|
Nederlands Forum over Oude Radio's |
Re: Nu het stof weer is neergedaald vegen we het op
Geschreven door Ben Koehorst op 15. Jul 2004 10:24:15:
In reactie op: Nu het stof weer is neergedaald :-) geschreven door Ed van der Weele op 15. Jul 2004 01:23:17:
Eduard, als je het niet erg vindt wil ik graag een plaagstoot retourneren.
"Een versterker die geen kleuring aan het signaal geeft zal waarschijnlijk niet bestaan. En dat willen we als luisteraars ook helemaal niet. Iedereen heeft een ander gehoor en een andere voorkeur. Dat is ook de reden waarom ik die discussies over versterkers en luidsprekers nooit kan volgen. Wat de één mooi vindt, vind de ander misschien erg tegenvallen. Een geluidsinstallatie moet je hóren, liefst in je eigen woonkamer. Want de omgeving speelt ook een grote rol in de kleuring van het geluid. En niet te vergeten met je eigen favoriete muziek."
Met je conclusie over het bestaan van verschillende meningen ben ik het natuurlijk eens, maar ik heb daar een andere verklaring voor.
Het woord "kleuring" wordt in de audiotechniek gebruikt om lineaire vervorming aan te geven. En juist die lineaire vervorming is een verschijnsel dat vrijwel iedere versterkerfabrikant tegenwoordig moeiteloos onder de knie heeft. Een frequentiebereik van 20 - 20.000 Hz binnen 0,5 dB is dus niets bijzonders meer. Maar de lineaire vervorming van een versterker is eigenlijk helemaal niet zo belangrijk. Dat wordt duidelijk als je je realiseert dat alleen de plaats van de luidspreker in de kamer al tot bulten en dalen in de totale karakteristiek kan leiden van 10 dB en soms nog meer. De kleuring die je hoort of eventueel m.b.v. een meetmicrofoon meet karakteriseert dus eerder de kamer en de luidspreker dan de versterker. In de praktijk mag je dan ook rustig aannemen dat geen enkele versterker nog hoorbaar kleuring produceert. Een uitzondering geldt voor de laagweergave, want daar moet de versterker m.b.v. een hoge dempingsfactor de resonantieverschijnselen van het luidsprekersysteem controleren. Hoe lager de dempingsfactor (buizenversterker!), hoe meer gedreun en hoe minder doortekening van het laag.
De kwaliteitsverschillen tussen versterkers worden veel beter gekarakteriseerd door de cijfers waaruit de niet-lineaire vervorming blijkt. In een notendop: Denk daarbij dan aan harmonische vervorming, IM-vervorming, Transient-IM en slewrate.
De verhalen over even en oneven harmonischen in triode- en pentodeversterkers zijn zo langzamerhand wel bekend. Veel mensen ervaren juist die vervorming als een welkome aanvulling op het klankspectrum, en dat valt ook heel goed te meten. Men vindt die buizenversterker dus mooi, vreemd genoeg juist omdat hij het originele signaal met HM "versiert". Een transistorversterker heeft daar eigenlijk nauwelijks last van, maar daar is de TIM vaak weer de bottleneck. Een hoge TIM heeft smerige, korrelige hoog- en impulsweergave tot gevolg. Maar bij moderne versterkers is ook dat verschijnsel behoorlijk onder de knie.
Dan resteert de slew rate, zeg maar de maximaal haalbare stijgsnelheid aan de uitgang van de versterker, gemeten in Volts per microseconde. Een hoge slew rate, gecombineerd met lage TIM, resulteert in een open en sprankelende hoog- en impulsweergave. Tel daarbij lage HM en IM en je hebt een versterker die schoon, open en ruimtelijk klinkt. Ook als er bulten en deuken in de frequentiekarakteristiek van het totale systeem zitten, dus als er kleuring optreedt.
Conclusie: het karakter van een versterker laat zich dus echt wel meten en in cijfers vastleggen. Maar wat de luisteraar persoonlijk van het uiteindelijke resultaat vindt, helaas niet.
Groeten, Ben
- Re: Nu het stof weer is neergedaald vegen we het op Ed van der Weele 18.7.2004 03:38 (1)
- Re: Nu het stof weer is neergedaald vegen we het op Ben Koehorst 18.7.2004 14:59 (0)