Nederlands Forum over Oude Radio´s
Onafhankelijk medium voor liefhebbers en verzamelaars van oude radio´s en gerelateerde zaken


Re: En Jaarsveld dan?

Geschreven door Ed van der Weele op 04. Jul 2003 19:01:57:

In reactie op: En Jaarsveld dan? geschreven door Piet Blaas op 04. Jul 2003 00:28:26:

Hallo Piet,

Maar uh, er boven staat "Jaarsveld" (op ongeveer 420 m). Ik heb dit even opgezocht in de atlas en dit plaatsje (of gehucht) blijkt op een kilometer afstand van Lopik te liggen. Nu ben ik even in verwarring gebracht. In eerste instantie dacht ik dat met Jaarsveld misschien de zendmast bij Lopik bedoeld zou zijn. Maar op dezelfde kaart (Topografische kaart uit "Grote Topografische Atlas van Nederland", West Nederland. Wolters Noordhof 1989) blijkt de zendmast (Radio- en TV toren) net ten Zuiden van IJsselstein te liggen.
>Jaarsveld en Herrijzend Nederland liggen op de zenderschaal erg dicht bij elkaar. Zou het om hetzelfde station (c.q. dezelfde zendmast) gaan?

Jaarsveld behoort sinds 1943 tot de gemeente Lopik. (Bron: http://www.ngw.nl/j/jaarsvel.htm) Hierdoor kunnen de aanduidingen van de locaties van de zenders wel eens door elkaar worden gebruikt. In de gemeenten Lopik, IJsselstein en Montfoort staan meer masten, waardoor de verwarring alleen maar groter kan worden.
Zo staat de Gerbrandytoren (375 m. boven NAP) in de gemeente IJsselstein, hoewel deze vaak met "de zender Lopik" wordt aangeduid http://www.xs4all.nl/~nieko/tvtoren.htm
Op de Gerbrandytoren - in de decembermaand de grootste "kerstboom" ter wereld - staan voor zover ik weet geen AM-zenders. De AM-zenders hebben eigen masten die verspreid over de terreinen staan.
De zender (+ mast) Jaarsveld is in 1937 door de Nozema gebouwd http://www.nozema.nl/nieuws/Archief/ArchiefOverig/NozemaActueel250500.html en tussen 1965 en 1975 gebruikt door Hilversum III http://home.planet.nl/~janstrat/gradio.html
Op 27 december 1940 wordt de zender Jaarsveld, samen met de zenders Lopik I, Lopik II, Huizen en Bloemendaal, genaast door de bezetters http://www.gaypnt.demon.nl/div/bloemendaal.html

Deze laatste zin, geciteerd uit een nauwkeurig verslag over de geschiedenis van de zender van de Gereformeerde Gemeente te Bloemendaal, intrigeert mij.
Radio Bloemendaal is duidelijk, dit betreft de kerkzender. Maar Lopik I, Lopik II, Jaarsveld en Huizen.... Dit betekent dat Nederland op dat moment over 4 radiozenders beschikte: Lopik I en II en Jaarveld op de middengolf en Huizen (na 1 juli 1935 Kootwijk http://home.zonnet.nl/middengolf/huizen.htm)op de langegolf.
Tot nu toe heb ik nog niet kunnen terugvinden welke programma's via deze zenders werden uitgezonden. Voor zover ik heb kunnen achterhalen waren er in die tijd slechts 2 radioprogramma's, Hilversum I en Hilversum II. Werden die dan gelijktijdig via meerdere zenders verspreid?
In de "Radio Encyclopaedie" door J.J.L.van Zuylen (Uitgeverij G.W.Breughel Amsterdam) 2de druk 1949 staat de volgende lijst met radiozenders vermeld:


Lopik I 995 kc/s 301,5 m
Lopik II 722 kc/s 415,5 m
Lopik III 1222 kc/s 245 m
Kootwijk 160 kc/s 1875 m
Groningen 1222 kc/s 245 m
Maastricht 1222 kc/s 245 m

Deze lijst is in elk geval onnauwkeurig: zenders in Groningen en Maastricht waren er toen niet. Wel in Hoogezand en Hulsberg. Het scheelt slechts een paar kilometer, maar toch...

Op mijn Radiobell 46 uit 1946(?) staat Jaarsveld ook vermeld. Ik heb (helaas) geen andere radio's uit die tijd, dus kan ik niet vergelijken. Maar op Duitse radio's uit 1955 staat Jaarsveld al niet meer vermeld. Wel staat op 400 m Hilversum I aangegeven. Gaat het hier om dezelfde zender die, wat frequentie betreft, wat is opgeschoven en praten we dan inderdaad over de zendmast bij Lopik (of IJsselstein)?
En was dat misschien zelfs dezelfde locatie als Herrijzend Nederland?
Groeten,
Piet.

Volgens http://home.planet.nl/~janstrat/gradio.html heeft "Herrijzend Nederland" tot 1947 ook uitgezonden via Lopik op 722 en 995 kHz, maar ik heb geen andere bron kunnen vinden die dat bevestigt. Alle andere bronnen spreken slechts van een zender in Eindhoven. Wat daarna kwam heet dan "Radio Nederland in Overgangstijd" http://www.omroep.nl/nos/gsd/vereniging.html

Wat de geschiedenis van de Nederlandse radio en de radiozenders betreft ligt er nog een vrijwel onontgonnen terrein braak. Hier en daar een stukje informatie, maar nergens een compleet beeld te vinden. Het zou de datering van sommige radio's aan de hand van de vermeldingen op de schaal vergemakkelijken als er een betrouwbaar en volledig historisch overzicht van radiozenders bestond.
Voor het duitstalig gebied bestaat er zoiets: http://members.aon.at/wabweb/frames/qrgf.htm, een zeer informatieve website over frequentiewijzigingen en datering van radiozenders. In Noorwegen is een uitgebreide documentatie vastgelegd op de website van de Noorse zustervereniging van de NVHR, de NRHF http://www.nrhf.no/nrhf-sendere-AM.html
Maar in Nederland....? Versnippering en deelinformatie. Zou dit cultureel zijn bepaald? huilen

groeten, Ed




Reacties / Answers:


Terug naar Nederlands Forum over Oude Radio´s