Wie heeft er nog meer allereerste radio-herinneringen ???? (Algemeen)

door Ed van der Weele † , Zeist, 07.09.2008, 01:09 (5922 dagen geleden) @ John Hupse †
Bewerkt door Ed van der Weele †, 07.09.2008, 02:04

Ik ben in de geschiedenis van de Nederlandse politie gaan graven en daar ontdekte ik wat wetenswaardigheden over telefoon-, telex-, telegrafie- en radioverbindingen.

Vanaf circa 1927 alarmtelefooncellen in Den Haag. Deze telefoons stonden in directe verbinding met het hoofdbureau. Vanuit het bureau kon een rode schijf worden geactiveerd waarmee de agent op straat tijdens zijn ronde kon worden gealarmeerd.

Vanaf 1931 teletypeverbindingen tussen de verschillende afdelingsbureaus in Amsterdam.

In 1942 werd een stervormig telexnet tussen de meeste grote steden in bedrijf gesteld. De centrale post was op de Raamweg in Den Haag. In 1944 werd de telexcentrale verplaatst naar de Parkstraat 2 in Utrecht.
Vanuit de aangesloten hoofdbureaus van politie worden de berichten per telefoon of per post verder gedistribueerd.

6 mei 1945 wordt het eerste radionet van de Nederlandse politie in bedrijf gesteld.
In het geheim zijn door de firma Multiper in Den Haag 5 telegrafiezenders gebouwd. De onderdelen waren tijdens de Duitse bezetting niet verkrijgbaar; deze werden gesloopt uit door de bezetters in beslag genomen radio's.
De telegrafiezenders, werkend op 3405 kHz, worden opgesteld op de hoofdbureaus van politie in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. 1 van de zenders dient als reserve en als radiocontrolestation.

9 mei 1945 wordt in het gebouw van de Nederlands Indische Spoorwegen, op de hoek van de Wassenaarseweg en de Oostduinlaan in Den Haag, een zender in beslag genomen die werd gebruikt door de NSB. Bij de zender wordt Max Blokzijl, een kopstuk van de NSB, aangetroffen en onmiddellijk gearresteerd.
De zender wordt in bedrijf gesteld en meldt zich als Radio Herrijzend Nederland II. Een ontvanger wordt afgestemd op de zender van Radio Herrijzend Nederland in Eindhoven en zo wordt het programma gerelayeerd en bereikt hiermee een groter deel van het land.

Juni 1945: in Middelburg wordt een nieuwe Multiper zender en ontvanger geïnstalleerd.
Walcheren staat op dat moment voor een groot deel onder water en er is gebrek aan verbindingen met de buitenwereld.

In september 1945 is het politieradionet uitgebreid en men beschikt nu over telegrafiestations bij de politiekorpsen van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Middelburg, Maastricht, Haarlem, Groningen, Zwolle, Hengelo en Arnhem.
De gebruikte frequenties zijn 3400, 3405 en 3410 kHz.

Op de foto dhr. Van Setten met een handy talkie op 80 MHz.
Behalve een gloeistroombatterij zat er een een anodespanningsbatterij in van 90 Volt.

De eerste mobiele radioapparatuur die de Nederlandse politie, in dit geval de Politieverbindingsdienst, ter beschikking kreeg waren zes oude handy talkies, die in de oorlog door het Amerikaanse leger waren gebruikt. De reikwijdte in de stad was 300 tot 600 meter en in open terrein 1 à 2 km. Ze werkten ergens in de 80 MHz band met amplitude modulatie.

Op 18 december 1946 werd de eerste FM apparatuur van General Electric Company Ltd. bij de Politieverbindingsdienst afgeleverd.
1 basisstation met een zender van 100 Watt, frequentieband 80 MHz en 3 mobiele zendontvangers met een zendvermogen van 10 Watt.
Gelijkertijd werd een basisstation met AM modulatie geleverd.
Mobiele radioverbindingen stonden nog in de kinderschoenen en er moest worden onderzocht wat het beste systeem was.
Na enige tijd van testen en meten bleek dat FM het best voldeed; minder gevoelig voor storingen van motoren en minder stroomverbruik.
Bij de Rijkspolitie te Water bleek dat AM-mobilofoons beter voldeden dan FM-mobilofoons, door het ontbreken van de vonkstoringen van de ontsteking zoals die bij benzinemotoren ontstaat.

Bij de geboorte van Prinses Christina op 18 februari 1947 werden de mobiele radioverbindingen voor het eerst gedemonstreerd. Door een actiecommitee waren reeds weken tevoren alle autobezitters uit Nederland opgeroepen om, zodra de geboorte van het eerste koningskind na de oorlog op Nederlandse bodem bekend zou zijn, aan dit feit luister bij te zetten met een massale stertocht naar Soestdijk.
Deze oproep leidde tot een verkeerschaos, maar dankzij de radioverbindingen werd die in een minuut of 20 weer opgelost.

De eerste keer dat mobilofoonverbingen werden gebruikt bij het opsporen strafbare feiten, was in december 1947 bij een twee dagen durende actie tegen een smokkelbende.
Na afloop van de actie verklaarde de districtscommandant van de Rijkspolitie Breda, de heer Canter Visscher, dat weliswaar (nog) geen arrestaties waren verricht, doch dat dankzij het gebruik van mobiele radioverbindingen, in twee dagen meer gegevens over de bende bekend waren geworden, dan men anders in twee maanden had kunnen verzamelen.

1948: In Bilthoven, op het terrein "De Varenkamp", wordt een telefoniezender van 1 kilowatt geïnstalleerd op een frequentie van 3405 kHz. Deze zender is bestemd voor het omroepen van politieberichten. Om het afstemmen op de zender te vergemakkelijken wordt een herkenningsmelodie uitgezonden vanuit een speeldoosje. De melodie heet "de bajes is zo groot", naar muziek van de mars "Rotterdamse vlag" van Bert Verhallen.
Omstreeks september 1948 werd begonnen met proefuitzendingen. Behalve in het uiterste Noord- en Zuid-Oosten van het land, was de ontvangst overal goed bruikbaar. Een klacht die vanuit veel politiekorpsen werd geuit was dat de wel aanwezige radio-ontvangers geen mogelijkheid hadden om de tachtigmeterband te ontvangen. Om daarin te voorzien werden voorzetapparaten gebouwd. In totaal werden zo'n honderd van die voorzetapparaten door de Politieverbindingsdienst gebouwd. Hierdoor kon de Politie Radio Omroep (PRO) door elk politiekorps worden ontvangen.
Het aantal uitzendingen per dag van de PRO werd uiteindelijk uitgebreid tot 4.
De laatste uitzending van de Politie Radio Omroep vond plaats op 19 mei 1960.
Rond 1970 lagen op een zolder van een van de gebouwen op "de Varenkamp" in Bilthoven nog een aantal van die covertors + een aantal Philips 209U's die samen met de convertors zorgden voor de ontvangst van de PRO.

Philips/NSF SRR192

In 1949 werden 238 mobilofoons en 50 basisstations van PHilips/NSF van het type SRR192/SFR192 *) aangeschaft. http://home.wanadoo.nl/pmpc/Collectables.htm
*) Hieruit blijkt dat in 1949 definitief was gekozen voor FM-apparatuur.

In april 1952 werd op de marinewerf te Den Helder een mobilofoon geïnstalleerd op het koninklijk jacht "Piet Hein". waardoor ook het het koninklijk huis tot de klanten van de Politieverbindingsdienst kon worden gerekend.

Bron: het boek "40 jaar Politieverbindingsdienst" (juli 1981) door de heer L.Koops(†)

Voor meer informatie kan ik uiteraard eens verder door het boek snuffelen.