Nederlands Forum over Oude Radio's
Onafhankelijk medium voor liefhebbers en verzamelaars van oude radio´s en gerelateerde zaken


Re: Fout in 17tx180U/04, geluid ratelt

Geschreven door petrus bitbyter op 24. Maa 2004 00:35:27:

In reactie op: Re: Fout in 17tx180U/04, geluid ratelt geschreven door Christiaan Havinga op 23. Maa 2004 14:49:32:

Christiaan,

Meten met een scoop is vooral een kwestie van ervaring. Als je dit soort dingen helemaal
volgens de schoolboekjes moet doen, zet je een tv-meetzender in die een testbeeld en een
toontje via de antenne-ingang naar binnen stuurt. Dat toontje moet dan natuurlijk uit
luidspreker komen en al het andere deugt niet. Met een goed oscilloscoop kun je dan het hele
proces door de tv heen volgen. Je voelt natuurlijk wel dat zulke apparatuur - zeker in de
tijd dat die tv gemaakt is - alleen op ontwikkellaboratoria aanwezig was. De gewone
reparateur was al een hele piet als hij een oscilloscoop had. Met de nodige ervaring kon hij
dan beeldratel (en andere zaken) toch wel herkennen.

Natuurlijk kun je zelf wel aan de gang maar een paar zaken moet je toch wel in de gaten
houden. Ten eerste kun je alleen veilig meten als je de tv via een scheidingstrafo aan het
lichtnet hangt. Het chassis van deze tv's hangt aan het lichtnet. Dus komt je hele scoop ook
aan het lichtnet te hangen. Een slimpieper dacht eens dat je dus beter het chassis met de nul
kon verbinden. Nadat het vuurwerk afgelopen was, wist hij voor goed dat dit geen oplossing
is.

Dan kun je laagfrequent gaan meten bijvoorbeeld aan de luidspreker en aan het stuurrooster
van de eindbuis. De kunst is natuurlijk het verschil tussen geluid met - en geluid zonder
beeldratel te (leren) onderscheiden. Met dit laagfrequent meten kom je niet verder terug dan
de FM-detector. Wil je verder terug dan zul je de geluidmiddenfrequent in moeten. Of en hoe
je daar verschil tussen geluid met - en geluid zonder beeldratel kunt zien weet ik niet uit
ervaring. Ik kon het destijds met mijn signaalvolger wel horen.

Na dit lange verhaal komt er ook nog een domper: Ik verwacht niet dat je in dit deel van de
schakeling de oorzaak van de narigheid zult vinden. Immers die beeldratel - we nemen maar
even aan dat het dat inderdaad is - komt niet zomaar uit de blauwe of bewolkte lucht vallen.
Het geluidsignaal wordt in deze ontvangers na de video detector afgetapt. Daar zitten twee
filters in het toestel. Het ene beperkt de videobandbreedte tot zo'n 5MHz om te voorkomen dat
er geluid in het beeld komt. Het ander is een bandfilter dat het op een 5.5MHz hulpdraaggolf
FM-gemoduleerde geluid oppikt. Dáár gaat het dus mis en daar kàn de oorzaak ook ergens
liggen. Een verlopen bandfilter of een gammele geluid-mf-buis kunnen de oorzaak zijn. Nu zijn
buizen makkelijk uit te wisselen dus die test zou ik zeker doen. Van die filters kun je beter
maar afblijven. Zonder de juiste meetapparatuur kun je die alleen maar slechter maken. Daar
komt bij dat deze filters zelden defect zijn.

De oorzaak kon wel eens veel verder terug liggen. De TV-(VHF)-afstemmer werkt volgens het
super principe. Er wordt daar dus een oscillatorsignaal opgewekt dat met het binnenkomende
antennesignaal wordt gemengd. Een beetje verloop van die locale oscillator kan al rare
gevolgen hebben. Eén mogelijk gevolg is dat de geluidsdraaggolf een beetje verschuift. Door
aan de afstemming te draaien kun je dat wel corrigeren maar dat gaat ten koste van beeld of
van geluid. Volgens mij precies wat jij nu ervaart. Uitwisselen van de buisjes in de
afstemmer komen wat mij betreft dan ook op de eerste plaats te staan. Hetzelfde kun je voor
de zekerheid ook met de middenfrequent buizen doen.

Als niets meer helpt kun je nog overwegen de afstemming van de locale oscillator in de VHF te
verstemmen. Eerst in de doc kijken waar dat precies zit, dan zorgvuldig markeren hoe het
ingesteld staat en dan pas verdraaien. Helpt dat niet, dan kun je het altijd nog terug
draaien. Het bovenvermelde postadres is in deze vorm niet geldig. Eerste naam afkorten tot
eerste letter.

petrus




Reacties / Answers:


Terug naar Nederlands Forum over Oude Radio's