarvoor een klein zendertje ontworpen voor dit doel. Het nadeel van deze schakeling was echter dat er een spoel gemaakt moest worden. Hierbij was het van belang dat het juiste kernmateriaal en het aantal wikkelingen bij elkaar pasten. In de praktijk kwam dat er op neer dat een zelfinductiemeter (L-meter) onontbeerlijk was. Nabouwen was daarom voor velen een lastige aangelegenheid. Om dit probleem te elimineren heb ik een andere schakeling ontworpen die vrijwel geheel digitaal is opgebouwd rond een PLL (Phase Locked Loop). De voordelen zijn:

- Eenvoudig na te bouwen
- Eenvoudig in bediening
- Zeer stabiel (kristalgestuurd)
- Frequenties exact op de officiële kanalen (531 - 1602 kHz in stappen van 9 kHz)
- Laag stroomverbruik: ca. 27 mA bij 15 Volt (afhankelijk van frequentie, antennelengte, en afregeling)

De schakeling:

In figuur 1 is het schema van de PLL-oscillator en modulator weergegeven. De PLL-oscillator is gebouwd rond IC's U2, U3 en U4. U2 (CD4060B) is een binaire deler met ingebouwde oscillator. Door de deler word de kristalfrequentie afgedeeld tot 9 kHz. Er kunnen twee types kristallen worden gebruikt: 4608 of 9216 kHz (al naar gelang de verkrijgbaarheid). Via een draadbrug op jumper JP1 word de 9 kHz uitgang van de deler verbonden met U3 (CD4046B). U3 is de eigenlijke PLL. Dit IC bevat een VCO (Voltage Controlled Oscillator) en een aantal fase-detectoren. De VCO is met behulp van C3 en R10 zo ingesteld dat de frequentie bij de halve voedingsspanning op pin VCIN ongeveer 1 MHz is. De uitgang van de VCO wordt toegevoerd aan de programmeerbare deler U4 (CD40103B). Met behulp van jumperblok JP3 is het deeltal van deze deler ingesteld op een instelling die overeenkomt met de gewenste frequentie. De uitgang van deze deler wordt dan weer teruggevoerd aan de PLL. Uiteraard zal deze gedeelde frequentie (Ffeed) aanvankelijk ongelijk zijn aan 9 kHz. De fasedetector zal daarom (via het loopfilter R7, R9, C4 en C7) de VCO frequentie net zolang "bijregelen" totdat Ffeed ook 9 kHz is. De uitgang van de VCO (Fosc) heeft dan de gewenste frequentie bereikt.

De opgewekte "draaggolf" moet nu nog in amplitude gemoduleerd worden. Daarvoor heb ik een wat afwijkende modulator gemaakt. Omdat de uitgang van de PLL een digitaal signaal is, kan daarvoor ook een digitale schakeling worden gebuikt. Allereerst wordt het binnenkomende audiosignaal (stereo wordt met R24 en R25 omgezet in mono) versterkt met U5B (LM358). Met potmeter R27 wordt de mate van versterking ingesteld. (Nabouwers moeten opletten, dat bij gebruik van een andere OP-amp, dat die wel geschikt is voor uitgangsspanning tot bijna nul. Anders is de modulatiediepte minder groot). Via de analoge schakelaar U1 (CD4053B) wordt nu het versterkte audiosignaal met de PLL frequentie in "mootjes gehakt". Het resultaat op de uitgang van U1 is een blokgolf met amplitude gelijk aan de amplitude van het audiosignaal. Met andere woorden: we hebben een AM gemoduleerde blokgolf gemaakt. Via C16 wordt dit signaal via een aanpassingsfilter naar J3 gevoerd. Op J3 kan dan een draadantenne van 2 à 3 meter worden aangesloten. Met een goed afgeregelde aanpassing is er met een draadantenne van 3 meter een bereik van 50 meter of meer te realiseren. Door die draadantenne redelijk in de buurt van de radio te hangen zal de radio het signaal als een normale radiozender ontvangen.

Zoals gezegd is het bereik slechts enkele tientallen meters, zodat de kans op storingen erg klein is. Wilt u zeker zijn van uw zaak (of voor de puristen die helemaal niets in de lucht willen zetten) dan kan ook een kunstantenne worden aangesloten.

Rond U5A is een overmodulatiedetector gebouwd. Zodra de audiospanning onder de diodespanning (ca 0,7 volt) komt, zal LED D2 oplichten. Dit is een indicatie dat de modulatiediepte de 100% nadert. Als de modulatiediepte verder toe neemt, zal vervorming optreden. Voor buizenradio's is echter een veel geringere diepte voldoende, dus is het raadzaam om de diepte zo in te stellen dat D2 (vrijwel) nooit op licht.

Tenslotte is rond T1, D3, en IC5 een kleine lineaire netvoeding opgebouwd. Deze levert een schone gestabiliseerde 15 Volt.

Figuur 1: Oscillator, modulator, en voeding.

Stuklijst:

Hieronder vindt u de stuklijst van de oscillator. Als extra heb ik een aantal bestelnummers van Conrad toegevoegd om zo een indicatie van de prijs te krijgen (stand: website december 2010. Let wel op dat deze bestelnummers achteraf zijn opgezocht. Controleer daarom zelf altijd of het onderdeel klopt met de omschrijving). Uiteraard kunt u de componenten ook gewoon bij uw favoriete elektronicazaak halen.

Aant.	Referentie	Waarde	Type	Conrad Nr.	Prijs p/s	Prijs
2	C1,C20	100µF	Elco 25V; 0.2" pitch	468290	€ 0.43	€ 0.86
2	C2,C13	10µF	Elco 25V; 0.2" pitch	468231	€ 0.21	€ 0.42
1	C3	100pF	Keramisch; 0.1" pitch	457248	€ 0.13	€ 0.13
1	C4	100nF	MKS2 100V; 0.2" pitch	459893	€ 0.14	€ 0.14
1	C5	47pF	Keramisch; 0.1" pitch	457205	€ 0.13	€ 0.13
2	C6,C29(1)	27pF	Keramisch; 0.1" pitch	457175	€ 0.13	€ 0.26
1	C7	470nF	MKS2 100V; 0.2" pitch	459945	€ 0.24	€ 0.24
7	C8,C9,C10,C11, C12,C22,C23	100nF	Keramisch multilayer; 0.2" pitch	453358	€ 0.23	€ 1.61
1	C14	2,2nF	Keramisch; 0.2" pitch	451827	€ 0.19	€ 0.19
2	C15,C24	470pF	Keramisch; 0.2" pitch	451789	€ 0.19	€ 0.38
1	C16	10nF	MKS2 100V; 0.2" pitch	459843	€ 0.11	€ 0.11
1	C17	120pF	Trimmer 6-120 pF (paars)(2)	-	€ 1.40	€ 1.40
4	C18,C19,C27,C28	22nF	MKS2 100V; 0.2" pitch	449990	€ 0.14	€ 0.56
1	C21	1000µF	Elco 35V; 0.2" pitch	446198	€ 0.50	€ 0.50
1	C25	10pF	Keramisch; 0.1" pitch	457124	€ 0.13	€ 0.13
1	C26	4n7/Y1(3)	Keramisch; Y1 4700pF 400V	450149	€ 0.63	€ 0.63
1	D1	1N4148	Siliciumdiode 100V 100mA	162280	€ 0.05	€ 0.05
1	D2	LED 3 mm ROOD	LED low-current rood L-934 LD	145998	€ 0.17	€ 0.17
1	D3	Brugcel 1A	Bruggelijkrichter DIL 1A	501174	€ 0.94	€ 0.94
1	D4	LED 3 mm GROEN	LED low-current groen L-934 LG	145971	€ 0.17	€ 0.17
1	JP1	XSEL	Selectie met draadbrug (zie tekst)	-	-	-
1	JP2	LSEL	Pin header 2x3 pens; 0.1"	734279	€ 0.15	€ 0.15
1	JP3	FSEL	Pin header 2x8 pens; 0.1"	734342	€ 0.36	€ 0.36
1	JP4	ASEL(4)	Draadbrug tussen pennen 3 & 4	-	-	-
9	-	Jumper 2.54 mm	Jumpers voor JP2 & JP3	734000	€ 0.16	€ 1.44
1	J2	Netentree	Netentree IEC 320 C8 (zie tekst)	735639	€ 1.19	€ 1.19
1	J3	HF Uit	Cinch inbouwbus(5)	736880	€ 0.63	€ 0.63
2	J4,J5	LF IN	Cinch inbouwbus(5)	736880	€ 0.63	€ 1.26
1	L1	470 µH	HF spoeltje 470 µH	535451	€ 0.70	€ 0.70
1	L2	330 µH	HF spoeltje 330 µH	440498	€ 0.30	€ 0.30
2	L3,L4	180 µH	HF spoeltje 180 µH	535532	€ 0.70	€ 1.40
1	R3	220K(6)	0,25 W Koolfilmweerstand	403539	€ 0.10	€ 0.10
9	R4,R12,R13,R14,R15, R16,R17,R18,R19	22k	0,25 W Koolfilmweerstand	403415	€ 0.10	€ 0.90
2	R5,R6	1M	0,25 W Koolfilmweerstand	403610	€ 0.10	€ 0.20
1	R7	100K	0,25 W Koolfilmweerstand	403490	€ 0.10	€ 0.10
1	R8	2K2	0,25 W Koolfilmweerstand	403296	€ 0.10	€ 0.10
1	R9	3K3	0,25 W Koolfilmweerstand	403318	€ 0.10	€ 0.10
1	R10	5K6	0,25 W Koolfilmweerstand	403342	€ 0.10	€ 0.10
1	R11	2M2	0,25 W Koolfilmweerstand	403652	€ 0.10	€ 0.10
1	R20	560K	0,25 W Koolfilmweerstand	403580	€ 0.10	€ 0.10
1	R21	470K	0,25 W Koolfilmweerstand	403571	€ 0.10	€ 0.10
1	R22	4K7	0,25 W Koolfilmweerstand	403334	€ 0.10	€ 0.10
1	R23	2K7	0,25 W Koolfilmweerstand	403300	€ 0.10	€ 0.10
2	R24,R25	100R	0,25 W Koolfilmweerstand	403130	€ 0.10	€ 0.20
1	R26	10K	0,25 W Koolfilmweerstand	403377	€ 0.10	€ 0.10
1	R27	47K of 50K	Instelpotmeter Piher PT15 NH(7)	431915	€ 0.54	€ 0.54
1	SW2	Netschakelaar	Mini tuimelschakelaar 250V AC/ 1A	-	€ 2.00	€ 2.00
1	T1	15V/1.5VA(8)	Print transformator VB 1,5/1/15	710418	€ 4.53	€ 4.53
1	U1	CD4053B(9)	Analoge (de)multiplexer	173355	€ 0.66	€ 0.66
1	U2	CD4060B(9)	Binaire teller met oscillator	173304	€ 0.66	€ 0.66
1	U3	CD4046B(9)	Phase locked loop met VCO	172880	€ 0.84	€ 0.84
1	U4	CD40103B(9)	8 bit presettable down counter	174289	€ 1.50	€ 1.50
1	U5	LM358N	2-voudige op-amp	174440	€ 0.58	€ 0.58
1	IC5 (U6)	7815	Spanningsregelaar 15V/1A	179248	€ 0.59	€ 0.59
1	X1	4,608 of 9,216 MHz	Kristal; behuizing HC-49	168246	€ 0.73	€ 0.73
1	-	Insteek-as voor R27	Insteek-as 60 mm(10)	425842	€ 0.16	€ 0.16
1	-	Printplaat AMPLL2	Dubbelzijdig doorgemetalliseerd 120 x 74 mm	Zie Tekst	€ 13.00	€ 13.00
1	-	Behuizing	Al. behuizing 1455K1202 120X78X43	534415	€ 11.65	€ 11.65
					Totaal	€ 56.29

⁽¹⁾ C29 dient om de hoge frequenties in het audiosignaal te onderdrukken (MG bandbreedte). Naar wens aanpassen of geheel weg laten.
⁽²⁾ Folietrimmers worden niet overal meer aangeboden. Zoek even in de onderdelenbakken van medeverzamelaars, of kijk anders bij Barend Hendrikse of Van Dijken. Gebruik eventueel een 90 pF (rode) trimmer.
⁽³⁾ Gebruik absoluut een Y1 condensator en ga niet experimenteren met andere types condensatoren. Gebruik van een verkeerd type kan leiden tot een fatale elektrische schok.
⁽⁴⁾ JP4 is bedoeld voor een toekomstige uitbreiding. Voorlopig kan worden volstaan met een draadbrug tussen pennen 3 en 4.
⁽⁵⁾ Op de print zijn ook gaten vrij gelaten voor andere modellen bussen. Naar wens kunnen die op maat uitgeboord worden.
⁽⁶⁾ De LF-versterker versterkt hiermee ca. 10x, indien een andere factor nodig is deze weerstand aanpassen (b.v. 470k voor 20x, of 1M voor 45x).
⁽⁷⁾ Eventueel kan ook een gewone potmeter worden gebuikt. Op de print zijn daarvoor gaten beschikbaar.
⁽⁸⁾ Het is ook mogelijk een trafo met twee 15V wikkelingen te gebruiken. Deze twee wikkelingen worden op de print parallel geschakeld.
⁽⁹⁾ Let op dat u de originele IC's uit de CD4000 of HEF4000-series gebruikt, en geen "vervangers" uit de 74HC of 74HCT-families.
⁽¹⁰⁾ Af te zagen tot gewenste lengte (afhankelijk van behuizing en type knop).

Het bouwen:

Opm: Het ontwerp is uitsluitend bedoeld voor zelfbouw. Er kunnen dus geen kant-en-klare gebouwde zendertjes bij mij worden besteld.
Voor het ontwerp heb ik een dubbelzijdige doorgemetalliseerde printplaat ontworpen. (Dubbelzijdig betekent dat er zich zowel aan de onderzijde als aan de bovenzijde kopersporen bevinden, die via de gaten met elkaar zijn verbonden). Van deze printplaat heb ik een aantal laten maken. Deze printplaat is voor € 13,- inclusief verzendkosten (binnen Nederland) te bestellen bij mij (zolang de voorraad strekt). Wilt u liever zelf een printplaat maken, dan kunt u gebruik maken van de verschillende lay-outs. U kunt kiezen uit drie verschillende lay-outs:

• Dubbelzijdig hoge kwaliteit (de lay-out van de AMPLL2 print).
• Enkelzijdig met normale sporen voor afdrukken op transparant met een inkjet-printer, zodat u zelf een fotogevoelige print kunt belichten.
• Enkelzijdig toegevoegde extra aardvlak koper. Dit geeft een betere stooronderdrukking, maar kan alleen worden afgedrukt op een betere type printer (op een inkjet-printer smeert alles dicht).

De lay-out van de enkelzijdige print wijkt iets af van die van de dubbelzijdige, omdat de verschillende soldeereilanden iets groter zijn gemaakt, om meer stevigheid bij het solderen te krijgen. De componentenopstelling van het dubbelzijdige ontwerp is echter prima bruikbaar bij het solderen).
De opbouw van de oscillator/modulator is vrij rechttoe-rechtaan. Het schema is ook beschikbaar als PDF zodat het op een printer kan worden afgedrukt. Daarnaast is het handig om ook de PDF van de dubbelzijdige print af te drukken (ook als u de enkelzijdige lay-out gebruikt), zodat u een duidelijk overzicht hebt van de componentenopstelling.

Zodra de printplaat klaar is kunt u beginnen met het solderen van de onderdelen. Gebruik daarvoor een soldeerbout met voldoende vermogen (min 50 Watt). Dit is belangrijk zodat bij printplaten met aardvlakken voldoende warmte aan het soldeerpunt wordt toegevoerd. Bij onvoldoende vermogen zal het soldeer niet voldoende vloeien, of moet te lang worden gesoldeerd, met kans dat het onderdeel door de hitte defect raakt. De aanbevolen soldeervolgorde voor de dubbelzijdige print is:

- Soldeer met blank vertind montagedraad draadbrug K op JP4
- Soldeer met blank vertind montagedraad draadbrug L1 of L2 op JP1 naar gelang het gebruikte kristal^(*)
- Soldeer alle weerstanden
- Soldeer connectoren J3, J4, en J5
- Soldeer de op maat gemaakte connector J2 loodrecht op de print⁽⁺⁾
- Lijm de plastic houders van connector J2 met tweecomponentenlijm stevig in het gat vast (lijm naar wens ook de voorkant vast op de print)
- Soldeer instelpotmeter R27
- Soldeer alle condensatoren
- Soldeer jumperblokken JP2 en JP3
- Soldeer het kristal X1
- Soldeer de transformator en knip de draden zo kort mogelijk af.
- Soldeer de schakelaar (gebruik een stevig stuk montagedraad om de schacht vast te zetten)
- Soldeer de LED's^(#), diode, en de brugcel
- Soldeer spanningsregelaar IC5
- Sluit de zender via een gloeilamp in serie aan op de 230 volt; contoleer of LED D4 brandt en de uitgangsspanning van IC5 inderdaad 15 volt bedraagt
- Verwijder de netspanning weer, en soldeer tenslotte IC's U1 t/m U5

Heb u een enkelzijdige print gemaakt, dan dient u een aantal extra draadbruggen te solderen. Deze draadbruggen zijn op de lay-out gemarkeerd, met letters A t/m J. (Let op dat u deze draadbruggen niet plaatst op de dubbelzijdige doorgemetalliseerde print. De verbindingen zijn daar reeds in het sporenpatroon uitgevoerd).

- Soldeer met blank vertind montagedraad draadbruggen A,B,C,D,E,F,G,H,J
- Soldeer een geïsoleerde draad tussen J2 en schakelaar SW2

^(*) Soldeer draadbrug afhankelijk van het gekozen kristal tussen twee van de drie pennen van JP1 volgens onderstaand plaatje:

⁽⁺⁾De connector voor de netentree dient eerst op maat gemaakt worden. Breek de lip tussen de twee pennen af met een punttangetje. Zaag de zijkanten voor schroefbevestiging af met een kleine ijzerzaag. Zorg ervoor dat aan beide zijden ongeveer een halve millimeter van de rand overblijft. Na het solderen dient de connector aan de print vastgelijmd te worden met tweecomponentenlijm (om de voorkant te lijmen dient de connector iets opgelicht te worden, om zo de lijm tussen de connector en de print te kunnen aanbrengen. Afklemmen met een lijmklem en een nacht laten uitharden. Zie pijlen in onderstaande meest rechtse afbeelding voor het resultaat na uitharden. Overtollig lijm aan de voorkant na uitharden wegsnijden).

^(#) Het stuk tussen onderkant van de LED en de knik moet ongeveer 3,5 mm bedragen. Let op de buigrichting, het korte pootje is altijd de kathode

Als alle onderdelen geplaatst zijn zal de print er zo uit zien:

Nu kan de zender worden ingebouwd in een behuizing. De print is zo ontworpen dat het precies in het in de stuklijst vermelde Hammond kastje past. Let er op dat u de print zo in het kastje schuift dat er voldoende afstand blijft tussen de netspanningvoerende delen en de behuizing (gebruik daarom de tweede gleuf van onderen).


Boor een vijl de gaten op de juiste plaats in de afdekplaatjes, maar monteer deze echter pas na het afregelen. Het bepalen van de juiste positie van de gaten is een precisiewerkje. Een juiste methode heb ik niet zo voor handen. Ik zelf heb het opgelost door de print in het metalen deel te laten zitten, en dan één afdekplaatje er op de schuiven. Vervolgens de gaten proberen af te tekenen. Daarna herhalen voor het andere plaatje. Dan de grote ronde gaten met een veel te kleine boor te boren (de 3 mm gaten voor de LED's kunnen wel in één keer worden geboord). Vervolgens met een ronde vijl net zo lang vijlen dat het gat bijna precies past. Daarna de gaten aan de voorkant met een boor van precies de juiste maat na boren, zodat het gat zuiver rond wordt. De gaten voor de cinch-aansluitingen aan de achterkant met 12 mm na boren. Het rechthoekige gat voor de netentree moet geheel met een vierkante en/of rechthoekige vijl op maat worden gemaakt.


Uiteindelijk moet dit het resultaat worden (eerste foto nog zonder deksel op het kastje):



De print kan ook in een andere kast worden ingebouwd. Daartoe zijn vier montagegaten H1 t/m H4 beschikbaar. Let bij het inbouwen altijd op de veiligheid voor de netvoerende delen. Gebruik voor H1 en H2 nooit metalen bouten en afstandbusjes, maar uitsluitend kunststof. Eventueel kunt u ook van die kunststoffen klikafstandhouders uit een oude PC gebruiken.

Afregelen:

Afregelen is eenvoudig: eerst kiest u een frequentie op de middengolf die vrij is, of waar slechts een zwakke zender op te ontvangen is. Dan kiest u uit de onderstaande tabel de bijbehorende instelling van de jumpers op JP3.

Freq. (kHz) Golfl. (m) JP3 J0 J1 J2 J3 J4 J5 J6 J7 531 565 58 0 1 0 1 1 1 0 0 540 555 59 1 1 0 1 1 1 0 0 549 546 60 0 0 1 1 1 1 0 0 558 537 61 1 0 1 1 1 1 0 0 567 529 62 0 1 1 1 1 1 0 0 576 520 63 1 1 1 1 1 1 0 0 585 512 64 0 0 0 0 0 0 1 0 594 505 65 1 0 0 0 0 0 1 0 603 497 66 0 1 0 0 0 0 1 0 612 490 67 1 1 0 0 0 0 1 0 621 483 68 0 0 1 0 0 0 1 0 630 476 69 1 0 1 0 0 0 1 0 639 469 70 0 1 1 0 0 0 1 0 648 463 71 1 1 1 0 0 0 1 0 657 456 72 0 0 0 1 0 0 1 0 666 450 73 1 0 0 1 0 0 1 0 675 444 74 0 1 0 1 0 0 1 0 684 438 75 1 1 0 1 0 0 1 0 693 433 76 0 0 1 1 0 0 1 0 702 427 77 1 0 1 1 0 0 1 0 711 422 78 0 1 1 1 0 0 1 0 720 416 79 1 1 1 1 0 0 1 0 729 411 80 0 0 0 0 1 0 1 0 738 406 81 1 0 0 0 1 0 1 0 747 401 82 0 1 0 0 1 0 1 0 756 397 83 1 1 0 0 1 0 1 0 765 392 84 0 0 1 0 1 0 1 0 774 387 85 1 0 1 0 1 0 1 0 783 383 86 0 1 1 0 1 0 1 0 792 379 87 1 1 1 0 1 0 1 0 801 374 88 0 0 0 1 1 0 1 0 810 370 89 1 0 0 1 1 0 1 0 819 366 90 0 1 0 1 1 0 1 0 828 362 91 1 1 0 1 1 0 1 0 837 358 92 0 0 1 1 1 0 1 0 846 354 93 1 0 1 1 1 0 1 0 855 351 94 0 1 1 1 1 0 1 0 864 347 95 1 1 1 1 1 0 1 0 873 343 96 0 0 0 0 0 1 1 0 882 340 97 1 0 0 0 0 1 1 0

Freq. (kHz) Golfl. (m) JP3 J0 J1 J2 J3 J4 J5 J6 J7 891 336 98 0 1 0 0 0 1 1 0 900 333 99 1 1 0 0 0 1 1 0 909 330 100 0 0 1 0 0 1 1 0 918 327 101 1 0 1 0 0 1 1 0 927 323 102 0 1 1 0 0 1 1 0 936 320 103 1 1 1 0 0 1 1 0 945 317 104 0 0 0 1 0 1 1 0 954 314 105 1 0 0 1 0 1 1 0 963 311 106 0 1 0 1 0 1 1 0 972 308 107 1 1 0 1 0 1 1 0 981 306 108 0 0 1 1 0 1 1 0 990 303 109 1 0 1 1 0 1 1 0 999 300 110 0 1 1 1 0 1 1 0 1008 297 111 1 1 1 1 0 1 1 0 1017 295 112 0 0 0 0 1 1 1 0 1026 292 113 1 0 0 0 1 1 1 0 1035 290 114 0 1 0 0 1 1 1 0 1044 287 115 1 1 0 0 1 1 1 0 1053 285 116 0 0 1 0 1 1 1 0 1062 282 117 1 0 1 0 1 1 1 0 1071 280 118 0 1 1 0 1 1 1 0 1080 278 119 1 1 1 0 1 1 1 0 1089 275 120 0 0 0 1 1 1 1 0 1098 273 121 1 0 0 1 1 1 1 0 1107 271 122 0 1 0 1 1 1 1 0 1116 269 123 1 1 0 1 1 1 1 0 1125 266 124 0 0 1 1 1 1 1 0 1134 264 125 1 0 1 1 1 1 1 0 1143 262 126 0 1 1 1 1 1 1 0 1152 260 127 1 1 1 1 1 1 1 0 1161 258 128 0 0 0 0 0 0 0 1 1170 256 129 1 0 0 0 0 0 0 1 1179 254 130 0 1 0 0 0 0 0 1 1188 252 131 1 1 0 0 0 0 0 1 1197 250 132 0 0 1 0 0 0 0 1 1206 249 133 1 0 1 0 0 0 0 1 1215 247 134 0 1 1 0 0 0 0 1 1224 245 135 1 1 1 0 0 0 0 1 1233 243 136 0 0 0 1 0 0 0 1 1242 241 137 1 0 0 1 0 0 0 1

Freq. (kHz) Golfl. (m) JP3 J0 J1 J2 J3 J4 J5 J6 J7 1251 240 138 0 1 0 1 0 0 0 1 1260 238 139 1 1 0 1 0 0 0 1 1269 236 140 0 0 1 1 0 0 0 1 1278 235 141 1 0 1 1 0 0 0 1 1287 233 142 0 1 1 1 0 0 0 1 1296 231 143 1 1 1 1 0 0 0 1 1305 230 144 0 0 0 0 1 0 0 1 1314 228 145 1 0 0 0 1 0 0 1 1323 227 146 0 1 0 0 1 0 0 1 1332 225 147 1 1 0 0 1 0 0 1 1341 224 148 0 0 1 0 1 0 0 1 1350 222 149 1 0 1 0 1 0 0 1 1359 221 150 0 1 1 0 1 0 0 1 1368 219 151 1 1 1 0 1 0 0 1 1377 218 152 0 0 0 1 1 0 0 1 1386 216 153 1 0 0 1 1 0 0 1 1395 215 154 0 1 0 1 1 0 0 1 1404 214 155 1 1 0 1 1 0 0 1 1413 212 156 0 0 1 1 1 0 0 1 1422 211 157 1 0 1 1 1 0 0 1 1431 209 158 0 1 1 1 1 0 0 1 1440 208 159 1 1 1 1 1 0 0 1 1449 207 160 0 0 0 0 0 1 0 1 1458 206 161 1 0 0 0 0 1 0 1 1467 204 162 0 1 0 0 0 1 0 1 1476 203 163 1 1 0 0 0 1 0 1 1485 202 164 0 0 1 0 0 1 0 1 1494 201 165 1 0 1 0 0 1 0 1 1503 199 166 0 1 1 0 0 1 0 1 1512 198 167 1 1 1 0 0 1 0 1 1521 197 168 0 0 0 1 0 1 0 1 1530 196 169 1 0 0 1 0 1 0 1 1539 195 170 0 1 0 1 0 1 0 1 1548 194 171 1 1 0 1 0 1 0 1 1557 193 172 0 0 1 1 0 1 0 1 1566 191 173 1 0 1 1 0 1 0 1 1575 190 174 0 1 1 1 0 1 0 1 1584 189 175 1 1 1 1 0 1 0 1 1593 188 176 0 0 0 0 1 1 0 1 1602 187 177 1 0 0 0 1 1 0 1

Plaats nu de correcte jumper voor de antenneaanpassing. Gebruik daarvoor de onderstaande tabel:

JP2	Afbeelding	Aanpassing voor frequentiegebied
Geen		531 - 646 kHz
Pen 1-2		657 - 864 kHz
Pen 3-4		873 - 1197 kHz
Pen 5-6		1206-1602 kHz

Sluit een draad aan op J3 en hang die niet al te ver van een radio met afstemindicator op. Nu kan de oscillator van de 15 Volt werkspanning worden voorzien. (Let op: voorzichtig werken met de nog niet gesloten kast. Houdt afstand tot de netvoerende delen). Op de radio moet dan een draaggolf op de ingestelde frequentie waar te nemen zijn. Let er op dat de draaggolf redelijk bromvrij is. Indien brom wordt waargenomen, kan het helpen door de netstekker om te draaien. Helpt dat nog niet, zorg dan door een goede aarding van de zender. Regel trimmer C17 af tot de maximale uitslag van de afstemindicator wordt waargenomen.

Let op: De aanpassing is gemaakt voor een draadantenne van 2 à 3 meter. Bij gebruik van een langere antenne kan vooral bij de lagere frequenties het bereik nog wat verhoogd worden, maar dan moet wel opgelet worden of de antenneaanpassing nog goed af te regelen is. Een beetje experimenteren (bijvoorbeeld door de grenzen waarbij de jumper moet worden verplaatst te wijzigen) kan dan noodzakelijk worden.

Sluit nu de behuizing af en de zender is klaar voor gebruik. Sluit een audiobron (CD-speler, MP3-speler, enz.) aan op J4 en J5. Met potmeter R27 wordt de modulatiediepte ingesteld. Dit kan op het gehoor, en met behulp van LED D2. Uiteraard kan met een oscilloscoop de modulatiediepte nauwkeuriger bestudeerd worden:

AM signaal

Bij gebruik van de toongenerator kan op de oscilloscoop de modulatiediepte mooi zichtbaar gemaakt worden:

Circa 60% en bijna 100% modulatiediepte.

Veel Succes,
Otto

P.S. De auteur is op geen enkele wijze aansprakelijk voor storingen veroorzaakt door of de juridische aspecten van het gebruik van de hier beschreven schakeling. Het gebruik is derhalve uitsluitend op eigen risico.

Update 8 januari 2011, Versie 2.0

---

Bouwen van de zender voor een externe netadapter

door Otto Tuil

Durft u het niet aan om een schakeling te bouwen die rechtstreeks op het net wordt aangesloten, of hebt u reeds een behuizing waarin al een geschikte voedingsspanning beschikbaar is, dan kunt u de print eenvoudig (om)bouwen voor externe voeding. Bouw de print op zoals boven omschreven, maar dan zonder de transformator (T1), Y1 condensator (C26), en de netentree (J2). Verbindt de primaire transformatoraansluitingen met de secundaire aansluitingen op de print zoals weergegeven in de onderstaande afbeelding. Op de pennen van de netentree kan dan de externe voeding worden aangesloten. Omdat de stabilisatie van de spanning op de print wordt gedaan, worden er geen hoge eisen aan de adapter gesteld. Bij een gelijkstroomadapter hoeft de uitgang dus niet gestabiliseerd te zijn. Verder maakt het ook niet uit hoe de plus en de min op J2 wordt aangesloten. Ook kan een wisselstroomadapter worden gebruikt. Zorg wel dat de uitgangsspanning van de adapter in het in de afbeelding weergegeven bereiken ligt. Bij te lage spanning zal er brom optreden, en bij te hoge spanning zal IC5 te warm worden en/of defect raken.

Veel Succes,
Otto

P.S. De auteur is op geen enkele wijze aansprakelijk voor storingen veroorzaakt door of de juridische aspecten van het gebruik van de hier beschreven schakeling. Het gebruik is derhalve uitsluitend op eigen risico.

Update 18 december 2010

---

Frequentie- en golflengte-uitlezing voor de PLL zender

door Otto Tuil

Na positieve reacties op het "Nederlands Transistorforum" heb ik een "Limited Edition" versie ontworpen waarbij de ingestelde frequentie en golflengte zichtbaar is op een LCD.



De beschrijving van deze versie kunt u hier vinden.

Veel Succes,
Otto

Update 11 april 2015

Terug naar service & info