Vergeelde plastic fronts weer wit maken? (Algemeen)

door Jeroen Landman. , Hollands Kroon, 23.04.2018, 03:12 (2408 dagen geleden) @ Herm Willems
Bewerkt door Jeroen Landman., 23.04.2018, 03:24

Er is een soort "handvest" wat betreft restauratie en onderhoud van gebruiksvoorwerpen en meubilair, mij jaren geleden eens uitgelegd door een antiquair en ik maak daar nog altijd (dankbaar) gebruik van.

Het is vrij eenvoudig en wie een beetje logisch nadenkt begrijpt al snel wat je wel en niet moet doen.
Een ieder is natuurlijk vrij om met zijn of haar goederen te doen wat diegene wil, heb je respect voor historie en wens je spullen zo origineel en dus waardevol te houden, dan is het zaak om wat simpele feiten en handelingen in acht te nemen;

-voorwerpen die op ambachtelijke wijze zijn gemaakt dienen ook op dezelfde wijze te worden onderhouden en dan zo veel mogelijk in de trant die gebruikelijk was in die tijd.

Voorbeeld; Een 18e eeuws Hollands mahoniehouten kabinet hoort in een dikke laag spiegelgladde harde was te staan en het messing beslag behoort blinkend gepoetst te zijn.
In de 18e en 19e eeuw was het gebruikelijk dat het "pronkgoed" dat men bezat er ook picobello en blinkend uit zag.

Rond de eeuwwisseling vond er een ommekeer plaats in de vervaardiging van vele producten en het onderhoud daar van, stoommachines en elektromotoren vervingen veel van het ambachtelijke handwerk en meubilair en gebruiksvoorwerpen werden goedkoper en werden min of meer in een "kant-en-klare" afwerking geleverd.
Dit betrof veelal een matte afwerking met een olie of was ofwel een dunne matte laklaag waarbij de houtnerf zichtbaar bleef.

Metalen zoals messing werden vaak gebruneerd, gepolijst of gematteerd en daarna van een zeer harde laklaag voorzien (zaponlak).
Apparaten zoals telefoontoestellen en grammofoons hadden ook "onderhoudsvrije" metalen delen die waren beschermd met een laklaag.

De "poetswoede" van de (Nederlandse) huisvrouw kende echter geen grenzen en dames die in de 19e eeuw gewend waren alles in huis brandschoon en hoogglans blinkend op te boenen hebben zo helaas in de 20e eeuw veel verwoest.

Zelfs gelakte spullen zoals een mooie kast van een Philips lentebode werden wekelijks bedolven onder een dikke laag meubelwas met terpentijn wat de lak juist aantastte, net als het bakeliet en het toestel een armoedig dof en vlekkerig uiterlijk gaf.

Radiotoestellen uit de jaren 30 die heden nog zeer fraai bewaard zijn gebleven komen niet uit het huis van een "poetser" (m/v) maar meestal uit een modern huishouden wat al over was gegaan op modebewust Art Deco meubilair en dat hele ouderwetse geboen en geschuur al lang afgedaan had.

Er waren indertijd onderhoudsmiddelen voor onder andere bakeliet en eboniet, erg bekend of gebruikelijk was dit niet en er waren zelfs mensen die de bakelieten radio en telefoon ook duimendik in de meubelwas kledderden

Hoeveel klokken met totaal verpoetste verzilverde wijzerplaat kom je niet tegen? tja het was "dof" dus ik dacht....
Het is "dof" omdat de fabrikant dat zou bedacht heeft en het geheel "halfglans" met lak heeft verzegeld....
Omdat er destijds nog volop en zeer stevig werd gerookt en de kolenkachel en de kookdampen in het pré ventilatie/afzuigkap tijdperk zorgden voor de nodige gele aanslag was dit ideaal.

"RTFM" was destijds ook al van toepassing....

Wie een beetje nadenkt komt er zelf ook achter hoor;

-Heb ik mijn opa zijn radio wel eens zien poetsen? Nee hoor, er lag wel een dikke glasplaat ter bescherming op het Loewe Opta meubel.

-De gewichten en slingerlens van de staande klok werden ook met rust gelaten, het labeltje wat ooit aan de kettingen hing zegt dan ook: metallteile von werkswege lackversiegelt, nicht polieren!

Zou er daarvoor van pakweg 1900 tot 1940 op zo'n beetje alles een SLOT zitten? Om die fanatieke poetsers letterlijk buiten de DEUR te houden?
De slotenmanie uit die tijd doet dat bijna wel vermoeden....

Dat in later tijd tot heden spullen gepoetst worden is een beetje tweeledig; de meeste dingen zijn al "verziekt" en vertonen sporen van koperpoets.
De rest is vaak van fabriekswege gepatineerd en de meestal aanwezige laag nicotine/teer/vet/was/etc. aanslag doet rücksichtlos naar polijst- en reinigingsmiddelen grijpen...want: ding=vies

Ook zo'n leuke; Je koopt een oude radio die op amateuristische wijze overgekledderd is.
Na onderzoek blijkt de hechting minimaal en pel je zo'n jas er als een slangenhuid af.
Vervolgens tref je de "matte lak' aan die de "restaurateur" zo lelijk vond.
Poets je zo'n kast tot de oude glans met een licht polijstende autowas en je hebt een prachtig toestel in oorspronkelijke laklaag.

Kunststoffen zijn een vak apart...sommige verdragen na verouderingsproces niet eens UV-licht of huidzuren.
Hagelwit kun je bij kunststoffen uit de jaren 50/60 zo goed als uitsluiten, dit zou veel te besmettelijk zijn gezien het vele roken, kolen- en houtkachels, kookdampen, etc.
Ivoorkleur of crème was gebruikelijk.

Persoonlijk houdt ik het bij een lichte oplossing van ouderwetse groene zeep, niets meer of agressievers en het resultaat is altijd prima.

Groet, Jeroen