|
Nederlands Forum over Oude Radio's |
Re: productiefouten in buizen
Geschreven door John Hupse op 18. Mei 2005 12:08:03:
In reactie op: Re: productiefouten in buizen geschreven door achim op 18. Mei 2005 00:05:25:
Achim, tja, daar vraag je me wat. Je kan zelf zien dat dit onderwerp erg "leeft" op internet, tik maar eens "EL34 getter" in. Vaak praat men elkaar na, maar je kan ook constateren dat de meningen over de "klank" van een bepaalde buisvariant niet erg consistent zijn. Het is kennelijk ook een kwestie van smaak. Mijn persoonlijke mening is dat de prijzen van bepaalde buisvarianten nogal "overhyped" zijn.
De EL34 was indertijd (jaren '50) een "low-cost" buis, en werd dus al snel populair. Zowel in de toen opkomende Hi-Fi markt als in PA/gitaar versterkers. Zoals bekend worden juist t.a.v. gitaarversterkers zeer hoge eisen gesteld aan de eindbuizen. Vaak zijn deze behoorlijk ver boven hun maximale specificaties ingesteld (te hoge spanning, te hoge anodebelasting). De constructie van de EL34 is gevoelig voor dergelijke mishandeling, in een gitaarversterker kan je constructieverschillen in zo'n overbelaste buis wel degelijk horen wanneer je een flinke roffel geeft op de snaren van het instrument. Het gaat dan vooral om de manier waarop de verschillende onderdelen van de buis zijn bevestigd (kwaliteit lasverbindingen, kwaliteit mica spacers, constructie van de roosters enz). De onderdelen gaan kennelijk meebewegen met de gitaarklanken. Een gitaarversterker voegt wel degelijk iets toe aan de klank, het type buis wordt hoorbaar. Maar ook het soort voeding en de uitgangstrafo bepalen de "sound" van de eindtrap.
Voor een goede huiskamerversterker geldt, om een andere forumbezoeker te citeren, "een buis mag niet klinken". Overbelasting is hier dus zeer ongewenst. Het is vrij onwaarschijnlijk dat je verschillen kunt horen tussen EL34 varianten in een goed geconstrueerde huiskamerversterker.
Wanneer een versterker slecht is ontworpen of gebouwd, en b.v. zachtjes/bijna staat te genereren of/en de buizen op het randje staan ingesteld, kan je wel van alles horen. Veel z.g. Hi-End versterkers leiden helaas aan dergelijke gebreken, de bezitters gaan experimenteren met allerlei buizen en komen tot allerlei conclusies die natuurlijk weinig van doen hebben met de kwaliteit van de buizen. Op zich een leuke hobby, waar inderdaad duizenden mensen zich mee amuseren.Ter illustratie van de omvang van dit fenomeen: ik heb een klein hoekje (1 pagina) op mijn website waar ik wat buizen en andere onderdelen aanbiedt, te ruil of te koop. Ongeveer 10% van de aanvragers betreft mijn doelgroep (radio- en grammofoonhobby), bij 90% van de aanvragers gaat het om mensen die bezig zijn met experimenten met buizenversterkers en hiervoor verschillende soorten/merken/varianten buizen zoeken. De criteria zijn divers, het kan gaan om een bepaald merk (Telefunken wordt veel genoemd), maar meestal zijn het uiterlijkheden die worden gezocht (inderdaad, vorm van de getter-ringen, bepaalde opdrukken zoals "Miniwatt", kleur van de huls, kleur van het kartonnen doosje, fraai getter, mooi puntje op de buis, fraai gecoate buispennen enz). Opvallend is dat juist bij deze groep aanvragers heel veel behoefte is aan voorlichting ("is een ECC81 beter dan een ECC82", "is een ECC82 beter dan een ECC81", "waarom bromt mijn versterker", "is het normaal dat er vonken overspringen in de gelijkrichtbuis", "mijn versterker pruttelt nogal, welke buis moet ik vervangen", enz).
De bekende Philips en Mullard EL34 buizen hebben een productcode (zoals XF) plus een revisiecode (b.v. 2), er staat dan XF2 op de buis. Ook kan je aan de fabriekscode zien in welke fabriek de buis is gemaakt, sommige Philips XF2 buizen b.v. komen uit de Mullard fabriek, ook het omgekeerde komt voor. Naar mijn idee kan je, om de herkomst te bepalen, het beste gebruik maken van deze codes in plaats van te kijken naar de vorm en aantal van de getter-ringen of de kleur van het hulsmateriaal.
Denk dat je zelf dit verhaal nog verder kunt aanvullen, je hebt toch ondertussen ook enige ervaring opgedaan hiermee. Ben benieuwd.
- Re: productiefouten in buizen achim 18.5.2005 14:10 (0)